گروه اخبار /
اضافه شدن کتابخوانی به برنامه درسی مدارس، رویای خیلی‌ها بوده است. شخصیت‌های فرهنگی، نویسندگان و مترجمان، معلم‌ها و دانش‌آموزان هر کدام به دلیلی این‌گونه از فعالیت‌ها را برای رشد فرهنگی دانش‌آموزان لازم می‌دانند. اما در این میان والدین و شاید حتی بخشی از معلم‌ها و مسئولان مدارس چندان موافق این برنامه‌ها نباشند. آنها می‌گویند که در این رقابت‌های کنکوری که بچه‌ها از سال‌های راهنمایی با آن روبه‌رو هستند زنگ کتابخوانی دقیقا چه فایده‌ای می‌تواند برایشان داشته باشد؟ وقتی درنهایت نمره‌های ریاضی و علوم است که درجه هوش و آینده‌شان را تعیین می‌کند؟
اما آزمون‌ها چیزهای دیگری می‌گویند. یـکی از مهـم‌تــرین و استــانداردترین آزمون‌هایی که برای سنجش پیشرفت تحصیلی و درک سواد خواندن در دنیا برگزار می‌شود آزمون‌های تیمز و پرلز هستند که نتایج آنها تعیین‌کننده سیاست‌های آموزشی برخی کشورهاست. آزمون پرلز که دانش‌آموزان را برای درک مطلب تحت سنجش قرار می‌دهد در سال‌های ٢٠٠١، ٢٠٠٦ و ٢٠١١ در ایران برگزار شده و در هر ٣سال رتبه ایران بسیار پایین‌تر از حد استاندارد بوده و گاه از آخر اول و دوم شده است. نتیجه اهمیت ندادن به خواندن و مطالعه در دانش‌آموزان ایرانی خودش را به گونه‌ای نشان داد که حالا رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی کشور گفته است تا سال ٩٦-٩٥ زنگ کتابخوانی به مدارس اضافه می‌شود.
اما زنگ کتابخوانی چطور می‌خواهد به افزایش مهارت‌های دانش‌آموزان در یادگیری و سواد خواندن آنها کمک کند وقتی همه با آن بیگانه‌اند.
فاطمه نادری، معلم یکی از مدارس غیرانتفاعی که کلاس‌های فوق برنامه‌ای چون کتابخوانی و پژوهش را در برنامه درسی‌اش قرار داده است، می‌گوید: «زنگ کتابخوانی به شرط این‌که برنامه‌ریزی درستی برایش بشود و بچه‌ها به درستی راهنمایی بشوند می‌تواند به بالابردن دانش عمومی بچه‌ها کمک کند و این هم در فهم درس‌ها و هم در این‌که آنها شهروندان بهتری بشوند، کمک‌کننده است. برنامه‌ریزی‌ها می‌تواند هم تکمیل‌کننده مواد درسی باشد و هم کتاب‌هایی را شامل شود که فقدان شان در بین کتاب‌های درسی دیده می‌شود. همچنین می‌شود امکاناتی برای رشد خلاقیت‌ها فراهم کرد که به‌طور مثال با کارهایی مثل گذاشتن مسابقه یا تشویق‌های دیگر بچه‌ها را طوری علاقه‌مند کرد که بتوانند مستقل از برنامه کتابخوانی مدرسه هم عمل کنند.»
مینا اکبری نزدیک به ١٠سال است که در یک دبستان دولتی مشغول به کار است. او خیلی به برنامه‌های این‌چنینی امیدوار نیست و می‌گوید: «اگر قرار باشد زنگ کتابخوانی به کلاس‌های درسی اضافه شود اول باید شوق خواندن در بچه‌ها ایجاد شود. متاسفانه هنوز کتاب خواندن در خیلی از خانواده‌ها جا نیفتاده و بچه‌ها علاقه‌ای به مطالعه ندارند. همین باعث می‌شود که این کلاس بیشتر شبیه به یک زنگ تفریح شود. از طرف دیگر به نظر من این کلاس نیاز به یک معلم علاقه‌مند دارد که کتاب‌های غیردرسی و به‌خصوص داستان را به خوبی خوانده باشد. معلمی که ادبیات نداند و مطالعات خوبی نداشته باشد نمی‌تواند در بچه‌ها انگیزه خواندن ایجاد کند. به همین دلیل معتقدم اگر قرار باشد این کلاس بدون هیچ برنامه‌ای به مدارس اضافه شود نتیجه‌بخش نخواهد بود و درنهایت مثل کلاس‌های پرورشی و آمادگی دفاعی بدون هیچ بازخوردی تشکیل می‌شود و فرصتی برای شوخی و خنده بچه‌ها خواهد شد.»
مریم ابراهیمی نیز معلم زنگ انشاء کلاس‌های ششم و هفتم دو مدرسه است. او ٢سال است که در کـلاس‌های انـشـاء بـا دانـش‌آموزانش برنـامه مطالعه و کتابخوانی دارد و آنها را هدایت می‌کند تا بخوانند و خوب بخوانند. او می‌گوید: «تفاوت بچه‌هایی که این کلاس‌ها را تجربه کرده‌اند با بچه‌هایی که تابه‌حال در چنین کلاس‌هایی نبوده‌اند خیلی زود معلوم می‌شود. در یکی از مدارس که ٢سال است تدریس می‌کنم می‌بینم سطح نوشتن بچه‌ها و درک مطلب‌شان و شیوه استدلال آنها با بچه‌های مدرسه دیگری که یک‌سال است این دوره‌ها را دارند به وضوح متفاوت است. از نوع سوال‌هایشان، نتیجه‌گیری‌هایشان و حتی در املاء و نگارش‌شان می‌تواند کمک کند. ضمن این‌که بچه‌هایی که درک مطلب‌شان بهتر است در فهم درس‌هایی مثل ریاضی هم موفق‌ترند چون دقت بیشتری دارند و اهل فکر کردن هستند.»
در مقابل معلم‌ها، هنوز والدین با این مسأله کنار نیامده‌اند که بچه‌هایشان وقت‌شان را صرف کتاب خواندن کنند به جای این‌که پای کتاب‌های تست و تمرین باشند. ابراهیمی می‌گوید: «بعضی از والدین به من مراجعه می‌کنند و می‌گویند چرا آن‌قدر وقت بچه‌ها را می‌گیرید. من هم هرچقدر برایشان توضیح می‌دهم باز هم قانع نمی‌شوند. اما فکر کنم اگر جزو برنامه اجباری مدارس باشد با آن راحت‌تر کنار می‌آیند.»
با این‌که شنیدن خبر اضافه شدن زنگ کتابخوانی به مدارس خوشحال‌کننده است اما هنوز برای چگونگی آن و جا انداختن‌اش در جامعه کار زیادی انجام نشده است. این کاری است که علاوه‌بر نظرگاه‌های مسئولان و مجاب کردن جامعه، از طریق ساخت برنامه‌هایی برای نشان دادن اهمیت مطالعه و درک مطلب در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان باید صورت بگیرد.
روزنامه شهروند
صدای معلم، صدای شما
با ارائه نظرات، فرهنگ گفت‌وگو و تفکر نقادی را نهادینه کنیم.