طبق ساختار جدید نظام آموزشی و ابلاغ آیین نامه جدید هدایت تحصیلی، دانش‌آموزان پایه نهم برای ورود به پایه دهم انتهای سال تحصیلی جاری یعنی در پایه نهم و دوره متوسطه اول انتخاب رشته می‌کنند.
شورای عالی آموزش و پرورش در جلسه اخیر خود کلیات آئین نامه جدید هدایت تحصیلی را مصوب کرد. طبق گفته‌های مهدی نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در آئین‌نامه جدید هدایت تحصیلی بر ضرورت اخذ نظر دانش‌آموز از جمله استعداد و علاقه او، گزارش نمرات امتحانی، آزمون‌های مشاوره‌‌ای واخذ نظر والدین، معلم و مشاور تأکید شده است.
طبق وعده مسئولین، شیوه هدایت تحصیلی باید تا پایان پاییز 94 تصویب می‌شد؛ لکن تعیین تکلیف این موضوع به اسفند ماه رسید. اما مهم‌تر از تأخیر آموزش و پرورش در تعیین تکلیف هدایت تحصیلی، تغییر رویه‌ای بود که شورای عالی آموزش و پرورش در بزنگاه تصویب این امر از خود نشان داد.
مسأله هدایت تحصیلی از مسائل مبتلابه آموزش و پرورش کشور محسوب می‌شود و از دو جهت اهمیت دارد. اول اینکه پیشرفت کشور، به نیروی انسانی کارآمد نیاز دارد و تدارک این نیروی انسانی در گرو شناسایی و هدایت استعدادهای تحصیلی و شغلی است. دوم این که هر یک از افراد جامعه برای حرکت به سمت کمال فردی، کسب آرامش روانی و رضایت شغلی، در تعیین حرفه تخصصی‌شان نیازمند هدایتند.
با این وجود، آموزش و پرورش در سامان دادن به این امر دچار ضعف و خلأهای جدی است و نتوانسته نقش خود در مسیر تعالی ایران را به خوبی ایفا کند. با توجه به این امر، انتظار می‌رفت که آموزش و پرورش برای حل این مسئله، تدبیری اساسی بیندیشد. به خصوص آنکه تغییرات ساختاری آموزش و پرورش و ورود دانش‌آموزان به پایه نهم تحصیلی، زمینه را برای تحول بنیادین در نظام هدایت تحصیلی فراهم می‌ساخت.
در توضیح مطلب بالا باید گفت که تغییر نظام آموزشی مدارس به 6.3.3 زمینه بروز تغییرات گوناگون در بخش‌های مختلف آموزش و پرورش را ایجاد نمود. یکی از این زمینه‌ها، زمان تعیین رشته دانش‌آموزان در مقطع متوسطه است که در نظام آموزشی سابق، این مهم در اتمام پایه اول متوسطه صورت می‌پذیرفت.
در همین رابطه، اسفندماه سال 93 بود که علی‌اصغر فانی وزیر آموزش‌وپرورش از تشکیل کمیته‌ای برای تعیین تکلیف شیوه هدایت تحصیلی در دوره متوسطه خبر داد. وی ابراز امیدواری کرده بود که مسئله هدایت تحصیلی و تعیین وضعیت شاخه‌ها و رشته‌های دوره دوم متوسطه تا پایان تابستان 94 نهایی شود.
عیسی‌مراد، مدیرکل سابق امور تربیتی و مشاوره آموزش و پرورش، نیز در چهارمین نشست این کمیته در اوایل تابستان 94، اعلام نمود که «قصد ما این است که در این کمیته در یک دوره سه‌ماهه به جمع‌بندی‌هایی رسیده و آن را به مسئولان انتقال دهیم». وعده‌های مسئولین در این خصوص اما عملی نشد تا آنکه تصمیم‌گیری نهایی درباره هدایت تحصیلی به زمستان کشانده شود. البته مهم‌تر از این تأخیرها، تغییر رویه‌ای بود که مسئولین آموزش و پرورش در بزنگاه تصویب هدایت تحصیلی و انتخاب رشته از خود نشان دادند.
در ادامه به این تغییر رویه پرداخته می‌شود:
رویه نخست: انتخاب رشته شیب دار
اواخر پاییز 94 رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، طرح نهایی آموزش و پرورش را برای تحقق این امر معرفی کرد. مطابق این طرح، برخلاف روال فعلی، دانش‌آموزان رشته خود را به‌طور تدریجی از بین دو سبد «نظری» و «فنی و مهارتی» انتخاب می‌‌کردند. دانش‌آموزان فنی و مهارتی در دو شاخه کاردانش و فنی و حرفه‌ای سامان پیدا کرده و شاخه نظری نیز به دو گروه علوم انسانی و علوم پایه منشعب می‌شدند.
به عقیده محمدیان با دومرحله‌ای شدن انتخاب رشته هم میزان استعدادها و علایق هر دانش آموز بهتر سنجیده شده و هم بازارکار برای دانش آموزان بهتر رصد می‌شود. در همین راستا رئیس سازمان پژوهش مهرماه 94 و در ذیل این طرح، اعلام نمود که فرآیند برنامه‌ریزی و تولید محتوای آموزشی آغاز شده و تا پایان اسفند ماه، ویراست نخست آن آماده خواهد شد.
تغییر رویه در بزنگاه تصویب: انتخاب رشته یک‌باره و ناگهانی
اما طرح جدید برای هدایت تحصیلی هنوز در شورای عالی آموزش و پرورش نهایی نشده بود که 29 دی ماه، دبیر این شورا تصویب شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی دوره متوسطه را انکار کرد. جالب اینکه شورای عالی آموزش و پرورش، به جای طرح بالا، به دنبال تصویب شیوه‌ای است که در حقیقت همان روند فعلی حاکم بر انتخاب رشته و شاخه‌های تحصیلی است و عملاً روش انتخاب رشته ناگهانی، بدون تغییر ماند. بر این اساس نظام کلی حاکم هدایت تحصیلی همانند گذشته خواهد بود و دانش‌آموزان در پایه نهم تحصیلی، ناچار به انتخاب قطعی رشته تحصیلی خود در آغاز متوسطه دوم خواهند بود.
با این اوصاف، طرحی که به اذعان کارشناسان از پشتوانه پژوهشی مناسب برخوردار بوده و با شرایط بازار کار کشور نیز سازگاری دارد، به‌یک‌باره کنار زده شد و شیوه سابق هدایت تحصیلی، در دستور تصویب قرار گرفت.
اما با نهایی شدن مصوبه فوق، این ابهام مطرح خواهد بود که شورای عالی آموزش و پرورش بر اساس کدام یک از بندهای سند تحول، طرحی را تغییر داد که مدت‌ها از سوی مسئولان آموزش و پرورش به‌عنوان شیوه نهایی هدایت تحصیلی معرفی می‌شد؟
تسنیم
نظرات بینندگان