اولویت آموزش و پرورش باید وفاق ملّی باشد

وزیر آموزش  و پرورش دولت جدید با رای اعتماد کار خود را آغاز کرد . وزیر جدید در نخستین اظهار نظرهای خود از عدم تغییر و تحول مدیران تا مدت سه ماه سخن گفت . این تصمیم وزیر آموزش و پرورش با واکنش افرادی مواجه شد که خواهان تغییر مدیران دولت سابق هستند و عده ای نیز دراین مورد هشدار دادند که عدم تغییر مدیران فعلی مشکلاتی به همراه دارد .

پیروزی دکتر مسعود پزشکیان در انتخاباتی رخ داد که مهم ترین جدال  زیر پوست این انتخابات تحوّل خواهی بود.

حداقل نیمی از واجدین شرایط در این انتخابات شرکت نکردند ؛ زیرا کاندیداهای موجود را متناسب با مطالبات خود نمی دیدند. از  49 درصدی که در مرحله دوم  انتخابات شرکت کردند نیز 56 درصد به دکتر پزشکیان رای دادند که از تحوّل و اصلاح در شرایط موجود سخن می گفت. بنابراین بیش  از 75 درصد جامعه خواهان  تحوّل در شرایط موجودند . در صورتی که نسبت موجود را در مورد آموزش و پرورش به کار ببندیم، بخش عمده ای از جامعه ایران خواهان تحول در آموزش و پرورش هستند .

این تحوّل را می توان محدود به تغییر تعدادی از مدیران نمود که فعلا وزیر جدید پرونده آن را بسته است و یا برای تحولات عمیق تر و مهم تر تلاش کرد .

شرایط موجود آموزش و پرورش چیست؟    توافق بین ذی نفعان آموزش و پرورش ( حکومت و جامعه ) مهم ترین نیاز فعلی آموزش و پرورش است .

نتایج امتحانات نهایی و آزمون هایی همچون پرلز و تیمز نشان دهنده ضعف شدید کیفیت آموزشی است . 

اصل سی ام قانون اساسی  آموزش و پرورش را رایگان می داند و اصل سوم  دولت را ملزم به تامین آموزش و پرورش رایگان می کند. اصل چهل و سوم آموزش و پرورش را به عنوان یک نیاز اساسی بر می شمرد که باید تامین گردد . با وجود اصول فوق آموزش در شرایط موجود تبدیل به یک کالا شده است که باید توسط جامعه خریداری شود .

براساس سخنان وزیر جدید تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در جلسه رای اعتماد مجلس ، آموزش و پرورش ایران در شرایط موجود خصوصی تر از کشورهای سرمایه داری است و این با شعار های انقلاب اسلامی و مفاد قانون اساسی در تضاد است .

آموزه های کتب درسی به ویژه در مورد کتب دینی و علوم و اجتماعی  با دیدگاه های دانش آموزان تضاد اساسی  دارد . 

حوادثی همچون اعتراضات سال 1401 که دانش آموزان در آن نقش اساسی داشتند، نشانه بارز تضاد بین اهداف آموزش و  پرورش  و دانش آموزان و ناکارآمدی آموزه های نهاد تعلیم تربیت است .

راهکار نهاد تعلیم و تربیت کشور در مورد معضل مذکور بیشتر کردن برنامه های ایدئولوژیک و سخت تر کردن معیارهای گزینش معلمان است.

مدارس دولتی به حال خود رها شده اند و با کاهش بودجه آموزش و پرورش در سال 1403 کسری بودجه این نهاد بیشتر می شود.

نمای فوق  بخشی از مشکلات موجود را نشان می دهد .

در شرایط موجود مهم ترین خطر چیست؟

حامیان دولت دکتر پزشکیان با حمایت از وی کوشیدند تا پیام تحوّل و اصلاح را به جامعه منتقل کنند. در دوران انتخابات بارها از روند موجود و نحوه اداره امور اجرایی کشور انتقاد می شد .

حمایت از دکتر پزشکیان بدون مطالبه تحوّل و اصلاح شرایط موجود معنایی نداشت .

اگر حامیان رئیس جمهور موضع مطالبه گری خود برای تحول را رها کنند و  به دنبال  تغییر مدیران باشند و تحول خواهی را به تغییر مدیران کاهش دهند خطر بزرگی خواهد بود .خطری که باعث می شود بخش های عمده ای از حامیان رئیس جمهور ناامید شوند و سرمایه اجتماعی برآمده از انتخابات بیهوده به هدر برود.

 بخش عمده ای از مدیران فعلی نیز سودای تحول هم سو با مطالبات بخش عمده ای از جامعه را ندارند . مدیرانی که فقط به تکرار سیاست های رسمی می پردازند و به نقد آن ها اعتقادی ندارند و آفت نهاد تعلیم و تربیت اند .

بخش عمده ای از مدیران عالی و میانه خود را مکلف به اجرای کردن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش می دانند در حالی که به نقد آن فکر هم نمی کنند یا اعتقادی ندارند .

گزینش در طول دولت سیزدهم به صورتی شدیدتر به فعالیت پرداخته است و وزیر جدید تلاش دارد اجحاف در حق کسانی  که در روند گزینش ها آسیب دیده اند را ترمیم کند .

تغییر صرف مدیران و جا به جایی صندلی ها بدون نقد سیاست های رسمی و عملکرد بخش هایی همچون گزینش فقط تغییر فرد است .

خطر بزرگ همین است که فقط به تغییر مدیران پرداخته شود بدون اینکه سیاستگ ذاری ها و روند های موجود مورد نقد و بررسی جدید قرار گیرد .

پرداختن به سیاست ها نیز بدون مدیرانی که انگیزه و توان فکری و عملی اصلاح را دارند بی نتیجه خواهد بود .

 چه باید کرد؟ 

وزیر جدید آموزش و پرورش در سخنانی که در جلسه رای اعتماد مجلس شورای اسلامی ایراد نمود به نکته مهمی اشاره کرد .

وی از  توافق ذی نفعان آموزش و پرورش سخن گفت.

آموزش و پرورش نهادی یک سویه نیست که تصمیم به نوعی از تربیت بگیرد و دانش آموزان و اولیای آن ها نیز  ملزم به همراهی باشند ، یا  نقش فکر و عمل معلمان در فرآیند تربیت نادیده گرفته شود .

تعلیم و تربیت بدون در نظر گرفتن نیازها و مطالبات جامعه معنای خود را از دست می دهد و یک سویه و بی حاصل می شود.

در سال های اخیر عده ای گمان می کردند که با تغییر رویکردهای گزینش و سخت گیرانه تر کردن پذیرش معلمان جدید مسئله آموزش و پرورش حل می شود . مهم ترین  ایراد به حاملان چنین فکری ، حذف جامعه از روند تعلیم و تربیت است.

  توافق بین ذی نفعان آموزش و پرورش ( حکومت و جامعه ) مهم ترین نیاز فعلی آموزش و پرورش است .

 دولت فعلی به  گفت و گو های موثر و مستمر بین سیاست گذاران ، اندیشمندان تعلیم و تربیت ، معلمان ، دانش آموزان و و اولیا نیاز دارد تا مطالبات جامعه و افکار سیاست گذاران و کارگزاران به هم نزدیک شود . مدیران جدید آموزش و پرورش نیز اگر به نقش جامعه و مطالبات آن توجهی نداشته باشند تغییری ایجاد نمی شود .

دولت فعلی محصول انتخاباتی است که لزوم وفاق ملی را ضروری ساخته  است و از این رو است که دولت جدید خود را دولت وفاق ملی می نامد. آموزش و پرورش نیز باید در مسیر وفاق ملی حرکت کند . برای حرکت در این مسیر نیازی نیست که برنامه ها صفر شوند و همه چیز از نو آغاز شود. برنامه های اجرایی فعلی می توانند ادامه یابند ولی همزمان  مطالبات جامعه و تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی شگرف سال های اخیر مورد توجه قرار گیرد و به تدریج در جهت اصلاح سیاست های رسمی مغایر با آن ها و توافق برای شکل گیری  اهداف جدید تلاش شود .

از این رو ؛

 اولویت آموزش و پرورش باید تحول خواهی و به کارگیری مدیران تحول خواه در جهت وفاق ملّی باشد . مدیرانی که تحولات را می دانند و به آن ها اذعان دارند و برای تغییر  رویکردها گام های کوچکی بردارند .

مدیرانی که فقط به حفظ پست و مقام  نمی اندیشند و رسالت خود  فراتر از پست و مقام می بینند.  مدیرانی که تحول خواه هستند و گمان ندارند که نمی توان کاری کرد و باید به تکرار سیاست های رسمی پرداخت. 

برای  اولویت وفاق ملی به عنوان مهم ترین نیاز فعلی آموزش و پرورش باید تلاش کرد هر چند درمیان های و هوی های فعلی خریدار زیادی ندارد .

به قول  مولانا:

تو مگو همه به جنگند و ز صلح من چه آيد                                        تو يکي نه اي هزاري تو چراغ خود برافروز

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید