طی دهه های اخیر گرایش کشورهای جهان به سوی ورزش و همچنین سرمایه گذاری درحوزۀ ورزش، رشد قابل ملاحظه ای یافته است ؛ به گونه ای که امروزه فعالیت های ورزشی به ضروریات گریزناپذیر دنیای کنونی تبدیل شده است و متخصصان برنقش ورزش درسلامتی انسان ازجنبه های گوناگون تأکید کرده اند و این تأکیدات بیشتر دربارۀ نقش ورزش برسلامتی جسمی است که سلامتی جسمانی، سلامت و بهداشت روانی و فرهنگی را نیز برای جوانان به ارمغان خواهد آورد. بستر واقعی سلامتی فرهنگی روح و روان انسان می باشد. ورزش به عنوان یک عامل بسیار مهم درسلامتی روح و روان انسان نقش ویژه ای دارد. به عبارتی تأثیر ورزش در ابعاد روان شناختی آدمی به ویژه جوانان و همچنین نقش ورزش درمانی دربهبود پاره ای از اختلالات روانی و روان تنی جوانان غیرقابل انکاراست.
پژوهشگران نشان داده اند که اجرای ورزش و حرکات جسمی باعث افزایش عملکرد ذهنی و شناختی ناشی ازافزایش اکسیژن موجود درهوای استنشاقی به دنبال خستگی ناشی ازکار ذهنی می باشد. بنابراین ارتباط تنگاتنگی بین آمادگی جسمانی و موفقیت تحصیلی وجود دارد. همچنین درپژوهش های متعدد ثابت شده است که ورزش و بازی های ورزشی باعث افزایش خلاقیت، استقلال، رها سازی تنش ها و نیز برقراری روابط صمیمانه بین جوانان می شود و بدین ترتیب سازگاری اجتماعی جوانان افزایش می یابد. علاوه بر سازگاری های اجتماعی، ورزش باعث افزایش مسئولیت پذیری جوانان وکاهش غیبت تحصیلی وشغلی می شود. به عبارتی ، ورزش باعث کاهش تنبلی و اصلاح برون دادهای شغلی و تحصیلی و کاهش خطاهای ناشی از کار و تحصیل نیز همراه است. با ورزش و حرکات ورزشی تغییراتی درشیمی بدن ایجاد می شود که این تغییرات برشخصیت و قوۀ خود پندارجوانان تأثیر مثبتی دارد. قوۀ خودپندار، تصور و برداشت روحی انسان ازموجودیت خویش نظیر جنبه های جسمی، اجتماعی خویش می باشد. یعنی خودپندار جوانانی که آمادگی جسمانی بهتری دارند بالاتر از جوانان دیگر می باشد و این باعث افزایش انگیزۀ جوانان دربرنامه های مراقبت از خود و نهایتا ً باعث افزایش عزت نفس و آرامش روح می شود.
علاوه برفوائدی که ذکرکردیم، ورزش کاربردهای درمانی فراوانی درکاهش استرس و اضطراب و اختلالات روان تنی دارد که ازحوصلۀ این مقاله خارج می باشد، ولی آنچه که مسلم است، این است که ورزش نه تنها نقش بسیار محکم و قاطعی در بهداشت فرهنگی جامعه دارد، بلکه به مثابه نوعی درمان سودمند درحوزۀ رفتاری افراد جامعۀ ما می باشد.
بنابراین لازم است مسئولین فرهنگی کشوربه ویژه آموزش و پرورش و آموزش عالی و دیگر ارگان های مربوطه در بهبود و همگانی کردن ورزش، به عنوان یک ابزار مهم فرهنگی درسلامت روح و روان جامعه، گام های اساسی وعملی بردارند ؛ زیرا پیشرفت و سلامت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به ویژه کشورما درگرو سلامت روح و روان افراد آن می باشد و جامعه ای مترقی است که دارای فرهنگ سالم و مترقی باشد.
سؤال اینجاست: آیا ما درراه رسیدن به یک جامعۀ فرهنگی سالم غفلت کرده ایم؟
نظرات بینندگان