رتبه بندی مدارس غیردولتی پشت چراغ قرمز نظارت و ارزیابی ؟!

تهران - ایرنا - چند سالی است که بحث شهریه های کلان مدارس غیردولتی ذهن مسوولان وزارت آموزش و پرورش و خانواده ها را درگیر کرده است، مساله ای که بارها برای ساماندهی آن برنامه ریزی شده اما هنوز راه به جایی نبرده است.

نظارت بر کیفیت و خدمات ارایه شده در مدارس غیردولتی و اجبار در معرض دید قرار دادن شهریه مصوب برای خانواده ها نیز نتوانست کاری از پیش ببرد تا اینکه از چند سال قبل طرح رتبه بندی مدارس غیردولتی در راستای ساماندهی شهریه ها کلید خورد.
سازمان مدارس غیردولتی به دنبال اعتراض خانواده ها از دریافت شهریه های کلان وارد عمل شد و الگوی تعیین شهریه و رتبه بندی این مدارس از مهرماه سال 90 تنظیم شد.
مسوولان سازمان مدارس غیردولتی هدف از اجرای رتبه بندی این مدارس را در ابتدای امر و در سال 90 این گونه عنوان کردند که تعیین شهریه مدارس غیردولتی طبق ماده 15 قانون این مدارس، نیازمند الگوی واحدی است که معمولا هشت قسمت دارد، این الگو شامل خدمات آموزشی، تجهیزات، فوق برنامه، نیروی انسانی، موقعیت محلی و نرخ تورم است.
در این رابطه کارگروه رتبه بندی مدارس غیردولتی به منظور تدوین شاخص های مورد نظر تشکیل شد تا با تعیین شاخص ها، مدارس غیردولتی دوره اول و دوم ابتدایی و دوره اول و دوم متوسطه به سه سطح عالی،خوب و متوسط رتبه بندی شوند.
از آنجا که برخی از مدارس خود را به عنوان مدارس درجه یک با در نظرگرفتن رتبه بندی آموزش و پرورش معرفی می کردند، مسوولان وزارت آموزش و پرورش در ابتدای ارایه الگوی تعیین شهریه اعلام کردند چیزی به اسم رتبه بندی مدارس غیردولتی وجود ندارد و از نظر ما هیچ مدرسه ای درجه یک یا دو نیست و باید مدیران این مدارس تا مشخص شدن تعیین شاخص ها منتظر بمانند.
اما گذشت زمان ثابت کرد که ارایه این الگو برای ساماندهی شهریه مدارس غیردولتی نیز نتوانست کاری از پیش ببرد و به رغم تمامی این برنامه ها و نظارت ها باز هم در برخی مدارس غیردولتی شاهد افزایش بی رویه شهریه به بهانه های مختلف هستیم و گویا این درجه بندی به نتایج مورد انتظار نرسید.
این روند تا بدان جا پیش رفت که رییس سازمان مدارس غیردولتی آموزش و پرورش تیرماه امسال اعلام کرد مدارس غیردولتی از مهرماه 95 براساس کیفیت و امکانات آموزشی به چهار رتبه عالی، ممتاز، خوب و متوسط تقسیم می شوند و شهریه دریافتی مدارس براساس این رتبه‌بندی انجام خواهد شد.
بر اساس اعلام معاون وزیر و رییس سازمان مدارس غیردولتی و توسعه مشارکت های مردمی آموزش و پرورش اجرای آزمایشی طرح رتبه بندی مدارس غیردولتی در 20 مدرسه آغاز شده است.
مرضیه گرد به خبرنگار ایرنا گفت: برنامه ریزی و تصمیم گیری های سازمان مدارس غیردولتی باید طبق سند تحول بنیادین صورت گیرد که در همین راستا طرح پژوهشی رتبه بندی مدارس غیردولتی از دو سال قبل با همت اساتید معتبر امر تعلیم و تربیت شروع به کار کرد و امروز خروجی مطلوب طرح مورد تایید قرار گرفت.
وی افزود: اهداف نهایی طرح فراهم کردن زمینه مناسب برای شفاف سازی فعالیت های مدارس غیردولتی، ایجاد وحدت رویه در فعالیت های مدارس در راستای ارتقای مستمر کیفیت و بهبود عملکرد آنان، فراهم شدن زمینه های ارزشیابی عملکرد مدارس و ایجاد شرایط مناسب جهت تعالی و ارتقا کیفیت مستمر مدارس غیردولتی در راستای مفاد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است.
وی ضمن اشاره به کلیات طرح گفت: کار بزرگ و بنیادین علمی در حوزه پژوهش صورت گرفته که از مبانی نظری بسیار قوی برخوردار است و متناسب با شرایط کشور و طبق سند تحول بنیادین برای کیفیت بخشی مدارس غیر دولتی به اجرای آزمایشی در می آید.
رییس سازمان مدارس غیر دولتی افزود: در کنار طرح رتبه بندی مدارس، طرح نظارت و ارزیابی مدارس نیز درحال انجام است که مکمل این طرح است و امیدواریم هرچه زودتر بتوان با اجرای آزمایشی آنان به نتیجه مطلوب رسید و برای اجرای سراسری آن در کشور برنامه ریزی کرد.
گرد با اشاره به نقش مهم نظارت و ارزیابی به عنوان مکمل طرح رتبه بندی مدارس ، یادآورشد: بخش مهمی از کار سازمان در این طرح تضمین کیفیت طرح است که باید بطور ویژه و جدی دنبال شود و تلاش داریم با اجرای متناوب هر سه سال آن بتوانیم تضمین کیفیت آن را نیز افزایش دهیم.
وی اظهار کرد: سایر بخش های وزارتخانه نیز علاقه مند به اجرای طرح رتبه بندی در مدارس بوده و درخواست ارایه نتایج را داشتند که با توجه به اینکه این طرح مختص مدارس غیر دولتی است و هنوز اجرای آزمایشی آن صورت نگرفته از انتشار طرح جلوگیری می شود.
رییس سازمان مدارس غیردولتی و مشارکت های مردمی وزارت آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: در سال تحصیلی جدید دو میلیون دانش آموز مقاطع مختلف در 13 هزار مدرسه غیردولتی در سراسر کشور مشغول به تحصیل هستند.
گرد با بیان اینکه تعداد مدارس مشارکتی در سال جاری افزایش یافته است و تا پایان برنامه ششم توسعه، باید تعداد مدارس غیردولتی 20 درصد مدارس دولتی در کشور باشد، افزود: مدارس مشارکتی، هیات امنایی و آموزش از راه دور در مقایسه با سال تحصیلی گذشته 11درصد رشد داشته است.
کارشناس مسایل آموزش و پرورش نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه رتبه بندی مدارس غیردولتی مبحث جدیدی نیست، گفت: اما به نظر می رسد که تاکنون به طور درست و جامع اجرا نشده است.
علی پورسلیمان با اشاره به اینکه نظارت و ارزیابی در جامعه و آموزش و پرورش نیاز به بازخوانی دارد، افزود: به جرات می توان گفت که بحث نظارت و ارزیابی سیستمی در ساختار آموزش و پرورش ضعیف است.
وی ادامه داد: مدعای این موضوع، دخالت و یا ورود سازمان های نظارتی خارج از آموزش و پرورش در موضوعات و مسایل درونی آموزش و پرورش است.
« مدیر صدای معلم » بیان داشت:‌به عنوان مثال در سال 94 گشت‌ تعزیرات حکومتی استان تهران، نظارت بر ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس غیر انتفاعی و میزان شهریه دریافتی از والدین را در دستور کار خود قرار داد.
پورسلیمان ادامه داد: تعزیرات حکومتی استان تهران، به یکی از مدارس غیرانتفاعی منطقه دو شهر تهران مراجعه کرد و به دلیل نصب نکردن تعرفه‌های مصوب وزارت آموزش و پرورش در تابلو اعلانات، پرونده‌ای با عنوان 'عدم درج قیمت' برای مدرسه تشکیل داد.
وی بیان داشت: در این مدرسه میزان شهریه دریافتی از والدین بالاتر از تعرفه‌های مصوب بود و قرار شد بعد از اظهارنظر کارشناس آموزش و پرورش، پرونده دیگری با عنوان گرانفروشی تشکیل شود.
در آن زمان رییس سازمان مدارس غیردولتی وزارت آموزش و پرورش به اقدام گشت تعزیرات واکنش نشان داد و گفت:‌'با توجه به سیاست‌های کلی ابلاغی و اسناد بالادستی وزارت آموزش وپرورش، ‌تمام مراجع از جمله سازمان تعزیرات حکومتی و به تبع آن ادارات کل استان‌ها حق ورود به حوزه آموزش و پرورش را ندارند و هرگونه دخالتی در امور مدارس و مراکز غیر دولتی بدون مجوز وزارت آموزش و پرورش ممنوع است.' اما با این حال سازمان تعزیرات به این اخطارها توجه چندانی نکرده است.
وی با اشاره به اینکه رتبه بندی و یا درجه بندی مدارس غیردولتی قرار است بر اساس اصل نظارت صورت بگیرد، گفت: قرار است موسسان نیز به ارزیابی وضعیت مدرسه و کیفیت آموزشی بپردازند و یا بحث ' خودارزیابی ' مطرح است که البته تاکنون هیچ یک از این مسایل عملی و یا اجرایی نشده است.
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش یادآورشد: بر اساس شواهد و گفته های برخی مدیران و نیز موسسان مدارس غیردولتی، افرادی که به عنوان بازرس و یا ناظر به این مدارس مراجعه می کنند خود در این زمینه توجیه نبوده و آموزش های لازم و کافی را ندیده اند و الزامات بخش خصوصی را نمی شناسند و نگاه آن ها مانند مدارس دولتی است.
پورسلیمان اضافه کرد: از سوی دیگر ، مدرسه ای که به طور مثال در رتبه بندی در درجه بالا قرار می گیرد به علت یک پارچه و مستمر و به روز نبودن موضوع ' ارزیابی و نظارت '، با همان رتبه که به مردم و اولیا گوشزد می شود ادامه کار می دهد در حالی که ممکن است فاکتورها و ملاک های مدنظر را نداشته باشد و یا در طول زمان آن ها را از دست داده باشد.
وی بیان داشت: عکس این مساله نیز وجود دارد به این صورت که ممکن است مدرسه ای در ارزیابی ها رتبه پایین تر را کسب کرده باشد اما با تلاش و برنامه ریزی مدیر و کادر آموزشی با استانداردهای لازم دست یابد.
« مدیر صدای معلم » با بیان اینکه ملاک های ارزیابی و رتبه بندی اعلام شده برای مدارس غیردولتی مشخص و قابل عملیاتی شدن نیست، گفت: این معیارها بیشتر ناظر به موضوعات سخت افزاری است در حالی که کیفیت آموزشی ممکن است در نگاه اول خیلی به چشم نیاید.
پورسلیمان یادآورشد: ممکن است مدرسه ای از نظر سازمان مدارس غیردولتی در رتبه دو و یا سه قرار بگیرد در حالی که آن مدرسه زحمات زیادی را برای آموزش فرزندان می کشد و از نگاه ناظران پنهان باقی بماند و این مساله ممکن است روی روحیه کارکنان و کادر آموزشی آن مدرسه تاثیر منفی بگذارد چرا که احساس می کنند درست، دقیق و با رویکرد عدالت محور ارزیابی نشده اند.
وی ادامه داد: ممکن است مدارسی با استفاده از رانت و یا اینکه از قبل عنوان 'برند' گرفته اند و از مزایای آن بهره مند هستند مورد ارزیابی های دقیق قرار نگیرند و ناظران و بازرسان دچار 'خطای هاله ای' شوند.
این کارشناس مسایل آموزش و پرورش با اشاره به اینکه برخی از مدیران و موسسان مدارس غیردولتی عنوان می کنند که این گونه نظارت ها و رتبه بندی ها متعلق به مدارس ضعیف و یا متوسط است، اظهار داشت: در برخی مدارس نیز هیچ گونه نظارتی بر شهریه آنها وجود ندارد و البته کسی هم نمی تواند فعالیت آنها را مورد پرسش قرار دهد.
پورسلیمان سیستم بوروکراتیک و سنگین نظام اداری را مانع از ارزش گذاری واقعی فعالیت ها دانست و گفت: نکته مهم آن است که رتبه بندی مدارس باید در میزان شهریه تاثیرگذار باشد و این در حالی است که در زمان حاضر 'تعیین الگوی شهریه ' بر اساس 'هزینه تمام شده ' برآورد و محاسبه می شود و این درجه بندی مدارس عملا در تعیین میزان شهریه بی اثر است.
وی یادآورشد: بحث نظارت و ارزیابی در کلیت آموزش و پرورش ضعیف است و البته مدارس غیردولتی هم منطقا نمی تواند تافته جدابافته ای از این مجموعه باشد.
مدیر صدای معلم اضافه کرد: همچنین موسسان و مدیران مدارس غیردولتی دائما عنوان می کنند که وقتی دولت و وزارت آموزش و پرورش به بسیاری از تعهدات قانونی خود مانند مواد 11 و 12 و 13 قانون تاسیس مدارس غیردولتی عمل نمی کند چرا باید وارد بحث رتبه بندی مدارس جهت تعیین شهریه شود ؟
پورسلیمان اظهار داشت: رتبه بندی مدارس غیردولتی در کلیات مناسب و کار شایسته ای است به شرط آنکه نظارتی هوشمندانه و مدیریتی جامع نگر آن را هدایت کند و این اولیا دانش آموزان و ذی نفعان آموزشی هستند که باید کیفیت آموزشی یک مدرسه را تعیین کنند و سپردن این کار به دست افراد نابلد و غیرمتخصص جز ناکارآمدی ، خروجی دیگری نخواهد داشت.
فراهنگ ** 1883 ** 1568 خبرنگار: مریم جلوداران ** انتشار دهنده: حسن فتحعلی

انتهای پیام /*