من از نهایت شب حرف می زنم...نگذاریم پلاسکوی خوزستان هم فرو بریزد !

من  از نهایت شب حرف می زنم 

آنگاه   

خورشید  سرد  شد  

  و برکت از زمین ها رفت    

 و  سبزه ها به صحراها خشکیدند

و ماهیان به دریاها  خشکیدند

  شب در تمام پنجره های پریده رنگ

مانند یک تصور مشکوک پیوسته در تراکم و طغیان  بود  

و راه ها ادامه خود  را  در تیرگی رها کردند ...

 خورشید مرده  بود

خورشید مرده  بود و  فردا  

 در ذهن کودکان

مفهوم گنگ گمشده ای داشت.....       ( فروغ فرخزاد )

خوزستان استان زیبای جنوبی کشور است که  به داشتن ذخایر نفتی شهرت دارد . رودکارون ، سازه های آبی شوشتر ، پل باستانی دزفول ، بناهای تاریخی شوش  ، تفریح گاه ساحلی رود دز و باغ های مرکبات دزفول ،  تنها بخشی از زیبایی های این استان هستند .  هشت سال دفاع دلیرانه در برابر دشمن متجاوز ، نام خوزستان را در تاریخ ماندگار کرد .  

استانی که  میزبان گردشگران ایرانی و غیرایرانی است ، حال به سختی نفس می کشد . از اوایل دهه هشتاد ، مهمان ناخوانده ای  آسمان خوزستان را  اشغال کرده است . این دشمن متجاوز از جنس دیگریست اگر چه ریزگرد است اما  آسیب هایش مهیب است . گرد و غباری که  آسمان خوزستان را  تاریک ، هوا  را آلوده و نفس کشیدن را بر ما دشوار کرده است ، این روزها بر دکل های برق  هم رحم نکرد و شهرها را در تاریکی فرو برد . این مهمان ناخوانده ، خاک را  نه تنها بر شهرها که بر قلب ها می پاشد  . آسم ، تنگی نفس و ناراحتی های قلبی ، بارزترین پیامدهای ریزگردهاست  .

در این استان با اندک تغییرات جوی ، نگاه ها بر آسمان  خیره می شود و مردم گوش به زنگ تا  از پیش بینی هوا مطلع شوند . تا بدانند که چند روز قرارست نفس ها  به شماره بیفتد ؟ چند سالمند و بیمار و کودک  راهی بیمارستان می شوند ؟ در غباری که تا فاصله چند متری فقط دیده می شود ،  چند تصادف  رخ می دهد ؟ تا بدانند  که میزان غلظت ریزگردها چند برابر  قبل شده است و اخیرا باید پیش بینی بکنند  آب و برق کدام شهر  قطع می شود ؟

مردم خوزستان و  استان های مجاور ، سال هاست آلودگی چندین برابر حد مجاز را تحمل کرده و نجیبانه زندگی می  کنند . در  روزهایی که  غلظت آلاینده ها به ده برابر حد مُجاز می رسد و  نفس ها بند می آید ، بیماران تنفسی  ، کودکان و سالمندان  را  به مراکز درمانی می رسانند  تا  به ریه های آنها  اکسیژن  برسد .

اینجا صدا ، صدای سرفه های ممتدی است که می شنویم  و  تصاویر طبیعی ، غبار غم انگیزی است که  شهرها  و چهره ها را  می پوشاند . این جا  آسمان ، آبی نیست  و نزولات آسمانی  خاک است . در این سالها  فقط  اظهار نظرهایی از مسئولین و کارشناسان می شنویم عده ای از کارشناسان محیط زیست  منشا ریزگردها  را  کم شدن خاک استان و کشورهای همجوار می دانند .

عده ای معتقدند 35 درصد ریزگردها  منشا داخلی  و 65 درصد منشا خارجی دارد . عده ای  سد سازی های غیرکارشناسی شده را  از عوامل تاثیرگذار می دانند . گروهی کاشت درخت  و گروهی بیابان زدایی  را ،  چاره کار می دانند  اما  در مجموع  از حرف فراتر نرفته ایم .

هیچ تصمیمی که در عمل  به  کاهش این بحران بیانجامد ، صورت نگرفته است . در این دو سه سال اخیر تنها لطفی که مسئولین به مردم داشته اند ، در روزهای بحرانی که غلظت ریزگردها به چندین برابر حد مجاز می رسد ، مدارس و ادارات را تعطیل می کنند .

بدیهی است که  این  تعطیلات  هیچ کمکی به حل مشکل نمی کند .  این تعطیلات – علاوه بر حجم فراوان تعطیلات رسمی – برنامه ریزی آموزشی مدارس ،  وضعیت اقتصادی  و فعالیت های اجتماعی را مختل می کند . با تعطیل کردن مدارس و ادارات در روزهای بحرانی ، شاید تردد در هوای آلوده  کمتر گردد اما  مشکلی حل نمی شود . تعطیلی های مکرر مدارس و دانشگاه ها ، پیامدهای جبران ناپذیری  به بار می آورد . اختلال در  برنامه ریزی درسی معلمان ، ایجاد سستی  و رکود در دانش آموزان و افت تحصیلی ، بخشی از لطماتی است که بر پیکره ی آموزش وارد  می شود  .  بعضی روزها  به دلیل ناهماهنگی های اداری ، تعطیلی به موقع اعلام نمی شود  و خانواده ها بلاتکلیف می مانند  که فرزندان خود را به مدرسه بفرستند یا خیر ؟

در حالی که چند سال است  صرفه جویی در مصرف آب را  شعار اصلی خود قرار داده ایم ،  بعد از خروج  ریزگردها ، غبار سنگینی  که تمام زوایای پیدا و پنهان شهر را  می پوشاند ، باید پاک گردد . برای شست و شوی خانه ها  ، ادارات ، مدارس  ،کوچه ها  ، اتومبیل ها و ....  مصرف آب به چندین برابر  می رسد . این مصرف  بحرانی شدن وضعیت آب را هم تشدید می کند .

 مراجعات مکرر مردم  به مراکز درمانی به ویژه در روزهای آلودگی هوا ، از افزایش بیماران  ریوی ، آسم و قلبی  در استان حکایت دارد . گرد و غبار  بسیاری از سفرهای درون استانی و برون استانی را مختل می کند . این ها تنها بخشی از آسیب های ریزگردهاست . این وضعیت ثروتمندترین استان ایران است .

 این بحران زیست محیطی  علاوه بر  خوزستان به استان های ایلام و کرمانشاه نیز  رسیده است . ساکنان این سه استان در شرایط غیراستاندارد نفس می کشند .  

بر اساس اظهارات کارشناسان محیط زیست ، اغلب روزهای سال هم که ظاهرا شرایط عادی است ، هوای خوزستان آلوده است و مردم این استان  هوای آلوده تنفس می کنند  ولی  میزان آلاینده ها کمتر از شرایط بحران و گاه در مرحله هشدار است اما  تنها  روزهایی  که غلظت آلاینده ها ، چندین برابر حد مجاز  است ، اعلام تعطیلی می شود .

دلایل عدم توجه به حل این بحران هر چه باشد ، از عدم برنامه ریزی  و عدم مسئولیت پذیری حکایت دارد .

احتمالا - همچون دیگر موارد - بخشی از دلایل به مشکلات اقتصادی برمی گردد . حال آن که جبران خسارات آلودگی های هوا و مداوای بیماران تنفسی ، بسیار سنگین تر از بار مالی است که برای حل این بحران باید هزینه  شود .

در شرایطی که در کشور ما بودجه های کلانی به موسسات فرهنگی غیر دولتی تعلق می گیرد ، در حالی که برای آبادانی  اماکن زیارتی کشور همسایه ، هزینه های هنگفتی خرج می کنیم ، در حالی که بازسازی حلب را  یک  اولویت برای خود می دانیم ، چگونه است که برای  نجات هم میهنان خود در این شرایط بحرانی ، گامی برنمی داریم ؟

پس از حدود پانزده سال تحمل ریزگردها ، تنها لطف مسئولین به مردم ، تعطیلی مدارس و نیمه وقت کردن ادارات است ؟ !!

مردم استان خوزستان به جای تعطیلی ، هوا برای نفس کشیدن می خواهند .

این بار با ورود ریزگردها ، زنگ  بی آبی و بی برقی  در بخش هایی از  استان خوزستان به صدا درآمد و مردم علاوه بر تحمل ریزگردها در تاریکی هم فرو رفتند . از این رو  کاسه صبر دل ها  لبریز شد و مردم صدای اعتراض خود را به گوش مسئولین رساندند .

در حالی که صدا و سیمای ملی  ، هیچ اشاره ای به  تجمع اعتراض آمیز  مردم اهواز  در روزهای غبارآلود و تاریک نکرد !

شبکه های اجتماعی صدای مردم مظلوم این استان  را  به شکلی گسترده  ، به گوش هموطنان رساندند  .

مردم ایران از طریق شبکه های اجتماعی سرفه های ممتد و اشک های کودکان و صدای اعتراض مردم  خوزستان را دیدند و با  آنان  همدردی کردند . 

  روزهای غبارآلود و نفس گیر خوزستان  ، تصاویر شهرهایی که زیر خاک پنهان شده اند و  آمار بیماران تنفسی ، در تاریخ این مملکت ثبت می شود .  نسل های آینده در باره عملکرد مسئولین امروز  قضاوت خواهند کرد .

یک ماه پیش ساختمان پلاسکو در تهران  فروریخت . تمام ایران برای شهدای آتش نشان اشک ریختند . برای توجیه آن حادثه دلخراش هر کس دیگری را مقصر دانست اما هیچ توجیهی مرهمی بر زخم های مادران ، همسران و فرزندان آنها نشد .

اکنون خوزستان هم پلاسکوی دیگری است . پلاسکویی که با ذخائر نفتی ، با منابع کشاورزی و زمین های حاصل خیز  خود ، چرخ اقتصادی این  کشور را می گرداند .

نگذاریم پلاسکوی خوزستان هم  فرو بریزد . صبوری و مظلومیت این مردم  هم حدی دارد .