درخشش دانشمندان ایرانی در جهان

نام ایران و ایرانی و به خصوص اندیشمندان و متفکران بزرگ ایرانی از قدیم الایام همچون ستاره ای درخشان و تابنده درخشش داشته و نه تنها ایران بلکه جهان را مزین نموده است. همین موضوع خود می تواند به منزله امیدی همیشگی و مستمر فرا راه ایرانیان با هر دین و مذهب و آئین قرار گیرد و فتح قلل رفیع علم را در اشلی گسترده نصیب ایران و ایرانیان نماید. همیشه در تاریخ ایران پا به پای روم و یونان و در مواردی جلوتر و گسترده تر از آنان در عرصه علم پیشتاز بوده و اقتدار علمی خویش را با کمال افتخار به رخ جهانیان کشیده است.

در علم هیئت و نجوم ریاضی  و پزشکی و فلسفه و منطق و حتی تاریخ و طبیعت و کشاورزی، مردم ایران خدمات شایان و قابل توجهی بروز داده و یادگارهای درخشان و ارزنده ای از خویشتن به جا گذارده اند. این مدعای ما را تمامی متفکران و سیاستمداران و دانشمندان بزرگ و معروف شرق و به خصوص غرب تایید و تصدیق می نمایند.

اکثریت دانشمندان و فیلسوفان و پزشکان و منجمان و ریاضی دانان و شیمی دانان معروف جهان و مسلمان را ایرانیان تشکیل داده اند. رازی خوارزمی، ابن سینا، فارابی، ملاصدرا، غیاث الدین جمشید کاشانی، بیرونی، خواجه نصیرالدین طوسی و سهروردی از این دست می باشند.

علم و دانش در زمینه ها و حوزه های گوناگون پیشه اصلی و عمده فرهیختگان ایرانی بوده و با ظهور اسلام و محتوی قرآن و سفارشات و تأکیدات پیامبر اسلام (ص) و امامان بزرگوار (ع) پروسه دانش در فرایندی پرشتاب تر نمایان و رشد و کمال خود را طی نمود.

از منظر قرآن مؤمنانی که دارای علم هستند مقامی رفیع دارند " .... والذین اوتوالعلم درجة " و نیز " هرگز دانایان با نادانان یکسان نیستند " و به قلم و نوشته های آن سوگند خورده شده است.

رسول گرامی اسلام می فرماید: " کسی که دوست می دارد نگاهش به چهره کسانی افتد که از آتش دوزخ در امانند به جویندگان علم بنگرد. "

علی (ع) می فرماید: " ای مردم! هوشیار باشید که کمال دینداری دانش آموختن و عمل بر مبنای علم است.  و باز می فرماید: منزلت دانشمند، والاتر از کسی است که با کوشش روزها را به روزه می گذراند و شب ها را به عبادت سپری می سازد."

متفکران بزرگی نظیر ویل دورانت، البرماله، جرج سارتن، گوستاولوبون، گورگیو، جرجی زیدان، جرج جورداق، سلیمان کتانی، لوئی ماسنیون، گوبینو، راسل، ماک کاف، پطروشفسکی، آلفردگیوم، سرتوماس آرنولز، برناردشاور، بروکلمان، فیلیپ حتّی، توین بی و ... از متأخران آنه ماری شیمل، هانری کوربن و ... در آثار خود به نقش ایرانیان در تعمیق و گسترش علوم مختلفه و تأثیرات شگرف و مؤثر در جهانیان اشاره نموده اند.

دانشمندی به نام "آتین ژیلسون" معتقد است که به مدت دو قرن آثار ابن سینا در اروپا تدریس می شد.

در دو کتاب مهم و خواندنی تاریخ تمدن اسلام ج 3 و عظمت مسلمین در اسپانیا به کتابخانه بزرگ و مهم ری تحت عنوان دارالکتاب وی اشاره شده که بیش از سیصد هزار جلد کتاب داشت. در دانشگاه معروف جندی شاپور و سایر مراکز علمی و شهرها میلیون ها کتب وجود داشت. در رصدخانه مراغه چهارصد هزار کتب علمی وجود داشت.

گوستاولوبون فرانسوی در کتاب مشهور خود به نام تمدن اسلام و غرب به این مطلب اشاره می کند که در هر شهری از ایران آموزشگاه و مراکز علمی تأسیس می شد.

دانشمندی به نام "جی لواسترانژ " معتقد است که دانشگاه جندی شاپور با بهترین امکانات تحقیق و مطالعه پذیرای دانشجویان از نقاط مختلف جهان بود. یکی از دانشمندان بزرگ ایرانی فارابی است که به معلم ثانی مشهور است که در فاراب واقع در خراسان بزرگ متولد شد.

هانری کربن در کتاب تاریخ فلسفه اسلامی و نیز ویل دورانت در ج 11 تاریخ تمدن خود معتقدند که ابونصرفارابی بسیاری از زبان های زنده عصر خود را می دانست و حدود صد کتاب و رساله تألیف کرده که 44 جلد از آنها باقی مانده است و او را به حق می توان مؤسس فلسفه اسلامی نامید.

شیخ الرئیس ابوعلی سینا معروف ترین دانشمند ایرانی و جهان اسلام و بلکه دنیا است که از او به نابغه شرق یاد می کنند. وی 242 کتاب و رساله نوشته است. تألیفات ابن سینا در حوزه های مختلف از جمله فقه، منطق، فلسفه، طب، عرفان، ریاضیات و داروشناسی می باشد. اندیشه های ابن سینا در زمان خودش به سرعت در دنیای اسلام و بعدها در غرب گسترش یافت. چندی نگذشت که کتب اصلی وی به زبان لاتین ترجمه شد و در مدارس و دانشگاه های اروپا تدریس گردید.

در ریاضیات مسلمانان ایرانی آثار دانشمندان بزرگ ریاضی مانند اقلیدس و بطلمیوس را ترجمه کردند و سپس شروع به نوآوری نمودند. هیچ کس نمی تواند در تاریخ ریاضی شخصیت استثنایی خوارزمی (166-236 ه.ق) را نادیده بگیرد. وی علم جبر را به عنوان یک علم مستقل تأسیس کرد. نام کتاب وی "الجبر والمقابله" بود که وقتی این کتاب به اروپا رفت اروپائیان بر اساس نام این کتاب علم جبر را algebra  نامیدند. همچنین الگوریتم یا الگوریسم که فن محاسبه است از نام الخوارزمی گرفته شده که پس از ترجمه کتاب وی به زبان های اروپایی این نامگذاری پدید آمده است. (دانش مسلمین، محمدرضا حکیمی)

استاد محمدرضا حکیمی همچنین می نویسد: علاوه بر این ریاضی دانان بزرگ اسلامی و ایرانی مانند ابوریحان بیرونی (328-388 ه.ق) و خواجه نصیرالدین طوسی ( 597-672 ه.ق) و غیاث الدین کاشانی ( از علمای قرن هفتم و اوایل قرن هشتم) ابتکارات فراوانی در معادله سرعت، علم مثلثات، حل معادلات درجه دوم، سوم و چهارم، اندازه دقیق عدد پی و در هندسه تحلیلی و هندسه فضایی داشتند.

ویل دورانت نیز در مجله 11 ص 59 کتابش می نویسد: در حوزه پزشکی و دارویی دانشمندان نامداری ظهور کردند که شهرت جهانی دارند. محمدبن زکریای رازی یکی از دانشمندان بزرگ است که 220 جلد کتاب و رساله نوشته است که نیمی از آنها در طب بوده است. کتاب های وی در آبله و سرخک بیانگر دقت علمی اوست و بیش از چهل بار به زبان های گوناگون ترجمه شده است. الحاوی کتاب دیگر اوست که 20 جلد بوده و محصول یک عمر پژوهش و آزمایش است و تنها در سال 1542 میلادی پنج بار در اروپا منتشر شد. وی کتابی نیز در روان پزشکی به نام " الطب الروحانی" دارد.

ویل دورانت همچنین به 850 پزشک اشاره می کند و تعداد دانشجویان پزشکی مسلمان را بالغ بر 6000 نفر برمی شمرد. پزشکی در آن دوران شامل رشته هایی مانند پزشکی عمومی، چشم پزشکی، جراحی، مامایی، پزشکی زنان و اعصاب و روان بود. مسلمانان دیگر کشورها با استفاده از تجربیات ایرانیان شروع به ساختن بیمارستان برای بیماران جسمی و روانی کردند. اولین بیمارستان در سال 88 هجری در دمشق ساخته شد که به تدریج به یکی از مراکز بزرگ درمانی تبدیل شد.

بوعلی سینا تا مدت ها در شرق و غرب با نام امیر پزشکان شناخته می شد. مهمترین کتاب وی در طب قانون است که فرهنگ جمعی در پزشکی و داروشناسی است. این کتاب در اروپا و در اواخر قرن 15 میلادی 16 بار و در قرن 16 ، بیست بار و در سال های بعد نیز به طور مرتب منتشر شده است.

کتاب های بوعلی سینا به اکثر زبان های زنده دنیا ترجمه شده و تا 6 قرن اصل و مبنای پزشکی جهان بود. و تا مدتی پیش تر نیز از کتاب های درسی فرانسه به شمار می رفت.

آقای ویل دورانت در جلد 11 تاریخ تمدن می نویسد: در دانشگاه پاریس دو تصویر رنگی از دو طبیب دنیای اسلام و ایران آویخته اند محمدبن زکریای رازی و شیخ الرئیس ابن سینا. ابن سینا اولین کسی بود فلج صورت ناشی از سکته مغزی را تشخیص داد و سکته مغزی ناشی از زیادی خون در مغز را به خوبی توضیح داد. مسری بودن سل ریوی را تبیین کرد. انتقال بیماری ها از طریق آب و خاک را بیان داشت و عوارض سنگ مثانه را به گونه ای توصیف کرد که برخی پزشکان گفته اند مشکل است بتوان به آن چیزی اضافه کرد. وی روش روان درمانی را توسعه داد و از داروهای طبی برای این گونه درمان کمک گرفت.

یکی از دانشمندان بزرگ اروپایی به نام گوستاولوبون معتقد است که این که در کتاب های شیمی می نویسند لاوازیه مؤسس علم شیمی است درست نیست . اگر آزمایشگاه های هزار سال پیش مسلمانان و اکتشافات مهم آنان نبود هیچ گاه لاوازیه نمی توانست قدمی به جلو بردارد. هنوز حدود صد رساله در شیمی از جابربن حیان در دست است. پیش از آن که گالیله حرکت زمین به دور خورشید را اعلام کند ابوریحان بیرونی این عقیده را ابراز کرده بود. ( البته این موضوع که زمین متحرک است در آیه 15 سوره ملک در قرآن بدان اشاره شده است. تشبیه زمین به زلول، یعنی شتری که به گونه ای حرکت می کند که سوار خود را نمی آزارد. )  و همچنین به قانون انبساط جهان " انا لموسعون" در سوره ذاریات آیه 47 اشاره شده است.

فیلسوف و اندیشمند بزرگ غرب آقای راسل در تاریخ فلسفه غرب دوره سه جلدی ص 326 می نویسد" ایرانیان از قدیمی ترین روزگاران مردمی عمیقا متدین و قویا متفکر بوده اند." وی در جای دیگری می نویسد" تمدن ایرانی چه از لحاظ فکری و چه از لحاظ هنری تا حمله مغول در قرن سیزدهم همچنان شایان ستایش بود. اما از زیر ضربه آن حمله دیگر کمر راست نکرد. " وی همچنین به عظمت وجود فردوسی، حکین عمر خیام، خوارزمی و ... اشاره می نماید.

نویسنده کتاب نقش ایرانیان در تاریخ تمدن جهان عبدالرفیع حقیقت به زوایا و گوشه هایی از عظمت و درخشندگی دانشمندان ایرانی در علوم مختلف و در برهه های گوناگون قبل و بعد از اسلام می پردازد.

وی از قول نویسنده کتاب میراث ایران ص 444 و فرهنگ ایران و اثر جهانی آن ص 33 چنین می نویسد" ایرانیان از دیرباز حتی از شصت قرن به این طرف منبع افکار و فنونی بودند که موجب ترقی و رشد بشر گردید. هنر نوشتن ارقام، کشاورزی، استخراج و استعمال فلزها، علوم ریاضی و نجومی و آغاز فکر دینی و فلسفی همه در خاور نزدیک همان ایران است." وی از قول هردوت مورخ یونانی نیز می نویسد" مردم ایران هیچ چیز را به قدر دروغ موجب شرمساری نمی دانند."

در صفحه 55 کتاب نقش ایرانیان در تاریخ تمدن جهان چنین می خوانیم" بقراط پدر علم پزشکی یونان در آثار خویش اعتراف نموده که برخی از مبانی نظری پزشکی را از خاندان "سئنا " یا "سینا" ی مغانی در هگمتان (همدان) پایتخت دولت ماد باستان ایران اقتباس کرده است. " و در جایی دیگر با آموخته های علمی فیثاغورث از دانشمندان ایرانی اشاره نموده است.

ایجاد کانال سوئز در مصر قدیم و دوران باستان به وسیله مهندسان ایرانی صورت پذیرفته و همچنین ایرانیان نخستین پایه گذار پست در جهان شناخته شده اند.

از منظر کتاب مذکور ( نقش ایرانیان در تاریخ تمدن جهان) تأثیر افکار زرتشت در سقراط و افلاطون را نمی توان نادیده انگاشت.

عقیده پیکار نیکی با زشتی در آئین زرتشت مصلح و زنده کننده زندگی بشری است و چون در این دین چنین آمده که سرانجام پیروزی و فتح با اهورامزدا و نیکی است، پس فلسفه این اخلاق بر اساس خوش بینی و نیروبخشی قرار دارد.

بی تردید این فکر از پاک ترین و خالص ترین و عالی ترین و شریف ترین افکار است که به اندیشه بشر راه یافته چه تنها هدف آن این است که نیکی مطلق بر جهان حکم فرما باشد و بدین وسیله با بدی مبارزه شود و یا بهتر بگوییم این عقیده که در حقیقت می خواهد یگانگی را به وجود آورد ( چون سرانجام این مبارزه غلبه و حکومت یکی و انهدام ابدی دیگری یعنی ایجاد یگانگی است) هیچ گاه برای جلب مردم به آئین خود متوسل به جبر و زور نشده است و از اینجا می توان گفت که با گذشت و اغماض توأم است. اهمیتی که فلسفه این اخلاق در عدالت خداوندی برای (خیر مطلق) و (مُثل) قائل است بدون شک باید اقرار کرد که همین دوام بر روی عقاید سقراط و افلاطون تأثیری بس بزرگ گذاشت.

هنری توماس در متاب بزرگان فلسفه پس از بیان والایی فلسفه آئین زرتشت درباره خود زرتشت چنین اظهار نظر کرده است. " اما خود زرتشت به خاطر اعتقاد به خدای یکتا در مقابل خدایان متعددی که توده مردم می پرستیدند جان به آتش کشید و دین زرتشتی به سرنوشت بسیاری از ادیان و فلسفه های بزرگ جهانی گرفتار آمد. مردم پیامبر روشنی را کشتند و تعالیم او را به فراموشی سپردند اما نامش را پرستیدن گرفتند و هر کس دیگر را که در صدد تبعیت از تعالیم اصلی او برآمد به قتل رسانیدند. بلی چنین است شیوه مردم روزگار.

مردم نام های بزرگ را عزیز می دارند و افکار بزرگ را خوار می شمارند؟!... همیشه در دنیا آنها که می فهمند معدودند اما همین عده معدود عاقبت دنیا را غرق در نور دانایی خواهند کرد."

همچنان فرزانگان آزرده جان اندر جهان- آن زمان تا این زمانی از این زمان تا هر زمان

جای بسی تقدیر و تحسین است که در میهن ما هستند دانشمندان و پژوهشگران جوان و پرجوش  و خروشی که با اراده و ایمان و همت و غیرت دینی و وطنی خویش در مسیر علم و دانش و تحقیقات و پژوهش های علمی، هنری، تجربی، دینی، تکنولوژی و به ویژه در هوا فضا، نانو، هسته ای و پزشکی قدم نهاده اند و بر اقتدار ملی و معنوی و بین المللی کشور عزیزمان افزوده اند امید است که این پروسه مقدس و ارزشمند و استراتژیک تداوم یابد.

در پایان این نوشته از سایت وزین و پر محتوی و فراگیر  « صدای معلم » با هدایت و مدیریت هوشمند و مدبرانه و خردمندانه استاد گرامی و محقق ارجمند و دانشمند بزرگوار جناب آقای پورسلیمان تقدیر و تجلیل و تشکر ویژه به عمل آورم که در نشر و تعمیق و گسترش فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی به رغم تمامی مشکلات و برخی سنگ اندازی های جاهلان، سخت کوشا و ساعی هستنند.

من الله التوفیق

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید