اجرای سند تحول بنیادین ؛ وظیفه ای فراتر از توان مدیریت کنونی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی

از جمله خواسته هاي مقام معظم رهبري از وزراي اخير آموزش و پرورش، پياده ساختن سند تحول بنيادين آموزش و پرورش است:

“اگر بخواهیم این سند تحوّل تحقّق پیدا کند" نقشه‌ى راه لازم است، ... برنامه‌ى عملیّاتى لازم دارد. این برنامه‌ى عملیّاتى را .... تدوین کنید و قدم ‌به‌ قدم اجرا کنید. 17 / 2 / 1393 "

رخوت، نبود كفايت، دانش، انگيزه و اشتياق لازم و وجود دل مشغولي هاي ديگر در نزد برخي مسئولان وزارت آموزش و پرورش براي تهيه نقشه راه و تدوين برنامه عملياتي سبب شد تا ايشان پس از سپري شدن سه سال، در تاريخ  17/2/ 1396و با لحني آکنده از نارضايتي تذكر دهند كه : “تا کِی باید نشست تا این نظام ‌نامه‌هایی که گفته می شود در ذیل سند تحوّل باید تحقّق پیدا کند، تنظیم بشود؟ این کار باید زود انجام بگیرد. معلوم می شود شور و شوقِ لازم نیست، انگیزه‌ی لازم نیست." و در نهايت از وزير وقت بخواهند تا سند تحول بنيادين با پياده سازي زيرنظام ها، جنبه اجرائي پيدا كند : " بنده جدّاً از وزیر محترم و مسئولین محترم می خواهم که مسئله‌ی تحوّل را جدّی بگیرند. ”    

از برنامه هاي عملياتي مورد اشاره براي اجراي سند تحول بنيادين آموزش و پرورش، سند برنامه درسي ملي مي باشد كه به مثابه نقشه ي كلاني است كه ادعا مي شود، سياست ها و خط مشي هاي ناظر بر برنامه ي درسي كشور، هدفها، استانداردها و انتظارات آموزشي را تعيين و منطق، ضرورت، چرايي و چوني هر يك از مؤلفه ها را به استناد دلايل و منطق پژوهشي تببين كرده است.

سند مذکور به عنوان چارچوب توليد و تدوين برنامه ي درسي ملي جمهوري اسلامي ايران در تاريخ 28 / 6 / 1391  به تصويب نهائي شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيد و در مورخ  28 / 12 / 1391  براي اجرا ابلاغ شد.

البته اجراي سند برنامه درسي، نيازمند فراهم آمدن زمينه ها و تدارك الزامهائي چند است. در اين مسير سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي مكلف شده بود "حداكثر ظرف مدت شش ماه اهداف دوره هاي تحصيلي را به تفكيك دوره هاي آموزش عمومي و متوسطه دوم و ساحت هاي تعليم و تربيت با استفاده از مباني نظري سند تحول بنيادين آموزش و پرورش تهيه و همراه با نتايج اعتباربخشي آن جهت بررسي و تصويب به شوراي عالي آموزش و پرورش ارائه كند."(برنامه درسي ملي جمهوري اسلامي ايران، ص19، اسفند1391).

همچنين سازمان پژوهش موظف بود تا " چارچوب راهنماي برنامه درسي حوزه هاي تربيت و يادگيري و آئين نامه موردنياز براي اجرائي كردن راهكار 5-5 سند تحول بنيادين آموزش و پرورش را حداكثر ظرف مدت 6 ماه تهيه و جهت بررسي و تصويب به شوراي عالي آموزش و پرورش ارائه نمايد."(همان مأخذ، ص44).

با توجه به مقدمه بالا اين نكته قابل تأمل است كه پس از سپري شدن 4 سال و شش ماه از زمان ابلاغ سند برنامه درسي به رئيس سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، اهداف دوره هاي تحصيلي تدوين، اعتباريابي و تصويب نشده است.

بر اساس اطلاعات موجود، مهم ترين مانع براي تصويب نشدن اهداف ياد شده ضعف اساسي پیش نویسی مي باشد كه از سوي سازمان مذكور تهيه و براي تصويب به شوراي عالي آموزش و پرورش ارائه شده است.

كميسيون برنامه درسي شوراي عالي آموزش و پرورش مجموعه مذكور را به دليل مغايرت با ساحتهاي سند تحول بنيادين و نبود كيفيت مطلوب، نپذيرفته و آن را بازگردانده است. كميسيون مهم ترين كاستي مجموعه ارسالي از سوي سازمان را ناسازگاري با اصول سند تحول بنيادين به دليل منفك بودن حوزه هاي يادگيري يازده گانه از يكديگر دانسته و از سازمان خواسته است تا حوزه هاي ياد شده را در قالبي يكپارچه و تركيبي تهيه و ارسال كند.

به علاوه، وظيفه ديگر سازمان يعني تدوين چارچوب راهنماي برنامه درسي حوزه هاي تربيت و يادگيري و همچنين آئين نامه مورد نياز براي اجرائي كردن راهكار 5-5، به طور كلي مغفول واقع شده است.

موارد ياد شده خواسته هائي هستند كه از عهده سازمان تحت مديريت بهرام محمديان دست كم تا به امروز بر نيامده است. درک دقيق و شفاف از مفهوم چنين وظايفي، انتقال آن به مديران و بدنه كارشناسي سازمان و اعمال مديريت و نظارت بر فرآيند تدوين اهداف دوره ها و چارچوب راهنماي برنامه درسي حوزه هاي تربيت و يادگيري، تكاليفي ما لا يطاق براي آقای محمديان(كه فاقد تخصص در زمينه برنامه ريزي درسي و آموزشي است) محسوب مي شوند و لذا سرزنش بیشتر سزاوار كسي است كه چنين توقعي را از وي داشته است و يا دارد.

كوتاه سخن اينكه بر اساس مفاد برنامه درسی ملي، بازنگري در كتابهاي درسي نيازمند تهيه اهداف دوره هاي تحصيلي به تفكيك دوره هاي آموزش عمومي و متوسطه و ساحت هاي تعليم و تربيت از يكسو و تدوين چارچوب راهنماي برنامه درسي حوزه هاي تربيت و يادگيري از سوئي ديگر است.

بنابراين تا هنگامي كه زمينه هاي ياد شده تدارك نشوند تغيير كتابهاي درسي منطبق با اصول اسناد تحول بنيادين و برنامه درس ملي نبوده و نخواهد بود و بايد انتظار داشت تا پس از فراهم آمدن زمينه هاي مذكور، كتب ياد شده مجددا بازنگري و اصلاح شوند. اتلاف منابع مالي، سردرگمي دانش آموزان و معلمان، تضييع وقت و توان دانش آموزان و والدين تنها بخشي از خسارات هنگفت اجتماعي است كه به واسطه مديريت آقای بهرام محمديان به جامعه تحميل شده است و مي شود.

جناب آقای بطحائي به يقين اظهارات و تأكيد رياست محترم جمهوري در آیین بازگشایی مدارس و آغاز سال تحصیلی 96-97 را فراموش نکرده است كه فرمودند:"وقتی امروز کتاب‌های درسی را باز می کنیم غیر از عوض شدن جلد، فونت، عکس و تغییر بعضی عبارت‌ها نسبت به زمانی که ما درس می خواندیم تغییر چندانی نکرده است. در حالی که ما باید دانش آموزان را حداقل برای 12 سال آینده تربیت کنیم، کتابهای درسی ما دانش آموز را برای دیروز تربیت می کند نه برای فردا و حتی امروز."

همچنين خالي از لطف نيست كه توصيه مقام معظم رهبري به وزیر محترم بطحائي يادآوري شود: " سند تحوّل ..... را باید جدّى گرفت. عرض من و توصیه‌ى من به مسئولین محترم و مدیران محترم این است که سند تحوّل را جدّى بگیریم؛ فراتر از اظهارات رسمى؛ در عمل."

پيشنهاد به آقای بطحائي نيز همان پيشنهاد مقام معظم رهبري است كه :" ‌نیروهایى که باید در این شبکه‌ى عظیم (آموزش و پرورش) به‌ کار گرفته بشوند، باید خصوصیّاتى داشته باشند. یکى از این خصوصیّات این است که پرانگیزه باشند، بانشاط باشند؛ از نیروهاى خسته، فرسوده، بى‌ابتکار - کسانى که هرچه بلد بودند، به کار زدند، دیگر هیچ کارى بلد نیستند - نباید به ‌عنوان عناصر اولویّت‌دار استفاده کرد. ... در مدیریّتهاى کلان و سطح بالاى آموزش و پرورش، ..... از نیروهاى مؤمن، انقلابى، بانشاط، علاقه‌مند، عاشق کار خود، و آماده‌ى ورود در میدانهاى دشوار در محدوده‌ى اهداف آموزش و پرورش؛ این مهم‌ترین کار است  17 / 2 / 1393 ".

وزیر محترم توجه داشته باشد كه جدي نگرفتن سند تحول در عمل و گام بر نداشتن در جهت برآورده ساختن انتظارات مقام معظم رهبري (اجراي سند برنامه درس ملي) و رياست محترم جمهور (تحول بنيادي در كتابهاي درسي) تنها در اوان دوره وزارت قابل توجيه است اما تأخير بيش از اين در بركناري مديري كه در طي دوره ده ساله تصدي مسئوليت سازمان پژوهش، وظيفه اي شش ماهه را پس از سپري شدن چهار سال و نيم (تا به امروز) به انجام نرسانده است، مي تواند بي اعتنائي تلقي گردد و قطعا زيبنده وزيري كه با شعار تحول پرشتاب، زمام امور وزارت آموزش و پرورش را بر عهده گرفته است، نمي باشد.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید