در قوانین جاری جمهوری اسلامی ایران، فصل هفتم قانون اساسی به شوراها اختصاص یافته و قانونگذار برای عدم تمرکز قدرت محلی سعی نموده که بسیاری از مسئولیت های شهر را بر عهده منتخبین و معتمدین مردم قرار دهد. با نزدیکی انتخابات شورای شهر در هر دوره مباحثی در خصوص شاخص های افراد اصلح مطرح می شود که برخی درست و برخی هم نشات گرفته از علقه های صنفی،سیاسی،قومی، قبیله ای و یا ترکیبی از فاکتورهای موثر دیگر است .
عدم پاسخ گویی، عدم تعهد به وعده ها ، تفرق بیش از اندازه در شورا ، عدم داشتن تجربه در کارگروهی، فردگرایی، ترجیح دادن منافع فردی و یا گروهی به منافع شهری ،عدم یا بررسی سطحی مصوبات و لوایح ، رای دهی فله ای و تقلیدی ، عدم آشنایی با مشکلات و مفاهیم شهری، عدم آشنایی با سیاست به معنای علم مدیریت شهر و عدم آشنایی با فضای سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور و شهر از جمله انتقادات وارده به افراد حاضر در شورای شهرها و سایر نهادهای انتخابی تصمیم ساز در سطح ملی و محلی می باشد.
از سوی دیگر معیارهای حاکم در جامعه برای انتخاب نمایندگان نشانگر رفتار بالغ اجتماعی نمی باشد.نگاه های قومی و قبیله ای،جنسیت، شهرت در ورزش و هنر، گرایش های صنفی و در برخی کلان شهرها رای دهی به لیست ها سیاسی از جمله روش های رای ریزی بوده که منجر به ورود افراد به نهادهای انتخاباتی می گردد.
نگاهی به عملکرد اعضای شورای شهر در دوره ها و شهرهای مختلف نشان می دهد که تخصص گرایی صرف، سیاسی و یا صنفی بودن شاخص مناسب و جامعی که تضمین کننده موفقیت اعضا و شورا باشد نیست.
با توجه به مفاد مندرج در قانون، ماهیت فعالیت شورا تقنینی، سیاست گذاری و نظارتی است و اعضا شورا می بایست در همه ابعاد مختلف شهر که هر بخش یک حوزه تخصصی مجزاست اظهار نظر نمایند.اقتصاد،مدیریت، فرهنگ و جامعه شناسی، ورزش، معماری، شهرسازی،سیاست روز،بهداشت،حقوق وقانون گذاری،سیاست گذاری عمومی،مدیریت بحران، حسابداری و مالیه و ... من جمله این حوزه های تخصصی است .
شورای شهر یک نهادی اجتماعی و فعالیت در آن یک کار گروهی است . تاکید صرف بر روی تخصص نمی تواند معیار مناسبی برای انتخاب افراد در فعالیت تیمی باشد .آنچه که در عرصه شورای شهر و حتی در سایر جایگاه های مشابه مغفول مانده تاکید بر موضوع توانمندی افراد است. موضوعی که در اکثر کشورهای توسعه نیافته و همچنین د رکشور ما کمتر به آن توجه می شود .
توانمندی فردی در چهار بخش دانش ،توانایی، مهارت و نگرش تعریف می شود که در صورت وجود برآیند مثبتی از این ویژگی هاست که فردی می تواند در حل مساله موفق باشد و یا به عبارت دیگر با پرورش این ویژگی هاست که یک عضو شورای شهر یا مجلس می تواند نقش موثرتری ایفا کرده تا به تبع آن شورا یا مجلسی کارآمد ایجاد گردد.
یک عضو شورای شهر توانمند باید این ویژگی ها و مهارتها را داشته باشد :
*آشنایی با مدیریت و دانش برنامه ریزی راهبردی و برنامه ریزی شهری
* آشنایی با موضوعات شهری و فرآیندهای موجود در شهرداری ها
*آشنایی با مفهوم توسعه پایدار
* مهارت مذاکره
* مهارت گوش دادن فعّالانه
* مهارت ارتباط موثر
* مهارت تجزیه و تحلیل موضوعات و فرآیندها
* مهارت فعالیت تیمی و مهارت مکاتبات اداری و در نهایت ویژگی های نگرشی مانند تعهد، پاسخ گویی، وفاداری و مسولیت پذیری
برخی از این شاخص ها به خصوص در مسایل تخصصی از طریق آموزش های آکادمیک و عمومی و یا اخذ مشاوره قابل دستیابی است . اما آنچه که در جامعه فعالین سیاسی و اجتماعی ایران ضعیف بوده و اکتساب آن زمان بر بوده و از طریق آموزش های کلاسیک دست یافتنی نیست ، آموزش های مهارتی، رفتاری و نگرشی است . بخشی از این ویژگی ها باید در طول زمان از طریق سیستم آموزش مشارکتی که بر آموزش مهارت ها تاکید داشته ایجاد گردد که در نظام آموزشی ایران کمتر بدان توجه شده و بخشی دیگر نیز به جز از طریق کسب تجربه به واسطه حضور در فعالیت های اجتماعی و سیاسی مانند فعالیت های حزبی و یا فعالیت در ساختار سازمان های غیر دولتی و اصناف امکان پذیر نیست.
در جوامع توسعه یافته و دموکراتیک فرآیند رشد و ارتقای سیاسی و اجتماعی افراد در ساختار احزاب و نهادهای مدنی سامان داده میشود.
احزاب و سایر نهادهای مدنی ضمن انتقال مطالبات ، نیازها و خواست‌های جامعه از طریق تنظیم برنامه و دستور کار حزبی و مطرح کردن و اجرایی کردن آن در درون دستگاههای تقنینی و اجرایی مدیریت مطالبات عمومی را بر عهده دارند.
احزاب سیاسی همچنین ضامن عملکرد و وفاداری منتخبین به شعارها و وعده های داده شده می باشند.
کانال فردای بهتر ( مصطفی تاج زاده )
نظرات بینندگان