سواد رسانه ای به توانایی دسترسی، تحلیل، ارزیابی و ایجاد پیام های رسانه ای در اشکال مختلف اشاره دارد.
سواد رسانه ای می تواند سنگر مبارزه با اخبار و اطلاعات نادرست باشد . سواد رسانه جلوه ای از مهارت‌های تفکر انتقادی است که افراد را قادر می‌سازد تا در چشم‌انداز رسانه‌ای پیچیده حرکت کنند، سوگیری‌ها را تشخیص دهند و با محتوای دیجیتالی با خیال راحت تعامل کنند.
آموزش سواد رسانه ای برای توانمندسازی افراد برای اینکه مصرف کنندگان رسانه ای مطمئن و شایسته ای باشند، بسیار مهم است، به ویژه در عصر دیجیتال امروزی که قرار گرفتن در معرض رسانه ها فراگیر است.
سواد رسانه ای مردم را به ابزارهایی مجهز می کند تا پیام های رسانه ای را رمزگشایی کنند، تأثیر آنها را بر افکار و رفتارها ارزیابی کنند، و رسانه ها را متفکرانه و آگاهانه دنبال یا ایجاد کنند.
سواد رسانه ای در جامعه امروزی بسیار مهم است، زیرا به افراد این امکان را می دهد که به طور انتقادی با مجموعه وسیعی از محتوای رسانه ای که افکار عمومی را شکل می دهد، درگیر شوند.
در عصر دیجیتال، که در آن اینترنت و اشکال مختلف رسانه‌ای فراگیر هستند این سواد رسانه‌ای است که تضمین می‌کند افراد فقط مصرف‌کننده و منفعل نیستند، بلکه برای حرکت در چشم‌انداز پیچیده رسانه‌ای مجهز هستند.
سواد رسانه ای با پرورش مهارت های تفکر انتقادی ما را قادر می سازد تا حقیقت را از اطلاعات نادرست تشخیص دهیم ، سوگیری ها را تشخیص داده و فعالانه در فرآیندهای دموکراتیک شرکت کنیم.
سواد رسانه ای این امکان و اختیار را فراهم می سازد تا محتوای رسانه ها وشبکه های اجتماعی را مسئولانه تجزیه و تحلیل، ارزیابی و ایجاد کنیم.
برخی از چالش‌های پیش روی سواد رسانه‌ای در جامعه امروزی عبارتند از:
- عدم آگاهی در مورد آنچه سواد رسانه‌ای به دنبال دارد و اهمیت آن
- شکاف دیجیتالی که دسترسی به فن آوری را محدود می‌کند و نابرابری‌ها را تشدید می‌کند
- دشواری در تمایز بین واقعیت و خیال به دلیل افزایش اخبار جعلی و اطلاعات نادرست
- و نیاز به تاکید بیشتر بر تفکر انتقادی و مهارت های راستی آزمایی.
سواد رسانه ای می تواند سنگر مبارزه با اخبار و اطلاعات نادرست باشد به همین جهت بسیاری از کشورها برای آموزش آن برنامه هایی تدارک دیده اند که چند نمونه به اجمال مورد اشاره قرار می گیرد:
فرانسه: وزارت آموزش فرانسه یک برنامه آگاهی رسانه ای را اجرا کرده است که بر آموزش شهروندان برای تجزیه و تحلیل و تفسیر تصاویر برای جلوگیری از تحریف و مشاهده منفعل تمرکز دارد. هدف این برنامه آموزش افراد در مورد نحوه تولید، سازماندهی و غنی سازی تصاویر در ارتباط با سایر اشکال یادگیری است.
فنلاند: فنلاند برنامه های درسی مدارس ابتدایی و متوسطه را ایجاد کرده است که دانش آموزان را در بررسی و تفسیر انتقادی پیام های رسانه های جمعی آموزش می دهد.
دانش‌آموزان در فنلاند نه تنها تجزیه و تحلیل پیام‌های رسانه‌ای را یاد می‌گیرند، بلکه در روش‌های تولید رسانه‌ها، مانند ویرایش روزنامه، تولید اخبار برای تلویزیون و رادیو، و راه‌اندازی ایستگاه‌های تلویزیون کابلی، آموزش‌های عملی دریافت می‌کنند.
علاوه بر این، دانشجویان فنلاندی سیاست رسانه های جمعی و مسائل رسانه های جهانی را مطالعه می کنند .
بریتانیا: در انگلستان یک برنامه آموزش رسانه در سراسر کشور چهار حوزه کلی را پوشش می‌دهد که شامل منابع و عوامل تعیین‌کننده ساختار رسانه، تکنیک‌های مورد استفاده رسانه‌ها برای ارائه اطلاعات قانع‌کننده، ماهیت واقعیت ساخته‌شده توسط رسانه‌ها، و چگونگی رسانه‌ها. ساخت و سازها توسط مردم دریافت می شود.
این نمونه‌ها رویکردهای متنوعی را برای آموزش سواد رسانه‌ای در کشورهای مختلف نشان می‌دهند، و بر اهمیت مهارت‌های مورد نیاز برای هدایت مؤثر در ازدحام وانفجار اطلاعات در دنیای امروز تاکید می کند.
بی سوادی رسانه ای آسیب زاست همان گونه که آگاهی و سواد رسانه موجب تاب آوری است.
نظرات بینندگان
از عموم مردم با سطوح متفاوت علمی واطلاعات نمی‌توان توقع داشتن سواد رسانه ای یکسان داشت واین در حالیست که همه بطور یکسان به همه رسانه ها دسترسی دارند.بنا براین سواد رسانه ای در وحله اول باید در خود رسانه ها ودست اندر کاران رسانه ها ارتقاءیابد.اگر چنین امری محقق شود رسانه های هوچی وکم محتوا وبه اصطلاح رسانه های زرد خود به خود توسط مخاطبین حذف می‌شوند.بدیهی ست که این مهم هم در شرایط رقابت آزاد مطبوعات ورسانه ها مقدور میباشد