همزمان با روز جهانی ایدز اظهارات مختلف و متعددی در رسانه‌ها درباره این بیماری بی‌درمان انجام شد. هر چند در این اظهارات بر آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی در زمینه پیشگیری از ایدز تاکید شد اما، به صورت مشخص به نقش آموزش و پرورش به عنوان یک نهاد تاثیرگذار در امر فرهنگ‌سازی توجه نشد.
بی‌گمان یکی از کارکردهای بنیادین آموزش و پرورش نوین، آموزش‌های فردی و اجتماعی برای آماده کردن شهروندان برای زیستی سالم، آگاهانه و سودمند است. زیستی که هم زمینه بروز توانایی‌های نهفته در فرد را پدید آورد و هم شرایط خدمت به دیگر شهروندان را فراهم کند. بخش مهمی از آموزه‌های فردی، آگاهی‌های بهداشتی است. از این‌روست که در سامانه‌های آموزشی پیشرو، سازوکارهایی برای بهینه‌کردن آموزش‌های بهداشتی- پزشکی پیش‌بینی کرده و آنها را پیاده می‌کنند. با توجه به سن دانش‌آموزان و رشد پرشتاب جسمی– جنسی آنها در دوران مدرسه، یکی از بنیادی‌ترین آموزش‌ها، آگاهی‌رسانی در زمینه‌های جنسی و آموزش آن است. در برخی کشورها گفت‌وگو از آموزش‌های جنسی به رازی مگو می‌ماند که به باور بسیاری می‌تواند دانش‌آموزان را به بیراهه بکشاند!
ساختار آموزشی به اندازه‌ای از مطرح شدن آموزش‌های جنسی می‌هراسد که حتی هنگامی که خطرِ گسترشِ ایدز از هر زمانی آشکارتر است، تنها برای آرام‌کردن بخشی از جامعه که خواهان برنامه‌ریزی درست و بنیادین در برخورد با این بیماری هستند، بخش کوچکی از کتاب سال اول دبیرستان را تنها به نشانه‌های بیماری، راه‌های انتقال ویروس و پیامدهای آن اختصاص داده‌اند. اما در بیماری ایدز بنیادی‌ترین کار، آشناکردن شهروندان با راه‌های پیشگیری از آن است که در این بخش از کتاب اشاره‌ای به آن نشده است!
از این بدتر آنکه در آغاز این بخش از کتاب، نویسندگان یادآور شده‌اند که نباید از آن در آزمون‌ها، پرسشی طرح شود! این سفارش یعنی تیر خلاص به یادگیری موضوع‌های آموزشی آن. شوربختانه هنگامی که خانواده‌ها و ساختار آموزشی در این زمینه کم‌کاری کنند، دانش‌آموزان از راه‌های دیگری پاسخ به پرسش‌های خویش را دنبال می‌کنند. این راه‌ها می‌تواند گروه همسالان و دوستان، نوشته‌های اینترنتی یا فیلم‌ها و عکس‌های غیراخلاقی و... باشد. این راه‌ها افزون بر اینکه یادگیری را به گونه‌ای ناقص به نوجوانان می‌آموزاند، می‌تواند زمینه‌ساز پرسش‌های تازه‌ای شده و خطرهای بیشتری برای آنها پدید آورده‌است.
اما چاره چیست؟ یکی از مهم‌ترین دل‌نگرانی‌های کار به‌دستان آموزشی، ترس از واکنشِ خانواده‌ها به ورود این‌گونه آموزه‌ها به برنامه درسی فرزندان شان است – که البته ترسی به‌جاست. پیش از هر چیز آموزش و پرورش باید با همکاری وزارت بهداشت و نهادهای مردم‌نهاد، به آگاه‌سازی پدر و مادرها در این زمینه بپردازند و افزون بر اینکه آنها را آموزش دهند، برای آموزش فرزندان شان از آنها یاری بگیرند. این کار را می‌توان با برگزاری کلاس‌های مشاوره‌ای در مدرسه و تهیه کتاب‌ها یا جزوه‌های آموزشی برای آشنایی پدر و مادرها با نیازها و رفتارهای جسمی و جنسی فرزندانشان انجام داد. باید به آنها گوشزد کرد که بنا به تجربه و دانش، کودکان در سن پایین با نیاز جنسی خویش آشنا می‌شوند. اما آشنایی کامل‌تر بچه‌ها در گروه‌های هم‌سن در سال‌های پایانی دبستان و سال‌های نخست متوسطه اول(راهنمایی) رخ می‌دهد.
به باور نگارنده نگرانی از اینکه دانش‌آموزان با ورود آموزش‌های جنسی به برنامه‌های درسی، زودتر از زمان لازم با این‌گونه نیازها آشنا شده و ممکن است چشم و گوش شان باز شود و به بیراهه روند، هراسی قابل تامل است!
راهکار دیگر و البته بسیار موثر به‌کارگیری نهادهای مردم‌نهاد و مدنی در این زمینه است. آموزش و پرورش امروز ایران درگیر مشکلات بسیاری است و نمی‌تواند یک تنه از پس این مشکلات برآید. اگر دولت و فرادستان آموزشی بتوانند و البته راضی شوند که بخشی از کار را به این نهاد‌ها بسپارند، هم باری از دوش خویش برمی‌دارند و هم آموزش‌های جنسی که همواره برای طرح در کلاس دردسرساز و دشوار است را به کارشناسان سپرده و بی‌گمان برنامه‌ها بهتر پیش خواهند رفت. پس کاربه‌دستان آموزشی باید با بهره‌گیری از کارشناسان توانمند و دلسوز، همکاری و توجیه معلمان، کادر مدرسه و خانواده‌ها با کاری اندیشه‌مدار و زمانبر این گونه آموزه‌ها را به درونمایه‌های درسی وارد کرده و به این بی‌سامانی در آموزش این گونه مسائل پایان دهند. راهکار دیگر به کارگیری یک پرستار یا پزشک در هر مدرسه به عنوان مشاور بهداشتی – پزشکی است تا بتواند به پرسش‌های دانش‌آموزان در این موارد پاسخ دهد. این راهکار اکنون در بسیاری از کشورهای پیشرو در آموزش انجام می‌شود و پیامدهای مثبتی به همراه داشته است. باید یادآور شد که هیچ مصلحتی بالاتر از تندرستی شهروندان یک جامعه نیست. کاربه‌دستان آموزشی باید از پیله مصلحت‌اندیشی بیرون آیند و یک‌بار برای همیشه تابوی آموزش‌های این مسائل را در مدرسه‌ها بشکنند.
* عضو کانون صنفی معلمان ایران
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.