معرفی کتاب «سید محمد فرزان» : مدیریت فرزان از مصادیق مدیریت خردورزانه، قانون­ مند و علمی و بهترین الگو برای گام برداشتن در جهت پیشرفت و ترقی جامعه آموزشی است که لازم است مورد ملاحظه مدیران کنونی وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد

کتاب «سید محمد فرزان» تک­ نگاشتی گزیده نوشتة فرهاد طاهری، نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر است که انتشارات سورة_­ مهر در مهرماه سال 1395 منتشر کرده است.

این کتاب یکی از مجلدهای مجموعة پژوهشی شخصیت­ های مانا است که با هدف معرفی الگوهای موفق، به زندگی شخصیت ­های نیک­نام در عرصه­ های دانش، فرهنگ، سیاست و اجتماع در ایران معاصر می­ پردازد.

فرهاد طاهری، نویسندة اثر، پیش از این آثار بسیاری در حوزه ­های مختلف زبان و ادبیات فارسی، تاریخ معاصر، نقد، تصحیح متون تاریخی، ترجمه و ویرایش  به­ رشتة تحریر درآورده است. وی در این کتاب با نثری زیبا و موجز به شرح احوال و آثار سید محمد فرزان پرداخته است.

نویسنده در مقدمة، مهم­ترین انگیزه خود از نگارش کتابی در احوال و آثار سید محمد فرزان را شیوه مدیریت او در مقام رئیس اداره فرهنگ و معارف بیرجند بر شمرده و اظهار امیدواری می­ کند مدیران و معلمان آموزش و پرورش از خوانندگان این کتاب باشند و با همان تأمل و دغدغه ­ای که نویسنده در شرح احوال و فضایل مدیریتی فرزان داشته، آنان نیز  کتاب را مطالعه نمایند.

به گفتة وی سهم سید محمد فرزان در مقام رئیس ادارة فرهنگ و معارف، در باروری عقلانیت در محیط آموزشی و به کارگیری خرد در امر ریاست، بسیار مهم­تر و اثرگذارتر از نوشته ­های او در نقد آثار است. به نظر نویسنده، امروز بیش از آنکه به منتقدانی بسیار دانشمند و جامع­ الاطراف و متبحر، نیاز داشته باشیم، در نهاد آموزش و پرورش خود به مدیران و معلمانی چون فرزان سخت نیازمندیم؛ زیرا در هر جامعه ­ای هیچ­ گاه تحولی اساسی و رو به ترقی محقق نمی ­شود و هیچ ­وقت آن جامعه روی سعادت و آرامش نمی­ بیند مگر اینکه در نهاد آموزش و پرورش آن جامعه طرحی نو افکنند تا آموزگاران و معلمانی پویا و توانا زمام تعلیم و تربیت را در دست گیرند و این همه محقق نمی ­شود جز اینکه لایقان را از در نرانیم و بی مایگان را بر صدر ننشانیم.

کتاب در سه بخش به شرح احوال و آثار و اقدامات سید محد فرزان می­ پردازد.

بخش اول، مروری اجمالی بر سیر زندگانی سید محمد فرزان از تولد تا در گذشت است. به روایت نویسنده، سید محمد فرزان بیرجندی در سال 1312 قمری در روستای «سندادان» در منطقه قائنات چشم به جهان گشود و تحت نظارت پدرش سید علی­ اکبر و مادرش بی­بی فاطمه، تحصیلات سنتی را در مکتب ­خانه آموخت. بعد از درگذشت پدر با حمایت مادر راهی بیرجند شده و تحصیلاتش را در مدرسه شوکتیه ادامه داد. در آنجا شرعیات، طبیعیات، تاریخ، جغرافیا، حساب، هندسه و زبان­ های انگلیسی و فرانسوی را فرا گرفت. در سال 1330 قمری از کلاس ششم مدرسه شوکتیه فارغ ­التحصیل شد. سپس راه مدارس علمیه قدیم در پیش گرفت و در مدرسه معصومیه بیرجند به تحصیل علوم دینی و تکمیل زبان وادبیات عرب همت گماشت. از سال 1306 به خدمت در اداره فرهنگ بیرجند و تدریس مشغول شد. در سال 1330 به تهران مهاجرت کرد و در سمت کارشناس بررسی در اداره کل نگارش وزارت فرهنگ منصوب شد و تمامی کتاب­ های درسی دوره­ های دبستان و دبیرستان را تصحیح و غلط ­گیری و ویرایش زبانی و ادبی کرد. هم زمان، در مدرسه وعظ و خطابه و سپس دانشکده معقول و منقول و دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران به تدریس اشتغال ورزید. شیوة معلمی و شخصیت فرزان او را معلمی بی­ مانند در دوران خود کرد. تربیت شاگردانی چون غلامحسین شکوهی، جمال رضایی، محمداسماعیل رضوانی، محمدحسن گنجی، محمدرضا جلالی نائینی که هریک از سرآمدان فضلا و دانشمندان بودند، نشان از بزرگی مقام و سلوک او دارد.

بخش دوم تأملاتی است در شیوة مدیریت و آداب­دانی یکی از مدیران بسیار موفق ادارة فرهنگ و معارف ایران طی سال ­های 1309 تا 1330. نویسنده بیشترین تعلق خاطر و دغدغه را در نوشتن این بخش داشته است. از نظر وی مناعت طبع و آزادگی، دین داری و تقواپیشگی، شیفته معلمی، گشاده دستی  و بخشندگی، سخنوری و فروتنی و... که شاگردان و معاصران فرزان برایش برشمرده اند، نشان می­ دهد که وی، همواره می­ کوشیده است تا از فضل به فضیلت و از دانش به انسانیت و راست­ کرداری راهی بجوید و در آن راه زندگانی را به پایان رساند. همین ویژگی شخصیتی موجب شد سید محمد فرزان در کنار ادای وظایف و تکلیف اداری منشأ خدمات دیگری در کارهای عام المنفعه نیز شد، از جمله عضویت در«بنگاه خیریه آبله بیرجند».

به گفتة نویسنده مدیریت فرزان از مصادیق مدیریت خردورزانه، قانون­مند و علمی و بهترین الگو برای گام برداشتن در جهت پیشرفت و ترقی جامعه آموزشی است که لازم است مورد ملاحظه مدیران کنونی وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد.

در بخش سوم کتاب به بعضی جنبه­ های شخصیت ادبی  و کارنامة علمی پژوهشی سید محمد فرزان توجه شده است. تاکید نویسنده در این بخش بر تحلیل روش­ شناختی فرزان و تبیین معیارها و شیوه ­های وی در چگونگی تالیف مقالاتش است. بنابراین چندان به ورطه مباحث دقیق لغوی نیفتاده و جز نمونه­ هایی اندک، شواهدی از آثار وی به دست نداده است.

با ملاحظة شیوة مدیریت اثربخش سید محمد فرزان در دوران خدمتش و نیز کوشش وی در تربیت شاگردانی با فضل و علم، تأمل در احوال و آثار فرزان و معلمانی چون او برای مدیران و معلمان کشور امری ضروری به نظر می ­رسد. از این رو مطالعة کتاب«سید محمد فرزان» تالیف فرهاد طاهری به همة فرهنگیان توصیه می­ شود.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید