پس از گذشت نود سال از تجربه برنامه ریزی درسی در ایران این تجربه محدود به تالیف کتاب درسی، مدیریت از راه دور، محتوای غیر واقعی، برنامه درسی تلگرافی (طراحی در تهران و تلگراف برنامه به استان ها و شهرها)، ساختار شدیدا متمرکز، رویکرد تلقینی، ساده انگاری و رویکرد خطی شده است. ساختار برنامه ریزی درسی در ایران به نوفهمی Reconceptualization عمیقی نیاز دارد که در حال حاضر این نوفهمی تحت تاثیر نگاه سیاسی، اقتصادی و مذهبی غلط به مسئله برنامه درسی ایرانی دچار سردرگمی، فقدان گفت و گوهای پیچیده، نتایج و عوارض منفی برای معلمان، دانش آموزان، والدین و حتی متخصصان تعلیم و تربیت شده است. گروههایی که به زعم تجربه های بین المللی برنامه درسی حق مداخله و اثرگذاری بیشتری در نظام برنامه ریزی درسی اغلب کشورها دارند ولی دستشان از مشارکت کوتاه است. چون استدلالی غلط پشت نظام برنامه ریزی درسی ایران جا خوش کرده است:
سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بهتر می داند!
در زمان حکومت کمونیستی در مسکو محصولات کشاورزان مناطق دور افتاده شمال و شرق روسیه بارها به علت موج سرما و یخبندان از بین می رفت چون دستوری برای برداشت محصول از مسکو دریافت نمی کردند. در آن دوره استدلال این بود:
«مسکو بهتر می داند!»
این وضعیت در نظام برنامه ریزی درسی ایران نیز مصداق دارد: زمان و زندگی معلمان و دانش آموزان زیادی در مناطق و استان ها هدر می رود و این استدلال در نظام برنامه ریزی درسی ایران عملا جا خوش کرده که :
«تهران و سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، بهتر می داند!».
هر سال مهرماه می رسد و همه منتظر تلگرام کتاب های درسی و نه برنامه درسی به سراسر ایران هستیم.
این در حقیقت نابودی فرصت مشارکت در برنامه درسی و نابودی فرصت های یک نسل است.
▪️▫️▪️▫️▪️▫️▪️▫️▪️▫️
پیشنهاد زیر برای ساختار بهینه نظام برنامه ریزی درسی ایران اگر مشمول تهران بهتر می داند نشود، قابل بررسی و گفت و گو است:
پیشنهاد اول:
تاسیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی با زیر نظام های زیر:
* اداره پژوهش برنامه درسی
* اداره تدوین استانداردهای برنامه درسی ملی
* اداره بازآموزی معلمان
* اداره ارزشیابی برنامه درسی
* اداره حوزه های یادگیری یازده گانه
* اداره طراحی برنامه درسی
کلیه فرآیندهای تالیف، چاپ کتب درسی و مواد آموزشی در سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی در یک برنامه چهارساله متوقف و به بخش های خصوصی با فرایند چند تألیفی واگذار شود.
پروژه تدوین استانداردهای برنامه درسی با دورنمای بیست سال آینده برای همه مقاطع و رشته ها انجام شود. بخشی از فرایند استاندارد سازی برنامه های درسی به استان ها و حتی شهرها واگذار شود.
پیشنهاد دوم:
تشکیل گروهها و تیم های پژوهش و برنامه ریزی درسی استانی، دقیقا شبیه سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی با اعضای زیر در استان ها و شهرها برای تهیه برنامه درسی استاندارد استانی فعال شوند، اعضای بهینه برای این گروهها در هر موضوع درسی عبارتند از:
* دو نفر معلم
* یک نفر متخصص برنامه ریزی درسی
* یک نفر روانشناس
* یک نفر جامعه شناس
* دو نفر از والدین
* دو نفر صاحبان مشاغل
* یک نفر مدیر مدرسه
* دو نفر نماینده دانش آموزان
چند نفر متخصص موضوعی
پیشنهاد سوم:
تاسیس اداره عمل برنامه درسی در همه شهرها به منظور دلیبریشن و تفکر عملی درباره بهبود و تغییر برنامه درسی در کف کلاس های درس، با ترکیب افراد زیر:
* معلمان
* مشاور برنامه ریزی درسی
* متخصصان موضوعی
* والدین
* مدیر مدرسه
* نماینده دانش آموزان
* صاحبان مشاغل
کانال نو فهمی در مطالعات برنامه درسی
نظرات بینندگان
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّـهِ لِنتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّـهِ ۚ إِنَّ اللَّـهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ
به (برکت) رحمت الهی، در برابر آنان [= مردم] نرم (و مهربان) شدی! و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده می‌شدند. پس آنها را ببخش و برای آنها آمرزش بطلب! و در کارها، با آنان مشورت کن! اما هنگامی که تصمیم گرفتی، (قاطع باش! و) بر خدا توکل کن! زیرا خداوند متوکلان را دوست دارد.
خداوند هستی به پیامبرش دستور مشورت می دهد ولی عده ای خود را بی نیاز از مشورت می بینند. ولابد برتر از پیامبر خدا!