عليرغم گذر ِ زمان از وقوع حادثه دلخراش سيل ِ بهار 98، پرداختن به زواياي گوناگون آن جهت پيشگيري ، ضرورتي اجتناب ناپذير است .
هر چند ، توجه به چالش ِ شهرهای بي پناه در مقابل بلاياي طبيعي ، وظيفه هميشگي مسولين ، نهادهاي مدني ، رسانه ها ، آموزش و پرورش ، متخصصين ، شهروندان و ...مي باشد ولي زمان وقوع بحران و در بحبوحه امداد رساني ، تمرکز بر اصول اساسي و ريشه يابي چالش ها ممکن است به روند امداد رساني لطمه وارد کند لذا بررسي هاي کارشناسي و ريشه اي به آينده موکول مي شود !
اميد است اين گفت و گوي مجازي ، يادآور ِ مسوليت ها باشد ! تا مرور زمان و طرح موضعات جديد ، موضوع مهم تاب آور نمودن شهر ها در برابر بلاياي طبيعي را به محاق نراند !
در مورد سيل نوروز 98 ، مطالب فراوان در رسانه ها بيان شده است :
در اين رابطه مطالب بسياري از رسانه هاي گوناگون مطالعه کردم که دو موضوع مهم توجه ام را جلب نمود و تصميم گرفتم به جاي پرداختن به همه مطالب ِ فوق ، فقط به اين دو موضوع اشاره کنم .
موضوع اول : بحران مديريت بحران
در زمان مناسب باید کوتاهی‌های گذشته مسئولین، که اگر با درایت و آینده نگری به وظایف ذاتی خود عمل کرده بودند، امروز خسارت سیل بسیار کمتر بود، به تفصیل مورد بررسی قرار گیرد. ( 1 )
نمایندگان مجلس هم، که امروز قرار است توضیحات چهار وزیر را در مورد حوادث و عوارض سیل اخیر بشنوند، باید به این سوال پاسخ بدهند که برای این قبیل حوادث چه قوانینی وضع کرده‌اند و در 20 روز تعطیلات نوروز 98 که مردم بسیاری از استان‌ها در سیل دست و پا می‌زدند چند جلسه فوق‌العاده برای این موضوع تشکیل داده‌اند؟ ( 1 )
فقدان مدیریت به قدری مشهود و آزاردهنده است که حتی تهیه غذا در مواردی بیش از اندازه نیاز است و در عین حال عده‌ای بی‌غذا می‌مانند! ( 1 )
موضوع دوم و مهم تر : استاندار هاي پيشگيري و مواجهه با بحران چيست ؟
مي گويند :
هواپيما به دليل رعايت استاندارد هاي پرواز ، به ايمن ترين وسيله نقليه تبديل مي شود !
اميد است با رعايت استانداردها ، شهرها و روستاهاي کشورمان ايمن شوند !
اولین دفتر هماهنگی منطقه اي شهرهاي تاب آور ایران در مرداد ماه 1391 در مشهد افتتاح گردیده، تا ضمن ارائه تجربیات کلان شهر مشهد به عنوان اولین شهر ایرانی عضو کمپین جهانی شهرهاي تاب آور و آماده ، براي نخستین بار در جهان با ترجمه کتاب حاضر (چگونه می توان شهرها را تاب آور نمود ؟ ) به زبان فارسی ، نسبت به انتقال دانش و تجربیات، عضوگیري و آموزش به دیگر شهر هاي ایران و سایر کشورهاي فارسی زبان اقدام نمایند." ( 2 )
بخش دوم :
سئوال کننده :
پيام اصلي کتاب ِ چگونه می توان شهرها را تاب آور نمود ؛ چيست ؟ شهرها براي توسعه پايدار ، چه ويژگي بايد داشته باشند ؟
پاسخ دهنده : ( 2 )
پیام این است:
تاب آوري و کاهش خطرپذیري بلایا باید بخشی از طراحی شهري و استراتژي هاي دستیابی به توسعه پایدار باشد.
شهرها نیاز به اتحاد قوي و مشارکتی گسترده دارند. به کار بستن اصول راهنماي " کمپین تاب آور سازي " و اطلاعات موجود در این کتاب، به شهرها و دولت هاي محلی در به اشتراك گذاشتن آموزش ، دسترسی شهرها به اطلاعات ، توسعه شاخص ها و اندازه گیري عملکرد و حرکت در مسیر پیشرفت کمک خواهد کرد.
ما از عقل و درایت همه کسانی که در این کمپین شرکت کرده اند تقدیر می کنیم و با آغوش باز از بسیاري دیگر می خواهیم تا به ما بپیوندند.
سئوال کننده :
دولت هاي محلي چگونه مي توانند به کمپين جهاني بپيوندند ؟
چه عواملي میزان آسیب پذیري شهر در برابر حوادث و خطرپذیري شدید را افزایش می دهند ؟
پاسخ دهنده : ( 2 )
-
یک پلت فرم ِ * اطلاعات مبتنی بر وب که در آن ، شهرها و دولت هاي محلی می توانند ابزارها وطرح ها ، مقررات و روش هاي خود را به اشتراك بگذارند ، مکمل این کتاب است و از طریق وب سایت کمپین جهانی به نشانی : www.unisdr.org/campaignمتعلق به سازمان استراتژي بین المللی سازمان ملل متحد براي کاهش خطرپذیري بلایا در دسترس است.
شهرداران ، مقامات و تصمیم گیرندگان دولت محلی در بیشتر موارد مجبور می شوند با اثرات بلایاي کوچک و متوسط و بعضاً با حوادث بزرگ که از خطرپذیري ساخته طبیعت و یا انسان ناشی می شوند مقابله کنند. تغییرات جوي و رویدادهاي آب و هوایی شدید به احتمال زیاد میزان آسیب پذیري شهر در برابر حوادث و خطرپذیري شدید را افزایش می دهند. آن چه کمتر آشکار است این است که شیوه هاي توسعه منظم نیز ممکن است تغییرات زیست محیطی پیچیده اي ایجاد کنند که در صورت عدم توجه به آنها و اتخاذ تدابیر لازم ، می توانند منجر به افزایش خطرپذیري شوند.
سئوال کننده :
خطر پذيري بلايا ، تابع چه عواملي است ؟
پاسخ دهنده : ( 2 )
" در نظر گرفتن عناصر خطرپذیري براي درك این که بلایا طبيعي نیستند ، بسیار اهمیت دارد. خطرپذیري تابعی از مخاطره (به عنوان مثال طوفان، زلزله، سیل، یا آتش سوزي) یعنی قرار گرفتن اشخاص و دارایی ها در معرض خطرپذیري و شرایط آسیب پذیري جامعه یا اموال مي باشد .
این عوامل ایستا و ثابت نیستند و می توان آنها را با توجه به ظرفیت هاي نهادي و فردي براي مقابله و یا اقدام به منظور کاهش خطرپذیري بهبود بخشید.
الگوهاي توسعه اجتماعی و زیست محیطی می توانند در "معرض حوادث قرار گرفتن و آسیب پذیري" را افزایش دهند و در نتیجه منجر به افزایش خطرپذیري شوند."
رابطه ذيل نشان مي دهد که سه عامل :
-
قرار گرفتن در معرض حوادث
-
آسیب پذیري
-
مخاطره
خطر پذيري بلايا را افزايش مي دهد !
در صورتي که تاب آوري و يا ظرفيت مقابله ، خطر پذيري بلايا را کاهش مي دهد .
سئوال کننده :
مهمترین علل به وجود آورنده خطرپذیري کدامند ؟
پاسخ دهنده : ( 2 )
برخی از مهمترین علل به وجود آورنده خطرپذیري عبارتند از:
-
جمعیت شهري در حال رشد و افزایش تراکم که بر اراضی و خدمات شهري فشار می آورد . این امر باعث افزایش اسکان در مناطق ساحلی ، در امتداد دامنه هاي ناپایدار و در مناطق مستعد خطرپذیري می شود.
-
تمرکز منابع و ظرفیت ها در سطح ملی و فقدان منابع و ظرفیت هاي پولی و انسانی در دولت هاي محلی، از جمله شرح اختیارات و وظایف مبهم در رابطه با کاهش خطرپذیري بلایا و واکنش به آنها موجب افزايش خطر پذيري مي شود .
-
حکومت هاي محلی ضعیف، مشارکت ناکافی توسط ذي نفعان محلی در برنامه ریزي و مدیریت شهري را به دنبال مي آورند .
-
بی کفایتی در مدیریت منابع آب، کمبود سیستم هاي زه کشی و کانال هاي انتقال آب ، عدم مدیریت مواد زائد جامد ، که این موارد باعث بروز شرایط غیر بهداشتی ، سیل و رانش زمین می شوند .
-
کاهش زیست بوم ها ، به دلیل فعالیت هاي انسانی از قبیل راه سازي ، آلودگی ، احیاي تالاب ها و استخراج منابع ناپایدار که توانایی ارائه خدمات ضروري مانند مقررات و حفاظت در برابر سیل را تهدید می کند .
-
فرسودگی زیرساخت ها و مصالح ساختمانی ناایمن که ممکن است منجر به ریزش ساختمان شود .
-
خدمات اورژانس ناهماهنگ که باعث کاهش ظرفیت براي واکنش سریع و آمادگی می شود. عوارض ناگوار تغییرات آب و هوایی که با توجه به شرایط محلی به احتمال زیاد منجر به افزایش و یا کاهش شدید دما و بارندگی می شود و بر تواتر، شدت و محل سیل و سایر بلایاي طبیعی مربوط به آب و هوا تاثیر می گذارند .
سئوال کننده :
شهر تاب آور در برابر بلایا چگونه شهري است؟
گفت و گو ادامه دارد .
توضيحات :
-
پلت فرم * :
در تعریف تئوری ، " platform " به مجموعه ای از سخت افزار، نرم افزار و سیستم عامل(که خود سیستم عامل هم عضوی از نرم افزار است)گفته می شود.
منابع :
نظرات بینندگان
استاد بزرگوار و اندیشمند گرامی جناب آقای بهرام یعقوبی سپاس بیکران که با حقیر به دیالوگ نشسته اید .
اولا معلم و آموزش و پرورش یک گروه مرجع است .
ثانیآ در ادامه این مطلب که بحثی جهانی است ملاحظه می فرمائید که آموزش و پرورش و معلمان بعنوان گروه مرجع یکی از مخاطبان اصلی هستند .
با تقدیم شایسته ترین احترامات ارادتمند شما شهسوارزاده