چند روز به نوروز سال ۱۳۷۳ مانده بود و من به يكى از راديوهاى ايرانى در سيدنى گوش مى دادم، گوینده در فواصل بین برنامه ها اطلاعاتی در مورد برگزاری مراسم چهارشنبه سوری می داد و هر بار از هموطنان می خواست كه در تميز نگاهداشتن پاركی که مراسم در آنجا انجام خواهد شد کوشا باشند و تاکید می کرد كه اگر نظافت را رعایت نکنند، سال آينده « نیز » مجبور خواهند شد در پارک دورترى اين مراسم را برگزار کنند.
از قرار معلوم هر سال انجمن ایرانیان مقیم سیدنی از شهرداری یکی از محلات اجازه استفاده از پارک آن محله را می گرفته و چون هموطنان نظافت آنجا را رعایت نمی کرده اند سال بعد اجازه استفاده دوباره به آنها داده نمی شده و آنها مجبور می شده اند که سال بعد مجوز استفاده از پارکی دیگر را از محله ای دیگر بگیرند.
شنیدن این برنامه مرا با این سوال روبه رو کرد که چرا ما ایرانیان كه نظافت داخل خانه های خود را رعايت مى كنيم اهميتى به زيبايى و نظافت خارج از خانه ی خود نمى دهيم؟
جواب این سوال را در تقابل و تضادی دیدم که ملت ما طی قرن های متمادی با حکومت های خودکامه و مستبد داشته اند، به این معنی که چون فضای خارج از خانه را متعلق به دولت می دانسته ایم با عدم رعایت نظافت و با آسیب وارد آوردن به وسایلی چون صندلی اتوبوس ها، تلفن های عمومی، نیمکت های تعبیه شده در پارک ها و ... از مسئولین انتقام می گرفته ایم.
این رفتار نیز مانند ده ها رفتار منفی و مخرب دیگر در طی نسل ها و در تکرار در ما به صورت عادت در آمده است.
لازم به ذکر است که این عادت فرهنگی در اکثر مهاجرانی که چون ما از جوامع غیر دموکراتیک به کشورهای مدرن آمده اند وجود دارد. مقایسه مناطق مهاجر نشین با مناطقی که مهاجران کمتری در آن ساکنند می تواند دلیلی بر این مدعا باشد.
این در حالی است که مردمان کشورهای دموکراتیک معمولا در تميز نگاهداشتن كوچه و خيابان و پاركهايشان وسواس زیادی تری نسبت به منازلشان نشان می دهند به این دلیل که فضاى خانه خصوصى است و شخص در مورد تميز يا كثيف نگاه داشتن آن آزادى كامل و اختيار تام دارد اما خیابان ها و پارک ها و مکان های عمومی « متعلق به همگان » است و « عدم رعايت حقوق همگان در این کشورها مجازات قانونی در پی دارد » .
طبیعتا وقتی قانون پشتوانه رفتارهای خوب بود آن رفتارها پس از گذشت یکی دو نسل به صورت عادت در می آید.
شاید فقط آگاهی از چگونگی به وجود آمدن عادات نامناسب فرهنگی بتواند ما را در ترک کردن آنها کمک کند.
( گوشه ای از شهر توریستی سرعین - شهر چشمه های بهشتی ! )
کانال در اسارت فرهنگ
نظرات بینندگان