« بر اساس مصوبه‌ای که در اواسط دهه ۸۰ توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام تایید شد، ارز کالا محسوب می‌شود و افزایش آن با توجه به تورم داخلی و خارجی مشخص می‌شود.با این حال توقف مذاکرات برجامی، اوضاع سیاسی و شرایط کنونی کشور از مهم‌ترین عوامل افزایش شدید نرخ ارز به شمار می‌روند»

آيا مقابله با جمشيد بسم الله ها در کنترل " چالش پرواز ارز " موثر است ؟! ( بخش دوم )

سعید شهسوارزاده/ عضو شورای نویسندگان صدای معلم

تحلیل و ارزیابی صدای معلم از افزایش قیمت دلار و ارزهای خارجی و نقش جمشید بسم الله ها

در شرایطی که هم مجلس و هم دولت می‌دانستند اقتصاد کشور بیمار است و در تحریم قرار دارد، با وعده رفع مشکلات اقتصادی و توجه به معیشت مردم سکان اداره کشور را به دست گرفتند و بر کرسی‌های سبز بهارستان تکیه زدند ؛ اما حالا گام‌هایی که برای حل مشکلات اقتصادی برداشته‌اند چندان مؤثر نبوده است. مثلا در وضعیتی که طی یک هفته قیمت ارز رکوردشکنی کرده و هر دلار آمریکا از کانال 55 هزار تومان در بازار آزاد هم عبور کرده است، طبق اعلام قبلی، صبح روز ششم اسفند 1401 ، تیم اقتصادی دولت به مجلس آمد و در جلسه‌ای غیرعلنی به توضیح دلایل افزایش قیمت ارز پرداخت.

مسئله‌ای که حتی در حد مُسکنی موقتی هم اثربخش نبود؛ چرا که به جای بیان راهکارهای علمی و عملی، باز هم به گفتار درمانی پناه بردند. در نهایت هم دولت مدعی شد کمبود ارز برای هیچ‌ یک از نیازهای کشور نداریم و مشکل ورودی ارز از برخی کشورها هم رفع شده و قیمت اعلامی ارز در بازار غیرواقعی است! بنابراین در واکنشی همسو، هم نمایندگان مجلس و هم نمایندگان اقتصادی دولت به این نتیجه رسیدند که نوسانات قیمت ارز کار دشمن و نتیجه جنگی ترکیبی است.

در پایان هم مقرر شد کمیته شش‌ نفره هماهنگی متشکل از نمایندگان مجلس و نمایندگان دولت و سایر دستگاه‌های مربوطه برای بررسی و نظارت بر بازار ارز تشکیل شود. البته این اولین بار نیست که با جهش قیمت ارز و طلا مواجه می‌شویم و پیش از این هم تجربه مشابهی برای افزایش قیمت ارز در دوره تصدی محمود احمدی‌نژاد بر کشور وجود داشت.

تحلیل و ارزیابی صدای معلم از افزایش قیمت دلار و ارزهای خارجی و نقش جمشید بسم الله ها

با دنیا آشتی کنید

علاوه بر رئیس و سخنگوی مجلس، برخی نمایندگان هم درباره تشکیل جلسه غیرعلنی مجلس با تیم اقتصادی دولت نظراتی داشتند که در گفت‌ و گو با «شرق» به بیان این نقطه‌نظرات پرداختند.

مسعود پزشکیان، نماینده چند دوره مردم تبریز در مجلس در این‌ باره به «شرق» گفت: «در این جلسه هم نمایندگان دولت و هم تعدادی از نمایندگان مجلس صحبت کردند و قرار شد کمیته‌ای تشکیل دهند و با همفکری یکدیگر تصمیم بگیرند که برای کنترل بازار چه کاری انجام دهند».

این نماینده با تجربه مجلس با بیان اینکه به‌ جز دو نکته که بارها متذکر شده‌ام، راهی برای برون‌ رفت از این وضعیت کشور نداریم، افزود:

« تا این دو مشکل اساسی حل نشود همه راهکارهایی که می‌دهیم موقتی است و مشکلی حل نمی‌شود. اولین نکته ایجاد وحدت و انسجام ملی است. تا زمانی که کشور درگیر گروه‌ بازی و جناح‌ بازی‌های سیاسی است، مشکلی حل نمی‌شود » .

او ادامه داد:

« اینکه یک گروه سیاسی تصور کنند عقل کل هستند و بقیه جریانات سیاسی چیزی سرشان نمی‌شود، سنگ روی سنگ بند نمی‌شود؛ پس اول باید این موضوع را حل کنیم » .

پزشکیان تأکید کرد: « باید اول سرمایه اجتماعی را برگرداند؛ سرمایه اجتماعی هم با حذف‌کردن و کنار گذاشتن و تهمت‌زدن برنمی‌گردد. نکته دوم هم باید با دنیا آشتی کنیم. همان‌طور که شاعر می‌فرماید: آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است، با دوستان مروت با دشمنان مدارا. تا این اصل را یاد نگیریم مشکلی حل نمی‌شود ».

جعفر قادري عضو کمیسیون برنامه و بودجه در انتقاد به تشکیل جلسات غیرعلنی عمومی که برخی بدون تخصص در این جلسات حضور دارند، گفت: « اینکه انتظار داشته باشیم در جلسات عمومی افرادی که تخصصی در این حوزه ندارند نظر بدهند، کار درستی نیست. این جلسات مشترک عمومی بیشتر برای بیان دغدغه‌ها و نگرانی‌ها و تخلیه هیجانات نمایندگان خوب است، اما جلسات تخصصی و کارشناسی نیست. اینکه انتظار داشته باشید از این جلسات راهکار بیرون بیاید آن هم به این شکل که در آیین‌نامه وجود دارد و با قرعه‌کشی چند نفر بدون تخصص صحبت کنند، خروجی ندارد. مثل این است که من با تخصص برنامه و بودجه درباره مسائل امنیتی و سیاست خارجی صحبت کنم » .

باید بپذیریم متغیرهای ارز متأثر از مسائل سیاسی نیز هست و اینکه امروزه فشار را بیشتر کرده‌اند و تعداد شرکت‌ها و افراد تحریمی را افزایش می‌دهند، مردم را نگران می‌کند .

احمد راستینه، نماینده شهرکرد در مجلس این جلسه را مفید دانست و در گفت‌ و گو با «شرق» گفت:

« در جلسه غیرعلنی روز گذشته ( ششم اسفند ) که به منظور بررسی دلایل نوسانات بازار ارز تشکیل شد، دولت تأکید کرد که در بحث منابع ارزی مشکل و کمبودی نداریم و با توجه به فرایندی که برای وصول ارزهای کشور در خارج از کشور وجود دارد، مشکلات رفع شده‌اند و این ارزهای بلوکه‌ شده به کشور برمی‌گردند » .

او ادامه داد: « ظرفیتی در دولت برای تأمین ارز مورد نیاز کالاهای خدماتی و اساسی و نیازمندی وارداتی کشور درباره کالاهای سرمایه‌ای، با توجه به راه‌اندازی بازار مبادله‌ای به تمام معنا فراهم شده است. همچنین با مدیریت و بررسی‌های انجام‌شده، قصه ساماندهی تأمین ارز مورد نیاز واردکنندگان را در دستور کار قرار خواهیم داد » .

سخنگوي کميسيون فرهنگي در پاسخ به اینکه دولت مدعی می‌شود کمبود ارز نداریم، اما اوضاع اقتصادی کشور به‌ هم‌ ریخته است، دلیل این موضوع را چه چیزی عنوان کرده است؟ گفت:

« دو نگرش مطرح است؛ اول اینکه تورم بر بازار ارز اثرگذار است و دومین نگرش اینکه تکانه‌های ارزی بر تورم اثرگذار است. این یک اختلاف دیدگاه ماهوی است که بسیار مهم است. قرار شد در قالب بررسی‌های دقیق کارشناسی سه مورد جمع‌ بندی شود و دولت با بررسی همه عوامل و مؤلفه‌های اثربخش بر قیمت ارز، به یک بسته جامع و دقیق در‌ این‌ باره دست یابد » .

جمع بندي :

از آن جایی که مشخص نیست کدام یک از عوامل فوق وضعیت بازار ارز را به اینجا رسانده است، باید از نگاه کارشناسان و صاحب‌نظران استفاده شود تا بتواند جلوی افزایش بیش از این قیمت ارز و به دنبال آن کالاهای اساسی و ضروری مردم گرفته شود.

در گفت و گوي مجازي ذيل به بررسي اين موضوع مي پردازيم .

تحلیل و ارزیابی صدای معلم از افزایش قیمت دلار و ارزهای خارجی و نقش جمشید بسم الله ها

***

خلاصه قسمت قبل :

در تمام سال‌های بعد از انقلاب، اقتصاد ایران با تورم دورقمی با میانگین 22 درصد روبه‌رو بوده است. به همین دلیل همیشه میان قیمت واقعی ارز و قیمت مصنوعی فاصله‌ای نامعقول وجود داشته‌است. دولت ها هم تمام تلاش خود را صرف تثبیت نرخ ارز می‌کرند ولی با پس‌‌لرزه‌های اندک در بازارهای جهانی یا فضای سیاسی بین‌المللی، زلزله‌های چند ریشتری در بازار ارز ایران رخ ‌داده که دلیل آن همین حفاظت سخت از قیمت مصنوعی دلار در بازار ارز کشور بوده است .

سياست انقباضي روحاني را برخي از کار شناسان اقتصادي تأئيد مي کردند ولي ثابت نگهداشتن نرخ ارز همان اشتباهي است که معجزه هزار سوم مرتکب شد و جمشيد بسم الله را روانه زندان کرد ! روحاني هم همان اشتباه را کرد و گناه خود را به گردن جمشيد بسم الله ها انداخت !

کنترل دستوري نرخ ارز همچون فشردن فنري است که يک مرتبه رها مي شود و جهش با سرعت آن ، جمشيد بسم الله و جمشيد بسم الله ها را روانه زندان مي کند !

قسمت دوم :

پرسش کننده :

از معجزه هزاره سوم سخن گفتيد ، معجزه ي رئيسي در هزار سوم تداعي شد .

لطفا از غافل گيري اقتصادداناني که پنجم فروردين 1401 ، بازار ارز را پيش بيني کردند و امروز در کنار مردم ايران شگفت زده هستند ، بگوئيد .

پاسخ دهنده ( 4 ) :

خبر آنلاين 5 فروردين 1401 : در پیش‌بینی 10 کارشناس از قیمت دلار در سال 1401 | سرمایه‌گذاری بر دلار سود ده است؟ با ده کارشناس اقتصادي گفت و گو مي کند و پيش بيني آنان را جويا مي شود .

در صدر اين پيش بيني آمده است :

قرن نو نوشت: سید حمید حسینی معتقد است پیش بینی قیمت دلار در بازار به نتیجه مذاکرات وین بستگی مستقیم دارد و احیا یا عدم احیای برجام می‌تواند دو بازه قیمتی متفاوت را پیش روی دلار قرار دهد .

پرسش کننده :

پيش بيني ده کارشناس در 5 فروردين 1401 ( کمتر از يک سال ِ گذشته ) چه بوده است ؟

پاسخ دهنده ( 4 ) :

از ده کارشناس مشارکت کننده در اين گفت و گو ، برخي نگاه خوش بينانه تر داشته اند و افزايش قيمت را براي دلار پيش بيني نکرده بودند ، برخي از کارشناساني که باور به افزايش دلار داشتند سقف ِ 30 الي 35 هزار تومان يا بيشتر را پيش بيني نموده اند و سه مشارکت کننده هيچ سقفي را براي جهش ارز تعيين نکرده اند .

الف : عطا بهرامی :

بهرامي با اشاره به تعیین کنندگی قیمت دلار در اقتصاد ایران در پیش‌بینی قیمت دلار در سال جاری گفت: برخی معتقدند فنر دلار جمع شده و آماده انفجار است اما به نظر می‌رسد در این تحلیل، پیش‌فرضی ذهنی وجود دارد که باید تورم همواره افزیشی باشد.

وی افزود: کسی اگر در سال ۱۴۰۱ دلار نگهداری کند بی‌تردید زیان خواهد کرد . دلار دیگر جایی برای پس‌انداز نیست چرا که نرخ تسعیر در محدوده ۲۳ هزار تومان و نرخ بازار در محدوده ۲۵ هزار تومان است و تغییر چندانی در نرخ دلار را شاهد نخواهیم بود .

ب : سعید اشتیاقی، عضو اتاق بازرگانی ایران و چین نیز می‌گوید:

درباره نرخ دقیق تا پایان سال پیش‌بینی‌هایی مبنی بر بسته شدن قیمت در محدوده ۲۵ هزار و ۵۰۰ تا ۲۷ هزار تومان بود، اما چنانچه مذاکرات احیای برجام به نتیجه رسد، می‌توان امیدوار بود که قیمت تا ۲۲ هزار تومان و کمتر هم در کوتاه‌ مدت عقب‌نشینی کند.

ج : علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی :

وي معتقد است سیاست دولت در قبال دلار سیاست سخت گیرانه‌ای است و حتی عدم احیای برجام نیز نمی‌تواند بهای دلار را بالا ببرد . به گفته‌ی وي در صورت عدم احیای برجام قیمت دلار بالاتر از ۲۸ هزار تومان نخواهد رفت .

د : اصغر سمیعی ظفرقندی، رییس اسبق کانون صرافان در پیش‌بینی قیمت دلار می‌گوید:

ما در ذهن تصمیم‌گیران اقتصاد کشور، که یا تحت‌تاثیر بازی‌ها و جوسازی‌ها نیستیم. ولی اگر اساس را علم اقتصاد و نرخ‌های موجود درباره تورم و بهره و بیکاری در کشور و تفاوت آن با کشورهای حوزه دلار در نظر بگیریم، می‌توانیم نرخ دلار برای سال جدید را حدود ۳۵ هزار تومان برآورد کنیم.

ﻫ : میثم رادپور، تحلیلگر اقتصادی :

میثم رادپور، بر این عقیده است که قیمت کنونی دلار به واسطه انتظار برای تعیین تکلیف مذاکرات تعیین شده و عددی قابل استناد نیست .

وی افزود: اگر بازار ناامید شود و به این نتیجه برسد که مذاکرات به نتیجه‌ای نخواهد رسید و افق مذاکرات به اندازه کافی تیره شود جابه‌جایی های رو به بالا قابل اعتنایی را از ارز شاهد خواهیم بود و بنده فکر می‌کنم دلار مرز ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان را به راحتی رد خواهد کرد که با توجه به تورم ۴۰ درصدی اتفاق عجیبی نخواهد بود و اگر عامل مذاکرات کنار رود و خوش بینی ها به یاس بدل شود این اتفاق خواهد افتاد.

و : علی طباطبایی، کارشناس بازارهای مالی :

وي درخصوص چشم‌انداز دلار در سال ۱۴۰۱ گفت: اگر توافق اتفاق بیفتد کف قیمت دلار ۲۴ هزار تومان و سقف آن ۲۵ هزار تومان است اما اگر توافقی حاصل نشود بهای دلار از سی هزار تومان در بازه زمانی چند ماهه فراتر خواهد رفت .

ز: محمد علوی، کارشناس بازار ارز :

اين کارشناس بازار ارز معتقد بود در صورت احیاي برجام ، دولت خود مانعی بر سر راه کاهش قیمت دلار ایجاد می کند چرا که انتظارات تورمی و در خروج سرمایه دو عاملی است که مانع از کاهش بهای دلار به مقاطع پایین‌تر می‌شود و کاهش بیشتر قیمت دلار خود می‌تواند تاثیری منفی در خروج سرمایه از کشور داشته باشد و این اتفاق ناگوار را شدت دهد. از این رو کف قیمت دلار در کوتاه مدت ۲۴ هزار تومان و در بلند مدت ۲۸ هزار تومان است.

به گفته وی در صورت عدم احیای برجام قیمت‌ها بالاتر از سی هزار تومان می‌ایستد.

ح : وحید شقاقی شهری می‌گوید :

اگر مذاکرات برجام به ایستگاه نهایی رسيده بود امروز راحت‌تر می‌توانستیم در این باره صحبت کنیم اما با توجه به عدم تعیین تکلیف مذاکرات در فضایی از ابهام در این باره پیش بینی می‌کنیم . به گفته وی در خوش بینانه‌ترین حالت کف قیمت دلار برای کوتاه‌مدت ۲۴ هزار تومان خواهد بود اما سقف قیمتی دلار با توجه به شرایط عدم احیای برجام و تبعات جنگ روسیه و ... قابل تشخیص نیست .

تحلیل و ارزیابی صدای معلم از افزایش قیمت دلار و ارزهای خارجی و نقش جمشید بسم الله ها

ط : حمید باقریان ،کارشناس اقتصادی :

باقريان معتقد است: آن چیزی که برای اقتصاد ما مفید است تثبیت قیمت دلار و تورم است نه کاهش نرخ دلار و تورم. به گفته وی آزادشدن منابع و تکلیف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز در کنار مذاکرات در تعیین قیمت دلار موثر هستند.

ي : حمید حسینی، فعال اقتصادی در گفتگو با قرن نو :

تشدید تحریم‌ها سبب شده است دلار به کالای کمیاب اقتصاد ایران تبدیل شده و قیمت آن روزانه از سوی افکار عمومی رصد شود. هر چند بهای ارز در دامنه یا کانال بیست هزار تومانی، سال ۱۴۰۰ را به پایان برد اما انتظار بسیاری از فعالان اقتصادی کاهش بهای ارز به کانال‌های پایین تر بیست هزار تومان، با احیای توافق وین بود، اتفاقی که رخ نداده است. حمید حسینی، فعال اقتصادی در گفت و گو با قرن نو در پاسخ به این سئوال که بهای دلار در بازار چقدر پیش‌بینی می‌شود؟ گفت: با توجه به حجم نقدینگی و تورم بالا، بهای ارز در میان‌مدت و بلندمدت افزایشی است اما احیای برجام سبب می‌شود دلار از کانال بیست هزار تومان خارج نشده و در محدوده قیمتی ۲۴ تا ۲۸ هزار تومان باقی بماند.

وی عدم احیای برجام را زمینه‌ای برای خروج دلار از کانال بیست هزار تومان و صعود آن به کانال‌های بالاتر می‌داند.

لازم به ذکر است ؛ همان طور که شما در پرسش تيز بينانه خود مطرح کرديد معجزه ي ابراهیم رئيسي در هزاره سوم يعني غافل گير کردن اقتصاددانان ، افکار عمومي را به ياد معجزه هزاره سوم مي اندازد .

تحلیل و ارزیابی صدای معلم از افزایش قیمت دلار و ارزهای خارجی و نقش جمشید بسم الله ها

پرسش کننده :

تغييرات ارزش ارزهاي خارجي در چند سال گذشته چگونه بوده است ؟

پاسخ دهنده ( 5 ) :

وبلاگ آيرومات سوم اسفند 1401 ، در مقاله ي نمودار قیمت دلار در ۱۰ سال گذشته نوشت :

« نمودار قیمت دلار و قیمت روز دلار، دو مورد از پُر جست و جو‌ ترین کلماتی محسوب می‌شوند که مردم همه روزه به دنبال آنها هستند. زیرا اکثر کالاهای موجود و به طور کلی اقتصاد زندگی افراد، به قیمت دلار بستگی دارد. قیمت دلار بر روی قیمت آهن، مسکن، خودرو، ابزار آلات، هزینه‌های سفر و حتی لباس و مواد غذایی تاثیرگذار است » .

تحلیل و ارزیابی صدای معلم از افزایش قیمت دلار و ارزهای خارجی و نقش جمشید بسم الله ها

پرسش کننده :

بررسي قیمت دلار در 10 سال گذشته براي برخي از خوانندگان جالب است ، لطفأ بيشتر توضيح دهيد .

پاسخ دهنده ( 5 ) :

در اين وبلاگ بررسي قیمت دلار در 30 سال گذشته را به پنج دوره تقسيم کرده است :

پیش از آنکه نمودار قیمت دلار در ۱۰ سال گذشته را به شما نمایش دهیم، خوب است که از ۳۰ سال گذشته شروع کنیم و بررسی کنیم که همواره چه مواردی بر قیمت دلار تاثیرگذار بوده‌اند؟ برای بررسی وضعیت نرخ ارز در ۳۰ سال گذشته، سیر تحول نرخ غیررسمی دلار را می‌توان به پنج دوره تقسیم کرد:

دوره اول ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۷،

دوره دوم از ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۳،

دوره سوم از ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۱،

دوره چهارم ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۲

و دوره پنج از 1392 تا به امروز.

با توجه به اطلاعات قیمت دلار در ۳۰ سال گذشته تحلیل‌های زیر را در این پنج دوره خواهیم داشت.

پرسش کننده :

اطلاعات دوره اول ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۷ چيست ؟

پاسخ دهنده ( 5 ) :

داده‌های سری بانک مرکزی در رابطه با نمودار قیمت دلار در بازار آزاد نشان می‌دهد که در سال‌های اولیه پس از انقلاب، نرخ ارز از ۷ تومان به ۱۰ تومان رسیده است. بنابراین افزایش ۴۰ درصدی نرخ ارز در سال ۱۳۵۷ اولین شوک ارزی به اقتصاد کشور بود. لازم به ذکر است که تا اواسط سال ۶۸ کالاهای اساسی با نرخ دلار ۷ تومان وارد می‌شدند.

پرسش کننده :

درباره دوره دوم سال هاي 1367 –1373 چه مي دانيم ؟

پاسخ دهنده ( 5 ) :

در سال ۱۳۶۷، یک شوک اقتصادی متفاوت رخ داد و تغییرات وارونه‌ای را به وجود آورد. به طوری که نرخ واقعی ارز با شوک منفی ۳۰ درصد اتفاق افتاد و قیمت آن به ۶ تومان رسید. بهبود درآمدهای نفتی با نزدیک شدن به پایان جنگ و کم شدن تقاضای ارز در آن سال، از دلایل اصلی اولین شوک منفی ارزی به اقتصاد ایران به‌شمار می‌رود. به جز در اوایل دهه شصت، تغییرات نرخ ارز در این دوره تقریبا کنترل شده بود.

در سال‌های ۱۳۷۰ و ۱۳۷۱، با وجود تورم ۲۰ درصدی، سیاست‌گذاران پولی سعی کردند بازار را سرپا نگه دارند. به طوری که در این دو سال نرخ واقعی ارز در اقتصاد کشور برای دو سال متوالی ۲۰ درصد کاهش یافت. برخی کارشناسان تثبیت نرخ ارز در بازار غیررسمی را ناشی از ماهیت اقتصاد در سال‌های ذکر شده و نگرانی مسئولان اقتصادی از تاثیرات افزایش نرخ ارز بر تورم می‌دانند.

پرسش کننده :

رشد نرخ ارز در دوره سوم ( 1373- 1381 ) چگونه بوده است ؟

پاسخ دهنده ( 5 ) :

جهش بی سابقه نرخ ارز در سال های 1373 و 1374 ؛

با توجه به افزایش قیمت‌های داخلی و تورم اقتصادی، نرخ ارز به یکباره در سال‌های ۷۳ و ۷۴ جهش بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد. در همین راستا، پس از شوک اولیه در سال ۵۷، اولین شوک بزرگ در نرخ ارز در این دوره ظاهر شد.

در سال ۷۳ نرخ ارز با افزایش ۴۶ درصدی به ۲۶۳ تومان و در سال ۷۴ با افزایش ۵۳ درصدی به ۴۰۳ تومان افزایش یافت. اقتصاد کشور در سال‌های گذشته و سال‌های بعد تا سال ۱۳۸۹، شاهد چنین جهشی در نرخ ارز نبوده است. البته تورم در این دوره نیز مشابه بود. بنابراین نرخ تورم در سال ۱۳۷۳ حدود ۳۵ درصد و در سال ۷۴ نرخ تورم ۴۹ درصد بود که نشان‌دهنده جهش بی سابقه قیمت‌های داخلی در این مدت است.

نرخ ارز رسمی بانک مرکزی تنها با ۵ ریال افزایش از ۱۷۵ تومان در سال ۱۳۷۳ به ۱۷۵.۵ تومان در سال ۱۳۸۰ رسید. این در حالی است که نرخ ارز در بازار آزاد سال ۱۳۸۰، قیمتی حدود ۷۹۲ تومان بود. بنابراین قیمت دلار در سال ۱۳۸۰ برابر ِ ۷۹۲ تومان ثبت شده است.

در این سال، شکاف ایجاد شده در نظام ارزی چند نرخی، سیاستگذاران پولی را مجبور به تعدیل نرخ غیررسمی ارز کرد. در سال ۱۳۸۰ ارزش ارز بازار آزاد چهار و نیم برابر نرخ رسمی آن بود. به این ترتیب در سال ۱۳۸۱ به دلیل آشفتگی بازار ارز و رانت‌های گسترده ناشی از چند نرخی بودن ارز، بانک مرکزی نرخ رسمی ارز را تا ۷۹۵ تومان افزایش داد. نرخ ارز از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۹، از ۸۱۳ تومان به ۱۱۰۰ تومان افزایش یافت که تقریبا ۲۸ درصد رشد داشت.

پرسش کننده :

نوسانات ارزش دلار در دوره چهارم ( 1381- 1392 ) چگونه بوده است ؟

پاسخ دهنده ( 5 ) :

نرخ غیررسمی ارز در پایان سال ۱۳۸۹ معادل ۱۰۳۳ تومان بود، اما در پایان اسفند ماه ۹۰، قیمت ارز بازار آزاد ایران ۱۸۹۲ تومان تعیین شد. به این معنی که قیمت دلار سال ۹۰ و نرخ ارز غیررسمی، ۸۳ درصد افزایش یافت. حداکثر افزایش قیمت مربوط به دی ماه این سال و افزایش ۱۸ درصدی نرخ ارز در یک ماه بوده است.

شوکی که در سال ۹۰ رخ داد، در سال بعد نیز ادامه یافت و در تابستان ۹۱ نرخ ارز از حدود ۱۸۰۰ تومان در تیرماه به حدود ۲۳۰۰ تومان افزایش یافت.

افزایش ناگهانی بعدی نرخ ارز در مهرماه ۱۳۹۱ اتفاق افتاد که در این ماه نرخ ارز نزدیک به ۹۰۰ تومان بالا رفت و به ۳۱۸۲ تومان رسید.

البته در سال ۱۳۹۱ دامنه نوسانات نرخ ارز بسیار بالا بود و ارزش دلار نیز به ۴۰۰۰ تومان رسید.

پرسش کننده :

تداوم تکرار مکرر افزايش قيمت دلار در دوره پنجم ( 1392- تا امروز) چگونه مي باشد ؟

پاسخ دهنده ( 5 ) :

بر اساس تغییرات میانگین نرخ ارز در ماه‌های فروردین تا اسفند از سال ۹۳ تا ۹۶، نرخ ارز هر سال از مهر تا دی ماه افزایش قابل توجهی داشته و پس از دی ماه کمی کاهش می‌یابد، اما به نقطه قبلی برنمی‌گردد.

مثلا در فروردین ۹۳ نرخ ارز ۳۰۹۹ تومان بود و در پایان آذر همان سال این رقم از ۳۵۰۰ تومان فراتر رفت. اما در بهمن و اسفند مجددا کاهش یافت و به ۳۳۹۳ تومان رسید.

در سال ۹۴ نیز وضعیت به همین منوال بود و تا مرداد ماه قیمت دلار در محدوده ۳۳۰۰ تومان قرار داشت. اما در شهریور ماه به ۳۴۰۰ تومان می‌رسد و این روند در مهر، آبان، آذر و دی ادامه دارد و به ۳۶۷۳ تومان می‌رسد. این رقم همچنان ۱۲۹ تومان بیشتر از سال ۱۳۹۳ است.

تغييرات قیمت دلار در سال ۱۴۰۱ شگفت انگيز است !

دلار ابتدای سال ۱۴۰۱ را با نرخ ۲۷ هزار تومان آغاز کرد اما روند آن افزایشی بود. به طوری که در اواسط آبان، با توجه به نرخ دلار در صرافی بانک ملی، کانال ۳۳ هزار تومان برای آن ثبت شد. این در حالیست که دلار در بازار آزاد در این تاریخ در کانال ۳۶ هزار تومان بود. قیمت دلار آبان ماه را با ۳۵۴۷۰ تومان به پایان رساند. درحالی‌که از نظر برخی کارشناسان اقتصادی، علت اصلی افزایش نرخ دلار در این بازه، تورم است.

سیر صعودی قیمت دلار را می‌توانید در نمودار سالانه قیمت دلار مشاهده نمایید. در نمودار قیمت دلار در بازار آزاد می‌توانید افزایش شدیدی که ماهانه است را مشاهده نمایید. این افزایش در ماه‌های آخر سال با شدت یافتن تورم و وضعیت سیاسی کشور، شدت یافت.

تحلیل و ارزیابی صدای معلم از افزایش قیمت دلار و ارزهای خارجی و نقش جمشید بسم الله ها

افزایش بی سابقه قیمت دلار در ۵ سال گذشته :

در سال ۹۵ نیز همین وضعیت تکرار شد و در نهایت دلار در فروردین ماه به ۳۴۹۳ تومان رسید و در پایان اسفند به ۳۷۷۲ تومان رسید. در واقع سکوی پرتاب دلار برای سال 1393 -1396 یک افزایش ۴ ماهه بین مهر تا آذر برای قیمت های بالاتر است و قیمت دلار تقریبا در اینجا به اوج می‌رسد.

از سال ۹۶ تا ۹۷ قیمت دلار با روند افزایشی همراه بود، اما از سال 1397، به دلیل اتفاقات سیاسی دلار به طرز بی‌سابقه‌ای رشد کرد. به طوری که در مدت زمان بسیار کوتاهی قیمت دلار حتی از دو برابر نیز فراتر رفت.

در پایان سال ۹۶، قیمت دلار در حدود ۴۸۹۹ بود، ولی در پایان سال ۹۷ به ۱۲۸۹۴ رسید. همان طور که در نمودار مشاهده می‌کنید، قیمت دلار به روند افزایشی خود ادامه داد تا اینکه در اواخر سال ۹۸ کمی کاهش یافته، ولی باز هم نسبت به سال‌های پیش خیلی بالا بود. در پایان سال ۹۹ قیمت دلار به ۲۳۹۶۳ رسید و با توجه به نوسانات موجود، در پایان سال ۱۴۰۰ قیمت دلار به ۲۷۷۳۵ افزایش یافت.

بانک مرکزی در سال‌های اخیر همواره بر این باور بوده است که اثر تورم بر نرخ ارز به پایان خواهد رسید و به نظر می‌رسد فصل پاییز و دی ماه با توجه به تقاضای فصلی ارز و تحولات در اوج بازارهای جهانی، موقعیت مناسبی برای تعدیل نرخ ارز با بهای واقعی آن باشد. زیرا با گذر کردن از دی ماه، نرخ ارز با وجود کاهش خود به سطح قبل از افزایش باز نمی‌گردد.

در دو سال اخیر نوسانات بازار ارز به حدی بوده که تاثیر عواملی مانند تغییر تقاضا یا تغییر قیمت های جهانی را کاهش داده است.

پرسش کننده :

نمودار تغييرات ارزش دلار از 1391 تا 1401 چگونه است ؟

پاسخ دهنده ( 5 ) :

تحلیل و ارزیابی صدای معلم از افزایش قیمت دلار و ارزهای خارجی و نقش جمشید بسم الله ها

پرسش کننده :

نمودار تغييرات ارزش دلار از 31 فروردين تا 1401 آخر بهمن 1401 ، چگونه است ؟

پاسخ دهنده ( 5 ) :

تحلیل و ارزیابی صدای معلم از افزایش قیمت دلار و ارزهای خارجی و نقش جمشید بسم الله ها

پرسش کننده :

نمودار تغييرات ارزش دلار در يک ماه بهمن 1401 ، چگونه است ؟

تحلیل و ارزیابی صدای معلم از افزایش قیمت دلار و ارزهای خارجی و نقش جمشید بسم الله ها

پرسش کننده :

وبلاگ آيرومارت ، چه عواملي را در افزايش قيمت دلار نقش آفرين مي داند ؟ معجزه ي ابراهیم رئيسي در هزاره سوم يعني غافل گير کردن اقتصاددانان ، افکار عمومي را به ياد معجزه هزاره سوم مي اندازد .

پاسخ دهنده ( 5 ) :

بر اساس مصوبه‌ای که در اواسط دهه ۸۰ توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام تایید شد، ارز کالا محسوب می‌شود و افزایش آن با توجه به تورم داخلی و خارجی مشخص می‌شود. در حقیقت، در صورتی که تورم داخلی ۲۰ درصد و تورم خارجی ۵ درصد باشد، نرخ ارز در یک سال، حدود ۱۵ درصد افزایش خواهد داشت. از طرفی، افزایش نرخ ارز معلول سه عامل مهم کاهش ارزش پول ملی، رشد نقدینگی و افزایش تورم است.

یکی دیگر از عوامل، توقف مذاکرات برجامی همزمان با اوضاع سیاسی و شرایط روز کشور است که بار روانی نیز بر اقتصاد دارد. از سوی دیگر، نمی‌توان سوء استفاده دلالان را نیز نادیده گرفت.

اگرچه به طور کلی از ابتدای سال ۱۴۰۱ روند قیمت دلار افزایشی بوده اما بیشترین شدت افزایش را در یک ماه اخیر داشته است. عواملی که در بالا ذکر شد، همگی از علل افزایش نرخ دلار در یک ماه گذشته به شمار می‌روند. با این حال توقف مذاکرات برجامی، اوضاع سیاسی و شرایط کنونی کشور از مهم‌ترین عوامل افزایش شدید نرخ ارز به شمار می‌روند.

تحلیل و ارزیابی صدای معلم از افزایش قیمت دلار و ارزهای خارجی و نقش جمشید بسم الله ها