خطاهای شناختی در مدیریت

گروه رسانه/

نام کتاب: خطاهای شناختی در مدیریت

نوشتهٔ: احمد کاکاوند- مهدی زمانی مزده- فاطمه حمیدی فر

ناشر: اندیشه های گوهربار- زمستان 1397

با مقدمهٔ دکترمحمدرضاسرگلزایی

سقراط حکیم ، از فیلسوفان یونان باستان  ، معتقد بود هر باور ذهنی را در صورتی که به چالش نکشانیم و مورد نقد و واکاوی قرار ندهیم ، به خطا رفته ایم و با دست خودمان برای رسیدن به زندگی عقلانی و پر کیفیت ، مانع و سد ایجاد کرده ایم .

هزاران سال پس از سقراط   اندیشمندانی مانند " آلبرت الیس "  روان شناس آمریکایی و موسس " انستیتو زندگی عقلانی " به این باور رسید که ناکارآمدی محصول تفکر ایستا و نقد گریز است  ، از این رو نگارنده کتاب "خطاهای شناختی در مدیریت" با هدف ارتقای کیفی مدیریت در سطح کلان ، به گردآوری خطاهای رایج مدیریتی  اقدام کرده است .

مکانیسم ذهنی انسان به گونه ای طراحی شده است که ایستایی و درجا زدن در یک باور ، عقیده و ساختار را به تغییر  و پویایی ترجیح می دهد برای همین است که امروزه بسیاری از مدیران به رغم این که  شعار " کسب و کار عاقلانه و پر بازده  " را بر سر در  سازمان یا تیم  خود آویخته اند اما کمتر مدیری است که میان طراحی برنامه ها و رصد بازدهی سازمان، مدام در حال نقد و چالش باورهایش باشد .

مطالعه این اثر به ما نشان می دهد که چگونه می توان  ابعاد  متمایز کننده مدیران موفق و ناکار آمد را با استفاده از شیوه های تفکر و خطاهای شان  بررسی کرد  . 

مدیران موفق تفکری علمی و استقرایی دارند و  بارها با به کارگیری ساختارهای عالی مغزی ، فرضیه های کهن و سنتی ناکار آمد را ابطال کرده و با تفکر عملیاتی داده ها را تحلیل و بررسی می کنند . این گروه از مدیران به دنبال خلق قصه های نو از دل باورهای منطقی و عقلانی هستند و به دنبال بازتولید قصه های قدیمی و اثبات باورهای اطمینان بخش اما ناکارآمد نیستند .

همچنین نویسنده این کتاب با کمک طبقه بندی  اختلالات روان شناختی  ،  سازمان های بیمار را به نظام های پارانویید ، وسواسی ، اسکیزویید ، بیش فعال ، خودشیفته ، کمال گرا ، مضطرب  و..  دسته بندی کرده  که می توان این نگاه را هسته رابط میان سلامت روان جامعه در سطح کلان و بیماری به شکل فردی دانست. 

نباید فراموش کنیم که خوشبختی ، پیشرفت و سلامت روان یک امر جمعی بوده که به مقوله های متعددی از جمله عملکرد عقلانی و کارآمد سیستم های اداری و مدیران آنها وابسته است .

طبقه بندی سیستم های اداری بیمار و توجه به نقش باورهای غیر منطقی و تحریف های ذهنی در شیوع آنها توجه ما را به  کلاف سردرگم مدیریت کلان در کشورمان جلب می کند که از یک سو لایه های تاریک و نا آگاه شخصیتی مدیران و مسئولان سازمانی بستر شکل گیری نظام های اداری بیمار و رشد  کارمندان همنوا با این ناکارآمدی ها می شود و از سویی دیگر شکل گیری چنین سیستم هایی ، تشدید کننده نابهنجاری های اجتماعی و افزایش آمار مبتلایان به اختلالات  روانی  خواهد بود . 

از این رو  با استناد بر محتویات این اثر شاید بتوان با شناخت تفکرهای غیر عقلانی و خطاهای مدیریتی یکی از موثرترین گام ها را برای شکستن این چرخه معیوب برداشت .

مدیرانی که شهامت و آگاهی را در هم می آمیزند  و خط شکنانه و بی پروا ، به درمان نظام های بیمار تحت نظارت خود می پردازند را می توان در ردیف متخصصان حوزه درمان دانست که همواره برای کاهش رنج و بیماری های مراجعان شان تلاش می کنند  .

این تلاش شایان تقدیر را می توان از مدیرانی انتظار داشت که به دور از  تعصب به الگوهای کهنه ، بر بیراهه هایی همچون غرور افراطی ، اعتماد به نفس کاذب ، بی صداقتی ، وابسته سازی ، خود محوری ، انکار حقایق ، توهم کنترل و اصرار برای همنوایی خط بطلان می کشند و  خطاها و تحریف های که با قدمتی دیرینه در بافتار اجتماعی مان رخنه کرده است را کاهش می دهند  .

برای سر و سامان دادن به این از هم گسیختگی ها نیازمند شهامتی برای تغییر ، اراده ای برای  خودآگاهی  و نیز تمرین مدیریت هیجانات و نقد باورهای غیرمنطقی هستیم .

کانال دکتر محمدرضا سرگلزایی