جدال با سنت نه تنها در عرصه علوم مختلف و فلسفه، ادبیات و ....خودنمایی می کند، که بر اخلاق، دین و آداب و سنن اجتماعی نیز سایه افکنده است. در روزگار کنونی، گرایش نوجوانان و جوانان به سنت ها و هر آنچه مربوط به گذشته است، رنگ باخته است. بسیاری از آموزه های اخلاقی و دینی و بسیاری از آداب و رسوم، به بهانه سنتی بودن و تعلق داشتن به گذشته، مورد انکار نسل جدید قرار گرفته اند. خوانش دوباره متون کهن ادبی و تاریخی و دینی به منزله ضرورت بازگشت به سنت های ادبی و اخلاقی و دینی و ارائه تفسیر نو از آموزه های کهن است.
یکی از مواردی که نیازمند خوانش و تفسیر مجدد می باشد روایات معصومان علیه السلام می باشد. این روایات علاوه بر آن که باید از نظر اسناد و زنجیره های روات آن مورد خوانشی دوباره قرار گیرد، از نظر محتوا نیز باید بازخوانی گردد.
«حسین زمانی» که پیش از این در دو جلد کتاب با عنوان «قرآن خودمونی»، با نگاهی متفاوت و بیانی نو به بازخوانی آیات قرآن پرداخته بود، این بار به خوانشی نو از احادیث ائمه شیعه پرداخته است.
مجموعه 14جلدی «چهل حدیث خودمونی» به قلم «حسین زمانی» که به تازگی از سوی انتشارات کتاب تارا منتشر شده، با روایتی نو و متفاوت به شرح احادیث چهارده معصوم پرداخته است. هر جلد از این مجموعه 14جلدی، به احادیث یکی از 14 معصوم از حضرت محمد (ص) تا حضرت مهدی (عج) اختصاص دارد.
مولف با زبانی ساده، بیان محاوره ای و نگاهی متفاوت، ابتدا توضیح کوتاهی درباره محتوای حدیث ارائه، در پایان متن فارسی حدیث را ذکر کرده است.
مولف در مقدمه کتاب با اشاره به گرایش نسل جدید به نوع خاصی از ادبیات و جملات کوتاه که به مدد فناوری های نوین، بین جوانان رواج یافته، خوانشی نو از جملات پر معنی ائمه که همچنان در قالبی سنتی و با ادبیات قدیمی ارائه می گردد، ضروری دانسته و کمک به هدف ائمه در هدایت مردم و نیز معرفی گفته های ائمه با ادبیاتی نو به نسل جدید و قدیم با امید تاثیرگذاری در زندگی آنها را از جمله اهداف مهم نگارش کتاب برشمرده است.
مولف در گزینش احادیث، به کاربرد اخلاقی آن در زندگی روزمره افراد توجه داشته است. علاوه بر این با توجه به سلیقه مخاطب جوان به سادگی و زیبایی سخن و اختصار آن، کوشیده در قالب چند جمله نوشتاری، برداشت خود از احادیث را بازگو و به مخاطبان ارائه نماید.
دقت نظر مولف، و ذکر توضیحات و مثال هایی خاص در شرح احادیث، ضمن آن که مضامین عمیق نهفته در احادیث را به مخاطبان یادآوری می نماید، موجب تغییر نگاه وی به آموزه های ائمه می گردد.
در برخی از احادیث، نگاه زیبا و خاص مولف به متن، خواننده را با معانی پنهان در احادیث آشنا می سازد. برای مثال در شرح این حدیث از حضرت محمد(ص) که فرموده اند: «هر کار خوبی صدقه است»، می نویسد:
«راحت ترین راه صدقه دادن اینه که ماشینتو کنار یکی از این صندوقای صدقات نگه داری، شیشه رو بدی پایینو یه چند تومنی بندازی توش. یا اگه خیلی نوع دوست هستی، شماره حساب یکی از این خیریه ها رو بگیری و چند هزار تومنی واریز کنی به حسابشون. صدقه مدلای دیگه هم داره، یه کم سخت تره، یه کک وقت گیرتره. رفتن به بیمارستانو، عیادت از مریض غریبو بی کس، خرید کردن واسه همسایه پیر و ناتوان، دلجویی کردن از یتیم، گوش دادن به حرف آدم تنها. تا دلت بخواد از این کارا هست، صندوق صندوق کار خیر.»
جملاتی که مولف در شرح حدیث ذکر می کند، ضمن آن که نگاه خواننده به مفهوم صدقه را تغییر می دهد، وی را متوجه عمق گفته پیامبر (ص) می کند.
نگاه نو مولف موجب شده با مثال های ملموس مختص دنیای کنونی به شرح احادیث بپردازد. استفاده از این مثال های کاربردی، جذابیت احادیث را برای مخاطب بیشتر می کند. چنان که در شرح حدیثی از حضرت علی (ع) با این مضمون:«بر شما باد به فهمیدن (احادیٍث) نه روایت کردن آن»، می نویسد:
«تو سایت های اجتماعی خیلیا یه جمله ای از بزرگی یا یه آیه قرآن یا حدیث از ائمه میذارن تو صفحه شون که البته خیلی کار قشنگیه. ولی بعضیا فقط کارشون کپی پیست کردنه این جمله ست و کاری به معنی و مفهومش ندارن، فقط میخوان یه جوری صفحه شون پر بشه. چند تا گل و بلبل هم میذارن کنار متن تا صفحه شون قشنگ تر بشه! شاید اگه معنی یکی از این جمله ها رو بفهمن و روش فکر کنن دیگه اصلا وقت نکنن سراغ گل و بلبل برن!.»
سبک نگارش مولف اگرچه ساده و گفتاری است اما از تشبیه و ایهام خالی نیست. چنان که در شرح حدیثی از امام باقر(ع) در باره سبک نشمردن نماز، با استفاده از صنعت ایهام می نویسد:
«بعضیا نمازشون سبکه، این قدر سبک که هنوز تموم نشده میرسه به عرش خدا وقبول حق مشه. این نمازها با خلوص نیت و با حضور قلب خونده میشن، هم خودشون میرن بالا هم کسی که نماز میخونه رو میبرن بالا، بالا تا پیش خدا. اما بعضیا نمازو سبک میشمارن، آخرای وقت تند تند یه چیزی میخونن، اسمشو میذارن نماز! این نمازها سنگینن، از رو زمین بالا که نمیرن هیچ، کسی که نماز میخونه رو هم میبرن پایین، زیر زمین، تو سیاهی، دور از عرش خدا.»
با توجه به بی علاقگی بسیاری از نوجوانان وجوانان به خواندن متون روایی و مذهبی از یک سو، و توجه آنها به فضای مجازی و نوع خاصی از ادبیات و سبک های نگارشی از سوی دیگر، همچنین به دلیل اهمیت آشنایی عمیق نسل جوان با مفاهیم و اندیشه های دینی و ملی، بازنگری در متون کهن اخلاقی و دینی، و بانویسی آنها به سبک و نگارشی نو، جهت آشنا کردن و آشتی دادن نوجوانان و جوانان با آموزه های اخلاقی و دینی ضرورت بسیار دارد.
به نظر می رسد مولفانی چون حسین زمانی با آگاهی از این مسئله مهم، تلاش هایی جهت بازخوانی متون اخلاقی و مذهبی با نگاه و سبکی نو آغاز کردهاند. تمایل ناشران به انتشار آثار مولف که با سبکی نو به نگارش متون دینی پرداخته، همچنین انتخاب کتاب «قرآن خودمونی- دعاهای قرآنی-» به عنوان چهار کتاب برتر جشنواره رشد در سال 1394، و بازتاب انتشار کتاب« چهل حدیث خودمونی» در خبرگزاری کتاب ایران (http://ibna.ir/fa/doc/report/236600)، نشانگر توجه مخاطبان به چنین آثاری است.
این نگاه و سبک نگارش به دلیل جذابیتی که در بین مخاطبان جوان دارد، باید در میان نهادهای مختلفی که در ارتباط با نسل جوان هستند، به ویژه آموزش و پرورش، رواج یابد. و در تالیف کتاب های مذهبی برای نوجوانان و جوانان، و نیز کتاب های درسی، مورد توجه قرار گیرد.
با توجه به عدم جذابیت کتاب های درسی به ویژه کتاب های دین و زندگی برای دانش آموزان که موجب بی میلی آنها، به حفظ مفاهیم غنی آیات قرآن و احادیث معصومان شده است، لازم است دفتر تالیف و برنامه ریزی کتب درسی،بازنگری در شیوه تالیف کتاب های درسی، و بازنویسی کتاب های درسی با سبکی نو و جذاب را مورد توجه جدی قرار دهد.
هم چنین، لازم است آموزش و پرورش به عنوان مهم ترین نهاد مربوط به کودکان و نوجوانان، اقدامی در خور جهت معرفی این کتاب و سایر آثاری که با این رویکرد منتشر می شوند، به معلمان و مدارس، انجام دهد.
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان