چهره های ماندگار : " منوچهر مهران " معلم ، بنیانگذار ورزش‌پژوهی نوین در ایران و بنیانگذار نخستین مجلۀ ورزشی در ایران

«  منوچهر مهران ۸۰ سال پیش نخستین بار پرچم ایران را بر قله دماوند استوار کرد.

پدر منوچهر مهران (شهپور) از زمینداران بزرگ زادگاهش بود.

دبستان و دبیرستان را در زادگاهش به پایان رساند. از کودکی شیفته ورزش بود به‌طوری که گاه او را بیش‌فعال می‌خواندند. در رشته‌های کوهنوردی، دو میدانی و فوتبال مقام‌های نخست را در مشهد به دست آورد.

۱۷ ساله بود که نخستین بار در برابر یک تیم فوتبال از اتحاد شوروی بازی دوستانه کرد و آوازه‌اش در خراسان پیچید.

۱۸ ساله بود که به خدمت سربازی رفت و در تیم‌های گوناگون ورزشی ارتش، مقام‌های نخست و دوم را یکی پس از دیگری به دست آورد.

۲۰ ساله بود که دبیر ورزش دبیرستان‌های مشهد شد و هفت سال پس از آن، کار را رها کرد، به تهران رفت و ورزش حرفه‌ای را در رشته‌های شنا، اسکی و فوتبال پی گرفت.

در سال ۱۳۲۲ (در ۳۱ سالگی) باشگاه "نیرو و راستی" را گشود که از نخستین ورزشگاه‌های نوین در کنار زورخانه‌های سنتی به شمار می‌آمد و نخستین باشگاه نوینی بود که توسط یک ایرانی سرپرستی می‌شد.

در همان سال نخستین هفته‌نامه ورزشی پایدار را در تاریخ ایران به نام باشگاهش " نیرو و راستی " برپا کرد. پیشتر در سال ۱۳۰۸ چند شماره از "روزنامه ورزش" درآمده ولی دوام نیافته بود.

هفته‌نامه او نخست پیوست روزنامه "ایران ما" بود ولی دیری نپایید که با تلاش‌های او و همسرش منیر جذنی که بعدها نشر آن را ادامه داد، مستقل شد و هر دو هفته یکبار به چاپ می‌رسید:

"نقش همسر من منیر در تهیه این نشریه از خود من پررنگ‌تر است".

۳۲ ساله بود که سرپرستی برگزاری مسابقات سراسری شنا و شیرجه را در تهران پذیرفت.

او افزون بر این غارنوردی را در ایران رواج و چندین دوره آموزش داد.

۳۳ ساله بود که با یک گروه ۴۵ نفری غار ۳۵ کیلومتری "مغان" را در خراسان درنوردید.

در آخرین سال زندگی به ترکیه رفت تا برگزاری چند مسابقه فراکشوری باشگاهی در زمینه‌های گوناگون را سازماندهی کند اما بیماری قلبی او را پیش از انجام کار به تهران بازگرداند.

منوچهر مهران (شهپور) در ۳۵ سالگی در تهران درگذشت. » ( 1 )

« بانو منیر مهران  در مراسم خاکسپاری منوچهر مهران :

 منیر مهران , ساعت ۸/۵۰ صبح  در میان تاثر هزاران جوان ورزشکار , با شهامتی تحسین برانگیز بر سر پیکر همسر فقید خود , چنین سخن آغاز کرد :

   شاید اکنون شما تعجب کنید از اینکه من با کمال استقامت در مقابل جنازه همسر محبوبم , سخن می گویم . اما باید متذکر شوم که درس این شجاعت و شهامت را طی هفت سال زندگی با این مرد بزرگ آموخته ام . 

 سعی می کنم در مقابل این مصیبت بزرگ اشک نریزم زیرا همسر از دست رفته من معتقد بود که اشک نشانه شکست و بدبختی است حال آنکه یک انسان با اراده هرگز نباید برابر حوادث خود را ضعیف نشان دهد . من از همه شما جوانان پاک و شجاع انتظار دارم که در زندگی  همانند مربی از دست رفته خویش , شجاع و اهل کار و فعالیت باشید .

در آرزوهای بر باد رفته مهران ، نقشه ها و اهداف بزرگی برای خدمت به جوانان ایران وجود داشت که زندگی آنها را فرو ریخت .... اما امیدوارم , عزم و اراده شما این اهداف را دنبال کند و من نیز امید دارم که با ادامه و  انتشار مجله  نیرو وراستی و بر قراری باشگاه بتوانم تا حد امکان  منویات خاطر این راد مرد شریف را بر آورم

 سخنان بانو مهران , جمعیت حاضر را بشدت تحت تاثیر قرار داد .......  چنان که صدای گریه و اشک لحظه ای قطع نشد ..... سپس سرهنگ بهار مست پشت تریبون رفت و چنین سخن  اغاز کرد :  

 امروز ما , همگی به زندگی پر افتخار مهران , مباهات می کنیم در حالی که می دانیم او با چه مشکلاتی روبه رو بود .... اما هرگز از پای نایستاد و تا دم واپسین بوظیفه ملی و پیگیری اهداف عالیه اش ادامه داد . مهران یعنی موسس ورزش نوین و دنیا پسند در ایران , دوستان مهران امروز همه عزادارند و در ماتم او اشک بر چشم دارند .... مهران اخیرا یک شخصیت بین المللی یافته بود و به واسطه کاروانهایی که از جوانان باشگاهش به کشورهای خارجه به راه می انداخت ایمان و محبوبیتی عجیب بین ایرانیان مقیم کشور های خارجی یافته بود .

سپس آقای شایسته معاون اداره تربیت بدنی پشت تریبون رفت و سخنرانی موثری را ایراد نمود و ضمن بیانات خود چنین اظهار نمود :

 مهران مظهر اخلاق و پشتکار و عشق و علاقه به میهن بود مهران تمام ایام زندگی خود را وقف تعلیم و تربیت جوانان کرد و سرانجام توانست در اثر مساعی و خدمات خود افتخارات و شهرت بزرگی را برای خود و کشورش کسب کند آن چنان که اگر در دور افتاده ترین نقاط کشور , جوانی به ورزش علاقه مند باشد  ، امکان ندارد مهران را نشناسد مهران مشعل فروزان ورزش ایران و یکی از ارکان اصلی ورزش ایران به شمار می رفت در حقیقت عالم ورزش با از دست دادن چنین مرد برجسته ای عزادار بوده و خلاصه می توان گفت بزرگترین ضربه بر پیکر محیط ورزش ایران وارد امده است . » ( 2 )

منابع :

( 1 ) دویچه وله فارسی

( 2 ) جام تخت جمشید