" معلم از وقتی که وارد نظام آموزش و پرورش شما می شود تا وقتی که می خواهد خارج شود نیازی به یادگیری هیچ چیز جدید دیگری ندارد ! "

صدای معلم:

درست است که این در طول دوران تحصیل است ولی وقتی که معلم از دانشگاه فرهنگیان در داخل نظام آموزشی قرار می گیرد وزارت آموزش و پرورش برنامه خاصی برای این " رکن " جز یک سری از آزمون های ضمن خدمت الکترونیکی که خیلی نمونه های استاندارد جهانی نداشته و قرینه ای  هم ندارند ، ندارد .

چیزی از خودشان درآورده اند و دارند اجرا می کنند که نقش خاصی در دانش افزایی و به روزآوری دانش معلمان ندارد ضمن این که به نظر می رسد باید دانشگاه فرهنگیان مسئولیت اصلی را بر عهده داشته باشد به عنوان نهادی که اینها را تحویل آموزش و پرورش داده  و می دهد. مانند اتومبیلی که تولید می شود و در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد و باید خدمات گارانتی شود .

دانشگاه فرهنگیان باید در این زمینه مسئولیت پذیر و پاسخ گو باشد .

زرافشان:

می توان ما ماموریتی را که برای دانشگاه فرهنگیان تعریف می کنیم تا مرحله برگزاری آزمون اصلح باشد و صدور پروانه معلمین.

در واقع ، من اولین گواهینامه معلمی خودم را از دانشگاه فرهنگیان دریافت می کنم با آن گواهینامه شایستگی این را دارم که سر کلاس درس حضور پیدا کنم.

 وزارت آموزش و پرورش معلم را با داشتن این شایستگی ها تحویل می گیرد . بحث طرح رتبه بندی هدف و ماموریت اصلی آن همین استکه این فرد در بدو ورود به کار ممکن است آن شایستگی را نداشته باشد.

زمانی چند نفر مهمان از مدارس لبنان آمده بودند که از سازمان ما بازدید بکنند. من در آن زمان مدیر کل دفتر تالیف بودم. ما یک چرخه علمی را تهیه کرده بودیم که فرایند تولید برنامه درسی چگونه باشد. وقتی آن را برای معلمان لبنانی توضیح دادیم یکی از معلمان گفت با این چیزی که شما ارائه کردید به نظر می آید معلم از وقتی که وارد نظام آموزش و پرورش شما می شود تا وقتی که می خواهد خارج بشود نیازی به یادگیری هیچ چیز جدید دیگری ندارد. خیلی خوب و درست حدس زده بود. نظام رتبه بندی می خواهد این نقص را برطرف بکند .

معلم یک شایستگی ورودی دارد برای ورود به کار معلمی که آن را دانشگاه فرهنگیان می دهد اما در طول دوران خدمت باید در مراحل مختلف که در آیین نامه و مصوبه دولت برای رتبه بندی معلمان آمده که در دوره های مختلف سنوات خدمت معلم باید بیاید و یک مجموعه شایستگی هایی را کسب بکند تا بتواند ارتقاء رتبه پیدا کند. آن رتبه بندی کارش همین است یعنی استمرار یادگیری و استمرار کسب صلاحیت برای معلمان فراهم می کند که اگر نظام تایید صلاحیت که لازمه اجرای صحیح رتبه بندی است و وزرات آموزش و پرورش بتواند آن را فراهم کند این دو تنظیم کیفیت را در بخش معلمان فراهم خواهد کرد.

صدای معلم:

درست است. شما به مطالبی اشاره کردید ولی چیزی که الآن تحت عنوان نظام رتبه بندی تدوین شده ایرادها و انتقادهای زیادی به آن وارد است و مهمترین دلیلش این است که یک نهاد متولی تعریف و تبیین صلاحیت های حرفه ای و معلم حرفه ای در آن وجود ندارد مشخصا سازمان نظام معلمی. کارگروه هایی هم که تعریف شده کارگروه های ممیزی در چهارچوب اداری دارند با نگاه اداری .

ما نمی خواهیم وارد نقد نظام رتبه بندی معلمان و شیوه نامه آن شویم. بحث ما این است آیا دانشگاه فرهنگیان می تواند در این زمینه نقشی را ایفا کند مشخصا یا به صورت مستقیم یا این که نه مثل سنوات قبل همان چرخه تکرار خواهد شد؟

زرافشان:

می شود نظام شایستگی حرفه ای را آموزش و پرورش به دانشگاه واگذار کند. یک کاری در اواخر زمان کار آقای دکتر دانشفر و اوایل زمان کار آقای بطحایی معاونت نیروی انسانی شکل پیدا کرد تحت عنوان بخش کانون های ارزیابی شکل گرفت. البته با توجه به گستردگی آموزش و پرورش بحث بیشتر در مورد این بود که فعلا برای انتخاب مدیران واحدهای آموزشی این کار انجام شود مشابه کاری که انجام شد تحت عنوان فرایند انتخاب و انتصاب مدیران که آزمونش برگزار شد و یک فرایندی که هر کس می خواهد وارد مدرسه بشود ابتدا به ساکن می گویند که شما مدیر مدرسه شدید. مثلا کار کانون های ارزیابی را الآن در مجموعه های مستقل  غیردولتی انجام می دهند و ما این کار را انجام دادیم هم در آموزش و پرورش هم در سازمان اسناد کتابخانه ملی انجام شد که من هستم.

 اینجا هم مدیران کل آموزش و پرورش به این صورت انتخاب می شوند مثل کانون های ارزیابی ، دانشگاه فرهنگیان بیاید این کاررا عهده دار بشود اما اگر دانشگاه بخواهد وارد این عرصه بشود باید آن امکانات لازم و استلزامات آن را فراهم کند در غیر این صورت یک کار موفقی نخواهد شد. مثلا کار ارزشیابی برنامه تعالی را ما خودمان اصرار داشتیم که داور مستقل باشد یعنی ارزیابی پایانی توسط داوری  مستقل باشد. آقای دکتر فانی هم در ابلاغ طرح تاکید کردند که ارزشیابی این طرح پاشنه آشیل کار است. این کار را ما برای این که مستقل انجام شود با دو هدف یکی این که خود برنامه در دل دانشگاه فرهنگیان قرار بگیرد و دانشگاه درگیر بخش مدیریت آموزشگاهی شود نکته دوم این که به عنوان یک مجموعه مستقل، داوری مستقل و ارزیابی مستقل انجام بدهد.

 لذا این که شما می فرمایید ؛ بله امکان پذیر است و مسئولیت و ماموریت به دانشگاه فرهنگیان واگذار شود و دانشگاه فرهنگیان هم ظرفیت های لازم خودش را ایجاد کند همان طور که ارزیابی اصلح را هنگام فارغ التحصیلی انجام می دهد ، در دوره های پنج ساله کار ارزیابی فرایندی را هم انجام بدهد تا معلمان شایستگی هایی را که داشتند را بتواند هم حفظ بکند و هم ارتقا بدهد.

صدای معلم:

به عنوان سوال آخر، این سمتی که شما فرمودید به عنوان نماینده وزیر آموزش و پرورش در تعیین روسای پردیس ها ؛ شما فکر می کنید که فرایند تعیین روسای پردیس ها در دانشگاه فرهنگیان چقدر شفاف است و چقدر با معیارهای یک مدیریت علمی و کارآمد سازگار است ضمن این که ما می بینیم دانشجویان دانشگاه فرهنگیان بعضا از عملکرد روسای پردیس ها رضایت ندارند و انتقاداتی را در این زمینه دارند؟

زرافشان:

از نظر دستورالعمل ، معیارها، تقسیم بندی شاخص ها به شاخص های عمومی و تخصصی به این که فرد دو نفر یا سه نفر معمولا این گونه است که برای یک پردیس یک نفر مورد نظر قرار نمی گیرد بلکه بررسی می شوند ، معرفی می شوند نوعا سعی می شود از داخل خود پردیس باشند با توجه به استاندارد آموزش عالی هم باید افراد  جزء هیات علمی باشند ؛ اگر کسانی از هیات علمی پردیس ها افرادی نبودند می روند به سراغ اعضای علمی دانشگاه های مرتبط و از بین آن ها انتخاب می کنند. این فرایند از نظر دستورالعمل و شاخص ها معیارهایی برای انتخاب است و شفاف است حال این که دانشگاه این را روی سایت گذاشته نمی دانم ولی نسخه چاپی آن را دیده ام و دست عموم باشد را ندیدم . من اطلاع ندارم . از این جهت مشخص است و این که افرادی که انتخاب می شوند شایستگی های لازم را داشته باشند . من خودم در زمان بررسی یکی از کارهایم همین است که ببینم آیا فردی که می خواهد رئیس پردیس بشود دارای شایستگی های لازم هست یا نه و سعی می شود معمولا از داخل مجموعه پردیس هم انخاب شود. اما افرادی که انتخاب می شوند الزاما در میدان عمل هم در مدیریت موفق باشند یا نه معمولا هر انتخابی با این چالش مواجه است . معمولا فرد می آید یکسری کار می کند و ارزیابی می شود که آیا عملکردش در این یک سال موفقیت آمیز بوده یا نه ؟ مگر افرادی که از قبل سابقه مدیریت دارند و کارنامه روشنی از عملکرد مدیریتی شان وجود دارد .

اخیرا چند نفری که معرفی شد بخش قابل توجه ایشان افرادی بودند که در حوزه مدیریت پردیس ها آدم های باسابقه و موفقی بودند. فرایند کار به نحوی است که آن شفافیت را در بخش مدیریت دانشگاه دارد.

صدای معلم:

شما خودتان وقت کافی دارید که در این زمینه برای این امر مهم صرف کنید یا این که به شخص دیگری این کار را واگذار و یا تفویض کرده اید؟

زرافشان:

من شخصا کارم را خودم انجام می دهم ، البته وقت زیادی از من نمی گیرد به دلیل این که تعداد افرادی که در مدیریت پردیس ها جابه جا می شوند تعداد خیلی قابل توجه نیست که وقت من را بگیرد. مثلا آماری را دوستان داده اند که حدود 13 نفر بازنشست شدند طبیعی است که وقتی بازنشسته شدند باید جایگزین انتخاب بشود و فرایند بررسی را دانشگاه انجام می دهد که یک فرایند وقت گیرتری است و وقتی افراد مشخص شدند من بررسی نهایی و اعلام نظر نهایی را انجام می دهم.

صدای معلم:

آیا نظارتی بر عملکرد مدیران خواهید داشت یا فقط فرایند انتخاب است؟

زرافشان:

من بر حسب قانون باید عمل کنم. بخشی از دوستان وقتی ابلاغ من را برای پردیس دانشگاه فرهنگیان رفته بود تماس گرفته بودند  ، اظهار محبت می کردند و انتظاراتی را مطرح می کردند و من بنابر تصویر ابلاغیه ای که برای من صادر شده بود صرفا من نماینده وزیر در ماده 18 هستم در بخش های دیگر حداقل به لحاظ حقوقی اجازه ورود ندارم البته دوستان در دانشگاه محبت دارند ولی من صرفا در موضوع حکمم باید فعالیت کنم.

پیاده سازی و ویرایش : زهرا قاسم پور دیزجی

بخش نخست

پایان گزارش/