ایران کشوری است با قومیت‌ها و گویش‌های مختلف که از میان آن‌ها زبان فارسی در آموزش و پرورش، رسانه‌ها، ارتباطات اقتصادی، سیاسی، اداری، فرهنگی و اجتماعی به کار می‌رود. طبق اصل 15 قانون اساسی ایران در تدوین کتب درسی، زبان و خط رسمی و مشترک ایران، زبان و خط فارسی تعیین شده است و همه دانش‌آموزان می‌بایست متون درسی را به زبان فارسی فرا بگیرند. کودکان دو زبانه در کشور ما درصد قابل توجهی از کل دانش‌آموزان را تشکیل می‌دهند كه در ابتدای ورود به مدرسه خود را با زبان فارسی مواجهه می‌بینند.
در مدرسه بدون توجه به اینکه تا چه حد با زبان فارسی آشنایی دارند، آن‌ها را مجبور می‌کنند به زبان فارسی بخوانند و بنویسند. در دوره ابتدایی دانش‌آموزان پایه اول به لحاظ آموزشی آسیب‌پذیرترین قشرهای دو زبانه هستند، لذا بايد برنامه‌ریزی مناسبی در دوره پیش‌دبستانی لحاظ شود و برنامه‌های خاصی برای کودکان دو زبانه ارائه شود.باید مطالب و متون آموزشی مناسب تدوین گردد تا این خلأ آموزشی را بتوان پر کرد و در نتیجه دانش آموزان با آمادگی بیشتری وارد نظام آموزشی ابتدایی بشوند.
توجه به عوامل زیر می تواند در بهبود وضعیت پیش دبستانی‌ها موثر باشد:
رایگان بودن
چنانچه آموزش در این دوره رایگان باشد، می‌تواند همه کودکان را در بر گیرد. برنامه‌ریزان بایستی با در نظر گرفتن فرهنگ‌های محلی و قومیتی مختلف، برنامه‌های مناسبی را تدوین کنند.
محتوای برنامه‌های آموزشی با در نظر گرفتن گروه سنی
ویژگی‌های گروه سنی پیش‌دبستانی باید به خوبی شناسایی شود و بر اساس آن برنامه‌ریزی شود.بر این اساس به علایق این گروه که شامل آموزش از طریق عینی و بازی‌های مختلف است، توجه شود.در نهایت برای رسیدن به آموزش با کیفیت در پیش‌دبستانی نکات زیر را باید مد نظر قرار داد:
توجه به نیازهای اجتماعی
اهداف مهمی را در این خصوص باید لحاظ کرد از جمله توجه دادن کودکان به تعلق ملی، آشنایی کودکان با مسائل مذهبی، اجتماعی، اخلاقی، رعایت کردن قوانین، احترام گذاشتن به بزرگ‌ترها و غيره. آموزش باید به گونه‌ای باشد که کودکان را علاقه‌مند کرده و مانع از گریز آن‌ها بشود.
توجه به شرایط فیزیکی
این عامل به وضعیت محیطی مکان های آموزشی اشاره دارد. بر این اساس کلاس‌ها در دوران پیش‌دبستانی باید از لحاظ نور، وضعیت میزها و صندلی‌ها، شرایط ساختمانی و ... استاندارد بوده و دانش‌آموزان احساس امنیت داشته باشند. همچنین بهتر است در فرآیند آموزش از ابزارهای مناسب، بی خطر و متنوع استفاده شود.
توجه به زمینه های محتوایی
این مفهوم نیز بر نقش عوامل فرهنگی در آموزش تاکید دارد. باید توجه داشت که توجه به زبان‌های قومیتی و تهیه محتوای شاد و نشاط آور در فرآیند آموزش، بسیار در افزایش بهره‌وری تحصیلی دانش‌آموزان اثرگذار است.
بر اساس آنچه ذکر شد باید توجه داشت که بیش از یک زبان دانستن کودکان، یک مزیت است و کودکان دو زبانه از نمرات هوش کلامی و غیرکلامی بالاتری برخوردارند و از انعطاف‌پذیری شناختی بیشتری بهره دارند. آن‌ها در زمینه مفهوم‌سازی و خلاقیت، برتری‌های زیادی دارند. اما زمانی این ویژگی‌ها نمود می‌یابد که در هر دو زبان قابلیت و مهارت داشته باشند. بسیاری از کودکان دوزبانه در مدرسه عملکرد خوبی ندارند و مشکلات آن‌ها به جهت تقابل فرهنگی است و اکثرا اطلاعات کمی در مورد زبان اولیه خود دارند، به طوری که دستور زبان و خزانه واژگان ضعیفی دارند.
کودکان دو زبانه فرصت مناسب برای یادگیری زبان نداشته‌اند و در فراگیری لغات زبان خود پیشرفت نمی‌کنند. اگر چه در دروسی مانند ریاضیات، علوم و اجتماعی دانش خوبی کسب می‌کنند اما در نگارش صحیح کلمات (املا) و قرائت زبان محاوره‌ای، عملکردشان ضعیف بوده و آینده تحصیلی و شغلی خوبی نخواهند داشت.
از آنجا که زبان رسمی کشور ما، زبان فارسی است ضروری است که برنامه آموزشی پیش‌دبستانی به گونه‌ای طراحی و تنظیم شود که کودکان با زبان رسمی کشور آشنا شوند.براین اساس کانون اصلی فعالیت‌های آموزشی پیش دبستانی در مناطق غیرفارسی زبان باید بر برنامه‌های زبان‌آموزی تمرکز داشته باشد. نه تنها مساله مهارت‌های خواندن و نوشتن مطرح است بلکه مهم‌تر از آن مساله‌ای با عنوان آموزش زبان دوم نیز مطرح است. با این همه اگر مربیان مراکز پیش‌دبستانی این مناطق از روش‌های مبتنی بر حقایق زبانی و اصول یادگیری و تدریس زبان دوم بهره بگیرند، مسلما ضریب موفقیت برنامه‌های پیش دبستانی در این مناطق افزایش یافته و از افت تحصیلی فعلی در مقطع ابتدایی به نحو چشم گیری کاسته خواهد شد.
روزنامه قانون
نظرات بینندگان