حذف آزمونها و سفسطه ای درباره مدارس غیردولتی

  فارغ از نگرانی های موجه و منطقی در باب حذف تدریجی مدارس سمپاد ، مواجهه برخی افراد با این موضوع نشان دهنده فوبیای عمیقی است که در روح و روان ما ایرانیان رسوخ کرده و دولت را دایه ای دائمی و همیشه شیرده می دانیم که غیبتش از هر عرصه ای موجب ایجاد وحشت و هراسمان می شود. این روزها کم نیستند افرادی که حذف آزمون و کنار رفتن تدریجی مدارس خاص را امری مبارک قلمداد می کنند اما با طرح این ادعا که امکان سوء استفاده مدارس غیردولتی در این امر وجود دارد، عملا کلیت آن را زیر سوال می برند. در ارتباط با حذف آزمونها و منتفع شدن مدارس غیر دولتی می توان به چند نکته اشاره کرد :‌

۱ – تعدادی از مدارس غیر دولتیِ برند و معروف در سطح تهران و شهرهای بزرگ کشور، همواره مشتری های ثابت و وفادار خود را داشته و دارند و نیازی نیست تا وزارت آموزش و پرورش، عمدا یا سهوا با حذف سمپاد بخواهد از آنها حمایت کند. این مدارس به هر دلیل با ترافیک تقاضای ثبت نام مواجه بوده و بسیاری از دانش آموزان با استعداد نیز هر سال به دلیل محدودیت ظرفیت از ورود به این مدارس باز می مانند. 

۲ – سایر مدارس غیر دولتی و در واقع بیشتر آنها، از نظر کیفی تفاوت معناداری با مدارس دولتی ندارند و در واقع آلترناتیوی برای مدارس سمپاد محسوب نمی شوند.

۳ – آنچه مورد اعتراض کارشناسان تعلیم و تربیت قرار گرفته است، تنوع مدارس از حیث برنامه های آموزشی و شیوه جذب و نیز اهداف نهایی است و مدارس غیردولتی از این حیث در دسته مدارس خاص قابل طبقه بندی نیستند. وجود مدارس غیردولتی را نباید با معضل تعدد و تکثر انواع مدرسه در ایران پیوند زد. در همه جای دنیا مدارس غیردولتی وجود دارند و درصد چشمگیری از پوشش تحصیلی را بر عهده دارند.

۴ – مدارس سمپاد هم از دولت و بودجه عمومی تغذیه می کنند و هم از دانش آموزان شهریه می گیرند و چنین وضعیتی عامل مهمی در شیوع فساد مالی است اما مدارس غیردولتی از خرید یا اجاره فضای آموزشی تا حقوق معلمان آن را موسس پرداخت می کند و مردم نیز با تشخیص و انتخاب خود فرزندانشان را به این مدارس می فرستند.

۵- این نکته که «کیفیت پایین مدارس دولتی باعث روی آوردن به مدارس غیردولتی می شود» ، نکته ای درست اما ناقص است . درست است چون همه جای دنیا برخی افراد خواهان استفاده از خدماتی هستند که از آنچه دولت ارائه می دهد، بهتر و با کیفیت تر باشد. در موضوع سایر کالاهای عمومی هم همین مسئله صدق می کند. بهداشت عمومی را دولت متقبل شده است اما این امر مانع استفاده مردم از بیمارستان خصوصی نیست و یا امنیت را دولت عهده دار است اما برخی افراد در قبال پرداخت پول، امنیت بیشتر و بهتری را برای خود خریداری می کنند که نمونه آن را می توان در استفاده برخی چهره ها از «بادیگارد» شخصی و یا به خدمت گرفتن نگهبان محله در برخی مناطق مشاهده کرد. اما استدلال «کیفیت پایین مدارس دولتی باعث روی آوردن به مدارس غیردولتی می شود» ، ناقص و ابتر است چرا که واقع گرایی در آن غایب است و از این نکته غافل است که «کیفیت» امری نسبی است و نمی توان منتظر رسیدن مدارس دولتی به یک سطح مشخص از کیفیت ماند تا بعد از آن اجازه وجود مدارس غیردولتی را صادر کرد. حتی اگر به آن کیفیت مورد نظر و اتوپیایی هم برسیم، آنگاه به خاطر برتری همیشگی بخص خصوصی بر بخش عمومی ، باز هم بخش خصوصی پیشی گرفته و مسئله مورد نظر همچنان برقرار خواهد بود.

۶- مخالفان غیردولتی عموما به این نکته اشاره می کنند که مدارس غیر دولتی فی نفسه بد نیستند اما آموزش و پرورش توان مقابله با تخلفات آنها را ندارد و با همین دستاویز کلیت و فلسفه وجودی این مدارس را زیر سوال می برند. از این افراد باید این سوال را پرسید که آیا هر پدیده و عملی که در لیست تخلفات و جرائم قرار گرفته است ، ضرورتا ریشه کن هم شده است؟ به عنوان مثال به خاطر اینکه فروش مواد مخدر جرم است، چنین عملی هرگز در جامعه اتفاق نمی افتد و دستگاههای مرتبط با آن را باید منحل نمود؟

طبیعی است که در مدارس و مراکز غیردولتی کشور هم تخلفاتی روی می دهد و اتفاقا پرونده های زیادی از لغو ابلاغ مدیران تا باطل کردن مجوز موسسان در وزارت آموزش و پرورش موجود است و شهریه این مدارس هم با دقت محاسبه شده و نظارت کافی برآن صورت می گیرد اما در برخی مدارس اولیا با رضایت خود و به خاطر مقتضیات زندگی شهری و دیگر مسایل مرتبط با آن ، خواهان حضور طولانی تر دانش آموزان در مدرسه و برخورداری آنها از رفاه و راحتی و ارائه خدمات بیشتری از سوی مدرسه هستند و در ازای آن مبالغ بیشتری هم پرداخت می کنند. این مبالغ ارتباطی به شهریه مصوب آنها ندارد و در عین حال نمی توان این گونه مدارس را به کل کشور تعمیم داد و بدون دقت در ماهیت موضوع و با کلی گویی رای به محکومیت بخش غیردولتی داد.
این نوشته، یک برداشت کاملا شخصی است .
@fanoosedu