لزوم طراحی الگوی عملیاتی گسترش فرهنگ پژوهش در تصمیم سازی و تصمیم گیری سازمانی

  مقدمه :

پيچيدگي امر تعليم و تربيت و نيز دسترسي به حوزه اي از معرفت كه ما را علي رغم همه معضلات در رسالتي كه بر دوش داريم ، راهبر باشد نياز به پژوهش هاي علمي دارد . هرچند تاكنون به دلايل عديده ، تحقيقات در آموزش و پرورش ايران ، نتوانسته جايگاه اصلي خود را پيدا كند كه شايد يكي از اصلي ترين دلايل آن ، عدم باور و اعتقاد مديران به نتايج اين گونه تحقيقات باشد اما به هرحال نمي توان بدون استناد به يافته هاي تحقيقاتي ، پاسخ گوي اين همه پرسش در نظام تعليم و تربيت بود . برخي از كشورها با بهره گيري از نتايج تحقيقات به موفقيت هاي زيادي دست يافته اند و برخي ديگر در ابتداي راه بوده و لذا با مشكلات فراواني دست به گريبان هستند و بدين جهت ضرورت يك تحول در انديشه مربيان و مسؤولان اين قبيل كشورها ، امر مهمي است كه به خوبي احساس مي شود و ايران ما نيز به دليل ساختار عظيم تعليم و تربيت و جمعيت بالاي دانش آموزي از اين قاعده مستثني نمي باشد . امروزه توسعه و رشد ، يكي از مهم ترين مباحثي است كه توجه كشورهاي در حال توسعه را به خود معطوف داشته است . محدوديت منابع ، انرژي و نيروي انساني كارآمد ، رقابت فشرده اي ميان اين كشورها در زمينه دست يابي به راه هايي كه بتواند آنان را هرچه سريع تر به سرمنزل مقصود برساند ، ايجاد كرده است . براي نيل به هدف مقدس توسعه « فرهنگ پژوهش در مدارس » به نظر مي رسد كه ابتدا بايد در نگرش آموزش و پرورش تغييراتي حاصل گردد.

 تبيين فلسفه ی پژوهش؟ ضرورت و اهميت پژوهش
پژوهش در آموزش و پرورش کلید فتح آینده است و از دیر باز انتظار از آموزش و پرورش آن بوده که نسل امروز را برای زندگی آینده آماده سازد. بنابراین ضرورت دارد برنامه ریزان و سیاست گزاران آموزشی، معلمان و مسئولان آموزش و پرورش الزامات و مقتضیات آینده را بشناسد تا بتوانند دانش و بینش لازم را جوانان برای فعالیت در آن پرورش دهند. در راستای این سیاست ، شناسایی ویژگی های نوین در نظام آموزش و پرورش و موثر از اهمیت خاصی برخوردار است . یکی از اساسی ترین بخش ها در آموزش و پرورش بخش پژوهش است ، زیرا با توسعه و با تجهیز این نهاد ، عامل اصلی و کلیدی توسعه اقتصادی فرهنگی، و اجتماعی و سیاسی هر کشور محسوب می شود. پژوهش به تعالی کیفیت آموزشی می پردازد و این امر در نهایت متضمن پیشرفت ، رشد و توسعه کشور در ابعاد مختلف است.
یکی از مهم ترین الزامات ، رسیدن به نوآوری و پیشرفت داشتن باورها و اعتقادهای نو، یا همان نو باوری هاست ، که این امر در پی جست وجو و برجسته شدن مشکلات آموزشی برای اساتید و معلمان نو آور حاصل می شود.
یکی از شاخص ها و مولفه های مهم در رشد و توسعه جوامع ، پژوهش و فعالیت های علمی است. لذا پژوهش به عنوان زیربنای کمال جوامع یاد می شود. به عبارتی بین پژوهش و توسعه جوامع ، ارتباط متقابل و تنگاتنگی وجود دارد و پیشرفت فنی و صنعتی در جامعه زائیده و مولود فعالیت ها و مجاهدت های علمی و پژوهشی است.
جامعه ای که برنامه ی توسعه خود را بر مبنای دانایی تنظیم کرده باید عمیقاً به توسعه کمی و کیفی و پژوهش های لازم نظام آموزشی بیندیشد، زیرا توسعه ی همه جانبه و پایدار زمانی امکان پذیر است که بر مدار و محور توسعه علمی استوار باشد و توسعه علمی زمانی تحقق و سامان می یابد که معلمان و مدرسه را کانون اصلی توسعه و تحول به شمار آوریم ؛ زیرا زیباترین جلوه های ایثار، چراغ راه زندگی، طلایه دار علم و معرفت، پرچم دار دانایی، سوختن خود و ساختن دیگران، پیام آور ادب زندگی به عبارتی جامعه بدون معلم یعنی سکون و سکوت و توقف در زندگی.
جوامعی که فعالیت های علمی و پژوهشی را در پی می گیرند و برای آن سرمایه گذاری اساسی و زیربنایی انجام می دهند در سطح جهانی از نظر اقتصادی و صنعتی وضعیت مطلوبی دارند و می توانند جایگاه خود را در نظام جهانی قوام و استحکام بخشند. در جهان متغیر و متحول امروزی موضوع دانایی و پژوهش محوری مقوله ی بسیار ارزشمندی است و رویکردها در آموزش و پرورش و برنامه ریزی آموزشی باید به این سمت و سو باشد. تصمیمات و برنامه ریزی ها ی ما در نظام آموزشی باید بر اساس نتایج یافته های فعالیت پژوهشی باشد ، مدیریت و رویکردهای ما نیز در آموزش و پرورش باید مبتنی بر اصول علمی و پژوهشی باشد.
لذا روزگاری که ما در آن به سر می بریم به عصر انفجار اطلاعات ، شهرت یافته است . به دنبال پیشرفت های عظیمی که در تمامی عرصه ها به وجود آمده ، روش های تحقیق و پژوهش نیز متحول و کامل شده اند . حتی می توان گفت : روزگار فعلی ، عصر ظهور روش های نوین در عرصه ی تحقیق و پژوهش است . ابزارها و وسایل پیشرفته به خصوص کامپیوترهای متفکر پا به عرصه ی ظهور گذاشته اند و در نتیجه تغییراتی جدی و اساسی بسیاری از دانش ها و کیفیت مطالعه و تحقیق در هر یک از آن ها پدید آورده اند ، بدین ترتیب ،متدها و روش های تحقیق دچار تحولات چشم گیری شده است .
برای انجام تحقیق و پژوهش در عصر انفجار اطلاعات به روش ها ، ابزار و امکانات نوینی نیازمندیم . باید اعتراف کرد که یکی از عوامل پیشرفت کشورهای پیشرفته ی دنیا ، بازنگری جدی درپیدایش و کاربرد ابزار و روش های تحقیقاتی است.

اهمیت پژوهش و تحقیق در نظام های اجتماعی

پژوهش را زمینه ساز رشد و توسعه ی پایدار جامعه نامیده اند . هر جامعه ای برای ایجاد تغییرات جدی ، گذر از وضعیت نامطلوب، رسیدن به وضعیت مطلوب و ایده آل و همچنین بهسازی کارها ، نیازمند تحقیقات و مطالعات پژوهشی است . بر اساس این نگرش ، پژوهش را می توان نوعی فعالیت سازمان یافته دانست که توسط متخصصین رشته های مختلف در زمینه ای خاص و برای رسیدن به نتایج مطلوب انجام می گیرد . آن دسته از نظام های اجتماعی که برای امر تحقیق و پژوهش اهمیت چندانی قائل نیستند؛ در برنامه ریزی های کلان اجتماعی دچار نقایص عمده ای می شوند و در مقابله با بحران ها ، از حل ریشه ای آن ها عاجز بوده ، به راه حل های موقت پناه می برند .
اهمیت پژوهش و تحقیق در نظام های آموزشی نظام های آموزشی در کشورهای مختلف ، بخشی از نظام کلی هر جامعه محسوب می شوند و اگرمتناسب با نیازهای واقعی جامعه شکل بگیرند ، نسل جدید را در رسیدن به اهداف بلند جامعه یاری خواهند کرد .
این امر ، نیازمند شناخت های علمی از وضعیت جامعه ، همچنین تشخیص ظرفیت های نسل آینده است و شناسایی واقعی جامعه و ظرفیت سنجی آن جز از طریق تحقیق و پژوهش میّسر نیست .
در نظام های آموزشی موفق ، نقش معلمان این است که ؛ به عنوان هدایت گر و راهنما ، پژوهشگری را به شاگردان خود بیاموزند .
در سیستم های آموزشی موفق ، خروجی سیستم ، پژوهشگرانی هستند که در اثر آشنایی با روش های پژوهش ، و به وسیله جمع آوری و طبقه بندی مناسب اطلاعات ، توانایی تولید نظریه های جدید را برای حل مشکلات و یا توسعه ی کمی و کیفی موضوعی خاص به دست آورده اند .

پژوهش چيست و پژوهشگر کيست؟
در دنياي امروز ، دانايي يکي از محورها و شاخص هاي اصلي پيشرفت و تعالي هر جامعه محسوب مي شود. سنجش سطح دانايي به ميزان توليد و مصرف اطلاعات و گسترش دانايي به دسترسي سريع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است. دانسته هاي ما يا از طريق مطالعه منابع اطلاعاتي موجود حاصل مي شود يا براساس پژوهش هايي که خود انجام مي دهيم به دست مي آيد. اگر اين دانسته ها بر اساس نتايج پژوهش هاي قبلي باشد در واقع به مصرف اطلاعات پرداخته ايم و اگر مبتني بر مشاهدات و تحليل هاي جاري باشد تلاش ما به توليد اطلاعات منجر شده است. بنابراين، منبع اصلي توليد اطلاعات و دانش جديد در واقع حاصل فعاليتهاي پژوهشي است که انجام مي گيرد.
پژوهش در هر موضوع، به هر شکلي و در هر سطحي که انجام شود" تلاشي منسجم و نظام مند در جهت توسعه دانش موجود درباره موضوع هايي است که با آنها سر و کار داريم. پژوهش کوششي است براي يافتن بهترين راه حل هاي ممکن در جهت حل مشکلات موجود در عرصه هاي مختلف زندگي". همچنين، "پژوهش ، فعاليتي منسجم براي رسيدن به شناختي روشن تر از مفاهيم پيرامون ماست". در مجموع ، پژوهش راهي براي گسترش مرزهاي دانش و گشودن افق هاي تازه براي آيندگان است.
شخصي که به شيوه هاي گوناگون به انجام پژوهش مي پردازد "پژوهشگر (محقق)" ناميده مي شود. پژوهشگر فردي است که با استفاده از روش هاي علمي در صدد رسيدن به شناختي تازه از مسائل و مفاهيم مختلف است. او با استفاده از ابزارهاي گوناگون به مشاهده دقيق تر و عميق تر پديده هاي اطراف خود مي پردازد. پژوهشگر با نگاهي نقادانه و موشکافانه به پيرامون خود مي نگرد و براي رفع مشکلات جامعه و ارائه بهترين راهکارهاي عملي اطلاعات موثقي را در اختيار متوليان امور قرار مي دهد.
پژوهش یک روند فعالانه، هشیارانه و سامان مند برای کشف، تعبیر و بازنگری پدیده‌ها، رخدادها، رفتارها و فرضیه‌هاست. پژوهش همچنین برای استفاده از پدیده‌های موجود برای دست یافتن به راهکارهای عملی و فن آوری‌ها به کار می‌رود. به طور معمول ، پژوهشگر نتایج پژوهش خود را در مجله‌های علمی ارائه می‌دهد. پژوهش در دو بعد یافت پرسش تحقیق و دیگر پاسخ دادن به آن می باشد.

 راهكار هاي گسترش فرهنگ پژوهش (هماهنگي و همسويي عاملان تربیتی بخش هاي مختلف ...)
بديهي است كه پايه و اساس هر انديشه اي در آموزش و پرورش بستگي به حمايت دست اندركاران تعليم و تربيت آن كشور دارد كه در ذيل به پاره اي از آنها اشاره مي شود :
1-نقش نظام آموزشي كشور در توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس :
آموزش و پرورش بايد از نظامي پويا برخوردار باشد . به عبارت ديگر ، علم و پژوهش در آن نهادينه شده و پژوهش دانش آموزان ، جايگاه و موقعيت واقعي خود را در نظام آموزشي بازيابد . اگر چنين شود حس كنجكاوي و اشتياق به تحصيل در دانش آموزان تقويت مي گردد و استعدادهاي بالقوه به بالفعل تبديل مي شود چراكه به فرموده مولاي متقيان حضرت علي عليه السلام : (( آموزش در كودكي همچون نقشي برسنگ ماندگار است . ))

2-نقش معلمان در توسعه فرهنگ پژوهش درمدارس :
"معلمان ، نخستين مشعل‌داران پيشرفت فكري دانش آموزان هستند . معلمان مجرب و بادرك و فهم براي پربار كردن هرچه بيشتر درس ، در تمام زندگي به دنبال انديشه ها و مطالب تازه هستند . آنان به دانش آموزان مي آموزند كه چگونه علمي فكر كنند . "‌چگونه منطقي بينديشند ، چگونه مشاهده كنند و چگونه مشاهدات خود را منظم نمايند ، چگونه حدس بزنند و ... معلمان بايد بتوانند فعاليت هاي علمي دانش آموزان را برنامه ريزي و هدايت و روحيه تعاون و هم فكري را در آن ها تقويت كنند . براي نيل به اين مهم ، معلمين بايد خود پژوهشگر باشند و با جان و دل با دانش آموزان مشاركت و همكاري داشته باشند .

3-نقش خانواده در توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس :
خانواده به عنوان بستري مناسب كه مي تواند استعدادهاي دانش آموزان را شكوفا سازد ، هميشه از جايگاه مهمي برخوردار بوده است . نقش حمايتي والدين ، تشويق ها و همفكري و مساعدت آنان در انجام پژوهش ها مي تواند در توسعه فرهنگ پژوهش در بين دانش آموزان نقش به سزايي داشته باشد . در اين راستا مي توان در آغاز سال تحصيلي ، از والدين براي حضور در مدرسه دعوت نمود و آنها را در كم و كيف پژوهش قرار داد . كلاس هاي آموزش خانواده ، مي تواند محلي باشد براي آموزش جذاب و لذت بخش روش هاي تحقيق . از آنجا كه جهت انجام پژوهش لازم است تا دانش اموزان در خارج از محيط مدرسه نيز به فعاليت بپردازند لذا همكاري والدين در اين زمينه ضروري مي باشد .

4-نقش كتابداران و كتابخانه :
كتابداراني كه نياز دانش آموزان را به خوبي درك كرده و همواره به دنبال كتب جديد مي باشند و در مواقع لازم با استفاده از شيوه هاي نوين كتابداري ، دانش آموزان را به مطالعه و پژوهش ترغيب مي كنند ، نقش به سزايي در توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس دارند . نظر به اهميت موضوع لازم است در انتخاب كتابداران دقت لازم صورت گرفته و متوليان امر با آموزش هاي مستمر ، آنان را در امر ياري رساندن به دانش آموزان همراهي نمايند .

5-نقش تبليغات :
مي توان در مدارس ، نمايشگاهي از پژوهش هاي انجام شده برپا كرد و براي اصولي ترين پژوهش ها ، جوايزي درنظرگرفت . در سطح مناطق و ادارات كل ، پژوهش هاي نمونه در معرض ديد عموم قرار گيرد و از دست اندركاران آن قدرداني شود . به منظور تشويق نونهالان و كودكان ، مي توان مسابقه اي بين مدارس ابتدايي و به تفكيك پايه هاي تحصيلي ترتيب داد و همه دانش آموزان را به شركت در آن تشويق و ترغيب نمود . تقدير و تشكر از والديني كه در امر پژوهش و همكاري با فرزندان تلاش مؤثري داشته اند مي تواند عامل مهمي در گسترش فرهنگ پژوهش در مدرسه باشد . از طريق راديو و تلويزيون و روزنامه هاي كثيرالانتشار و يا روزنامه هاي ديواري مدارس ، مي توان اولويت هاي پژوهشي را اعلام و جدول زماني و چگونگي انجام پژوهش را آموزش داد .

 توسعه فرهنگ پژوهش در آموزش و پرورش
علم پژوهش در جامعه به ويژه در آموزش و پرورش علاوه بر اصول، روش و ابزارهاي پژوهش، داراي الزاماتي است که بدون آن امکان انجام تحقيقات و شناخت دقيق مسائل وجود نخواهد داشت. يکي از اين الزامات ، زمينه سازي بستر ساختار فرهنگي در هر جامعه و نهاد مي باشد به نحوي که اشاعه فرهنگ علمي و پژوهشي در نهاد آموزش و پرورش منجر به بهبود در سرعت بخشي به پژوهش هاي آموزش و پرورش گردد. پژوهش در اين گزارش به عنوان يک پديده اجتماعي در نظر گرفته مي شود که وضعيت جامعه و رويکرد و نگرش افراد مي تواند موجب شکوفايي و توسعه پژوهش گردد. بنابراين بايد به عوامل فرهنگي موثر بر پژوهش توجه نمود و آن را جدي گرفت.

عوامل فرهنگي موثر عبارتند از:
1- صداقت و شفاف گويي در اعلام نتايج پژوهش ها: رازداري در کار پژوهشي اشتباه است. صاحبان فکر و انديشه بايد در بستري آزاد نتايج پژوهش هاي خود را بدون هيچ گونه ترسي ارائه کنند و بدون توجه به سلايق و سياست هاي مسئولان به طور شفاف نتايج پژوهشي خويش را براي اصلاح امور تعليم و تربيت به جامعه علمي آموزش و پرورش ارائه نمايند.

2- اعتماد و اطمينان افراد به يکديگر: در جامعه و به ويژه جامعه فرهنگي، اعتماد و اطمينان دو طرف موجب مي شود که پژوهشگران به راحتي اطلاعات لازم را کسب کرده و آن را در فضاي علمي رد و بدل کنند.

3-فاصله از قدرت و افراد: اين بدان معني است که پژوهشگر بايد براي جلوگيري از دخالت ارزش ها و پيش داوري ها در نتايج علمي از مراکزي که سياست هاي اصلي را تعيين مي کنند دوري نمايد تا نتايج آن گونه که بايد و شايد علمي باشد و تحت تأثير نظرات و سياست هاي مسئولان تغيير نکند.

4- دوري از تقليد گرايي: در پژوهش هاي علمي علاوه برادبيات علمي بايد مسائل بومي را نيز توجه کرد و نبايد در تحقيقات علمي پژوهشگر تقليدگر محض باشد و تمامي يافته ها و راه هاي رفته کشورهاي توسعه يافته را بدون هيچ تغييري بپذيرد.

5- دوري از تعصب: دوري از تعصب و عقايد قالبي در پژوهش هاي آموزش و پرورش بسيار مهم است. بايد پذيرفت که نتايج علمي ابطال پذيرند و در شرايط ديگر و در زمان و مکان ديگر شايد نتايج تغيير يابند بايد به دستاوردهاي خود هميشه با چشم متغير نگاه کرد که شايد قابل تغيير باشد.

6- اهميت دادن به تحقيق و پژوهشگر: بايد در نهاد آموزش و پرورش پژوهشگر جايگاه بسيار رفيعي داشته باشد که هيچ کس به راحتي به او امر و نهي نکند و احترام او را حفظ نمايد.

7- شايسته سالاري و تخصص گرايي در پژوهش: پژوهشگر بايد يک فرد متخصص بوده و در زمينه کار مشخص شده تجربه کاري داشته باشد و يک پژوهشگر به تمام معني باشد به طور مسلم هر فرد دانشگاه رفته اي قادر به انجام تحقيقات نخواهد بود.

8- نتايج تحقيقات بايد پايه و اساس برنامه ريزي ها باشد و به طور جدي مورد توجه قرار گيرد. پژوهش کردن نه يک فعاليت تجملي، بلکه ، يک ضرورت براي برنامه ريزي قلمداد شود. آن چه مسلم است مي توان عوامل بسياري را براي بسترسازي فرهنگ توسعه پژوهش در آموزش و پرورش عنوان کرد ولي با توجه به شرايط و وضعيت موجود در جامعه و نهاد آموزش و پرورش به نظر مي رسد موارد ذکر شده از مهم ترين موارد هستند.

راهکارهاي توسعه فعاليت هاي پژوهشي و استفاده مطلوب از يافته هاي پژوهشي:
- سفارش تحقيقات از طريق مراکز آموزشي به مراکز پژوهشي براي فعال کردن و تجربه دار شدن مراکز تحقيقاتي.
- گسترش مراکز پژوهشي و تحقيقاتي و افزايش اعتبارات پژوهشي.
- افزايش تعرفه هاي تحقيقاتي.
- تجديد نظر در برنامه ها و محتواي آموزشي مراکز تربيت معلم براي هدايت دانشجويان به امور پژوهشي.
- داير کردن کارگاه هاي آموزشي در زمينه پژوهش براي مسئولان مراکز آموزشي و معلمان.
- ايجاد زمينه لازم براي خروج از بروکراسي اداري اجراي پروژه هاي تحقيقاتي.
- در نظر گرفتن پاداش مناسب براي طرح هايي که بازدهي واضح و مشخص در زمينه آموزشي و تربيتي داشته باشد.
- مشخص کردن دستگاه هاي مسئول برنامه ريزي، اجرا و نظارت در امور تحقيقاتي براي ارتقاء دائمي کيفي و کمي تحقيقات.
- شناسايي موضوعات اساسي و قابل استفاده در فعاليت هاي برنامه ريزي درسي و آموزشي.
- سازمان دهي ساختار مناسب براي نيازسنجي پژوهشي.
- استفاده از رسانه هاي مختلف براي انتشار و توزيع يافته هاي تحقيقات به منظور بهره برداري از نتايج پژوهش ها.
-تشکيل همايش ها و جلسات مشترک براي گزارش پژوهشي به تصميم گيرندگان و مجريان.

رويکرد پژوهشي چگونه رويکردي است؟
موفقيت و توسعه پژوهش در هر جامعه نيازمند گسترش رويکرد پژوهشي (پژوهش مدار) در آن جامعه است. منظور از رويکرد پژوهشي نگاهي مبتني بر پژوهش نسبت به موضوع هاي مختلف مي باشد. در اين نوع نگاه قبل از اتخاذ هر تصميم مهم به يافته هاي پژوهش هاي قبلي که به موضوع تصميم گيري ارتباط دارد توجه مي شود. به بيان ديگر، در رويکرد پژوهش مدار از يافته هاي پژوهش هاي قبلي براي بهبود وضع موجود استفاده موثري به عمل مي آيد.
کساني که در فعاليت هاي خود رويکردي پژوهشي دارند قبل از هرگونه تصميم گيري به مطالعه وضعيت موجود پرداخته و با تجزيه و تحليل مشاهدات خود به بهترين راه حل ها مي انديشند. همچنين، آنان تلاش مي کنند تا از نتايج آثار ساير پژوهشگران نيز به نحو شايسته اي استفاده کنند. بنابراين، رويکرد پژوهشي به قشر يا گروه خاصي محدود نشده و زماني منشاء اثر خواهد بود که در سطوح و امور مختلف جامعه تسري يافته باشد.

رابطه پژوهش و توسعه کشور چيست؟
توسعه علمي، صنعتي و فرهنگي هر کشور بدون پرداختن به امر پژوهش با موفقيت چنداني همراه نخواهد بود. در واقع ، پژوهش موتور محرک پيشرفت و توسعه محسوب مي شود. حتي اگر نشانه هايي از توسعه بدون پرداختن به مباني پژوهشي رخ دهد آن توسعه مستمر و پايدار نخواهد بود و نمي تواند مسير مطمئني را طي کند.

بنابراين، پژوهش مبناي توسعه است و تضميني براي استمرار توسعه به شمار مي آيد. همچنين، به کار بستن نتايج پژوهش هاي انجام شده در هر زمينه به بهبود راهکارها و روش هاي معمول در زمينه هاي مورد نظر منجر مي شود.

نتيجه :
چنان چه آموزش و پرورش قصد توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس را دارد بايد اين فرهنگ را در دوره ی پیش دبستانی و ابتدايي ايجاد نموده و در دوره هاي تحصيلي بالاتر آن را بسط و گسترش دهد .

متاسفانه در دوره ابتدايي جايگاه پژوهش خالي بوده و در كتب درسي مجالي براي پرداختن به آن پيش بيني نشده است . آموزش و پرورش بايد در اولين گام بايد تغييراتي را در كتب درسي اعمال نمايد تا از اين طريق حس كنجكاوي دانش آموزان ارضا شود . در برنامه درسي بايد جايي براي پژوهش در نظر گرفته شود و صد البته تنها بر محفوظات تكيه نشود و درصدي نيز به فعاليت هاي علمي آنان اختصاص يابد .
از طرف دیگر در دولت قبل معاونتی در بدنه آموزش و پرورش تعریف شد به نام معاونت پژوهشی که متأسفانه جای مرکز آمار و اطلاعات را گرفته ( ؟ )  و اکثر کسانی که در پست معاونت پژوهش فعالیت دارند تعریف درستی از پژوهش را نمی شناسند .

بنابراین از مقام وزارت به عنوان یک فرهنگی درخواست عاجلانه  دارم که رصد نمایند چه کسانی معاونت پژوهش هستند و آیا کار پژوهشی انجام می دهند؟ آیا در تصمیم گیری های اداره کل استان ها و مناطق آموزش و پرورش محقق وار مسائل را رصد می نمایند و بعد نسخه می پیچند یا منفعل هستند و دفاتر آمار را بررسی می نمایند؟

منابع و مآخذ:
- آقازاده ، احمد (1382 ).روش شناسی و تاریخ تحول دانش آموزش و پرورش تطبیقی و بین المللی .تهران : نشر نیکان.
- توسعه ی فرهنگ پژوهش در آموزش و پرورش ؛ نويسنده: محمدسهرابي منبع: روزنامه اطلاعات .
- سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1385).روش های تحقیق در علوم رفتاری.تهران: انتشارات آگاه.
- سايت پژوهشكده تعليم و تربيت سازمان آموزش و پرورش استان گلستان .www.Fekreno.org.
- چرا پژوهش؛ نیک مور- ترجمه: رها دوست، فاطمه – انتشارات سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی –
- چگونه پژوهش کنیم؛ جانیس پرت وان – ترجمه بهادری، محمد و حری، هادی. انتشارات کارگاه کودک . 1382
- - مقاله " ضرورت تحقيق و پژوهش در كلاس و مدرسه " - مليحه عشقي نيا -برگرفته از سايت http://www.golestanier.ir-