مقدمه
برخی از دبیران کشور ما از تدریس در دوره ابتدایی اجتناب می ورزند و این دیدگاه نشأت گرفته از جامعه و تثیبت باور غلطی است که مرسوم می باشد ؛ یعنی لیسانس به بالاتر باید در دوره متوسطه تدریس کند والسلام. اما چرا؟
در کشورهایی که دارای آموزش و پرورش برتر جهان هستند برعکس کشور ماست. آنها آموزش ابتدایی را زیر بنای کل نظام آموزشی می بینند و برای همین معلمین دورره ابتدایی دارای مدارک بالاتر تحصیلی هستند. در فرهنگ ما مسلمانان این باور هست که مغز کودک همانند زمین بایری است که در آن هر چه بکارید همان محصول می دهد. اما ما فقط اعتقاد شفاهی داریم و به عمل بر نمی آید.
توجه به همین مسأله مرا واداشت تا به بررسی وضعیت رتبه های برتر آموزش و پرورش جهان بپردازم تا هم نوشته من و هم برخورد همکاران درگیر این مورد، احساسی نباشدو به نتایج جالب توجهی دسترسی یافتم که با شما سهیم می شوم.
در این کشورها هوش و استعداد موروثی کنار گذاشته شده و آموزش برای همه به صورت یکسان و با هدف گذاری و خروجی مشخص ، در نظر گرفته شده و در فرهنگ آموزشی این کشورها مسئولیت پذیری ملاک اصلی به شمار میآید.
عامل مهمتر دیگر، هوشمند سازی مدارس است، به عنوان مثال کشور سنگاپور در این زمینه به یک مدل موفق برای سایر کشورها تبدیل شده است.
برترین سیستم آموزشی دنیا متعلق به کدام کشورهاست؟(سال 2016) ( 1 )
" گروهی به نام pearson با همکاری یونیسف ، به ارزیابی نظام آموزشی در کشورهای مختلف پرداخته که در آن معیارهای مختلفی در نظر گرفته شده است:
1- سطح دسترسی مردم کشور به دانش پایه
2- وضعیت آموزش در مدارس ابتدایی
3- وضعیت مدارس راهنمایی و دبیرستان
4- سطح و شرایط تحصیل زنان و دختران در جامعه
5- میزان بودجه اختصاص یافته به آموزش
6- میزان درآمد ناخالص داخلی (در آمد سرانه کشور تقسیم بر تعداد افراد کشور)
برخلاف تصور عامه ، برترین سطح آموزش به کشورهای اروپایی و آمریکایی تعلق نداشته بلکه به شرق آسیا مربوط می شود!
رتبه بندی کشورهای پیشرو در نظام آموزشی:
1) کره جنوبی
یک ضرب المثل کره ای است که می گوید: حتی بر روی سایه ی معلم خود نیز نباید قدم گذاشت.این ضرب المثل نشان دهنده ی احترام فوق العاده ایست که کره ای ها برای معلم قائل هستند.
*آموزش توأم با مشاهده و تجربه.
*هفت روز هفته مدارس دایر می باشد.
*دانش آموزان 1/5 ماه در سال در کل تعطیل هستند که سه هفته آن برای تابستان است.
*بودجه آموزشی این کشور 11 میلیارد و 300 میلیون دلار است.
*زبان خارجی در این مدارس توسط خود آن کشورها ( یعنی یک انگلیسی زبان انگلیسی تدریس می کند نه کره ای) برای همین از فرانسوی ها بهتر انگلیسی صحبت می کنند و در آزمون تافل نمرات بالاتری را می گیرند.
*در این کشور کنکور برای ورود به دانشگاه وجود دارد.
*تولید ناخالص داخلی برای هر فرد 34795 دلار می باشد.
*در این کشور پس از مدارس معمولی ، دانش آموزان با اصرار والدین به مدارس شبانه هم می روند.
2) ژاپن
*رقابت شدید با کره جنوبی دارد . اما در ژاپن به دانش آموزان وقت استراحت بیشتری می دهند.
*آموزش با فناوری و تجربه ادغام شده است که نتیجه آن تفکری خلاق است.
*عمده مسئول فرزندان، مادران هستند که اگر کودک به هر دلیلی به مدرسه نرفت ، مادر بجای او به کلاس می رود. در این کشور عملکرد کودک باعث افتخار یا خجالت مادر است. وجود تعامل بین معلم و دانش آموزان بسیار مهم است.
*آموزش برای همه در یک سطح است و بهره هوشی عامل برتری کسی بر دیگری نیست.
*تولید ناخالص داخلی کل برابر با 96 / 5 تریلیون دلار است.
3) سنگاپور
*تمرکز ویژه بر آموزش پایه و هوشمندسازی سیستم آموزشی باعث شده این کشور در رتبه سوم جای بگیرد.
*تولید ناخالص داخلی به ازای هر فرد برابر 64584 دلار است.
4) هنگ گنگ
* نظام آموزشی در آن همانند سیستم آموزشی بریتانیاست.
* پیشرفت در یادگیری و رسیدن به مدارج تحصیلی بالا ، به دست آوردن شغل مناسب را تضمین می کند. بنا بر تجاری بودن این منطقه ، سه زبان انگلیسی و چینی و ژاپنی به دانش آموزان تدریس می شود.
* نرخ سواد 94/6 درصد می باشد.
* بودجه آموزشی به هر فرد 39420 دلار است.
* میزان تولید ناخالص داخلی کل برابر ۴۰۴.۸۹۲ میلیارد دلار است.
5) فنلاند
* این کشور تا سال 2012 در رتبه اول جهان بود، امروزه با وجود این که جایش را به کشورهای آسیای شرقی داده است، اما هنوز هم بهترین سیستم آموزشی جهان را دارد.
* کوتاه ترین ساعات آموزش به این کشور تعلق دارد. با این وجود بیشترین بازدهی را دارد. در این کشور هیچ امتحانی وجود ندارد و صرفا در پایان دبیرستان یک آزمون جامع برگزار می گردد.
* معلمان در دوره ابتدایی تا سال ششم ثابت هستند و آموزش با تفریح و تجربه و اکتشاف همراه است.
* آموزش برای همه رایگان است .
* بودجه آموزشی در حدود 1 / 11 میلیارد دلار است.
* این کشور آموزش و پرورش را نه هزینه ،بلکه سرمایه گذاری بلندمدت می داند.
* بسیاری از کشورها ، به خصوص کشورهای حوزه خلیج فارس ، فنلاند را به عنوان الگو انتخاب کرده اند.
فنلاندی ها اعتقاد دارند که برای داشتن جهانی بهتر ، باید تجربیات خود را در اختیار دیگران بگذارند.
* جایگاه معلم در بالاترین سطح ، یعنی هم شأن با پزشک و وکیل است.
* تولید ناخالص داخلی برای هر فرد 36395 دلار است.
6) بریتانیا
*با وجود فساد در سیستم آموزشی ، دولتمردان سعی دارند تا با سامان دهی آن ، جایگاه خود را حفظ کنند.
* آموزش در 4 منطقه انگلیس ( اسکاتلند ، ولز ، ایرلند و لندن) به صورت جداگانه اما تحت نظر حکومت مرکزی اداره می شود. سیستم آموزشی اسکاتلند از سایر مناطق بهتر است.
* تولید ناخالص داخلی به ازای هر فرد 38711 دلار است.
7) کانادا
*بالاترین فارغ التحصیلان دانشگاهی را نسبت به سایر کشورها داراست.
* تحصیل تا 18 سالگی اجباری است.
* اولویت بر سرمایه گذاری در آموزش ابتدایی است.
* نرخ سواد هم 99 درصد است.
* یادگیری زبان های انگلیسی و فرانسوی اجباری است.
* تولید ناخالص داخلی برای هر فرد 44656 دلار کاناداست.
8) هلند
*به دلیل توجه کمتر به مدیریت آموزشی ، هلند در رتبه هشتم جهان قرار گرفته است.
* تولید ناخالص داخلی برای هر فرد 42586 دلار برای هر فرد است.
9) جمهوری ایرلند
* آموزش در همه سطوح از ابتدایی تا دانشگاه ، کاملا رایگان است وتنها ورودی های کشور های حوزه یورو باید شهریه بپردازند.
* میزان سواد مردم 99 درصد است.
* دولت این کشور سالانه حدود 8/759 میلیارد یورو صرف آموزش می کند.
10) لهستان
*هدایت تجاری این کشور با آموزش و پرورش است.
* توجه عالی به آموزش ابتدایی و متوسطه ، باعث شد تا این کشور نسبت به سال 2012 چهار رتبه صعود کند.
* تولید ناخالص داخلی به ازای هر فرد 21118 دلار است.
و رتبه های بعدی آموزش و پرورش برتر اختصاص دارد به کشورهای زیر:
11) دانمارک 12) آلمان 13) روسیه 14) آمریکا 15) استرالیا 16 ) نیوزلند 17) اسرائیل 18) بلژیک 19) جمهوری چک 20) سوئیس
در بین کشورهای 11 تا 20 هم نکات قابل توجهی وجود دارد:
** نرخ سواد در روسیه 100 درصد است و 54 درصد کارگران آن تحصیلات دانشگاهی دارند که در سطح جهان اول است.
** در امریکا 85 درصد دانش آموزان موفق به اخذ دیپلم دبیرستانی می شوند اما تنها 30 درصد آنها وارد دانشگاه می شوند.
** در اسرائیل نرخ سواد 100 درصداست و از نظر سطح سواد دانشگاهی مردم ، رتبه دوم جهان را دارند.
** در آلمان دبیرستان به 4 دوره تقسیم می شود. مدرسه ای برای پزشکی و کارهای تجاری ، مدرسه ای برای هنر، مدرسه ای برای کارهای فنی و مدرسه آخر برای آموزش های دانشگاهی .
در همه این کشورها ، کلاس دانش آموز محور است و معلم نقش راهنما و همراه دانش آموز در امر یادگیری را دارد ، به عبارت دیگر امر آموزش دو طرفه است و معلم هم همراه دانش آموز یاد می گیرد.
کشورهای در حال توسعه مانند برزیل ، مکزیک ، مالزی و اندونزی و.... در میانه این لیست و در ردیف حدود 40 به بالا قرار می گیرند.
نتیجه :
چند گانگی مدارس (تیزهوشان و....) ، توجه کم به زیر بنای آموزش یعنی دوره ابتدایی، رایگان و اجباری نبودن آموزش ، تعدد تعویض سیستم آموزشی در بیست سال اخیر،به روز نکردن دانش معلمان ، حقیر شمردن شغل معلمی ،ساعات درسی غیرمنطقی دروس و عدم تطابق حجم کتب با ساعات در نظر گرفته شده ،عدم تطابق مفاهیم کتب درسی با نیازها و واقعیت های جامعه ، معلم محور بودن آموزش (حتی در تجهیز به آموزش هوشمند باز معلم محوری حفظ شده است)، عدم استفاده از تحصیل کردگان دانشگاه ها و صرف کلی بودجه برای تربیت معلم در دانشگاه فرهنگیان و یا...،
تجلی و بزرگنمایی بُعد مادی نیازهای معلمان و عدم پرداخت و تقویت جایگاه آموزشی معلمان، بی توجهی نظام آموزشی به ساختار اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی کل کشور، تابو ساختن مدرک و احساس حقارت لیسانس به بالاتر در انجام برخی امور چون کارگری (54درصد کارگران روسیه لیسانس به بالا هستند) ، سیستم یادگیری و آزمون مطرود ( حفظیات محض حتی دروس علوم پایه و روش غیر منطقی نمره برای ارزیابی و افزایش استرس و کمی گرایی و بی توجهی به امر کیقیت پدیده ها) ،اجبار برای عدم ترک کلاس هنگام آموزش و عدم استفاده عملی از محیط پیرامون برای تدریس (مشاهده عملی ) و.....همه این موارد و بسیاری دیگر باعث شده است که کشور ایران از نقشه رتبه بندی آموزش و پرورش جهان ناپدید گردد.
1- (منبع استفاده شده https://itresan.com )
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
نظرات بینندگان
تولید ناخالص داخلی کل کشور ژاپن جابجا شده است که بدین وسیله اصلاح می نمایم. رقم درست عبارت از :
5/96 تریلیون دلار
با تشکر
امید که خواننده. دو مقاله تکمیلی بنده باشید
منتظر نظرات ارزشمند شما همکاران بزرگوار و دقیقم هستم تشکر
پیچیدگی های لاینحل آموزش وپرورش
کشورما ازکجا آغاز می شود در صفحه اول یادداشت گذاشته شده و دو مقاله دیگر انشاالله گذاشته خواهدشد. با تشکر
ببخشید بنده سوالی بشرح زیر از حضرتعالی دارم که امیدوارم پاسخ مناسبی از جهت علمی و ... بدهید
شکی در اینکه معلم نقش اساسی و کلیدی را در مدرسه دارد، نیست اما دانش آموز چه نقشی در آموزش و پرورش دارد؟ صرفاً سرباز محسوب می شود و باید بله قربان گو باشد؟ به پرورش نگاه انتقادی و تفکر انتقادی چقدر در آموزش و پرورش ما بها داده می شود؟
آموزش ابتدایی حساسترین دوره است که توجه مناسبی به آن نمی شود و با طرح آقای وزیر هم دیگر تکلیفش معلوم است به کجا خواهد رسید.
امیدوارم پاسخ بدهید.
ظاهرا شما دوست عزیز دانش آموز هستید. اگر درست
دیده و نتیجه گرفته اید باید گفت که ظاهرا سفیر کشور
شدن در خارج زیاد هم سخت نیست . شما هم تلاش
مثبت خود را داشته باشید. موفق باشید.
بهشت را به بها می دهند نه بهانه .
جامعه از لحاظ فرهنگی ما زنان را به چنین بودن برای شاید دفاع از خود وا داشته است. بجای عصبانی بهتر است بگوئیم عبوس . در ضمن عکس عوض گردیده است.
ببخشید ناخواسته باعث آزار شما همکار محترم گردیده ام.
نگاه ما برای آموزش ابتدائی با جوامع برتر آموزشی متفاوت است. در تصور ما هر چه سطح تدریس ما بالاتر باشد نشانگر سواد بیشتر است که مدرسین محترم دوره پیش دانشگاهی اکثرا چنین دیدی داشتند یا خودشان یا همکارانشان و یا دانش آموزان و اولیای آنها.
اما در کشورهای برتر آموزشی تدریس در سنین کم با تحصیلات بالاتر یعنی زیرسازی جامعه. یعنی ساخت زیربنایی محکم و استوار برای فردای جامعه.
فرمایش شما صحیح است ما نه چنین آموزشی داریم و نه چنین دیدگاهی. تشکر.
از خوانندگان محترمی که علیرغم تاریخ درج مطلب ، به مطالعه این یادداشت پرداخته اند و نظر خود را درج نموده اند تشکر می نمایم و برای دیر پاسخ دادن پوزش می طلبم.
همکارانی که در سال 97 مطالعه نموده اند را تبادل نظر نمودم اما مابقی فاصله زمانی زیادی دارند. باز اگر امری بود در خدمت هستم. سپاس
اتفاقا در طول خدمت خود طبق تفکر شما به صورت فردگرایانه و در کلاس های درسی خود، حب و بغضم فقط دانش آموزانم گردید و به هیچ چیز اعتنا نکردم. نه برایم آموزش ضمن خدمت کِسل کننده مهم بود و نه نمره ارزشیابی و..... بجز تلاش جذاب و خوشایند در کلاس ، به چیزی اهمیت ندادم. اما ۲۵ سال عمر و خدمتم پایان یافت و اوضاع نظام آموزشی نه تنها بهتر شد که بدتر هم گردید.بدون اصلاح جامعه و قوانین آن ، امکان موفقیت و پیشرفت افراد با بهترین و بیشترین سرمایه گذاری ها هم ممکن نیست........
دَمار از روزگار دانش آموزان درمی آورند که برنده میدان مسابقات گوناگون آموزشی باشند ، اما متاسفانه نقش موثری در بهبود
کیفیت آموزشی کشور ندارند.
مدارس غیرانتفاعی بسیاری برای خوشنامی خود فشار مضاعفی در کلاس اِعمال
می کنند، اما نتیجه معکوس است و روز به روز از حیطه اخلاق و ارزش و فرهنگ ، فاصله می گیریم.
امر آموزش فقط در من و شما و کلاس ما خلاصه نمی شود که انتظار معجزه داشته باشیم. ما به یک ساختار سیستماتیک قانونمند هدفمند نیازمندیم که در آن نظام آموزشی غالب بر سایر نظام ها باشد نه مطیع و منقاد آن. تشکر
نشوند ، نابرابری اجتماعی ، تضاد طبقاتی و
کشمکش و اعتراض ، رویه غالب افراد جامعه می گردد.
در نهاد خانواده نیز به عنوان کوچک ترین اجتماع، رفتار ناعادلانه نسبت به همسر و فرزندان، منجر به نارضایتی می شود.
حال با سربه زیری من و شما همکار محترم،
و سختکوشی در کلاس درس، کدام ارزش ایجاد و کدام مشکل ، حل خواهد شد؟
بجز دسترسی به وجدانی آسوده ، که باز تا جامعه متحول نشده است و ارزشی اثرگذار و مهم نیست.