گفت و گوی صدای معلم با " حقوقدان و وکیل دادگستری "در مورد حکم قاتل محسن خشخاشی

صدای معلم :

ضمن تشکر از شما . آقای عبدی به نظر شما  آیا در صدور این حکم اصولا تناسب میان جرم و مجازات رعایت شده است؟

 تناسب بین جرم و مجازات را قانون مشخص می کند، یعنی باید ببینیم که در صدور یک رای قانون رعایت شده است یا نه ؟

پیش از پرداختن به این موضوع لازم است به نکته ای اشاره کنم و آن تصویب دو قانون مهم در خصوص اطفال و نوجوانان در سال 92 بود یکی " قانون آئین دادرسی کیفری" و دیگری " قانون مجازات اسلامی" است.

در قوانین مذکور نسبت به اطفال و نوجوانان، قانون گذار نوآوری های خوبی پیش بینی کرده است. این تحولات از نظر قضایی و نظام کیفری مثبت ارزیابی می شود.

بنابراین، پرونده ی مرحوم خشخاشی هم با همین قوانین مورد بررسی قرار گرفته است. در مجموع در قوانین یاد شده شرایط خاصی برای افراد زیر 18 سال در نظر گرفته شده که نسبت به گذشته ارفاق آمیزتر است.

در ماده ی 91 قانون مجازات اسلامی آمده است:

"در جرایم موجب حد یا قصاص هر گاه افراد بالغ کمتر از 18 سال، ماهیت جرم انجام شده یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد، حسب مورد با توجه به سن آنها به مجازات های پیش بینی شده در این فصل محکوم می شوند."

همچنین در تبصره این ماده به دادگاه اجازه داده شده برای تشخیص رشد و کمال عقل از نظر پزشکی قانونی یا از هر طریق دیگری استفاده نماید.

دادگاه بزهکاری قاتل مرحوم خشخاشی را محرز دانسته ولی به دلیل این که وی کمتر از 18 سال داشته (ظاهرا در زمان ارتکاب جرم 15 سال و 11 ماهه بوده) و گواهی پزشکی قانونی متهم را دارای اختلال روانی تشخیص داده و اظهار نموده که وی دارای رشد و کمال عقلی نبوده است.

بنابراین قضات دادگاه متهم را مشمول ماده 91 قانون مجازات اسلامی دانسته اند و از این رو مجازات حد از این متهم ساقط شده اما او محکوم به پرداخت دیه شده است.

با توجه به مطالبی که عرض شد و با در نظر گرفتن مستندات، متهم از شرایطی که قانون مجازات جدید برای اطفال و نوجوانان فراهم کرده است استفاده کرده و از مجازات قصاص رهایی پیدا کرده است.

این نکته را نیز باید عرض کنم که در صورت اعتراض اولیای دم مرحوم خشخاشی رای صادره در دیوان عالی کشور مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت و رای قطعی در دیوان صادر می گردد.

صدای معلم :

فردی به یک معلم در کلاس حمله ور شده و او را به قتل رسانده است .
انجام این کار مصداق اقدام علیه امنیت معلمان و جامعه است .
در گفت و گویی که صدای معلم با برخی از دانش آموزان مرحوم خشخاشی داشت آن ها ایشان را معلمی منضیط ، دقیق و در عین حال سخت گیر در امور آموزشی معرفی می کردند .
بسیاری از مخاطبان صدای معلم در پیام های مختلف می گویند که سرنوشت خشخاشی در انتظار  معلمانی همچون مرحوم خشخاشی است .
آیا صدور این حکم چراغ سبزی برای فشار روی جامعه معلمان نخواهد بود ؟
آیا این حکم خاصیت بازدارندگی خواهد داشت ؟
البته منظور ما اعدام نیست اما می شود مدت حبس را برای چنین اعمالی طولانی تر کرد .
از نظر معلمان 3 سال منصفانه نبوده است .

این پرسش شامل چند بخش می شود که تلاش می کنم به یکایک آنها پاسخ بدهم.

اول این که در قانون در اقدام علیه امنیت داخلی پیش بینی شده که این واقعه یک اتفاق ناخواسته بوده و مشمول اقدام علیه امنیت نمی شود. بنابراین  باید با این رویداد به عنوان یک  استثناء برخورد نماییم، چون واقعا ما الآن در مدارس مشاهده نمی کنیم که معلمان عزیز احساس ناامنی کنند.

دوم این که آموزش و پرورش و جامعه ی فرهنگیان کشور در این موضوع از هر دو طرف آسیب دید. این واقعه مانند این است که در یک خانواده بین دو برادر نزاع و درگیری اتفاق افتاده باشد و ناخواسته یکی دیگری را به قتل رسانده باشد، حالا شما در این جا حال و روز پدر خانواده را در نظر بگیرید که چگونه حال و روزی دارد؟ چشمی پر از خون و چشمی پر از اشک است.

حقیقتا، این جا نیز همین طور است. در نظام تعلیم و تربیت دو عنصر اصلی وجود دارد یکی معلم و دیگری دانش آموز. ما نباید به گونه ای برخورد کنیم که در این موضوع به طور مثال معلمان در یک جبهه و دانش آموزان در جبهه ی دیگری و در مقابل هم قرار گیرند.

آموزش و پرورش و معلمان ما باید از این واقعه ی تلخ درس هایی بیاموزند که خدای نکرده دیگر هیچ موقع شاهد آن نباشیم. .

باید نقش مشاوره را در مدرسه جدی بگیریم. برای دانش آموزان پرونده های شخصیتی تشکیل دهیم و نحوه ی برخورد و مواجهه با آنها را به معلمان آموزش دهیم. شیوه های کنترل خشم را به دانش آموزان یاد بدهیم.

الآن آموزش و پرورش باید از این واقعه چند کارگاه آموزشی تنظیم کند و این نکته را بررسی کند که چرا باید یک دانش آموز 15 ساله به جای قلم چاقو به دست گیرد؟

در خصوص این که آیا رای صادره منصفانه است یا نه ؛ باید از نظر بار دارندگی و اصلاح مجرم به موضوع نگاه کرد. اگر از زاویه ی یک طرفدار حقوق کودک به قضیه بنگریم شاید نظرمان تغییر کند. به هر حال اگر این رای با همین کیفیت در دیوان عالی کشور تایید شود و دانش آموز که امروز به عنوان متهم به قتل در جلوی چشم ماست به عنوان یک فرد سالم به جامعه باز گردد فکر می کنم همه ی ما نگاه مان عوض خواهد شد.

صدای معلم :

معلمان می پرسند که آیا وزارت آموزش و پرورش قصد ندارد به این حکم اعتراض کند ؟

اعتراض نسبت به رای از حقوق اولیای دم است و آموزش و پرورش در این جا نمی تواند به رای اعتراض کند. در صورت تقاضای خانواده ی مقتول آموزش و پرورش می تواند مشاوره ی حقوقی ارائه دهد و یا در دادگاه حاضر شود و از حقوق خانواده ی مرحوم خشخاشی دفاع کند.

از نظر قانونی آموزش و پرورش بیش از این نمی تواند مداخله کند. البته در مرحله ی بدوی تا آن جا که بنده اطلاع دارم یکی از معاونان دفتر حقوقی وزارت خانه در جلسه ی دادگاه شرکت کرده است.

پایان گزارش/