به نام خدا
آقای دکتر محمود امانی
دبیرکل محترم شورای عالی آموزش و پرورش
با سلام و احترام
مستحضرید که شورای عالی آموزش و پرورش را می‌توان قدیمی‌ترین نهاد ستادی در وزارت آموزش و پرورش دانست. زمانی که حتی هنوز مجلس قانون‌گذاری در ایران پا نگرفته بود، انجمن و بعدها شورای معارف و سپس به‌طور رسمی از سال ۱۳۰۰ شمسی، یعنی ۹۹ سال پیش، شورای عالی معارف به کار نظام‌بخشی و تصویب نظام‌نامه‌ها و مقررات مدارس و نهادهای آموزشی اقدام کرده و به جرأت می‌توان آن را مهم‌ترین و قوی‌ترین بخش ستادی در نظام آموزشی از آغاز فعالیت تا چند دهه پس از آن دانست.
اما شورای عالی که بعدها به شورای عالی فرهنگ و بالاخره شورای عالی آموزش و پرورش تغییر نام داد، با وجود پیشینه و ظرفیت‌های بسیار زیاد آن، در طول چهار دهه گذشته دچار افت جایگاه شده است که شاید یکی از مهم‌ترین دلایل آن، افزایش نهادهای تصمیم‌گیرنده مشابه، نظیر شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال ۱۳۵۹، ۴۰ سال پیش، و نیز عدم تعیین مرزهای تصمیم‌گیری بر اساس تخصص با نهادهایی نظیر مجلس شورای اسلامی باشد. به‌گونه‌ای که گاه آنچه در حوزۀ تخصص شورای عالی آموزش و پرورش است، توسط این نهادها تعیین می‌شود و متأسفانه وزارت آموزش و پرورش و شورای عالی [آموزش‌وپرورش] نیز کمتر واکنشی نسبت به این رویکرد دارد.
تصویب تأسیس انواعی از مدارس، تصویب اسناد بالادستی وزارت آموزش و پرورش و به‌عنوان آخرین مورد، ارائه و تصویب طرح حذف تنوع مدارس در مجلس شورای اسلامی که توسط شورای نگهبان رد شد، مواردی از این دست است. در این آخرین مورد، در حالی که موضوع تنوع مدارس و جوانب آن، به‌عنوان یک موضوع کاملا تخصصی و آموزشی، باید در شورای عالی آموزش و پرورش بررسی و تصمیم‌گیری شود، در مجلس تصمیم‌گیری شد. البته شکی نیست که مجلس شورای اسلامی به اقتضای وظایف و رسالتش می‌تواند به چنین موضوعی به دلایل مختلفی وارد شود و از شورای عالی آموزش و پرورش پرداختن به موضوع را مطالبه کند، اما اینکه خود راسا اقدام به طرح و تصمیم‌گیری کند، ورود به قلمرو شوراست.
بی‌شک تصمیم‌گیری‌های این دست نهادها در اموری از وزارت آموزش و پرورش که در حوزۀ تخصصی شورای عالی آموزش و پرورش قرار دارد، جایگاه وزارت و شورای عالی آموزش و پرورش را عملا دچار ضعف و تزلزل کرده است.
یکی دیگر از مسایل بنیادین امروز که از پیامدهای آسیب‌زای دشواری‌های گذشته است، افزایش تمرکز اداری – آموزشی و فشار بیشتر بر مدرسه که به ویژه در حوزۀ برنامه درسی و اجرای آن فاقد انعطاف است. این در حالی است که مدرسه در ماهیت تاریخی – نهادی آن، برای انجام رسالتش نیازمند استقلال، دست‌کم یک استقلال نسبی، است و باز کردن یا شل کردن بندهای ریز و درشت بسته شده بر دست و پای مدرسه، مستلزم باور، عزم و اقدام و حتی مقاومت‌هایی جدی است.
اینک که تیم برجسته‌ای برای عضویت و جناب‌عالی به‌عنوان یکی از افراد با تجربه و آشنا به مسایل و دشواری‌های بنیادین نظام آموزشی برای دبیری شورا منصوب شده‌اید، فرصت بسیار ارزشمندی است تا شورا از جایگاه ضعف به جایگاه قوت پیشین نائل شود و برای رفع دشواری‌های اصلی نظام آموزشی و احیای جایگاه فراموش‌شدۀ مدرسه و وزارت آموزش و پرورش فعال شود؛ به‌ویژه که از کادر کارشناسی توانمندی نیز برخوردار است.
آرزومند توفیق از سوی خداوند
شهین ایروانی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.