تدریس معلمان اصولا بر اساس یکی از سه روش زیر انجام می گیرد :
1 - " معلم توضيح دهنده : بر موضوع درس تسلط دارد ، اما آگاهی او از روش تدريس اندك است. تدريس او بر محور سخنرانی و توضيح استوار است که فقط برخی از دانش‌آموزان با او همراه هستند.
2 - معلم مشاركت دهنده : بر موضوع درس تسلط دارد و افزون بر آن با روش تدريس نيز آشناست. او می‌كوشد تا از فعاليت‌های جالب بهره گيرد و دانش‌آموزان را در كارها مشاركت دهد و درعين حال مديريت صحيحی را در كلاس درس ِاِعمال می نمايد.
3 - معلم توانمند ساز : در مرحله عالی حرفه ای قرار دارد. او نه فقط موضوع درس و روش تدريس را به خوبی می شناسد، بلكه به تفكرات و احساسات دانش آموزان به مثابه ديگر عوامل يادگيری نيز توجه دارد. هدف او به هنگام توضيح درس مشاركت دادن دانش آموزان است و برقراری مديريت مؤثر بر كلاس درس و به تفكرات و احساسات پاسخ می دهد. چنين معلمی اعتماد به نفس بالايی دارد. به حدی كه دانش‌آموزان را در مديريت كلاس درس سهيم می كند يا اين كه كلاس درس را يكسره به آنان می سپارد و خود راهنما می باشد. با گفت و گو و مشورت با دانش آموزان تصميم می‌گيرد تا درآنان توان يادگيريی را عملی سازد." (1)
هر یک از ما معلمان شاغل و یا بازنشسته ، دقیقا قادریم تا روش تدریس واقعی خود را بر اساس این سه مدل ، بشناسیم. توانی که شاید بجز سرگروه توانمند و زُبده و هم رشته خود ، دیگر کسی قادر به تشخیص آن نیست.
اولین معلم که تعداد آنها در نظام آموزشی ما بسیار زیاد است ، کسانی هستند که معلومات کافی برای امر تدریس را دارند اما برای معلم شدن مهارت های لازم را آموزش ندیده اند . سیستم آموزشی معلم محور سنتی حاکم ، اصولا بر اساس وجود همین نقیصه ، از مدارس ما برچیده نمی شود ، چون ما هنوز به تربیت معلم استاندارد با شاخص کشورهای برتر آموزشی جهان دست نیافته ایم و حتی با آنها بسیار فاصله داریم.
دومین معلم ، کارکردی موجه با اثر بخشی مفیدی دارد و او کسی است که یا در دانشگاه سراسری ، رشته دبیری خوانده است و یا در شرایط مطلوب مراکز تربیت معلم ، آموزش دیده است.
سومین معلم ، کلاسی دانش آموز محور دارد ، به نفس وجود انسانی دانش آموز ارزش قائل است و آنها را به دسته های اقتصادی و یا اجتماعی متفاوت تقسیم بندی نمی کند و به جای اهمیت دادن به شغل والدین و یا ظاهر دانش آموزان ، به ارزش انسانی آنها اهمیت می دهد و آنان را مستحق دریافت بهترین و برترین نوع آموزش می داند.
حال انتخاب روش تدریس با شما معلم ارجمند:
* می خواهید ارزش خلق کنید و یا در پادگانی کوچک به نام کلاس درس حکمرانی کنید؟ چون داشتن اقتدار برای تعدادی از معلمان ، با ارزش تر از برقراری روابط انسانی با همنوعان خود است .
* آیا معتقدید چون عده ای توانمندتر از من معلم به من زور می گوید و ظلم می کند پس من نیز حداقل برای پرهیز از عقده ای شدن و یا انفجار روحی – روانی ، بر دانش آموزانم سی سال حکومت کنم و یا از خود چهره ای دوست داشتنی در اذهان آنان به یادگار بگذارم.
فراموش نکنیم که توضیح دادن بیش از حد یک مبحث از درس ، به معنی پرکاری و یا باسوادی معلم نیست، بلکه این فرآیند حاصل ناتوانی معلم در انجام جنبه های دیگر و متفاوت روش تدریس است. توضیح بیش از حد یک موضوع و یا مطلب برای کسب اطمینان از یادگیری ، باعث خستگی ذهنی دانش آموزان و مانع یادگیری واقعی و ماندگار است . اگر قادر نیستید به دو روش دیگر که مفیدتر است تدریس نمایید ، حداقل پس از توضیح دادن درس جدید ، با طرح سئوالاتی کوچک ، از یادگیری آنان ، مطمئن شوید . بدین طریق شما از زیاد گفتن و دانش آموزان از زیاد شنیدن ، خسته نمی شوند و حال و هوای کلاس نیز تغییر می کند.
نکته دیگر آن که تدریس یکسان و متواتر باعث خواب آلودگی دانش آموزان می شود. تنها ابزار یک دانش آموز از این همه یکنواختی ، جابجا شدن روی صندلی سفت و سخت است که حتی این نیز توسط برخی از معلمان ، به حساب شلوغی گذاشته می شود. ما معلمان خود قادریم روی یک صندلی غیراستاندارد 70 – 80 دقیقه چون چوب ، بنشینیم ؟ پس تدریس معلمان نیازمند انعطاف و تنوع در شکل آن است تا امر یادگیری جذاب تر و عمیق تر انجام بگیرد.
1) نقش معلم در نظام آموزشی - علیم - blogfa
آخرین اخبار و تحلیل ها در حوزه آموزش و پرورش ایران و جهان در صدای معلم
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.