نگاهي بر حواشي هاي اقدام حذف آزمون ها از مدارس ابتدايي و تاملي بر شيوه هاي مديريت هوشمندانه آن (بازسازي اعتماد عمومي به آموزش و پرورش در گرو ارتقاي سطح كيفي مدارس دولتي)

اقدام آموزش و پرورش در حذف انواع آزمون ها از مدارس ابتدايي همراه با حاشيه هاي مختلف و تحليل هاي متفاوت و متناقضي بود كه هر كدام از تحليل ها و رويكردها از نكته نظر خاصي، حايز توجه مي باشند و در ضمن نكته نظرات نويسنده نيز در ارتباط با مساله فوق در (اينجا) طرح گرديده است.

در بررسي تحليل ها و رويكردهاي مختلف در ارتباط با موضوع فوق، نگاه ها و حواشي هاي مختلفي مطرح شد كه در ذيل به مواردي از آن ديدگاه ها اشاره مي شود:

1. موافقان حذف آزمون ها از مدارس ابتدايي

موافقان حذف آزمون ها با شدت و تاكيدهاي مختلف دلايلي چون ناكارآمدي مدارس سمپاد و نمونه در پرورش استعدادهاي دانش آموزان و دور شدن آن ها از اهداف اوليه و نيز حافظه محور شدن برنامه هاي آموزشي مدارس مورد نظر، ار بين رفتن بي عدالتي و تبعيض بين دانش آموزان، رفع اضطراب از دانش آموزان و والدين آن ها، قطع دست هاي افراد سودجو و تجاري از مدارس، خالي شدن مدارس دولتي از دانش آموزان خوب، پايين آمدن سطح كيفي مدارس دولتي، بالارفتن انتظارات اولياء از دانش آموزان مدارس تيزهوشان و نمونه، بازكردن فضاي شادابي به تمام مدارس، از بين رفتن لذت يادگيري در شرايط رقابتي، گرايش معلمان با تجربه و توانمند به مدارس خاص و مواردي از اين قبيل را مورد تاكيد قرار داده اند.

2.مخالفان حذف آزمون ها از مدارس ابتدايي

در بررسي دلايل مخالفان حذف چنين آزمون هايي، مواردي چون عجولانه بودن اين اقدام و ضعيف بودن پشتوانه پژوهشي آن، دامن زدن به نابرابري هاي آموزشي، از بين رفتن فرصت هاي رقابت در نظام آموزشي،‌ به وجود آمدن فرصت براي مدارس غيردولتي و كوچ دانش آموزان مستعد به مدارس مورد نظر، پوپوليستي و سياسي بودن اقدام مورد نظر، مشخص نبودن تكليف دانش آموزان تيزهوش، عدم پيش بيني پيامدهاي اقدام فوق، ناموثر بودن طرح شهاب، كمبود نيروي انساني در مدارس غيردولتي و ... مورد توجه قرار گرفته است.  آنچه كه در اين ميان بر اين تفاوت ها و تضادها دامن مي زند؛ فقدان يك فلسفه آموزش و پرورش غالب و نافذ در نظام آموزشي ايران است

3. نگرش هاي سياسي مرتبط با جريان هاي سياسي

سليقه ها و رفتارهاي سياسي سياسيون و طرفداران آن ها در قضيه فوق نيز نافذ بود؛ به طوري كه برخي از طرفداران دولت سعي در جانبداري از اقدام مورد نظر بدون تبيين علمي عمل مورد نظر نمودند و جمع كثيري از مخالفان دولت در حجم گسترده بدون توجه به زمينه ها و پيامدهاي چنين رفتاري تلاش نمودند كه آن را ناشيانه، عجولانه و داراي فرجام تلخ تلقي نمايند.

4. حمايت روساي دانشكده هاي روان شناسي و علوم تربيتي از اقدام وزارت آموزش و پرورش

روساي دانشكده ها ي روان شناسي و علوم تربيتي در يك نامه سرگشاده اي از حذف آزمون ها در مدارس ابتدايي با ذكر دلايل كلي حمايت كردند بدون آنكه تبيين و تحليل علمي از مساله ارائه نمايند. مساله قابل تامل در اين ميان، كمرنگ بودن نقش دانشكده هاي روان شناسي و علوم تربيتي در تحولات و چالش هاي كنوني آموزش و پرورش كشور هست كه متاسفانه نقش و حضور فعال و موثر در اين ارتباط از طرف دانشگاهيان ديده نمي شود و پژوهش هاي آكادميك دانشگاهيان نيز تاثير خاصي در حل مشكلات آموزش و پرورش بازي نمي كنند كه شايد يكي از دلايل اين مساله، دور ماندن دانشگاه هاي كشور از متن تحولات آموزش و پرورش است.

5. واكنش دانش آموزان و اولياي آن ها نسبت به حذف آزمون ها

نامه پراكني هاي دانش آموزان و والدين آن ها در دفاع و يا مخالفت با حذف آزمون ها به صورت گسترده در فضاهاي مجازي و شبكه هاي اجتماعي مورد توجه قرار گرفت كه هر كدام از آن ها بر اساس تجربه هاي زيسته نسبت به ارائه دغدغه هاي خود اقدام نمودند.

طرح ديدگاه هاي مختلف و يا متضاد نسبت به امري با توجه به تفاوت پاراديم هاي معرفتي، ديدگاه ها و انتظارت متفاوت، امري طبيعي و حتي لازم است؛ اما آنچه كه در اين ميان بر اين تفاوت ها و تضادها دامن مي زند؛ فقدان يك فلسفه آموزش و پرورش غالب و نافذ در نظام آموزشي ايران است كه باعث مي گردد كه هر كسي بر اساس ظن خود نسبت به آن اظهار نظر نمايد كه متني تحليلي در اين ارتباط نيز در روزهاي قبل توسط نگارنده در (اينجا) منتشر شده است.

با توجه به مطالب فوق، قبل از نتيجه گيري از اين جريان لازم است كه به دو مساله مهم توجه گردد:

1. ماهيت و كاركردهاي مدارس تيزهوشان يا استعدادهاي درخشان

مدارس سمپاد در راستاي پر نمودن خلاء هاي ناشي از ضعف كاستي هاي نظام آموزشي در ارتباط با پرورش استعدادهاي دانش آموزان تيزهوش و سرآمد با هدف نخبه پروري شكل گرفت؛ اما به زودي بنابه دلايل مختلف از اهداف اصلي خود فاصله گرفت و حتي در نقش يك پارادوكس ظاهر شد. امروزه كسي نمي تواند ادعا كند كه در مدارس تيزهوشان در زمينه پرورش استعدادهاي دانش آموزان تلاش مي گردد وحتي با توجه به موضوع محوري بودن صرف برنامه ها، استعدادهاي دانش آموزان مخصوصا دانش آموزان سرآمد با محور بودن برنامه هاي خاص و يكسان در مسير نابودي قرار مي گيرد و تنها وجود خصيصه هايي چون رقابتي بودن، آمادگي بهتر دانش آموزان براي كنكور، تفاخر اجتماعي، برخورداري از معلمان خوب،سبب گرايش خانواده ها به اين مدارس شده است و در ضمن خود شيوه پذيرش اين مدارس، عمدتا دلالت بيتشر در جذب دانش آموزان پرخوان مي باشد و سرنوشت مدارس نمونه با شدتي كمتر شبيه مدارس سمپاد مي باشد.

2. افت مستمر شاخص هاي كيفي آموزشي و پرورشي مدارس دولتي

جمعيت عظيم دانش آموزي كشور در مدارس دولتي ادامه تحصيل مي دهند و ديرزماني است كه اكثريت اين مدارس از نظر شاخص هاي كيفي، در معرض افت مستمر قرار دارند. توجه به نظر معلمان اين مدارس و نيز خانواده ها و دانش آموزان، نشان از نامناسب بودن خدمات آموزشي و پرورشي چنين محيط هايي مي باشد و اجراي ناقص و نامناسب ارزشيابي توصيفي در مدارس ابتدايي، وضعيت اين آموزشگاه ها را نامطلوب نموده است.

بايد اعتراف نمود كه وجود تنوع در مدارس ايران مانند مدارس سمپاد، نمونه، ماندگار، هيئت امنايي، شاهد، مدارس غيردولتي با سليقه هاي متفاوت و .... دلالت بر بي نظمي و ناهمگوني در نظام آموزشي كشور مي باشد كه ادامه اين مسير، آثار زيانباري را بر پيكره جامعه وارد كرده و وارد خواهد كرد.

  در كنار توجه به موارد فوق در جهت برون رفت از وضعيت كنوني به چند پيشنهاد تاكيد مي گردد:

1. تقويت سطح كيفي تمام مدارس كشور به خصوص مدارس دولتي و ارتقاي شاخص هاي كمي و كيفي آن ها

توجه به هدف هاي آموزشي و پرورشي و نيز محتواي سند تحول بنيادين، در برگيرنده مطلوب بودن تحقق چنين هدف هايي در دانش آموزان تمام مدارس به خصوص بدنه اصلي تعليم و تربيت يعني مدارس دولتي مي باشد و در اين ميان بايد نهضت كيفيت بخشي بر مدارس به خصوص مدارس دولتي با بهره گيري از رويكردهاي علمي در معرض طراحي، اجرا و ارزيابي شكل گيرد و در اين ميان لازم است كه:

1-1. طراحي و اجراي نظام كيفيت مدارس به خصوص مدارس ابتدايي با توجه به اصول علمي و شرايط واقع بينانه تا شروع سال تحصيلي آينده

2-1. استقرار سيستم كارآمد جهت انتخاب مديران آموزش و پرورش و نظارت علمي و حرفه اي بر فرايند مديريت هاي اداري به خصوص مديران مدارس

3-1. ايجاد مكانيسم هاي لازم جهت نظارت معلمان بر عملكرد مديران

4-1. طراحي و استقرارسيستم ارزشيابي از عملكردها با توجه به ويژگي هاي كارآمدي و اثربخشي و پرهيز جدي از رويكردهاي عملكردسازي

5-1. كاستن از پيچيدگي هاي نقشي و اداري مانند بخشنامه هاي متعدد و طرح هاي متنوع در مدارس جهت تمركز بر اهداف اصلي و جلوگيري از اتلاف انرژي هاي رواني و معنوي متوليان اصلي تعليم و تربيت

6-1. توجه به امر توان افزايي مديران و معلمان با استفاده از رويكردهاي نوين و اثربخش آموزش هاي ضمن خدمت و حركت به سمت سازمان يادگيرنده و حذف شيوه هاي نامناسب كنوني آموزش معلمان

7-1. مشاركت جدي قرار دادن معلمان در تصميم گيري هاي آموزشي و استفاده موثر از ظرفيت معلمان در اجراي برنامه هاي آموزشي و نظارت بر فرايندهاي اجرايي آن ها

8-1. بازنگري بر محتوا و روش هاي اجرايي ارزشيابي توصيفي و كارآمد نمودن سيستم ارزشيابي مورد نظر

البته اجراي موارد فوق در سايه تدوين و تصويب  نظام جامع معلمي كه در برگيرنده همه ابعاد مختلف حرفه معلمي به خصوص وضعيت معيشتي و گزينش معلمان و نيز ارزيابي بر فرايند كار آنهاباشد؛ امكان پذير است.

2. بازنگري بر اهداف، ماموريت ها و برنامه هاي معاونت پرورشي استعدادهاي درخشان(سمپاد)

در سطور بالا ذكر گرديد كه معاونت پرورشي استعدادهاي درخشان(سمپاد) با توجه به اهداف اوليه خود در مسير ناكامي قرار گرفته است و اقدام حذف آزمون ها از مدارس ابتدايي و نگراني هاي خانواده ها نيز در اين ارتباط، چالش هاي جديدي را بر اين سيستم وارد كرده كه لازم است به چند نكته توجه گردد:

1-2. بازتعريف مجدد از ماهيت، اهداف و برنامه هاي معاونت پرورشي استعدادهاي درخشان(سمپاد)

2-2. باز تعريف علمي از سازه تيزهوشي و مشخص كردن شيوه هاي سنجش و غربال گري دانش آموزان تيزهوش

3-2. طراحي علمي برنامه هاي مرتبط با پرورش استعدادهاي دانش آموزان تيزهوش با تاكيد بر برنامه هاي غني سازي شده فردي و گروهي جهت تربيت خصيصه هاي سرآمدي

4-2. طراحي علمي برنامه تسريع تحصيلي بر اساس بهره مندي از مطالب و محتوي درسي سطوح بالاتر شناختي

5-2. هدايت برنامه هاي ويژه دانش آموزان تيزهوش به صورت مستمر توسط كارشناسان متخصص در حوزه نخبگي

6-2. ايجاد انگيزه در دانش آموزان تيزهوش در فرايندهاي پژوهشي و نيز مشاركت گسترده آن ها در المپيادها و جشنواره هاي علمي

7-2. رفع دغدغه قبولي از كنكور در دانش آموزان تيزهوش به منظور دور نگه داشتن آن ها از گرايش به شيوه هاي حافظه محور صرف در يادگيري

3. اطمينان بخشيدن به اولياي دانش آموزان در ارتباط با جدي بودن امر كيفيت بخشي به مدارس

اميد است مسئولين آموزش و پرورش با بهره گيري از ظرفيت هاي مديريتي و اجرايي وزارت آموزش  وپرورش و نيز بهره مندي از كارشناسان تعليم و تربيت و معلمان گرامي و همچنين خانواده هاي دانش آموزان،‌مسيري جديد و دورنمايي اميد بخش را با نام دولت تدبير و اميد در پيش روي همگان قرار  دهد.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید