گام های مهم در ارزشیابی پویا و رشد دهنده :
این گام ها که به تفصیل به آن ها اشاره خواهد شد برای ارزشیابی تمام آزمون ها در تمام دروس مانند : کتبی – عملکردی ، مدادکاغذی ، شبیه سازی شده، نمونه کار، تشریحی ، چهار گزینه ای ، جاخالی ، کامل کردنی و هم چنین تکالیف به کار می روند.
این گام ها هم در ارزشیابی فرآیندی کاربرد دارند و هم در پایانی .
لذا برای روشن شدن مسئله، این گام ها را در ارزشیابی متن املاء یک دانش آموز به کار می گیریم .
گام اول ؛ شناخت اهداف و انتظارات و نشانه تحقق آن ها : در این گام معلم و حتی دانش آموز باید از اهداف و انتظارات این موضوع آموزشی آگاه باشند . البته برای معلم این آگاهی باید فراتر از آگاهی دانش آموز بوده و در این خصوص ما باید قبلا اطلاعات لازم را دراین مورد به دانش آموز داده باشیم . بدین گونه که دانش آموز بداند که معلم از او چه انتظاری دارد و یا به زبان ساده تر معلم از او چه می خواهد؟ مانند معیارهای درست نویسی چیست که دانش آموز باید رعایت کند و انتظارات دیگر .
دومین گام ؛ جمع آوری اطلاعات : معلم برای ارزشیابی متن املاء نیازمند جمع آوری اطلاعات است .بنابراین معلم برای این که متوجه شود که متن املاء طبق انتظارات و اهداف نوشته شده یا نه ، می بایست اطلاعاتی در مورد املاء کسب کند . لذا متن املاء را به درستی مشاهده می کند ( نه فقط نگاه سطحی ) ؛ جملات و کلمه های نوشته شده را بررسی می کند و آن ها را با معیارهای لازم می سنجد .
در مورد نوشته ها از دانش آموز پی پرسد که چرا این کلمه را این گونه نوشته ای . مثلا چرا ( سارا ) به شکل ( س ا را ) ؟ چرا از خط خارج شده ای ؟ و اطلاعات مفید گوناگون دیگر . جمع آوری این اطلاعات به ما نشان می دهد که دانش آموز چگونه یاد گرفته است .
سومین گام ؛ تحلیل و تفسیر اطلاعات : حالا معلم به عنوان یک ارزشیاب حرفه ای اطلاعات زیادی مختص به این دانش آموز در اختیار دارد . بنابراین آن ها را تحلیل و تفسیر می کند تا علت اشتباهات دانش آموز را پیدا کند چون بدون تحلیل این اطلاعات نمی تواند داور خوبی باشد و داوری کند که جایگاه واقعی فعلی این دانش آموز در یادگیری املاء کجاست .
چهارمین گام ؛ داوری و تصمیم گیری: حالا معلم با توجه به تحلیل و تفسیر اطلاعات به دست آمده و هم چنین شناختی که از وضعیت یادگیری این دانش آموز به دست آورده ، می تواند به عنوان یک داور آگاه قضاوت کند که علت اشتباهات دانش آموز چه بوده است ؛ مثلا : هنوز مفهوم صدای غیر آخر با آخر را تشخیص نداده است ، یا این که علت خط خارج شدن از خط زمینه ضعیف بودن ماهیچه های انگشتان اوست یا این که حافظه دیداری او ضعیف است و موارد دیگر ...
بنابراین این معلم است که باید تشخیص دهد مشکل دانش آموز چیست زیرا از او شناخت خوبی دارد و توانایی ها و ضعف های او را می شناسد . حالا در این جا که ضعف ها مشخص شد و معلم به کج فهمی های دانش آموز پی برد می بایست تکلیفی مناسب برای رفع هر کدام از مشکلات مطرح شده طراحی کند و از اولیاء هم کمک بگیرد .
حالا چگونه تکلیفی طراحی نماید این دیگر بستگی به درایت و اطلاعات حرفه ای معلم دارد .
پنجمین گام ؛ بازخورد : در این گام باتوجه به گام قبلی که ضعف ها مشخص گردید معلم تصمیم خود را که همان ارائه تکلیف مناسب برای رفع مشکل است دراختیار اولیاء و دانش آموز قرار می دهد و بر فرآیند انجام تکلیف نظارت می نماید . انجام تکلیف را در جلسات بعدی مشاهده می کند و از دانش آموز ارزشیابی مجدد به عمل می آورد و او را همین طور به حال خود رها نمی کند تا اطمینان حاصل کند که اشکالات او برطرف شده است.
در خاتمه یادآوری می شود که این ارزشیابی فرآیندی را می شود برای تمام دروس به کار برد حتی نوشتن یک کلمه یا انجام یک تقسیم توسط دانش آموز. دراین صورت است که ارزشیابی در خدمت یادگیری قرار می گیرد و یادگیری عمقی و پایدار به وقوع می پیوندد.
همکاران گرامی توجه داشته باشند که زمان صرف شده برای اجرای این گام ها بستگی به مهارت معلم و ویژگی های خاص هر دانش آموز دارد .
یک توصیه به همکاران :
اگر ارزشیابی این گونه انجام شود مطئمن باشید افت تحصیلی در بین دانش آموزان به شدت کاهش می بابد .
مشکل این جاست که در امتحانات بیشتر به نتیجه فکر کرده و کمتر برای رفع مشکلات یادگیری دانش آموزان برنامه ریزی می نماییم . فراموش نکنیم که ارزشیابی باید در خدمت یادگیری باشد و اگر این گونه تفکری نداشته باشیم به خطا رفته ایم .
انباشته شدن یادگیرهای ناقص و کج فهمی های دانش آموزان ، آن ها را مایوس و ناتوان می سازد . این در صورتی است که اگر به موقع ارزشیابی درست انجام می شد اکثر دانش آموزان در حد توانایی خود توانمند و امیدوار می شدند .
لذا مسئولان ، برنامه ریزان و دلسوزان تعلیم و تریبت بدانند که وظیفه مدارس ما و در کل سیستم آموزش و پرورش ، تربیت افراد ناتوان و ناامید نیست !
بنابراین هوشیار باشند که حرمت و جایگاه نامناسب فعلی معلمان زمینه ی این نوع تربیت را فراهم نکند که متاسفانه شواهد این گونه نشان می دهد ...
پس باید به فکر چاره بود .
آخرین اخبار و تحلیل ها در حوزه آموزش و پرورش ایران و جهان در سایت سخن معلم
با گروه سخن معلم باشید .
https://telegram.me/sokhanmoallem
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان
چرا حق ما باید ضایع بشه