اولین باری که این شکل از فعالیت معلمان در فضای مجازی برای من پر رنگ و معنادار شد زمانی بود که در حال نگارش مقاله‌ای در مورد معلم ایرانی تبار ربکا پترسون برنده جایزه تاج معلمی در آمریکا بودم . در حین ترجمه متوجه شدم که یکی از علل این موفقیت و انتخاب او فعالیتش در وبلاگی به نام «one good thing» است؛ جایی که خانم پترسون تجربیات کلاسی و آموزشی خود را با معلمان سراسر آمریکا به اشتراک می‌گذاشته و این کار او را عملاً تبدیل به یک اینفلوئنسر (فرد تأثیرگذار) آموزشی کرده بود. ( 1 )
اخیراً این پدیده در ایران موضوع محافل گوناگون از جمله اظهار نظر مقامات بوده است .
در این جستار کوتاه نگاهی به برخی از ابعاد این پدیده خواهیم داشت که در 7 مورد زیر به آنها اشاره شده است:
1. منبع حمایت تخصصی یا ایده برای معلمان: تدریس یک فعالیت چالش‌برانگیز و خلاق است، لذا طبیعی است که معلمان به‌عنوان حمایت و یا برای کسب ایده نیاز به ارتباط با یکدیگر داشته باشند؛ فضاهایی مثل اینستاگرام، یوتیوب و... این امکان را به‌خوبی فراهم کرده‌اند.
2. کمک خود راهبری (Self-Direction) برای معلمان: فعالیت معلمان در فضای وبلاگ‌نویسی یک برنامه یادگیری شخصی برای آنها ایجاد می‌کند که در آن به مطالعه، ثبت تجربیات، جست و جوکردن و ... منجر می‌شود که رشد و توسعه فردی بیشتر را به دنبال دارد.
3. فرصت برای بازتاب و فراشناخت: انتشار ایده، تفکر یا عمل؛ آن را برای نقد و نظر دیگران در دسترس قرار می‌دهد و راه را برای تامل مدام و متفکرانه هموار می‌کند، لذا پس از مدتی لنزی (دیدگاهی) فراهم می‌آورد که توسط آن فرد می‌تواند خود را بهتر مشاهده کند و در تصمیمات خود تغییرات عمدی و اختیاری به نفع فضای آموزش بهتر ایجاد نماید.
4. ایجاد تعامل و دیدگاه‌گیری: «بارورسازی متقابل اجتماعی» از جمله متغیرهایی است که می‌توان در وبلاگ‌نویسی معلمان دید ؛ وقتی دیدگاه شما توسط افراد متخصص و باتجربه‌تر به گفت و گو گذاشته می‌شود، دیدگاه سازی یا دیدگاه‌گیری اتفاق می‌افتد که منجر به بارورسازی متقابل اجتماعی می‌گردد.
5. توسعه اتحادهای اجتماعی: ایجاد ارتباطات جدید که بر مبنای خلق دانش و دنبال‌کردن آرمان و اهداف مشخص در حوزه‌های آموزشی شکل می‌گیرد، می‌تواند منجر به شکل‌گیری جوامع و برخی موارد اتحادهای اجتماعی در جهت یادگیری، ترویج، تغییر و ... باشد.
6. شکل‌گیری زندگی نامه آموزشی و شخصی: تاریخچه صفحات مجازی می‌تواند منجر به تقابل دانش و تجربیات قبلی معلم با نحوه جدید درک و عمل او در حوزه آموزش گردد، این دست‌وپنجه نرم کردن با تغییرات به معلمان کمک خواهد کرد تا بین هویت شخصی و حرفه‌ای خود و آنچه در حال شکل‌دهی آن هستند تمایز قائل شوند و از تداخل غیرحرفه‌ای آنها اجتناب کنند.
7. جلب حمایت‌های اجتماعی: اشتراک گذاشتن دغدغه‌ها و فعالیت‌ها می‌تواند به جوامع محلی آگاهی‌هایی در جهت حمایت از کلاس درس و معلمان ایجاد کند. همچنین جامعه همتایان یعنی دیگر معلمان نیز می‌توانند حمایت‌هایی را به یکدیگر ارائه نمایند.
دلایل بسیار دیگری وجود دارند که از فعالیت معلمان به‌عنوان بلاگر حمایت می‌کند، اما متأسفانه در اظهارنظرها و ظاهراً سیاست‌گذاری‌ها اغلب تمرکز به‌گونه‌ای است که به نظر می‌آید ما با یک پدیده غیرحرفه‌ای و آسیب‌زننده مواجه هستیم؛ البته چهارچوب‌هایی برای این‌گونه فعالیت‌ها می‌توان متصور بود، به‌عنوان‌مثال در بررسی که از حدود 20 صفحه اینستاگرامی معلمان تاثیر گذار کشور های غربی در فضای مجازی داشتم متوجه شدم که تقریبا به جز چند مورد محدود در صفحات این معلمان هیچ تصویری از دانش آموزان منتشر نشده است .
قوانین مختلفی نیز در این باره در کشور های مختلف وجود دارد، از جمله: قانون حقوق خانواده و حریم خصوصی آموزشی (FERPA)، قانون حفاظت از حریم خصوصی آنلاین کودکان (COPPA)، قانون حفاظت از کودکان در مقابل اینترنت (CIPA)؛ که اگر به جنبه مشترک این قوانین در موضوع معلم بلاگر ها بخواهیم اشاره کنیم موارد زیر می تواند حائر اهمیت و توجه باشد:
1. حفاظت از حریم خصوصی: انتشار تصاویر دانش‌آموزان می‌تواند به نقض حریم خصوصی آنها منجر شود و امکان دسترسی افراد نامناسب به اطلاعات شخصی آنها را فراهم کند.
2. جلوگیری از آزار و اذیت آنلاین: تصاویر دانش‌آموزان ممکن است برای آزار و اذیت آنلاین یا آزارگری استفاده شوند.
3. احترام به انتخاب شخصی: دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها باید حق انتخاب داشته باشند که آیا مایل به اشتراک‌گذاری تصاویر خود در فضای مجازی هستند یا خیر.
4. اضطراب و ناراحتی: استفاده از دوربین‌ها و فیلم برداری در کلاس‌ها می‌تواند باعث اضطراب و ناراحتی دانش‌آموزان شود، به ویژه اگر احساس کنند که مجبور به نمایش خود در محیطی هستند که با آن راحت نیستند.
به هر حال به نظر می‌آید این پدیده نوظهور با حفظ اقتضائات اخلاقی و حریم خصوصی دانش‌آموزان می‌تواند از محیط‌های تعاملی بسیار مؤثر در ارتقا معلم و معلمی باشد.
( 1 )
ربکا پترسون برنده جایزه تاج معلمی در آمریکا
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.