رویکردهای ناصحیح و سهم‌خواهی‌های سیاسی در آموزش و پرورش

نگرش‌های غیرمسئولانه و جناحی به مسائل آموزش‌و پرورش در طی این چندسال اخیر به حدی تشدید شده که بسیاری از مسائل بسیار مهم آموزش و پرورش همچون تربیت معلم، معیشت معلمان، هدایت تحصیلی، عدالت آموزشی، مهارت آموزی و همچنان فاقد یک نگرش جامع است. بدیهی است مدیرانی که بر مبنای شایستگی منصوب نشده باشند و علاوه بر این ضعف؛ دنباله روی اهداف جناحی نیز باشند، به هیچ عنوان توان هدایت و مدیریت دستگاه عظیمی چون آموزش‌و پرورش را با که باید مولد و توسعه‌دهنده سرمایه انسانی کشور باشد را نخواهند داشت. تا زمانی که انتصابات سیاسی بر آموزش‌و پرورش حکمفرما باشد، مدیران به جای این که نقش حل‌کنندگان مسائل را داشته باشند، خود به بخشی از مسئله یا حتی تشدیدکننده آن تبدیل می‌شوند برخی از اعتراضات معلمان و حتی نمایندگان مجلس معطوف به همین مسئله است.
با حاکمیت انتصابات سیاسی به جای انتصاب بر مبنای شایستگی و صلاحیت، بخش عمده‌ای از مدیران بدون داشتن شایستگی‌ها، تجربیات و توانمندی‌های لازم در جایگاه مدیر آموزش‌و پرروش استان، شهرستان یا مناطق مستقر می‌شوند. بررسی عملکرد این مدیران حکایت از این وضعیت دارد که این افراد نه شایستگی و توانمندی لازم برای انجام کارهای مهم و زیر بنایی دارند و نه انگیزه انجام چنین کارهایی را. این مدیران چون حضور خود را در عرصه مدیریت مدیون و مرهون زدو بندها و تعاملات سیاسی و جناحی می‌دانند، برای بقا و استمرار انتصاب خود همچنان به دنبال فعالیت‌های سیاسی و جناحی به جای خدمت‌رسانی و خدمتگزاری خواهند بود.
بدیهی است که حاصل مدیریت چنین مدیرانی غالباً طراحی و برنامه‌ریزی برای رقم زدن سایر انتصابات بر مبنای جناح‌بندی سیاسی و طراحی برای پیروزی جناح خود در رقابت‌های بعدی انتخاباتی است. مدیرانی که انتصاب آنها نه بر مبنای شایستگی و صلاحیت، بلکه بر مبنای یک رویکرد ناصحیح سیاسی است، به هیچ وجه نمی‌توانند تغییر دهنده این وضعیت باشند چرا که خود بخشی از ذینفعان این پدیده و مسئله هستند که با اصلاح این فرایند ممکن است از جایگاه خود کنار گذاشته شوند.

رهبر معظم انقلاب در این زمینه تعبیر دقیق و شفافی با این مضمون دارند که آموزش‌ و پرورش جایی برای اردوکشی جناح‌های سیاسی نیست. بدیهی است که رسیدن به این مهم و دور ساختن آموزش و پرورش از تأثیر این جناح بندی‌ها در تصمیمات کاملاً غیرسیاسی این دستگاه زمانبر است و نیاز به برنامه‌ریزی، تدبیر و استفاده از دیدگاه صاحبنظران مستقل و فراجناحی دارد.
جناح بندی‌های سیاسی و تغییر مدیران آموزش‌و پرورش و نهایتاً بی‌ثباتی در مدیریت آموزش‌ و پرورش سبب شده تا طرح‌های بلندمدت و اساسی در آموزش‌ و پرورش دنبال نشود و هر دولتی در پی انجام چند کار تبلیغاتی و کم تأثیر برای پر کردن کارنامه دولت در حوزه آموزش‌ و‌ پرورش باشد.

یکی از دلایل استمرار و حتی تشدید این سیاسی‌کاری‌ها نبود سازو کار مناسبی برای ارزیابی عملکرد و سنجش میزان پیشرفت نظام تعلیم و تربیت در کشور است.

اگر نگاهی به انتصابات مدیران آموزش و پرورش مناطق و شهرستان ها و به ویژه درآستانه برگزاری انتخابات داشته باشید بیشتر متوجه این موضوع خواهید شد گونه ای از این بازی های سیاسی ،انتصاباتی که با سفارش مستقیم نماینده و یا نمایندگان مجلس صورت می گیرد تا بلکه با تلاش ها و برنامه ریزی مدیران مرتبط با وی این نماینده دردور بعدی مجلس نیز برنده انتخابات باشد.

عزل و نصب های صورت گرفته حتی در سطح مدارس نیز روشنگر این موضوع می باشد .مدیران مدارسی که وابستگی به جناح مخالف داشتند و بعضا با سوابق 29 و یا 28 سال و در مرز بازنشستگی علیرغم داشتن شایستگی های مدیریتی از مزایای حق مدیریت محروم و کنار گذاشته می شوند و جای این مدیران را همکاران هم جناح و موافق با نظرات مدیر منطقه فعلی می گیرد.جابه جایی ها و تغییرات زیاد مدیریتی سالهای اخیر مناطق و شهرستانها در این سطح نیز موید موضوع می باشد.
لذاصاحب‌نظران و متخصصان تعلیم و تربیت با یک بازنگری در نگرش خود به مسائل آموزش‌ و پرورش، می‌توانند در خصوص خارج کردن آموزش‌ و پرورش از این کشمکش‌های سیاسی و این ورطه محکوم به شکست، بسیار مؤثر و نقش آفرین باشند.

آنها می‌توانند راهکارهای مناسب و عملیاتی برای کاهش سیاست زدگی و جناح بندی در آموزش‌ و پرورش به مدیران و نمایندگان مستقل و دلسوز مجلس شورای اسلامی ارائه دهند. طراحی ساز و کارهایی برای انتصاب افرادی با شایستگی‌ها و صلاحیت‌های لازم در سطوح مختلف آموزش و پرورش و استفاده از خرد جمعی و مشارکت مردم و نهادهای مردمی قالب هیئت امنا یا شورای آموزش‌ و پرورش در سطح استان، شهرستان و مدرسه نیاز است توسط متخصصان طراحی و تبیین شود یکی از راه حل‌های خروج از این شرایط است.
مقام معظم رهبری در این خصوص تعبیرهایی با این مضمون دارند که ورود آموزش‌وپرورش به مسائل سیاسی سم است. آموزش‌ و پرورش باید به اصل نظام و انقلاب بیندیشد و تکیه کند و نباید وابسته به جریان‌ها‌‌‌ی سیاسی باشد که می‌‌‌آیند و می‌‌‌روند.
با توجه به این مشکلات و ریشه‌های آنها، آموزش‌ و پرورش باید از حالت جناحی و تأثیرپذیری از جناح بندی‌ها و اردوکشی‌های سیاسی و باندی خودش خارج شود.

به نظر می‌رسد برای خروج از چرخه بی‌انتها و بدون اصلاح و پیشرفت انتصابات سیاسی اگر بتوان سرنوشت آموزش‌ و پرورش در مسائل مدیریتی تابع دولت‌ها و فشارهای جناحی و سیاسی برخی نمایندگان مجلس نباشد و ساز وکاری در قالب شورای آموزش‌ و پرورش استان یا هیئت امنای آموزش و پرورش استانی و شهرستانی برای انتصابات مدیران آموزش‌و پرورش تدارک دید شود، گام بسیار مهم و مؤثری در حل مسائل عمده آموزش و پرورش برداشته خواهد شد.

آخرین اخبار و تحلیل ها در حوزه آموزش و پرورش ایران و جهان در صدای معلم

کانال تلگرامی صدای معلم

ارسال مطلب برای صدای معلم