ذوعلم : خودمان را پاسخ گو بدانیم ؛ از صدای معلم استقبال می کنیم ،در زمان بنده خلیج فارس حذف نشد !

گروه گزارش/

در ادامه سلسله نشست های رسانه ای مدیران و مسئولان وزارت آموزش و پرورش امروز سه شنبه ، حجت الاسلام و السلمین علی ذوعلم میهمان خبرنگاران و اصحاب رسانه بود .

به نظر می رسید حجم و تنوع پرسش های خبرنگاران در مقایسه با سایر نشست ها بیشتر بود .

در حالی که در نشست دیروز ، علیرضا کاظمی پاسخ های قانع کننده ای به پرسش های صدای معلم نداد و سعی می کرد تا هر چه زودتر نشست به پایان برسد اما ذوعلم در نشست امروز با حوصله و متانت به پرسش های صدای معلم و سایر خبرنگاران گوش می داد و سعی می کرد تا به تک تک پرسش ها اشاره کند .

حتی زمانی که پرسش های خبرنگاران به پایان رسید باز هم سوال کرد آیا پرسش دیگری مانده  است یا خیر .

این سبک و سیاق تاکنون در نشست های رسانه ای کم تر مشاهده شده است .

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش در ابتدا ضمن تبریک دهه پیروزی انقلاب اسلامی آن را فرصتی دانست برای سه مرحله مهم .

اول ارزیابی مسیری که آمده ایم و نقد و بررسی آن ، فراز و نشیب هایی که داشته ایم ، چالش هایی که با آن مواجه بودیم و جمع بندی تجارب ملی و کلانی که به دست آورده ایم .

دوم نگاهی به وضع موجود ، نیازهایی که امروز داریم ، ضرورت هایی که هست ، مطالباتی که وجود دارند ، اقتضائات ملی و منطقه ای و اقتضائات جهانی و یک جمع بندی در مورد تجربه های جهانی که در عرصه های مختلف می تواند به ما کمک کند و سوم رسیدن به یک عزم راسخ و انسجام عمیق تر و یک انگیزه بیشتری برای رقم زدن حرکت آینده مان به خصوص با توجه به سندی که برای ارزیابی و تکمیل در اختیار جامعه فرهیختگان ما قرار گرفته است یعتی الگوی اسلامی و ایرانی پیشرفت که قرار است حرکت 50 ساله ما تا سال 1450 بر اساس آن سند طراحی شود .

بنابراین ملت عزیز ما انتظار دارند و مطالبه درستی را مطرح باید بکنند که برنامه 50 ساله بعدی ما در بخش های مختلف چیست ؟ چشم انداز ما چگونه است و چه نوع بهره برداری درستی ما می توانیم از سال قبل مان داشته باشیم .

ذوعلم در ادامه ضمن اشاره به نظام تعلیم و تربیت افزود :

ما توانسته ایم اولا جهت گیری اصلی نظام تعلیم و تربیت را پس از پیروزی انقلاب اسلامی به سمت یک جهت گیری بومی و ملی و اسلامی و ایرانی تغییر بدهیم .

در حقیقت دست یابی به استقلال فرهنگی که عمیق ترین ابعاد استقلال است مبتنی بر خودباوری ملی ، مبانی ارزشی و نگرشی مان و بر سااس ظرفیت ها و توان مندی های ملی که از آن برخوردار هستیم ؛ دست یابی به این استقلال در عرصه نظام تربیتی بسیار مهم است .

در یک زمانی بعد از انقلاب برنامه کلان آموزشی و پرورشی ما را کارشناسانی که از جامعه ما نبودند و با فرهنگ ما بیگانه بودند و با یک نگاه وابسته سازی جامعه به ما ارائه طرح می کردند این ها طراحی می کردند و امروز خوشبختانه خیل عظیمی از نخبگان ، صاحب نظران و متخصصان دانشگاهی و حوزوی و در بدنه فرهنگیان در این زمینه فعالیت می کنند .

به اعتقاد بنده ما در دستاوردهای نظری و تئوریک مان دست یابی به مبانی نظری تحول در تعلیم و تربیت دستاوردهای مهمی بوده است که ما به آن دست پیدا کرده ایم .

این مبانی نظری تحول نظام تعلیم و تربیت در واقع نظریه تربیتی انقلاب اسلامی است با یک نگاه پیشرفت گرا و یک نگاه متکی بر مبانی ارزشی و جهان بینی خودمان و قابل استفاده هم برای جهان اسلام و هم خارج از جهان اسلام . کشورهایی که در عرصه تعلیم و تربیت پیشرو هستند از این یافته های ما استفاده می کنند .

علائمی نشان می دهند که در برخی کشورها این یافته های ما مورد توجه قرار گرفته است و از آن استفاده شده است .

آن بخش از مبانی نظری تحول که به سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بیشتر مربوط است ؛ " برنامه درسی ملی " است که خوشبختانه این برنامه به عنوان یک برنامه بالادستی ما مورد توجه قرار گرفته است و در طول 7 سال گذشته با یک رویکرد هم سو سازی ، عناوین برنامه درسی ما و محتوای کتاب های درسی ما مورد بازبینی عمیق قرار گرفته است .

بعضی از عناوین نونگاشت و جدید التالیف و پرداختن به برنامه های مغفول از قبیل تفکر ، پژوهش ، آداب و مهارت های زندگی ، سبک زندگی ، آموزش هایی که دانش آموزان ما را در زندگی واقعی شان توان مند می کند ، توجه به یک مهارت برای هر دانش آموز در برنامه درسی و همچنین در برنامه های درسی کار و دانش و فنی و حرفه ای ، توجه به نوآوری هایی که در عرصه های مختلف وجود داشته است و این ها خوشبختانه مورد توجه قرار گرفته است و امروز رنگ و بوی آموزش و پرورش در کلاس ما و در مدرسه با 10 سال قبل کاملا تفاوت پیدا کرده است .

متاسفانه برخی ها تصور می کنند که همان کتاب های درسی که خودشان در مدارس می خواندند امروز هم وجود دارد و نقدهای امروز را نسبت به آن کتاب ها مطرح می کنند .

درخواست ما از همه صاحب نظران و فرهیختگان این است که آن چه امروز در آموزش و پرورش ما وجود دارد آن را مورد توجه قرار دهند و البته ما هنوز در میانه راه هستیم .

آن برنامه کلانی که ما برای یک دوره  16 و یا 17 ساله باید برای آن فکر کنیم اجرای کامل برنامه درسی ملی است که برخی از بخش های آن شروع شده است که امیدواریم تکمیل شود و ما را در آینده برای آن مدرسه مطلوب ، مدرسه زندگی ، مدرسه ای که بچه ها را برای مواجهه با مشکلات و مسائل زندگی خودشان آماده می کند ، بچه ها را به ظرفیت خودشان آشنا می کند ، به شکل گیری خودباوری و اعتماد  به نفس در بچه های ما منتهی می شود و فرزندان ما را اهل تفکر و اندیشه ورزی ، اهل ایمان و خوباوری ، اهل دانش و بصیرت ، اهل کار و عمل و فعالیت و اهل اخلاق و رفتار مطلوب در ابعاد خانوادگی و اجتماعی قرار می دهد بتوانیم به آن نزدیک تر شویم .

بنابراین عنوان حرکت سازمان و پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در آستانه آغاز دهه پنجم انقلاب اسلامی ، برنامه ریزی و طراحی و آماده سازی مجموعه توان مندی ها و برنامه ریزی و پژوهش های ما برای اجرای کامل سند برنامه درسی ملی است .

تلقی من این است برنامه درسی ملی به عنوان یک برنامه بسیار مترقی و همه جانبه که با مبانی نظری خودمان بر اساس ایده های انقلابی و  اسلامی ناب شکل گرفته است با استفاده از تجربه های جهانی می تواند مورد توجه جامعه نخبه ما قرار بگیرد و مشارکت اجتماعی را در این تحول بنیادین واقعا رقم بزند .

نکته مهم دیگر این که مقوله تعلیم و تربیت در هر جامعه ای مهم ترین مقوله آن جامعه است .

یعنی همه خانواده ها دغدغه تربیت فرزندان شان را دارند . نخبگان و دغدغه مندان جامعه مترصد این هستند که می خواهند بدانند نسل آینده ما چگونه می خواهد تربیت شود .

این دغدغه و توجه بسیار درست است اما این نکته که همه بار تعلیم و تربیت فقط بر عهده یک وزارت آموزش و پرورش هست باید خیلی روی آن بحث و تامل کنیم .

وزارت آموزش و پرورش مسئولیت پاسخ گویی به نقشه راه تربیتی جامعه را دارد ولی در وهله عمل همه جامعه باید به این دغدغه رسیده باشند و کمک کنند .

کلید واژه سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در سند تحول بنیادین که در سال 92 ابلاغ شده است بحث مشارکت همه دستگاه ها و نهادها در امر تعلیم و تربیت است .

ما هنوز در وزارت آموزش و پرورش نتوانسته ایم برای این مشارکت به گونه ای عملیاتی به یک طرح جامع و یک برنامه عملی ارائه دهیم .

تلقی بنده این است که سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در این زمینه مسئول است .

ما خودمان را پاسخ گو بدانیم .

ما در جهت رسیدن به پاسخ گویی بیشتر و مشارکت بیشتر و رفع کاستی های کنونی آموزش و پرورش خودمان را مسئول می دانیم .

بنابراین یکی از کارهایی که ما حتما برای اجرای سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی و سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری این است که واقعا مطالبه نهاد تعلیم و تربیت را از سایر دستگاه ها برای یک مشارکت فعال پاسخ و اثربخش آن را طراحی کنیم و با تدابیری که وزیر محترم آموزش و پرورش خواهند داشت نشست هایی برنامه ریزی کنیم و این تعامل جدی برقرار شود .

دو کلید واژه اساسی را محور گفتمان خود قرار داده ایم .

یکی مدرسه محوری است که باید به جد به آن بیندیشیم .

شعار مدرسه محوری در اسناد تحولی ما به جد به آن پرداخته شده است .

شعار ما در تدوین برنامه درسی ملی گامی به سوی مدرسه زندگی بود .

یعنی اساسا نقش مان را آماده سازی ، کمک کردن و پشتیبانی نرم افزاری و سخت افزاری از مدرسه می دانیم برای این که بتواند کار تربیتی خودش را به درستی انجام دهد .

بچه های ما در مدرسه تربیت می شوند نه در وزارتخانه آموزش و پرورش و نه اداره منطقه و استان . بنابراین هر اندازه سازمان مدیریت مدرسه ما نظام چشم انداز و هدف گذاری مدرسه ما و توان مندی مجموعه عوامل انسانی و کارهایی که در مدرسه ما باید شود خود به خود توان مندی بیشتری برای تربیت فرزندان مان خواهیم داشت .

خوشبختانه از امسال برنامه ویژه مدارس به آن ها ابلاغ شده است .

این برنامه درسی مدارس که به عنوان " بوم " شناخته می شود به این معناست که در سال تحصیلی 98 – 97 که در 3 پایه سوم ، چهارم و پنجم و ششم در  دوره ابتدایی و در 3 پایه هفتم و هشتم و نهم دردوره اول متوسطه ؛ 2 ساعت از برنامه درسی هفته در اختیار مدیر مدرسه است .

2 ساعت در هفته مدیر مدرسه بر اساس نیازسنجی و توانایی های بومی و منطقه ای و استانی که بر اساس ظرفیتی که در خود مدرسه وجود دارد در ذیل اهداف تحولی و مبانی تحولی برنامه ای را تدوین خواهد کرد .

درخواست ما از مدیران محترم مدارس این است که بوم را جدی بگیرند .

برنامه ویژه مدارس باید توسعه پیدا کند . بر اساس آن اهداف کمی در برنامه درسی ملی است باید به حدی برسیم که در هر سال 100 ساعت از برنامه درسی رسمی مدرسه در اختیار مدرسه و منطقه باشد .

دست یابی به این هدف اگر بخواهد ثمر بخش باشد حتما نیاز به این دارد که مدارس ما توان مند تر شوند .

مدیران ما مدیریت شان را مشارکتی تر و فعالانه تر قرار بدهند و با نوآوری و ابتکار و خلاقیت بتوانند این برنامه را پر کنند .

دومین برنامه بحث هویت محوری است .

تربیت بر اساس تعریفی که در اسناد تحولی ما شده است زمینه سازی برای تعالی هویت دانش آموزان ما است .

این 3 ضلع هویت دانش آموزان ما یعنی ضلع ایرانی و تاریخی هویت ما ،ضلع اسلامی و دینی هویت ما و ضلع انقلابی و اجتماعی هویت  دانش آموزان ما و هوین ایرانی و اسلامی و انقلابی دانش آموزان ما نیاز به کار بیشتر و تعمیق دارد و این جز با مشارکت خود دانش آموزان به خصوص در دوره متوسطه و جز با مشارکت فعال خانواده ها و پدران و مادران و جز با مشارکت نهادهای اندیشه ساز در جامعه ما ، دانشگاه ها و حوزه های  علمیه ما ، مراکز پژوهشی ما و تربیتی و فرهنگی و هنری و علمی مقدور نیست .

خوشبختانه ما امروز در وضعیتی قرار داریم که می توان گفت یک مدیریت خلاق ، هماهنگ و تحولی واقعا در وزارت آموزش و پرورش وجود دارد و سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی  خودش را در این زمینه بسیار مسئول می داند .

ما خودمان را پیشران تحول در آموزش و پرورش تلقی می کنیم و  این بار سنگین را پذیرفته ایم انجام دهیم و همکاران ما در سازمان پژوهش با یک توان و انرژی به دست آمده در این تجربه 40 ساله آماده ایم که در خدمت جامعه انقلابی باشیم و بتوانیم برگه های زرین تری نسبت به گذشته به این کارنامه زرین انقلاب اسلامی در حد توان خود اضافه کنیم با همکاری و همدلی همه و با دعایی که ملت و امت ما و رهبر بزرگوار ما نسبت به ما خواهند داشت .

در ادامه صدای معلم پرسش های خود را مطرح کرد که مشروح آن به زودی منتشر خواهد گردید .

پایان گزارش/