مدارس هوشمند : برون داد کاربست فاوا در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

 فاوا یا همان فناوری اطلاعات و ارتباطات  ICT  سبک زندگی در دنیای امروز و آینده را با تغییراتی اساسی روبرو کرده است که همچون همه دستاوردهای تمدنی ، می تواند در کنار برخی معایب ، مزیت های بسیاری با خود به ارمغان آورد . از جمله مزیت های مشهود آن تغییر درمتد های آموزشی بوده است که در سال 1984 با سرپرستی دیوید پرکینز در دانشگاه هاروارد طراحی و به صورت پایلوت در برخی مدارس آمریکا اجرا و 1966 به انگلستان در اروپا و 1988 به کشور آسیایی مالزی راه یافت و به تدریج موجی ایجاد کرد که برون دادش مدارس هوشمند ( SMSRT SCHOOLS ) امروزی است. موجی که در دیر یا زود به ساختار آموزشی کشورهای توسعه نیافته نیز به عنوان یک ضرورت ، راه خواهد یافت

.شاید در نگاهی گذرا به سیر پذیرش و کاربست دستاوردهای تمدنی غرب درحوزه تعلیم و تربیت ایران،از دارالفنون امیرکبیر و مدارس جدید میرزا حسن تبریزی ( رشدیه ) در تبریز و تهران تا  تثبیت الگوواره آموزشی فرانسه در دوره پهلوی اول و سایر تغییرات در چهار دهه اخیر ، همه و همه گویای ضرورت روزآمدی ساختار های آموزشی در دهکده جهانی ( GLOBAL VILLAGE ) جهت نیل به اهداف ترسیم شده است ، که در صورت هر گونه تاخیر در این روزآمدی ، با توجه به سرعت تحولات در عصراستیلای فاوا (ICT )  ، جبران آن با هزینه های سنگین تری همراه خواهد شد. 

در عصر جدید به تعبیر مک لوهان ، حوادث, اشیا و موجودات در یکدیگر فرو می‌روند و با یکدیگر رابطه پیدا می کنند و محیط جدیدی به وجود می‌آید که آن را دهکده جهانی می‌نامند . او معتقد بود که رسانه‌های جدید باعث به وجود آمدن پدیده جهش خواهد شد. اطلاعاتی که انسان نیاز خواهد داشت از چهار گوشه جهان و با سرعت فراوان در اختیارشان قرار خواهد گرفت.در کمتر از یک دهه از مرگ مک لوهان ، شکل گیری دهکده جهانی با ایجاد اولین وب سرویس در سال۱۹۹۰ ، تأسیس شبکه جهانی سی ان ان در سال ۱۹۹۱ ، و ایجاد وب سایت یاهو در سال۱۹۹۳ محقق شد .

با توجه به نفوذ چشم گیر فناور های نوین در تغییر سبک زندگی های امروزی، هر گونه تاخیر در عدم اهتمام جدی به کاربست پدیده های نوین در شیوه های  آموزشی و اصرار بر شیوه های سنتی ، می تواند در بلند مدت خسارات جبران ناپذیری را رقم بزند .

خوشبختانه باید اذعان داشت که این بار علی رغم همه مقاوت های معمول در برابر فناوری های وارداتی ، با تاخیری به نسبت قابل قبول ، از اواخر دهه 70 و آغاز دهه 80 ، کاربست فناوری در حوزه تعلیم و تربیت  به جد مطرح و خروجی آن،تحقق اولین تجربه در راستای تغییر مدارس عادی به مدارس هوشمند ، در 4 دبیرستان شهر تهران در سال تحصیلی 1384-1383 بود .

با بررسی سیر اولین تجربه تبدیل مدارس عادی به مدارس هوشمند در اوایل دهه 80 تا کنون در کشور ، آنچه مشهود است ، همچون بسیاری از مفاهیم مشابه وارداتی ، مفهوم مدرسه هوشمند نیز به درستی درک نشده است و با خلط مفاهیم ، چنین تصور می شود که صرف هوشمند سازی فضای مدرسه و کلاس درس ، مدرسه هوشمند در معنای  SMART SCHOOL آن شکل گرفته است ، در حالی که  تجهیز فضای کلاس و مدرسه به فناوری نوین (  ICT  ) صرفا اولینگام درراستای الگوواره مدارس هوشمند یعنی MULTIMEDIA است ( سطح اول بر اساس سند چشم انداز مدارس هوشمند تهران 1389 ).

بر اساس شیوه نامه هوشمند سازی  مدرسه ای هوشمند تلقی می شود که روند اجرای کلیه فرآیندهای آن اعم از مدیریت ،نظارت ، کنترل ،یاددهی –یادگیری ، منابع آموزشی و کمک آموزشی ، ارزشیابی ،اسناد و امور دفتری ، ارتباطات و مبانی توسعه آنها ،مبتنی بر فاوا( فناوری اطلاعات و ارتباطات ) در جهت نظام آموزشی و تربیتی پژوهش محور طراحی شده باشد.(شیوه نامه مدارس هوشمند . مرداد 1390 . ص 6 )

بر اساس این سند 13 ماموریت برای مدارس هوشمند تعریف شده است که از جمله فراهم کردن انواع شیوه های آموزشی برای استعدادهای مختلف ( جسمی و ذهنی ) ، ارتقای سطح علمی معلمان ، والدین و آحاد جامعه، تغییر رویکرد نظام آموزشی ازمعلم محوری به دانش آموز محوری و از حافظه گرایی به پژوهش محوری و ... می باشد .

با مرور شیوه نامه مذکور و بررسی وضعیت اجرای این مهم در 7 سال گذشته به وضوح میتوان عدم تحقق بسیاری از اهداف ، سیاست ها ، ارزش ها و راهبردهای مندرج در شیوه نامه را مشاهده کرد که در این مقال نگنجد و به همین میزان بسنده می شود که تا مرداد سال 1397 در شهر برخوردار تهران ، از مجموع 3921 مدرسه صرفا 1152 مدرسه در سطح پیشرفته ( SMART SCHOOL ) به ثبت رسیده است (ایسنا . 24 مرداد 97 ) .

بی تردید بعد از گذشت نزدیک به 7 سال از تدوین شیوه نامه و بیش از یک دهه از عمر طرح هوشمند سازی مدارس کشور ، این میزان از پیشرفت برای متولیان امر نیز علی رغم نقاط قوتی که داشته است ، چندان قابل دفاع نمی باشد و همین امربسیاری از پژوهشگران رابه واکاوی و آسیب شناسی این ضرورت امروز نظام آموزشی واداشته است که برون داد آن مقالات قابل اتکای علمی و پژوهشی است که رجوع به این دست مقالات می تواند برای مسولان ذی ربط کارگشا باشد.

با عنایت به عدم توازن مدارس کشور در برخورداری از زیرساخت های آموزشی لازم ،تحقق عدالت آموزشی جهت رفع این مهم را به یکی از اساسی ترین مفاهیم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تبدیل کرده است ، لذا به نظر می رسد حال که دولتمردان با نگاهی واقع بینانه ، در راستای تحقق دولت الکترونیک ، تجهیز تمامی مدارس شهر های زیر 20 هزار نفر به فناوری فاوا ( ICT ) را بر اساس ماده 69 برنامه ششم توسعه تا پایان دولت دوازهم ، به وزارت ارتباطات سپرده اند ، جا دارد تا متولیان امر در حوزه اموزش و پرورش ، با تجدید نظر در روند فعلی ، طرحی نو دراندازند .

 با توجه به آماده نبودن بسیاری از الزامات تحقق مدارس هوشمند ، انگونه که شیوه نامه مرداد ۱۳۹۰ به تفصیل آن را تبیین می کند، از جمله عدم امکان تخصیص کامل اعتبارات لازم از بودجه سال آتی با توجه به کسری سال ۹۷ و در پیش بودن رتبه بندی معلمان در سال آتی در صورت تحقق اعتبارات پیش بینی شده ، مهیا نبودن بستر فرهنگیو علمی استفاده از فناوری های نوین  در بسیاری از والدین به عنوان رکن سوم تحقق مدرسه هوشمند ،جهت مشارکت فعال و همراهی موثر با فرزندان و معلمان ، عدم توانمندی بسیاری از معلمان و دانش اموزان در زبان انگلیسی و مهارتهای ICDL( شاخصه های مهم  مدرسه هوشمند) و...پیشنهاداتی در راستای بهبود روند به اجمال بیان می شود ؛

- سوق دادن اولیا به مشارکت در سطح اول هوشمند سازی یعنی تجهیز مدارس به فناوری های نوین با تشکیل جلسات متعدد و تبیین ضرورت این مهم در آموزش امروزتوام چ با برگزاری دوره های آموزشی یا بازآموزی مهارتهای هفت گانه icdl

- تخصیص اعتبارویژه از محل درآمدهای اختصاصی مدارس ، مناطق و استان ها به برگزاری دوره های کاربردی ICDL مختص معلمان نا آشنا با مهارت های هفت گانه ، با اولویت مدارس سطح پیشرفته تا میانی و مقدماتی هوشمند.

- نظارت بر روند تجهیز مدارس به فناوری های نوین در شهر های زیر 20 هزار نفر و شرکتهای مستقل طرف قرار داد با مدارس در سایر شهرها به منظور تضمین خدمات پس از فروش ، ممانعت از نصب و راه اندازی تجهیزات بی کیفیت و در نتیجه استمرار روند یاد دهی و یادگیری .

- رجوع به مقالات علمی و پژوهشی و بهره گیری از ماتریس تحلیلی SWOT جهت احصاء قوت و ضعف های درون سازمانی و فرصت ها و تهدیدات برون سازمانی در راستای بهبود متوازن روند هوشمند سازی مدارس کشور.

- استفاده ازهمه ظرفیت های موجود در راستای تثبیت و نهادینه کردن جایگاه حاکمیتی آموزش و پرورش مصرّح در همه اسناد بالادستی اعم از سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری ، برنامه ششم توسعه (ماده ۶۹ )،سند چشم انداز 20ساله ،نقشه جامع علمی کشور و سند تحول بنیادین ( مقدمه – فصل اول – فصل سوم بند 17 و فصل چهارم بند 12 ) در جهت جذب اعتبارات لازم و نگاه ویژه به حوزه تعلیم و تربیت رسمی کشوردر با الزام به اختصاصی ک درصد از درآمدهای همه نهاد های برون سازمانی که قنون بر انان تکلیف کرده است تا بتوان از این رهگذر تحقق مراتبی از حیات طیبه و مطلوب سند تحول یعنی تبدیل مدارس منفعل به سازمانی یادگیرنده با مربیانی تسهیل گر و متربیانی خلاق را معنی بخشید.

روزنامه اعتماد

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت داریداین آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید">