گروه رسانه/
کتاب در سایه سار لجور که به جمع‌آوری واژه نامه و اصطلاحات قدیمی و محلی مردم توره می‌پردازد، به کوشش و نویسندگی حسین معافی توسط انتشارات آبات منتشر شد. کتاب در قطع رقعی و 228 صفحه دارد که شامل 10 فصل به شرح زیر است:
فصل اول: واژه های گفتاری و رفتاری
فصل دوم: کنایه ها و ضرب المثل ها
فصل سوم: کار و کشاورزی
فصل چهارم: مناطق گردشگری و طبیعت
فصل پنجم: آداب، رسوم و فرهنگ
فصل ششم: وسایل و موقعیت های خانه
فصل هفتم: غذاهای محلی
فصل هشتم: لالایی های کودکانه
فصل نهم: اشعار و متون محلی
فصل دهم : تصاویر
در بخشی از پیش گفتار این کتاب آمده است که:
اگر چه سرعت پیشرفت علم و تکنولوژی در دهه های گذشته چهره همه شهرها و روستاها را به طور کلی تغییر داده اما نباید گذشته خویش را فراموش کنیم. زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره‌ها و آنچه بر ما گذشته علاوه بر حس آرامش، خوشنودی و تعلق خاطر به وطن، چراغی بر سر راه فرزندان و آیندگان خواهد بود که همه این فرهنگ‌ها و سنت ها را مرور کنند و این تاریخ و آیین های کهن، برای نسل آینده، زنده و ماندگار شوند. اگر احیای زبان و ادبیات ملی و قومی زود‌تر انجام نشود، ما شاهد از بین رفتن فرهنگ و ریشه ملی خود خواهیم بود.
توره شهری است در 37 کیلومتری اراک، واقع در بخش زالیان شهرستان شازند که در بزرگراه اراک به بروجرد پس از رودخانه شراء قرار گرفته است. علت نامگذاری توره قرار داشتن آن در راه اصلی به معنای توی راه (توی ره) بوده است. شهر توره تاریخی بسیار کهن دارد که قبل از شکل‌گیری به صورت یک روستا منزل‌گاهی برای کاروانیان و مسافران بوده است. از دیگر علل نامگذاری این شهر وجود کاروانسرای قدیمی شهر توره از زمان شاه عباس صفوی است که در مسیر حرکت کاروانها در قدیم قرار داشته است. مردم توره عمدتاً در دو بخش کشاورزی و ترابری اشتغال دارند به طوری که حدود 200 دستگاه تریلر شبکه حمل‌ونقل کشور مربوط به مردم این شهر می‌باشد. گویش اهالی توره در سال‌های گذشته میانه‌ای از لُری و فارسی بوده است.
کوه لجور یکی از قلل معروف و بزرگی است که با ارتفاع حدود 3 هزار متر، سومین کوه صخره‌ای ایران است و به بهشت صخره نوردی کشور شهرت دارد. لجور به معنای لجوج است و به خاطر مسیرهای سخت‌گذر و دشوار، این نام را برای آن انتخاب کرده‌اند. لجور در کنار شهر توره قرار دارد و سالیانه گردشگران و کوهنوردان زیادی از این کوه و منطقه بازدید می‌کنند. علت نامگذاری این کتاب به نام «در سایه‌سار لجور» هم به این دلیل است که تمامی روستاهای اطراف کوه لجور با یک زبان مشترک که خیلی شبیه زبان لُری است، صحبت می‌کنند و بسیاری از واژه‌ها و اصلاحات آنها در گذشته یکسان بوده است.
شهرت لجور به داستان افسانه‌ای شاهنامه بر می‌گردد که کیخسرو پادشاه اسطوره‌ای ایران بعد از دیدن خوابی که راه بهشت را به او نشان می‌دهند، پادشاهی را رها کرده و با چند تن از یارانش به غاری در کوه لجور پناه می‌برند و به عبادت و ستایش خداوند مشغول می‌شوند و برای همیشه از نظر‌ها پنهان می‌گردند. کوه را نیز شاه‌زند یا همان شاه زنده می‌نامیدند که نام شهر شازند نیز به همین دلیل نامگذاری شده است.
در این کتاب قصد داریم با مشارکت همه نویسندگان، صاحب‌نظران، متفکران و مردم خونگرم تورهای تاریخ، فرهنگ، تمدن و گذشته این کهن دیار را در دهه‌های گذشته در قالب واژه‌ها و اصطلاحات محلی و قدیمی، برای آیندگان زنده نگه داریم تا هم یادگاری از ما برای نسلهای بعد باشد و هم سنگ بنای کارهای فاخر دیگر در آینده باشد. ارزش این کتاب بعد از نوشتن و چاپ آن و گذشت ایام، روزبه‌روز بیشتر خواهد شد و یادگاری از نسل گذشته و کنونی برای نسل آینده خواهد بود.
در صحبت با بزرگان و سالخوردگان تورهای با واژه‌ها و کلماتی برخورد کردم که معنی برخی از آنها برایم عجیب و غریب بود و شنیدن برخی از این کلمات نیز خاطره‌های زیادی را برایم زنده کرد. به این باور رسیدم که حتماً آدم‌های زیادی مانند من هستند که با برخی از واژه‌های قدیمی آشنایی ندارند؛ لذا هر جا کلمه‌ای به نظرم جالب آمد یادداشت کردم تا در این کتاب گردآوری نمایم. البته در جمع آوری لغات محلی از کتاب‌ها، سایت‌ها و وبلاگ‌های مختلفی نیز استفاده شده است. همواره فکر می‌کنم که این مجموعه بسیار ناقص است اما امروز به این نتیجه رسیدم که آنچه تاکنون تکمیل شده است در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد و اگر عمری بود به‌تدریج در تکمیل آن کوشش شود.
در این مجموعه سعی شده است که به ادبیات فولکلور مردم توره و روستاهای اطراف بپردازیم. فولکلور(folklore) به معنای فرهنگ عامه و فرهنگ مردم است که در برگیرنده افسانه‌ها، داستان‌ها، موسیقی، تاریخ شفاهی، ضرب‌المثل‌ها، باورهای مردمی، لالایی‌های مادرانه، پایکوبی بومی، آیین‌ها و سنت‌ها می‌باشد.
برای تلفظ دقیق کلمات محلی از فونتیک انگلیسی استفاده شده و در فصل نهم که اشعار و متون محلی آورده شده است، برای تلفظ صحیح کلمات و اصطلاحات از کد‌های QR یا زمزینه پاسخ‌های سریع استفاده شده که می‌توانید با اسکن کد‌ها توسط گوشی هوشمند، فایل صوتی را از سایت آپارات با لهجۀ محلی دریافت و گوش کنید.
امید است این اثر برای خوانندگان به ویژه نسلهای آینده و فرزندان این کهن‌دیار که ممکن است حتی توره را ندیده باشند، جالب و جذاب باشد و بر نیاکان خود افتخار کنند و یاد و خاطره آنها را زنده نگه دارند.
بسیاری از کلمات ممکن است دارای معانی متعددی باشند که در اینجا فقط یکی از آنها که بیشتر مرسوم بوده، ذکر شده است.
خواهشمندم که علاقه‌مندان به زبان محلی در منطقه توره ما را در کامل شدن این مجموعه یاری نمایند.
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان
با تشکر
از بذل لطف جنابعالی ممنونم جناب موسوی