گزارشی از مناظره چند معلم در مورد مدیریت کلاس درس :
اخبار مربوط به مدارس کشور اين روزها بيش از اينکه حول کيفيت آموزش و پرورش باشد بر دايره حادثه مي‌چرخد.
تنبیه دانش آموزان با گسترش فعاليت کاربران شبکه هاي اجتماعي مانند بسياري از سوژه هاي داغ خبري ديگر اين روزها سر خط اخبار است و روزي نيست که ويديويي از گوشه کنار مملکت بيرون نياید و از تنبیه شديد دانش آموزان هشداري به ما ندهد.
البته بايد به وضع نابه سامان برخي از مدارس هم اشاره کرد که دانش آموزان پاپيچ معلمان خود مي‌شوند و در آخرين موارد آن گلوي معلمي را با کار ميوه خوري دريده شد. حالا بحث بر سر اين موضوع در گرفته است. بسياري معتقد به تغيير اساسي و جدي و زير و زبر شدن نظام آموزشي اند. عده اي دنبال وضع قوانين بازدارنده و عده اي هم در تکاپوي انديشه مدرسه يا آموزش مدني اند. اينکه وضعيت در مدارس کشور به چنان وضعي رسيده يا به چنان ضرورتي رسيده که بايد درباره اش بحث کرد ، خود قابل تامل است.
به گفته يک معلم آموزش و پرورش، مساله تنبيه و تحقير در مدارس جديد نيست. فقط به دليل گسترش رسانه‌ها رونمايي شده است. همه ما ، زمان دانش آموزي آن را تجربه کرديم و متاسفانه برخي همکاران به عنوان شيوه تربيتي اجرا مي‌کنند. بارها خود من از همکاران مرد شنيدم که متوسل به اين نوع رفتارها در کلاس‌هاي درسي خود مي‌شوند. به نظر اين جانب تا زماني که آموزش و پرورش به شغل معلمي به عنوان حرفه نگاه نکند و در گزينش معلمان نگاه تخصصي نداشته باشد. مشکلاتش در کلاس‌هاي درسي به همين منوال ادامه خواهد داشت. بارها خود من تنبيه که نه ولي تحقير را توسط همکاران در مدارس مشاهده کردم. آموزش و پرورش ما با شيوه‌هاي نوين آموزشي و تربيتي فرسنگ‌ها فاصله دارد. وقتي افراد ضعيف در پست‌هاي مديريتي و برنامه ريزي اين وزارتخانه مشغول به فعاليت هستند بيشتر از اين نبايد انتظار داشت. مشکلات موجود در کلاس‌هاي درسي نشان از خانه خراب در آموزش و پرورش مي‌دهد. معلم ديگري در فضاي مجاري نوشته؛ تنبيه بدني خيلي شيوع ندارد اما مثل طبل و دهل صداي بلندي دارد. در دبيرستان ها و تاحدودي دوره ي متوسطه ي اول، توهين، تحقير و متلک هاي جنسي پراندن به دانش آموز (براي آرام کردن کلاس يا بچه ي گستاخ راسرجاشان نشاندن و حال گيري کردن يا ادب کردنش ) وجود دارد و به نظرم آن قدر گسترش خواهد يافت تا جاي تنبيه بدني را پر کند. من اين جابه جايي در نوع تنبيه را حس مي کنم.
معلم ديگري از تجربه خود نوشته و تاکيد کرده که من هم يکي دو بار عزيزان را تنبيه کرده ام ولي وقتي به عمق کارم فکر مي کنم مي‌فهمم که اشتباه بوده و اگر منِ معلم نتوانم خودم را کنترل کنم، دانش آموزانم از چه کسي محبت و مهرباني و دوست داشتن را بيآموزند. اميدوارم خداوند من را به خاطر اشتباهاتم ببخشد. کاش درکنار تمام گزينش هاي مختلف با ربط وبي ربط به کار معلمي يک تست شخصيت شناسي و سلامت روحي و رواني هم در بدو استخدام مي گرفتند ؛ البته اين قصورها به دليل اين است که وراي همه شعارها معلمي به عنوان يک شغل حساس و تاثير گذار در جامعه ديده نمي‌شود.
ديگري درباره دانش آموزان ناهنجار اصطلاح «لات» را به کار برده و اضافه کرده است که اجازه بدهيد با شما مخالفت کنم، اين را مي‌گذارم به پاي اينکه احتمالا تجربه برخورد با چنين انسان هايي را نداشته ايد، همين حرف را هم از يکي از همکارانم چند وقت پيش شنيدم، امروز رفتم ملاقاتش با سنگ زده بودند تو سرش، اميدوارم هيچ وقت براي شما اتفاق نيفتد. دانش آموزهاي لات هم راه و روش دارند. از دانش آموز لات بايد به اندازه خودش انتطار داشت نه در حد يک دانش‌آموز معمولي! بايد به اين پرسش دقت شود، يکي از راه هاي کنترل دانش آموزي که تنها هدفش از آمدن به مدرسه پخش مواد مخدر بين دانش آموزان ديگر است چيست؟
ديگري جواب داده که در اين موارد نبايد معلم خودش مستقيم برخورد کند. وظيفه مراجع قانوني است. حواس مان باشد ما نبايد کاسه‌ي داغ‌تر از آش باشيم.
معلم پرسش کننده توضيح داده است که نمي‌شود بي تفاوت بود، معلم مجبور است در اين موارد دخالت کند! در کلاس کار و دانش من که پارسال هنرآموزش بودم 8 نفر فروشنده مواد مخدر بودند.
معلم ديگري از او پرسيد که مثلا شما چه کار مي‌کرديد؟ او در پاسخ داد که «مثل خودشان شدم، اجازه ندادم جيک بزنن آخرشم از آنها 14 نفر ديپلم گرفتند،الان هم 2 نفر از آن هشت نفر دانشگاه مي‌روند!
او مي‌گويد: روزي يکي از اين دانش آموزان را که ياغي گري کرده بود به حد کشت زدم، فکر مي‌کنم حس ياغي گري را در او و ديگر دانش آموزان شبيه به او کشتم. به اجبار سعي کردم با تنبيه شديد احترام به قانون را به آنها ياد بدهم. اين کار را با مکانيسم ساده تنبيه و تشويق انجام دادم.
در واکنش به اظهارات اين معلم، همکار ديگري براي او مي‌نويسد: به هر حال شخصا تجربه‌هاي اين چنيني نداشتم. من هيچ وقت نمي‌توانم شاگردم را کتک بزنم. البته شما نتيجه گرفتيد ولي باز جاي بحث دارد که با شاگردهاي اين چنيني چه برخوردي بايد بشود؟
معلم ديگري اما در مقام واکنش جدي بر مي‌آيد و مي‌پرسد: ايجاد حس احترام به قانون با کتک زدن؟ براي معلم بودن تنها ليسانس گرفتن کافي نيست. کمي هم انديشيدن و خواندن و سنجيده اظهار نظر کردن لازم است!
ديگري توضيح مي‌دهد که اول بايد گزينش واستخدام معلم بر اساس ملاک هاي درست باشه نه براساس دوستي و فاميلي و بخشنامه اي؛ چرا که شغل قابليت هایي مي‌طلبد.نگاه تربيت تحکمي به فرزند يا دانش آموز مشابه وضعيت کنوني جامعه ماست که به اجبار ملت را به بهشت مي‌خواهند سوق دهند. معلم آموزش مي‌دهد کمک مي‌کند ولي نقش مجري قانون يا قوه قهريه را در کلاس ندارد.
معلم ديگري در ميانه اين بحث مي‌نويسد: من هم اوايل همين طرز فکر شما همکاران را داشتم و البته شايد هنوز هم باقيمانده اين تفکر در ذهنم باشد! ولي به مرور و سال هاي بعد ديدم که هم خودم را از بين برده ام، هم خانواده ام از اعصاب هميشه داغون من در عذابند و هم با تفکر عميق تر در سن دانش آموز و در مقامي که من دارم ( به عنوان معلم ) فهميدم که 80 درصد اشتباه مي کنم (قابل ذکر است که اين حقير 21 سال سابقه تدريس، معاونت و مديريت دارم )، اگر دانش آموز در مدرسه اصول درست انساني را ياد نگيرد پس درکجا آنها را خواهد آموخت.
فهميدم که بايد به درگاه خداوند استغفار کنم چرا که سزاي درس يادنگرفتن يک دانش آموز کتک وتنبيه شديد بدني نيست و همچنين سزاي بي تربيتي هم تنبيه اين چنيني نيست، مطمئنم که تنبيه شديد بدني اشتباه است و به اين يقين رسيده ام. بگذار اگر با توجيهات شما بازهم درس را نمي خواند، نخواند ! شما به وظيفه ات عمل کرده اي. ولي ما بايد وظايف مان را به نحو شايسته انجام دهيم.
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.