مسیر شما: صفحه اصلی»معرفی کتاب»کلیات عبید زاکانی

معرفی کتاب ؛

کلیات عبید زاکانی

نرگس کارگری/ همکار صدای معلم

گروه رسانه - نرگس کارگری/

کلیات عبید زاکانی

عید نو آمد و با خود نوید بهروزی آورد.همه با دلی خانه تکانی کرده و قلبی متحول شده به ذکر یا مقلب القلوب و الابصار به استقبال سالی می روند که عمری گرانقدر را به پیش ببرند و به کمال انسانی نزدیک شوند.
از همین ابتدای سال طربناکی را در یکدیگر ایجاد کنیم تا شاد زیستن از خاطرمان نرود.
طنزمایه برخی نوشته ها من جمله حکایات و قصه های عبید زاکانی اگر در این سال جدید بساط خنده اهل کتاب را برانگیزد جای بسی خوشحالی ست که توانسته باشم در این باب موفقیت حاصل کنم و از این ماحصل مخاطبان علم و ادب را اندکی سر ذوق آورم.

سلطان محمود از طلحک پرسید:
فکر میکنی جنگ و نزاع چگونه بین مردم آغاز می شود؟
طلحک گفت: ای پدر سوخته
سلطان گفت: توهین میکنی، سر از بدنت جدا خواهم کرد .
طلحک خندید و گفت:
جنگ اینگونه آغاز می شود،کسی غلطی میکند و کسی به غلط جواب می دهد.

در همه حال مراقب حال یکدیگر باشیم.این روزها مردم بیشتر به محبت نیاز دارند.حرف های خوب حال آدم را خوب می کنند.قلب قوت می گیرد و اراده در وجود انسان بیدار می شود.

الهی دلتان شاد
لبتان خندان
تنتان سلامت باشد
در طول عمرتان خیر ببینید و خدا را راضی نگه دارید.

عبید زاکانی قزوینی در اواخر قرن هفتم هجری دیده به جهان گشود . علت اشتهار وی به زاکانی انتساب او به خاندان زاکان است که اصلا عرب بودند و بعد از مهاجرت به ایران به حدود قزوین رفتند و در آن نواحی سکونت گزیدند . آثار فراوانی از نظم و نثر عبید باقی مانده است . اشعار وی به طور کلی بر دوقسمت است :

اشعار هزل و مطابیه
اشعار جدی

عبید زاکانی شاعر و نویسنده مشهور قرن هشتم هجری است . او با خط و ادب و آداب و فنون دبیری و علوم و اطلاعات عمومی رایج در تمدن اسلامی آشنا بوده و آنها را با هنر شاعری و نویسندگی در آمیخته است . عبید زاکانی در هر دو قسمت اشعارش استادی توانا بوده است . اشعار مطایبه و هزل عبید همه به قصد عیب جویی و انتقاد از اندیشه ها و گفتارها و کردارهای معاصرانش سروده شده است .در میان این اشعار عبید از بیان کلمات رکیک ابا نکرده و گویا در این مورد روش سعدی در وی تاثیر داشته است . اما در میان همین اشعار ابیات و قطعاتی که مضمون شوخیهای لطیف و دور از کلمات رکیک باشد کم نیست و برخی از آنها در نهایت استادی و زبر دستی به نظم در آمده است .

منظومه موش و گربه از همین قسم است و آن را باید از بهترین منظومه های انتقادی شمرد که با لحنی کاملا طنز آمیز و همراه با زبان مطایبه و به شیوه قصه پردازان شوخ طبع و با مهارتی شگفت انگیز ساخته شده است .

منظومه موش و گربه جنبه تمثیلی دارد ، عیبد وضع موشها را وضع طبقه عامه مردم گرفته و گربه را از طبقه قضات و حکام و قصه موش و گربه نزد همه فارسی زبانان آن روزگار شهرت یافته و مدتها در کتب درسی کودکان می آمد .

اشعار جدی عبید زاکانی مشتمل بر سه هزار بیت است که مرکب از قصاید و ترکیب بند ها و ترجیع ها و غزلیات و مقطعات و رباعیات و نیز مثنوی طولانی عشاق نامه است .

در قصاید عبید اشاره به حوادث تاریخی کم است . غزلیات او فصیح و در غایت لطافت و غالبا در استقبال از سعدی و متاثر از شیوه گفتار آن استاد بزرگ است . اما موضوع غزل های عبید تنها عشق نیست بلکه در آنها مطالب ابتکاری فراوان یافت می شود .در مثنوی عشاق نامه که وصفی عالی از خود شاعر و عشق جانسوز اوست مضامین از هر حیث تازه و ابتکاری است .

عبید مخالف تصوف و قلندری بوده که در عهد وی رایج بوده است . او مردی تیزبین در مسائل اجتماعی بوده و طبقات مختلف اجتماع عصر خود را با نظر انتقاد می نگریست و عیبهای آنها را به باد اشتهزا می گرفت .

در مجموع عبید زاکانی توانا ترین نویسنده و شاعری است که توانست به صورتهای گوناگون به طعن و طنز به تعریض و تصریح ؛ معضلات جامعه آن دوران را بیان کند. او از همه شاعران و نویسندگان فارسی تا آن زمان بهتر و بیشتر از عهده این عمر بر آمده است .

او در غالب انتقادها کاملا مبتکر است و مطالب تازه و ابداعی را با زبانی ساده چنان به شیرینی ادا کرده است که هنوز هم دهان به دهان می گردد .

او در شعر ، زبانی سلیس و دور از پیچیدگی دارد و با نو آوری و ابتکار آثاری آفریده که به کلی در ادب پارسی تازگی دارد

ای خردمند زیرک دانا

قصه موش و گربه برخوانا

از من این داستان شیرین را

گوش کن همچو در غلتانا

این شنیدم که گربه ای خونخوار

بود چون اژدها به کرمانا

گربه ی دوربین شیر شکار

کهربا چشم و تیز مژگانا

شکمش طبل و سینه اش قاقم

تیزچنگ و ستبر دندانا