آموزش‌ در‌ كشور‌ ما‌ درهم برهم است !

   گروه اخبار /

امروز زنگ اول مهر در مدارس كشور به صدا درمي‌آيد و 13 ميليون دانش‌آموز سال تحصيلي جديد را آغاز مي‌كنند. هفت ميليون و 215‌هزار و 92 دانش‌آموز كه يك ميليون و 285 هزار و 206 نفر آنها كلاس اولي هستند در دوره ابتدايي ثبت نام كرده‌اند. دو ميليون و 944 هزار و 586 دانش‌آموز در دوره متوسطه اول و يك ميليون و 951 هزار و 707 نفر نيز در دوره متوسطه دوم ثبت‌نام كرده‌اند. شروع مدارس هم‌زمان با شور و هيجاني كه دارد نگراني‌هايي را نيز به همراه دارد. امروزه استفاده از رسانه‌هاي جديد با سرعت زيادي در جامعه ما در بين اقشار مختلف و به ويژه كودكان و نوجوانان رواج پيدا كرده است. رواج بيش از حد رسانه در جامعه ما به معناي شناخت و استفاده درست از آن نيست و همين نبودن آگاهي و سواد رسانه‌اي در مواردي رسانه را از فرصت تبديل به يك تهديد كرده است. با توجه به اينكه كودكان و نوجوانان يكي از استفاده‌كنندگان اصلي از رسانه‌ها در جامعه ما هستند، لازم است كه مدارس در نحوه مواجهه خود با اين رسانه‌ها و تكنولوژي‌هاي جديد دست به تجديدنظرهاي اساسي بزنند و بين استفاده از رسانه و آموزش ارتباطي تنگاتنگ برقرار كنند. سعيد معيدفر جامعه‌شناس در اين باره به «آرمان» مي‌گويد: «استفاده از رسانه‌ها در آموزش و پرورش باعث شده كه شيوه‌هاي آموزشي نوين تغيير كنند و به همين دليل لازم است كه در آموزش و پرورش ما تجديدنظر صورت گيرد و آموزش و پرورشي در كشور رواج پيدا كند كه با شيوه‌هاي جديد انطباق داشته باشد.»

فراگير شدن ابزارهاي جديد ارتباطي ويژگي بارز دنياي امروز است. اين تنها بزرگسالان نيستند كه از اين ابزارها استفاده مي‌كنند، بلكه ابزارهاي جديد ارتباطي اكنون در دستان بسياري از جوانان و نوجوانان نيز هست. اين ابزارها خود مي‌توانند فرهنگ‌ساز باشند و نقشي در جامعه‌پذيري ايفا كنند. آيا در عصر تكنولوژي‌هاي جديد ارتباطي جايگاه مدرسه به عنوان يك نهاد فرهنگ‌ساز تضعيف شده است؟

در آموزش و پرورش در دنياي جديد بايد به نقش تكنولوژي‌هاي جديد هم توجه كرد. امروزه خواه‌ناخواه قسمت عمده‌اي از زندگي جوانان، نوجوانان و حتي كودكان به استفاده از موبايل، ‌آي‌پد، تبلت، كامپيوتر و نرم‌افزارهاي جديد اختصاص دارد. هيچ كسي هم نمي‌تواند مانع استفاده آنها از تكنولوژي‌هاي جديد شود. اين رسانه‌ها با توجه به جاذبه‌هاي فراواني كه دارند هر قشري را مي‌توانند درگير خود كنند كه اين درگيري و استفاده به ويژه در قشر نوجوان و كودك بيشتر است. براي نمونه مي‌توان به استفاده‌هاي طولاني‌مدت نوجوانان و كودكان از بازي‌هاي كامپيوتري اشاره كرد. اين تكنولوژي‌ها با توجه به جاذبه‌هاي كه دارند وقت زيادي را از بچه‌ها مي‌گيرد كه با در نظر گرفتن اين نكته بايد استفاده‌هاي درست از اين رسانه‌ها را به آنها آموخت. راه استفاده درست از اين رسانه‌ها اين نيست كه آنها را انكار كنيم و دائم درباره استفاده از آنها به خانواده‌ها هشدار داده و آنها را نگران كنيم، بلكه بايد راه‌هاي درست استفاده از اين رسانه‌ها را به خانواده‌ها و فرزندانشان آموخت. تجربه ثابت كرده است كه اين توصيه‌ها و هشدارها ديگر پاسخگو نيستند و به جاي آن بايد استفاده‌هاي درست از رسانه‌ها را در جامعه ترويج داد.

* آيا امكان استفاده از تكنولوژي‌هاي جديد در آموزش و پرورش وجود دارد و اين استفاده به چه صورت می‌تواند باشد؟

يكي از استفاده‌هاي درستي كه مي‌توان از رسانه‌ها كرد، استفاده از آنها در آموزش و پرورش و اهداف تربيتي است. با توجه به اينكه امروز بچه‌ها قسمت عمده‌اي از زندگي خود را به استفاده از تكنولوژي‌هاي جديد اختصاص مي‌دهند بايد آموزش هم در اين راستا قرار بگيرد. معلمان و مربيان مي‌توانند با استفاده از اين رسانه‌ها برنامه‌هاي آموزشي خود را به دانش‌آموزان منتقل كنند. اين شيوه‌ها نه تنها ارتباط را آسان‌تر مي‌كنند بلكه توسط دانش‌آموزان هم بيشتر مورد پذيرش هستند و به همين دليل مي‌توانند تاثيرگذاري بيشتري داشته باشند. در بسياري از كشورهاي غربي معلمان و مربيان گام‌هايي را در اين راستا برداشته‌اند و از اين تكنولوژي‌ها در مدارس‌شان و براي ارتباط با دانش‌آموزان استفاده مي‌كنند. حتي در سطوح بالاتر استفاده از اين تكنولوژي‌ها، شاهد برگزاري كلاس‌هاي اينترنتي هستيم. از طريق استفاده از اين تكنولوژي‌ها ارتباط معلم و دانش‌آموز با يكديگر بيشتر و عميق‌تر شده است. در حال حاضر قسمتي از جامعه آموزشي در دنيا به اين سمت و سو رفته و از تكنولوژي‌هاي جديد براي آموزش استفاده مي‌شود. به همين دليل و با توجه به تغييرات روي داده لازم است كه شيوه‌هاي آموزشي هم در كشور ما به سرعت تغيير كنند و خود را با شرايط دنياي جديد تطبيق دهند.

* به نظر شما شرايط در كشور ما در حال حاضر به چه صورت است و آيا توانسته‌ايم خود را با شرايط دنياي جديد تطبيق دهيم؟

در سيستم آموزشي ما آموزش همچنان با شيوه‌هاي سنتي در جريان است و معلمان و مربيان چندان كه شايسته است از تكنولوژي‌هاي جديد استفاده نمي‌كنند. در جامعه ما ابزارهاي جديد بعضا به عنوان مزاحم شناخته مي‌شوند و تلاش مي‌شود كه به جامعه درباره استفاده از آنها هشدار داده شود. اين در حالي است كه در كشورهاي پيشرفته اين تكنولوژي‌ها تبديل به فرصت شده‌اند و از آنها براي اهداف آموزشي و تربيتي استفاده مي‌شود. آموزش و پرورش در كشور ما در هم برهم است و بر اساس اصول قديمي اداره می‌شود. در بعضي از كشورهاي پيشرفته بچه‌هاي دبستاني كتاب ندارند و به جاي استفاده از كتاب براي آموزش دانش‌آموزان، معلمان به آنها سوژه تحقيقاتي مي‌دهند. دانش‌آموزان توسط مربيانشان درگير يك مساله مي‌شوند و بعد از مدرسه به كتابخانه مي‌روند و درباره آن تحقيق مي‌كنند. روز بعد در مدرسه نتايج تحقيقات خود را در كلاس براي دانش‌آموزان ديگر به اشتراك مي‌گذارند. با استفاده از اين شيوه مدرن آموزش خلاقيت در بچه‌ها همگام با استفاده از تكنولوژي‌هاي جديد پرورش مي‌يابد. اين در حالي است كه در كشور ما يك كتاب در دستور كار قرار مي‌گيرد و تمام مطالب از طريق يك كتاب منتقل مي‌شود. دانش‌آموزان نقش كمتري در كلاس دارند و معمولا هم معلم تمام مطالب را منتقل مي‌كند و همين باعث مي‌شود كه خلاقيت، آنچنان كه لازم است در دانش‌آموزان ما پرورش نيابد.

* با توجه به نكات مطرح شده به نظر شما چه تجديدنظرهايي در آموزش ما لازم است كه صورت بگيرد؟

تكنولوژي‌هاي جديد در همه جاي دنيا تبديل به فرصت شده‌اند. در كشورهاي پيشرفته استفاده‌هاي فراوان و متنوعي از رسانه‌ها مي‌شود. استفاده از اين رسانه‌ها در آموزش و پرورش باعث شده كه شيوه‌هاي آموزشي نوين تغيير كنند و به همين دليل لازم است كه در آموزش و پرورش ما تجديدنظر صورت گيرد و آموزش و پرورشي در كشور رواج پيدا كند كه با شيوه‌هاي جديد انطباق داشته باشد. ولي متاسفانه نكاتي كه مطرح مي‌شوند فقط براي ثبت در تاريخ هستند و معمولا از سوي مسئولان ناديده گرفته مي‌شوند و مسئولان همچنان به استفاده از شيوه‌هاي قديمي در آموزش ادامه مي‌دهند. تنها نتيجه استفاده از اين شيوه، ايجاد تضاد بين دنياي مدرن و ارزش‌هاي جامعه است. تاكنون از اين ناديده گرفتن نتيجه‌اي نگرفته‌ايم و از مشكلاتي كه در جامعه به وجود آمده‌اند كاسته نشده است.

* با توجه به اينكه در آموزش و پرورش ما معمولا از شيوه‌هاي سنتي براي آموزش استفاده مي‌شود، به نظر شما آموزش و پرورش مدرن بايد چه ويژگي‌هايي داشته باشد؟

شيوه‌هاي آموزشي ما جواب نمي‌دهند. يك آموزش و پرورش مدرن تعامل‌محور و دانش‌آموز محور است. در بعضي از موارد شاهد هستيم كه دانش‌آموزان در بعضي از حوزه‌ها از نظر اطلاعات از معلمان شان پيشي گرفته‌اند و دليل اين مساله اين است كه آنها در دنياي عظيمي از اطلاعات به سر مي‌برند. ديگر دوراني كه معلمان بيشتر از دانش‌آموزان مي‌دانستند و بايد دانش‌آموزان مطلبي را از معلمان ياد مي‌گرفتند به سر آمده است. به همين دليل بايد از شيوه‌هاي جديد آموزشي كه در آن رابطه با دانش‌آموزان يك رابطه پويا است استفاده كرد. در يك رابطه پويا تبادل اطلاعات دوطرفه است و دو طرف رابطه از يكديگر چيزهاي زيادي مي‌آموزند. در روش‌هاي قديمي معلمان دنيایي از اطلاعات داشتند كه مي‌خواستند آن را به دانش‌آموزان منتقل كنند ولي امروزه دیگر اینگونه نیست. امروزه بايد شيوه‌هاي آموزش را تغيير داد و به سمت تعامل‌محوري حركت كرد زيرا نتيجه استفاده از شيوه‌هاي قديمي به مخدوش كردن رابطه معلم و دانش‌آموز مي‌انجامد و به اهداف مورد نظرش هم نمي‌رسد. دانش‌آموزان استفاده از شيوه‌هاي تعامل‌محور را بيشتر قبول دارند و كارآيي آنها هنگام استفاده از اين شيوه‌ها بيشتر است.

روزنامه آرمان