درنگی بر آزمون های پیشرفت تحصیلی

گروه استان ها و شهرستان ها/

دبیرخانه راهبری مدیران تشکیلاتی است که امسال دفتر آن از سمنان به خراسان رضوی احاله شده است ؛ این دبیرخانه در دوره جدید انرژیک تر ظاهر شده و سعی در ایجاد تکانه های مثبت در فرایند آموزش در دوره کروناست.

در دوره جدید اهم فعالیت ها دبیرخانه در چهار میز خلاصه شده و متقارن انقباضی دبیرخانه در مراکز استانها تشکیل شده است.

یکی از طرح های دبیرخانه برای خروج دانش آموزان از رخوت و سستی کرونایی و آشتی با آموزش حضوری، برگزاری آزمون "طرح سه نما" برای پایه دوازدهم و همچنین "طرح آزمون پیشرفت تحصیلی" برای هر سه پایه متوسطه دوم می باشد.

در این مجال مروری گذرا بر این دو طرح دبیرخانه راهبری مدیران می افکنیم.

طرح سه نما (مانور امتحانات نهایی برای پایه دوازدهم برای کاهش اضطراب دانش آموزان) طرحی ملی بوده و شامل چهار آزمون (دو درس تخصصی به علاوه دو درس عمومی) است که قرار است دو تای آن اسفند و دو مورد بعدی در فرودین ۱۴۰۱ ترجیحا به شکل حضوری برای پایه های ۱۲ اجرا شود.

این طرح گرچه با مقاومت برخی از دانش اموزانِ در حال آماده شدن برای کنکور و امتحانات نهایی روبه رو خواهد شد ولی در مجموع اجرای آن برای پایه دوازدهم مفید بوده و می تواند در شبیه سازی بیشتر فضای امتحانات نهایی و کاستن از استرس دانش آموزان موثر افتد.

اما طرح آزمون پیشرفت تحصیلی طرحی استانی بوده و برای هر سه پایه متوسطه دوم طرحی است که بنابر تجربه، قبل از هرچیزی با مقاومت عمده ای از سوی کادر اجرایی مدارس (مدیران،معاونان و معلمان مربوطه) و همچنین دانش آموزان مواجه خواهد شد و چهارچرخ این طرح آبکی در فرایند اجرا پنچر خواهد شد.

اصغر افشار رئیس سنجش استان البرز معتقد است "آزمونهای بالادستی و عمودی معمولا در مرحله اجرا در پایین دست دچار مشکل می شوند . آزمونهای پیشرفت تحصیلی و سه نما" مغایر با اصل مدرسه محوری و روح آئین نامه های سنجش می باشند."

"اصولا هر طرحی که در مرحله اجرا نتواند جامعه هدف را با خود همراه نماید از پیش شکست خورده و بلاموضوع خواهد بود. از طرفی تکثیر آزمونهای جورواجور پمپاژ استرس به دانش آموزان است."

از دیگر اشکالات طرح های یاد شده معلوم نبودن مجری طرح و همچنین منابع مالی و اعتبار لازم برای اجرای طرح هاست.

خانم داوودی دبیر مدیران راهبری استان البرز ضمن تشریح وظایف میزهای چهارگانه استان می گوید: آزمون پیشرفت تحصیلی و طرح سه نما از اولویت های کاری دبیرخانه راهبری استان می باشد.

اقای ولی پور کارشناس مسئول متوسطه دوم شهرستان نظراباد معتقد است " بی مایه فطیر بوده و درگیر کردن مدیران خسته از بخشنامه های ضد و نقیض، معلمان شاکی از طرح ابتر رتبه بندی و دانش آموزان گریزان از آموزش حضوری با آزمون های پیشرفت تحصیلی نتیجه درخوری عاید واضعان طرح و البته جامعه هدف نخواهد داشت."

اسدی رئیس اداره متوسطه دوم استان می گوید:
آزمون پیشرفت تحصیلی خروجی ملموس و مطلوبی ندارد بهتر است چنین بخشنامه هایی را بومی سازی نماییم.

خانم جعفری کارشناس مسئول ناحیه ۴ کرج می گوید:
مقاومت معلمان در برابر طرح های جدید فزاینده است.  نو معلمانی که از مسیر دانشگاه فرهنگیان جذب نشده اند معمولا بی تجربه بوده و با دانش آموزان همانند دانشجو برخورد می کنند.

آقای سوری کارشناس مسئول ناحیه ۲ کرج معتقد است :
ما معمولا به پایان مسیر فکر می کنیم . در دوره کرونا دانش آموزان در مسیر سالانه چیزی یاد نگرفته اند؛ چرا باید با آزمون‌هایی چون پیشرفت تحصیلی از نادانسته های دانش آموزان امتحان بگیریم؟
دغدغه دانش آموز سال ۱۲ کنکور است و دیگر هیچ .

نجمی کارشناس مسئول ناحیه ۱ کرج می گوید:
فلسفه طرحهای سه نما و آزمون پیشرفت تحصیلی را درک نمی کنم ؛ طرحهای بی اعتبار در اجرا ابتر خواهند بود.
در صورت اصرار بر اجرا باید بازوی اجرایی طرح اداره سنجش باشد.

دهقان نژاد کارشناس مسئول شهرستان ساوجبلاغ می افزاید:
دغدغه امروز کارشناس مسئولان پانچ ابلاغ همکاران و سامان اضافه کاری هاست. با طرح سه نما موافقم ولی با آزمون پیشرفت تحصیلی از بالا به پایین نه .

خانم دکتر امیریان رئیس اداره تکنولوژی اموزشی استان معتقد است:
"طرح های ابلاغی همیشه موافقین و مخالفین خود را دارد ؛ مهم اینست که با تشکیل جلسات توجیهی مسئله را مدیریت کنیم."

برای شنیدن نظرات مدیران متوسطه نواحی و مناطق استان البرز به طور تصادفی نظرات بیش از یکصد نفر از مدیران را جویا شدیم . بیش از نود درصد مدیران برگزاری آزمونهای های پیشرفت تحصیلی خصوصا از نوع مجازی را در دوره سرگردانی کرونا بلاموضوع و ابتر تلقی می کنند ؛ از طرفی قاطبه معلمان نیز چنین طرحهایی را مخدوش کردن استقلال حرفه ای و دخالت در کارشان ارزیابی می کنند.

در ادامه نظرات تعدادی از مدیران و همکاران درگیر در آزمونهای پیشرفت تحصیلی را بدون ویرایش و بدون نام عینا نقل می کنیم.

خانم باجلوند مسئول میز ۳ معتقد است:
طرح سه نما مانور امتحانات نهایی برای سال دوازدهم بوده و باعث کاهش استرس و اضطراب دانش آموزان خواهد شد.

آقای فرزانه مسئول میز ۲ می گوید:
آزمون پیشرفت تحصیلی استانی است و بهتر است اجرای آن برای مدارس اجباری باشد . اصولا آزمونها زمانی اثربخش اند که عوامل اجرایی برای اجرای آن توجیه به موضوع باشند.

حسینی مسئول میز ۴ معتقد است که:
طرح سه نما برای بالا بردن سطح نمرات نهایی و آشنایی با فضای امتحانات نهایی دوازدهم ها عالیست.

آقای رحیم غفاری کارشناس مسئول ناحیه ۳ کرج می گوید:
سال گذشته بحث پیش آزمون را تجربه کردیم البته ما دست مدیران ناحیه را باز گذاشتیم تا آزمونها روان‌تر برگزار گردند.
الان مسئله اصلی و روز ما اینست که عملا آموزش در مناطق و نواحی رو به تعطیلی است.

خانم ناروین کشی افشار از مدیران البرز می نویسد:
"... در آزمون‌های پیشرفت تحصیلی نمی توان سطوح بالاتر ارزشیابی را انجام داد مثلا ارزشیابی تشخیصی که به شناخت دانش آموز واقعی و توانمندی های او کمک می کند این آزمون ها نمی تواند دانش آموز را به چالش بکشاند و فقط سطوح ابتدایی یادگیری را اندازه گیری می کند و بچه ها با عدد و رقم تعریف می‌شوند و ممکن است دو دانش آموز را در یک ردیف قرار دهد در حالیکه اصلا این طور نباشد .

این آزمون ها باعث می شوند که دانش آموز به قیاس خود با سایر دانش‌آموزان بیفتد و به هیچ وجه باعث رشد نمی شود ، فقط باعث متوهم شدن و مغرور شدن نسبت به بقیه می شود. بهترین روش برای محک زدن سطح دانش دانش‌آموزان ایجاد چالش و فضای بحث و گفت و گو در کلاس است و مطرح کردن سوالات خوب و چالش برانگیر در مورد مباحث مورد نظر و به چالش کشیده شدن دانش آموز برای پاسخگویی به آن؛ برای پاسخگویی به این سوالات ابتدا باید هدف از آموزش رو برای خودمان مشخص کنیم آیا می‌خواهیم یک عده دانش آموزان یکسان برای شرکت در کنکور آماده کنیم یا نه هدفمان به واقع آموزش علوم مفید برای زندگی آینده آن ها ست . شاید این آزمون بتواند یادگیری سطوح ابتدایی را اندازه گیری کند ولی به هیچ وجه سطوح بالای یادگیری را قادر به اندازه گیری و سنجش نیست همچنین این آزمون ها می توانند تا اندازه‌ای میزان یادگیری مطالب آموزش داده شده را به دبیر نشان بدهند ولی نه قدرت یادگیری دانش آموز را ؛ بهتر است که به عنوان مکمل در کنار سایر روشهای جدید و پیشرفته ارزشیابی مورد استفاده قرار بگیرد...."

اقای حسین قاسمی مدیر شهیدسلطانی 4 در پاسخ سوالم می نویسد:
با درود و تشکر از حسن اعتماد جناب قاسم پور بزرگوار.

طراحی اهداف نسبت مستقیمی با اهمیت و چگونگی اجرای آن دارند.اگر هدف مورد نظر اهمیت ویژه ای داشته باشد اجرای آن نیز موقعیت و شرایط خاصی می طلبد و بالتبع ذی نفعان و مجریان سعی دارند به شکل مناسب در آن مساعدت نمایند.مانند امتحانات نهایی سال دوازدهم که بر اساس اهمیت در اجرای آن وسواس و دقت فراوان صورت می گیرد.

مساله این است که اجرای آزمون پیشرفت تحصیلی برای چه هدفی یا اهدافی تدارک دیده شده است؟

امتحان نوبت اول که داریم.امتحانات مستمر هم داریم.

امتحانات کلاسی دبیران هم که برگزار می شود. پس ضرورت اجرای آزمون پیشرفت تحصیلی در چیست و با عدم اجرای آن چه مشکلی یا مساله ای در فرآیند آموزش رخ می دهد؟ دیگر اینکه چگونه ممکن است دبیران مدارس بر مبنای آموزش و امتحان کتبی تشریحی در کلاسهای پرتراکم تدریس نمایند اما امتحان پیشرفت تحصیلی به شکل چهارجوابی برگزار شود؟ ضمن اینکه آیا این آزمون در نتایج تحصیلی دانش آموزان و نمرات یا معدل آنها تاثیر دارد؟ اگر ندارد فلسفه برگزاری آن از این جهت هم با ابهام رو به روست.

من گمان می کنم و پیشنهاد دارم به جای آزمون پیشرفت تحصیلی یک درس عمومی و یک درس اختصاصی در نوبت اول یا دوم برای پایه های دهم و یازدهم همانند امتحان نهایی برگزار شود. به این ترتیب هم امکان سنجش عملکرد مدارس و دبیران به شکل درست عینیت خواهد یافت و هم تاثیر مثبتی در نمرات و معدل دانش آموزان خواهیم داشت.
با سپاس فراوان از پی گیری جنابعالی.

خانم مرادی مدیر دبیرستان شهید زارع می نویسد:
سلام وعرض ارادت
در مسیر پیشرفت تحصیلی ودر نظام آموزشی کنونی گریزی از تعیین میزان یادگیری به صورت برگزاری آزمونهای پیشرفت تحصیلی و دوره ای نیست . اما به عنوان یکی از اساسی ترین سنجش ها به شمار می آید اما بهتر است میزان سطح یادگیری دانش آموزان از سطح شناختی به سما خود شکوفایی سیر کند .

بنا براین آزمونک های کلاسی وهفتگی بر اساس دروس توسط دبیران محترم می تواند در یادگیری موثر باشد . ارائه باز خورد بهتر است در سطوح خرد توسط دبیران  و در سطح گسترده توسط مسئولین مدرسه (مدیر) اعلام گردد. حداقل دوره زمانی آزمونهای جامع تر ۲ بار در هر نوبت تحصیلی و کارنامه تحلیلی صورت گیرد.

خانم هادی نماینده مدیران اشتهارد معتقد است:
۱...برای اینکه آزمون پیشرفت تحصیلی آزمون مناسبی برای سطح دانش دانش آموزان باشد باید زمان و نحوه برگزاری آزمون و استاندارد بودن سوالات بررسی شود و طرح سوالات به صورت تستی و تشریحی می تواند سطح دانش دانش‌آموزان را مورد بررسی قرار دهد البته نتایج آزمون ها هم باید به درستی تفسیر شوند..
۲..بله... به شرطی که برای آن برنامه ریزی انجام گیرد هدف آزمون پیشرفت تحصیلی کشف مشکلات آموزش و یادگیری آن ها و برنامه ریزی برای رفع مشکلات می باشد.
۳..ارائه بازخورد عاملی است که در تحقق اهداف آموزشی و بهبود کیفیت یادگیری و میزان عقب ماندگی آموزشی نقش به سزایی دارد ؛ بهتر است بازخورد در مرحله اول توسط معلم و سپس توسط اولیا و در فاصله زمانی کم بعد از برگزاری آزمون صورت گیرد.

خانم محبی فر از همکاران اشتهارد می نویسد:
۱) محک زدن جایی مثمر ثمر هست که برای تعیین سطح باشه و امکان این باشه که اگه دانش آموزی خیلی ضعیف هست به پایه قبلی بره. اما برگزاری جدی هر تعداد آزمون بیشتر باعث میشه دانش آموزان هر بار تلاش برای یادگیری داشته باشند که این می‌تونه به هرحال موثر باشه. جایزه خوب هم می‌تونه انگیزه بیشتر به دانش آموزان بده .
۲) هر نوع آزمونی در یادگیری موثر هست اما باید بهینگی را سنجید که هزینه صرف شده بازده کافی را میدهد یا خیر.
۳) با توجه به افت شدید تحصیلی به خاطر شرایط کرونایی بهتر است با اطلاع رسانی کافی از الان به دانش آموزان فرصت داد تا پایان خرداد ماه یا بعد امتحانات خرداد که آزمون پیشرفت تحصیلی انجام شود و نمره حد نصاب برای رفتن به پایه بعد قرار داده شود و درصورتی که دانش آموزانی که نمره حد نصاب رو نیاورند مجدد در شهریور و برای فرصت سوم در مهر ماه آزمون برگزار شود. در صورتی که نمره حد قبولی حاصل نشد دانش آموز به پایه بالاتر نرود. متاسفانه افت تحصیلی که در کرونا دیده میشه ؛ اگه از همین جا اصلاح نشود تا پایان تحصیل دانش آموزان چالش جامعه تحصیلی خواهد شد.
سپاس از اینکه از مشارکت و هم اندیشی همکاران هم استفاده می کنید .

خانم هادی نماینده مدیران اشتهارد اضافه می کند:
من با آزمون پیشرفت تحصیلی موافقم به شرطی که اگر میسر باشد دبیران هر مدرسه با توجه به شناختی که از شاگردان خود دارند، خودشان آزمون طراحی کنند و دانش آموزان را بسنجند .
اواخر اسفند برای گرفتن آزمون مناسب است . آزمون پیشرفت می تواند به صورت تحصیلی و تستی باشد.

یکی دیگر از همکاران اشتهارد می نویسد:
خانوم هادی من با توجه به مطالبی که تو دانشگاه یاد گرفتم . کلا سیستم نمره محور مدارس رو قبول ندارم . این حد از امتحان و توجه به نمره به نظر من بازخورد منفی داره. این آزمون پیشرفت تحصیلی هم به نظرم فقط باعث استرس دانش اموزها میشه. هرچقدر هم دبیرها تاکید میکنن نمره آن چنان اهمیتی نداره و این آزمون حالت تعیین سطح داره باز هم دانش آموزها درگیری ذهنی دارند. به نظرم اگه در برگزاری آزمون اجبار هست دانش اموزها کاملا توجیه بشن در موردش.

آقای صداقت مدیر شاهد آخوندی ها ناحیه ۱ کرج معتقد است:
در دوره ای که آموزش ها مجازی شده آزمون پیشرفت تحصیلی هیچ تاثیری بر یادگیری نداشته و ندارد . پیشرفت تحصیلی در سایه آزمون حاصل نمی شود بلکه با تمرین و تکرار و آموزش های،مستمر از سطح ساده آغاز و به سطوح بالاتر می رسد. تجربه من در این خصوص برگزاری کلاس های تقویتی
انتخاب دانش آموز همیار با نظارت معلم برای دانش آموزان ضعیف یا به قولی تشکیل گروه درسی متشکل از دانش آموز قوی،و ضعیف و به اشتراک گذاری یادگیری های حاصله

خانم لیلا تابعی از مدیران شهرستان ساوجبلاغ می نویسد:
برگزاری آزمون پیشرفت تحصیلی برای سنجش میزان آموخته های دانش آموزان دراین شرایط با این وضعیت اموزشی به وجود آمده در بستر مدارس همانند این که برای بررسی وضعیت کشت و برداشت محصولاتن کشاورزی یک روستا بخواهیم کمبود اّب رو با زدن سد برروی رودخانه ی روستا جبران کنیم دریغ از این که اصلا خود رودخانه کم آبه و در برداشت محصول باغ مشکل فقط آّب نیست هزاران دلیل وجود داره پس سنجش با یک معیار جوابگو نیست . برای سنجیدن میزان پیشرفت علمی آموزشی دانش آموزان برگزاری آزمون درجایی که انگیزه های تحصیلی کم رنگ شده جواب منطقی نیست سالها با نرم افزارهای مختلف و رنگارنگ آزمون ها برگزار کردیم حتی نتایج برایشان مهم نبود. حال اصلا آزمون برگزار کردیم نتیجه رو دیدیدم راهکار نداریم وقتی راهکاری برای رفع مشکلات نیست . طرح ها رو داریم . برنامه هارو اجرایی می کنیم ؛ فرض مثال مشکلات رو هم شناختیم برای رفع مشکل هیچ راهکاری نداریم .
سوال اول محک میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان توسط دبیر در کلاس درس به سادگی با داشتن یک دبیر توانمند کافی ست .
سوال ۲ من با برگزاری آزمون های هماهنگ ووو که جیب خیلی هارو پر میکنه و ووو موافق نیستم دانش اموز خودش علاقه مند باشه دبیر توانمند داشته باشیم مدیر باانگیزه مدرسه ی شاد محتوای کتابها وووو کافی ست.
سوال ۳ بازخورد هیچ نتیجه ای نداره چون اصلا برای آنهایی که علاقه ندارند مهم نیست رقابت ها مال قدیم بود استرس نمره و تنبیه پدر و مادر و ... مال گذشته هاست باید رویکردها نو بشه .

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید