داشتن دندان‌هاي سالم، نقش بسيار مهمي در سلامت جسم و روان دارد. يك لبخند جذاب با دندان‌هاي زيبا و دهاني خوش‌بو، بهترين عامل جذابيت‌هاي فردي است. از آنجا که دانش‌آموزان گاهي دچار حوادث و جراحات دهان و دندان مي‌شوند پس باید در اولین فرصت درمان شوند .
مهم‌ترين عامل ايجاد پوسيدگي دندان و بيماري لثه، پلاك ميكروبي است كه در روي سطوح دنداني تجمع مي‌يابد. بهترين وسيله براي برداشتن آن، مسواك و نخ دندان بوده و خميردندان نقش كمكي ايفا مي‌كند. همين‌طور طريقه مسواك زدن و مدت زمان آن در پوسيدگي دندان‌ها نقش به سزايي دارد
که باید در خانه و مدرسه طریقه مسواک زدن به آنها آموزش داده شود .
اما سوال اینجاست بعضی از مدارس در قلب پایتخت از داشتن مربی بهداشت محروم هستند و هیچ نظارتی در کار دانش آموزان نیست .
به راستی چه کسی به فکر سلامتی دهان و دندان پدران و مادران آینده این کشور است ؟
من خودم در مدارس ابتدایی شاهد آن بوده ام که بیشتر بچه ها دچار دندان درد و ناراحتی های گوارشی هستند . در سال های گذشته ، هفته ای یک روز دانش آموزان با نظارت مربی بهداشت از دهان شویه استفاده می کردند و توصیه های بهداشتی و حتی نشریه های بهداشتی به آن ها و اولیا ء داده می شد. قد و وزن آن ها اندازه گیری می شد اما در بیشتر مدارس به دست فراموشی سپرده شده است .
سال به سال دریغ از پارسال ...
به گفته کارشناسان بهداشت دهان و دندان ، حساس‌شدن دندان نسبت به سرما، گرما، تماس با مواد شيرين، وجود نقاط قهوه‌اي يا سياه روي دندان و درد دندان از علايم پوسيدگي دندان است. همچنين با معاينه، مشاهده و راديوگرافي نيز مي‌توان پوسيدگي دندان را تشخيص داد.
عواملي كه در ايجاد پوسيدگي دندان نقش دارند
ميكروب‌ها، مواد قندي، كم‌شدن مقاومت شخص و دندان و زمان از عوامل ايجاد پوسيدگي دندان است.
مشکلات بهداشت دهان و دندان در مدارس عبارتند از :
پوسيدگي دندان، فقر تغذيه، شكستگي دندان. اغلب دانش‌آموزان علاقه زيادي به مصرف شيريني و شكلات دارند كه اين مواد موجب سيري كاذب مي‌شود و مواد قندي آن در پوسيدگي دندان نقش به سزايي دارد. آب‌نبات و شکلات‌هاي چسبنده مانند كاكائو به مدت طولاني به دندان‌ها مي‌چسبد و زيان‌هاي جبران‌ناپذيري به دندان‌ها وارد مي‌كنند.
چون کودکان آموزشی در مدارس ندیده اند واقعا جای تاسف دارد !
پس چه کسی در این کشور باید به فکر آینده سازان این مرز و بوم باشد ؟
آموزش و پرورش برای فرهنگ سلامت این کشور چه کرده است ؟
تقریبا بیش از 80 درصد دانش آموزان ابتدایی مشکل بیماری دهان و دندان دارند .کمبود نیروی مربی بهداشت یکی از بهانه های آموزش وپرورش است که بچه های بی گناه این کشور باید تاوانش را بدهند ، اما با این راهکار های ساده می توان دندان های بهتر و سالم تری داشت یا حداقل بیماری دهان و دندان را سریع تر معالجه کرد.
اما مسواک زدن شرایطی دارد که باید حتما رعایت شود :
مسواك بايد رشته‌هاي نايلوني داشته باشد و رشته‌هاي آن نرم يا متوسط باشد. استفاده از مسواك سخت و خميردندان حاوي مواد ساينده سبب ايجاد ضايعه در دندان و سايش در طوق دندان مي‌شود. همچنين استفاده از مسواك سخت موجب تحليل لثه مي‌شود.عمر مفيد مسواك 3 تا 4 ماه است.
چطور مسواک بزنيم ؟
مسواك زدن بايد در هر فك به طور منظم از يك طرف قوس فكي شروع شود و ابتدا سطوح خارجي سپس سطوح داخلي و سطح جونده و سطح خلفي آخرين دندان و بالاخره روي زبان مسواك زده شود.
حداقل 10 بار حركت جلو و عقب در هر ناحيه تكرار شود.
مدت زمان مسواك زدن لثه به روش و سرعت مورد استفاده ميان 4 تا 10 دقيقه متغير است.
لازم است حداقل دو بار در شبانه‌روز دندان‌ها را به شکل صحيح مسواک زد.
آن چه دانش آموزان باید بدانند :
هرگز به ريشه دندان دست نزنيد. دندان را با فشار ملايم آب ولرم بشوييد. براي شستن دندان روي ريشه نبايد دست يا پارچه كشيده شود چون در اين صورت، الياف نگه‌دارنده دندان آسيب مي‌بيند. دندان بيرون افتاده را در يك ليوان شير يا آب جوشيده سرد قرار دهيد. درصورت دسترسي نداشتن، از آب معمولي استفاده كنيد. همچنين مي‌توانيد دندان را در دستمال تميز مرطوبي قرار دهيد. مهم اين است كه دندان به‌هيچ‌وجه در محيط خشك نگهداري نشود. كودك را هرچه سريع‌تر (كمتر از نيم ساعت) به نزد دندان پزشك ببريد.
دانش‌آموزان و حوادث دنداني
دانش‌آموزان در جريان بازي و برخوردهاي ديگر ممكن است در معرض آسيب‌هاي متعددي مانند :خون‌ريزي، لق شدن، كج شدن، شكستن و كنده شدن دندان قرار گيرند كه در اين‌گونه موارد دندان‌هاي شيري نياز به كار ترميمي ندارد ولي نسبت به دندان‌هاي دايمي اگر دندان كج و يا لق شده را فوري و يا در کمتر از نيم ساعت در جاي خود قرار دهيم امكان ترميم آن بسيار زياد است، درحالي كه پس از يك ساعت احتمال باقي ماندن دندان شل شده يا افتاده بسيار كم مي‌شود.
اما اولیا دانش آموزان به علت هزینه های سنگین دهان و دندان و ترمیم آن از بردن بچه ها جهت معالجه و درمان امتناع می کنند .
آموزش و راهنمايي دانش‌آموزان نسبت به مسايل بهداشتي ازجمله حفظ سلامت و دندان لازم است چون مي‌تواند موجب پيشگيري از عوارض متعددي شود.
وقتي مسواک زدن ضروري است
در موقع خواب يا در حالات بيماري ترشح بزاق به علت وقفه يا ركود عمل غدد اصلي بزاقي كاهش مي‌يابد. بنابراين آثار ضدميكروبي آن كاهش يافته در نتيجه براي به جا ماندن ريزه‌هاي غذا و به خصوص مواد قندي در لاي دندان‌ها فراهم شدن محيط دندان به حالت اسيدي بوده و وضعيت براي رشد ميكروب‌ها مناسب‌تر مي‌گردد.
باید مسواک زدن در منزل جز برنامه های اصلی و ضروری باشد و پدر و مادر ها نظارت داشته باشند تا به صورت یک عادت روزانه باشد و فرد نسبت به این کار احساس مسئولیت کند .
باید در خانواده و مدرسه « فرهنگ سازی » شود و در جامعه برنامه های بهداشتی توسط رسانه ملی به طور جدی آموزش داده شود .
دندان ها در دهان بچه ها هم چون مرواریدی بدرخشد و عطر لبخند در فضای کلاس پراکنده شود .عطر لبخند با دندان های زیبا با بوی خوش خمیر دندان حتی با اخم هم زیباست .
اگر در مدارس ابتدایی فقط هفته ای یک روز در ده دقیقه مسواک زدن آموزش داده می شد ، ضمن کاهش هزینه های دهان و دندان به صورت یک عادت شایسته و مفید پایه گذاری می شد و بچه ها از بیماری گوارشی که نتیجه اش تغذیه ناسالم و نجویدن غذا است نجات می یافتند . ماندن ریزه های غذا و عدم مسواک به موقع و نخ دندان محیط مناسبی برای رشد میکرو ب ها و پوسیدگی دندان است .
از اين رو توصيه‌هاي اكيدي كه براي مسواك‌زدن و شستشوي دهان و دندان‌ها پيش از خواب يا در جريان بيماري است که ضرورت دارد مورد توجه اکید قرار گیرد .
پيشگيري از پوسيدگي دندان ، جلوگيري از تشكيل پلاك ، مقاوم كردن ميناي دندان ، مصرف فلورايد از طريق خميردندان، دهان‌شويه، قرص و قطره ، تغذيه مناسب ( استفاده از ميوه‌ها و سبزي‌هاي تاره مانند سيب، هويج و كاهو )، مصرف شير و لبنيات و موادغذايي حاوي فلورايد مانند چاي .
در دین مبین اسلام برای بهداشت دهان و دندان اهمیت زیادی قائل شده تا آن جا که حضرت علی علیه السلام می فرماید :مسواک زدن سبب جلب رضایت و خشنودی خداوند و اجرای سنت پیغمبر و وسیله خوش بویی دهان و دندان است .
پس بیاییم در جهت ارتقاء سلامت جامعه بخصوص دانش آموزان معصوم این کشور قدم های مثبت و مفیدی را در زمینه بهداشت دهان و دندان برداریم و دوباره باهمکاری وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و آموزش و پرورش استفاده از دهان شویه و طرح معاینات پزشکی از دندان های دانش آموزان ابتدایی را مجدد از نوع شروع کنیم و مدارس فاقد مربی بهداشت را تامین و طرح مسواک زدن در مدارس را لازم و ضروری بدانیم ؛ چون مرواریدها در دهان ها ایستاده می میرند .
به امید آن روز که کودکی به خاطر نداشتن هزینه درمان از دندان های سفید و جذاب محروم نباشد .
آخرین اخبار و تحلیل ها در حوزه آموزش و پرورش ایران و جهان در سایت سخن معلم
با گروه سخن معلم باشید .
https://telegram.me/sokhanmoallem
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان
گرانی روز افزون ...اموزش و پرورش حتی همان حق و حقوق ناچیز معلمان را نمی تواند بپردازد ...بهداشت دهان و دندان مال کشور های پیشرفته ست