در طول سال‌های اخیر ، تعطیلی مدارس در روزهای پایانی اسفند به یک مسئله برای وزارت آموزش و پرورش تبدیل شده است. در روزهای اخیر وزیر آموزش و پرورش و معاونانش بر فعال بودن مدارس تا پایان اسفند تاکید داشته‌اند. برگزاری امتحانات دو نوبته و عدم برگزاری امتحان در روزهای پایانی سال را باید مهم‌ترین عامل تعطیلی مدارس در پایان اسفند برشمرد. مدرسه تا زمانی به محلی برای خلاقیت و رشد دانش‌آموزان و پرسش و اندیشیدن تبدیل نشود زمینه تعطیلی زودرس همچنان وجود دارد و خلقیات خود را به شکل‌های دیگری نشان می‌دهند.
درسال تحصیلی فعلی، مجازی شدن ممتد مدارس و تعطیلات مربوط به کمبود گاز و برق نیز مزید بر علت شد و تعطیلات زودرس را تشدید نمود .
برگزاری امتحانات سه ثلثی موجب می‌‌شدکه دانش‌آموزان مجبور به حضور در مدرسه بودند و مدارس تا 27 و 28 اسفند در حال برگزاری امتحانات بودند .
دو نوبتی شدن امتحانات مدارس با این هدف انجام شد که نمرات مستمر و فعالیت‌های کلاسی اهمیت بیشتری داشته باشد. مهندس عزیززاده دبیرکل اسبق شورای عالی آموزش و پرورش به عنوان طراح نظام دونوبتی معتقد است که اجرای این طرح موجب شد خانواده‌هایی که فرزند دانشآموز دارند تمام سال درگیر امتحان نخواهند بود .
وی معتقد است : از مهم‌ترین رویکردهای طرح دو نوبتی توجه به ارزش‌یابی مستمر بود، البته نه امتحان‌های مکرّر که نمره دانش آموز از طریق بررسی فعالیت‌های دانشآموز درمدرسه و خارج از آن (فعالیت‌هایی مثل کتاب‌خوانی ، شرکت در فعالیت‌های کلاسی، انجام تکالیف درسی ) و نیز نمره دانشآموز در امتحان‌های درون کلاسی و غیره از سوی معلم تعیین می‌شد.( نیم رخ ، من و آموزش و پرورش، هادی عزیززاده، تهران ،نشر مبتکران،1400 ص120). بر اساس همین دیدگاه تعطیلی مدارس در هنگام برگزاری امتحان نوبت اول ممنوع است.
طرح دو نوبتی می‌توانست تغییراتی مثبتی در نظام آموزشی کشور ایجاد کند ولی با توجه به مسائل مختلف به اهداف اصلی خود دست نیافت. در برابر این ناکامی ، مهم‌ترین ابزار برای مقابله با مسائلی همچون تعطیلی مدارس ، صدور بخشنامه در نظر گرفته می‌شود در حالی که دلایل اصلی این ناکامی‌ها را در کنار مدیریت و نیروی انسانی باید در مسائل فرهنگی و اجتماعی جست .
یکی از نیازهای اساسی طرح‌های آموزشی توجه به مسائل فرهنگی و شرایط اجتماعی است و عدم توجه به آن‌ها طرح‌ها را به شکست می‌رساند.
رویکرد به حل تعطیلی زودرس مدارس بر مبنای نوع نگرش به آن ارائه می‌شود. در صورتی که مسئله را فقط محدود به کمبود تاکید مقامات بالاتر بدانیم برای حل مشکل به تاکید بیشتر به صدور بخشنامه اکتفا می‌شود.
اما اگر مسئله را فراتر از مقررات بدانیم باید به عمق فرهنگ و خلقیات ایرانی مراجعه کنیم. تعطیلی در طول ایام عید بخشی از فرهنگ ایرانی شده است در حالی که تعطیلات رسمی نوروز منحصر به چهار روز ابتدای فروردین است ولی تعطیلات نوروز از منظر افکار عمومی تا پایان سیزدهم فروردین در نظر گرفته می‌شود. همین روند را می‌توان تضاد بین آموزش و پرورش و خلقیات ایرانی دانست .
تعطیلی زودرس در کنار تعطیلی‌های دیگر و آموزش مجازی ضربات سختی را به آموزش کشور وارد می کنند. همین خلقیات ایرانی نیز موجب شده است تبدیل امتحانات سه ثلثی به دو نوبتی منجر به تعطیلی زود رس مدارس شود .
دکتر مقصود فراستخواه در کتاب « ما ایرانیان، زمینه کاوی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی » کوشیده است دریچه‌ای علمی به خلقیات ایرانی بگشاید . وی در ابتدای کتابش تاکید دارد که فرهنگ قابل فروکاستن به خلقیات نیست و می نویسد:
« فرهنگ ( و از جمله خلقیات و روحیات مردم) طی زمان و در شرایط مختلف در تعامل با محیط‌های متفاوت هرچند به کندی تطوّر می‌یابد.در مجموع فرهنگ و رفتار جمعی قابل یادگیری و اکتساب است و تغییر می کند. بنابراین سخن گفتن از فرهنگ ایرانی و به طور خاص روحیات ایرانی به مثابه یک مفهوم ایستا و امری ثابت توجیه منطقی و علمی ندارد . (مقصود فراستخواه ، ما ایرانیان ،زمینه کاوی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی ، نشر نی ،چ سوم ، 1394، ص15)
نگرش دکتر فراستخواه به مسئله فرهنگ و خلقیات زمینه شکل‌گیری رویکردی آموزشی است که مسئولیت خود را تغییر روحیات وخلقیات غلط بداند .
مسئله اصلی را باید در آنجا دید که نظام آموزشی نتوانسته است در برابر آنچه فرهنگ و خلقیات ایرانی است رویکرد مشخصی داشته باشد و موفق به تغییر آن گردد .
دکتر نعمت الله فاضلی جامعه شناس در کتاب « مسئله مدرسه » فصلی را به فرار از مدرسه اختصاص داده است و تاکید دارد که : مدرسه به موقعیت بحث برانگیز و چالش انگیزی در جامعه تبدیل شده است .مدرسه از آن ایده‌های اولیه ای که در گفتمان تغییر دردوره قاجار شکل گرفت دور افتاده است .گفتمان تغییر هنوز وجود دارد، هنوز احساس می‌کنیم چیزی که هستیم مطلوب ما نیست ؛ می‌خواهیم چیز دیگر، جور دیگری باشیم . انتظارداریم مدرسه به ما و فرزندان ما کمک کند تا تغییر کنیم. اما گفتمان حاکم بر مدرسه « ایستایی » است . ( نعمت الله فاضلی، مسئله مدرسه، انتشارات هوش ناب ،چ اول،1401،ص191)
تعطیلی زودرس در مدارس محصول دو نوبتی شدن مدارس و غلبه خلقیات ایرانی بر نظام آموزشی است .
در نگاه زیربنایی‌تر ؛ گفتمان ایستایی حاکم بر مدرسه نیز نقش مهمی در به وجود آمدن این مسئله داشته است . برای حل این مسئله نمی‌توان با مصاحبه و بخشنامه برخورد کرد . تدابیری کلان مورد نیاز است که شرایط موجود را تغییر دهد .
در طول سال‌های اخیر کمتر به این موضوعات پرداخته شده‌است.
تعطیلی زودرس در کنار تعطیلی‌های دیگر و آموزش مجازی ضربات سختی را به آموزش کشور وارد می کنند.
دکتر فراستخواه در کتاب « ما ایرانیان » به نقش نهادها در اصلاح خلقیات می پردازد و می نویسد: « اصلاحات نهادی مانند نهاد دولت، آموزش و پرورش ،مالکیت، مناسبات تولید و روابط کار مهم‌ترین قدم برای ایجاد تحول در خلقیات است . رفتارهای تازه به نهادهای تازه نیازدارند، فقط ( زیست-نهادهایی) مناسب هستند که می‌توانند الگوهای تازه زیست اجتماعی را تسهیل و بقای آن را تضمین کنند . برای این که تجربه‌های جدید پایدار شوند و منجر به یادگیری تازه شوند نیازمند شرایط و لوازم نهادینه‌ای هستند .
آموزش و نیز مداخلات سیستمی مانند اصلاح قوانین و فرآیندها می‌توانند قواعد بازی انسانی را ارتقا بخشند . ( مقصود فراستخواه ، ماایرانیان ، ص 222)
یکی از مهم ترین گام های حل مسئله تغییر تقویم آموزشی و آئین‌نامه های مرتبط به منظور مداخلات سیستمی برای ارتقای قواعد به شمار می‌رود . برگزاری امتحانات در ماه اسفند، مدارس را سرپا نگه می‌دارد و باعث می‌شود که دانش‌آموزان ملزم به حضور در مدرسه شوند . اینکه مدارس در آذر ماه امتحانات رسمی برگزار نکنند و بر اساس عملکرد و امتحانات داخلی دانش‌آموزان نمره داده شود و امتحان اسفند ماه به صورت رسمی برگزار شود فضای موجود را تغییر می‌دهد.
گام دوم بازگرداندن گفتمان تغییر به مدرسه است .
آنچه خلقیات نادرست را تغییر می‌دهد گفتمان تغییر است . مدرسه تا زمانی به محلی برای خلاقیت و رشد دانش‌آموزان و پرسش و اندیشیدن تبدیل نشود زمینه تعطیلی زودرس همچنان وجود دارد و خلقیات خود را به شکل‌های دیگری نشان می‌دهند.
هدف دونوبتی شدن امتحانات اهمیت دادن به کتاب‌خوانی و فعالیت‌های کلاسی بود ولی در مصاف با ایستایی مدرسه زمین‌گیر شد و نتیجه‌ای جز تعطیلی زودرس به همراه نداشته است.
آموزش و پرورش به عنوان یک زیست نهاد می‌تواند شرایط و لوازم مناسب را فراهم سازد .
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.