تفکر انتقادی و هنر پرسش گری سقراطی

هنر پرسش گري سقراطي براي متفکران انتقادي مهم است زيرا هنر پرسشگري براي تعالي انديشه، جايگاه خاصي دارد. پرسش گري سقراطي يعني پرسش گري هدف مند، عميق و علاقه مند به ارزيابي جواب ها.

بين تفکر انتقادي و پرسش گري سقراطي، ارتباط ويژه اي است زيرا هر دو داراي يک نتيجه نهايي هستند.

تفکر انتقادي منجر به نگاه همه جانبه به عملکرد تفکر مي شود و پرسش گري سقراطي با ايجاد پرسش هاي اساسي، کيفيت اين نگاه همه جانبه را مي افزايد  .

هدف تفکر انتقادي ايجاد يک نظم در انديشيدن همچنين مشاهده، ارزيابي و بازسازي انديشه، احساس و اعمال است. با پرسش گري سقراطي، تفکر انتقادي مستحکم مي شود .

اصول پرسش گري سقراطي :

1- به جواب هر پرسشي که مي رسيد، آن را با يک پرسش ديگر امتداد و توسعه دهيد .

2- تا آنجا که ممکن است سعي کنيد مفهوم جواب را بيشتر درک کنيد .

3 - هر انديشه، در زماني معنا دارد که در يک شبکه با ديگر انديشه ها باشد. از طريق پرسش گري، سعي کنيد اين شبکه را بشناسيد .

4- هر تفکري، انعکاس يک قصد است. براي فهم يک انديشه بايد قصد که سرمنشا آن انديشه است بايد شناخته شود : قصدم از تفکر در اين باره چيست؟

5 - هر تفکري، بر اساس اطلاعاتي صورت مي گيرد. شما نمي توانيد معني انديشه تان را بفهميد تا زماني که معني و مفهوم اين اطلاعاتي که منجر به تفکر شما شده است را بيابيد : اطلاعات اوليه کدام بوده است؟ چه تجربياتي در اين باره دارم؟ از کجا متوجه شوم که اين اطلاعات درست است؟ 

6- هر تفکر به استنتاج و ايجاد يک معني منتهي مي شود. بدون فهم اين استنتاج ، درک تفکر امکان پدير نيست : چگونه به اين نتيجه رسيدم؟ دلايلم چه بود؟ آيا نتيجه جايگزيني هم وجود دارد؟

7- انديشه ها از به کارگيري مفاهيم به وجود مي آيند. بدون درک اين مفاهيمي که انديشه را شکل داده اند نمي توان آن انديشه را درک کرد : اصلي ترين ايده اي که مبنا قراردادم چيست؟

8- هر انديشه اي در بستر يک سري فرضيات رشد مي کند. اين فرضيات و آنچه که از پيش به عنوان درست پذيرفته شده است را بشناسيد : دقيقاً چه فرضياتي را دارم و چرا آنها را درست فرض کرده ام؟ 

9- هر انديشه به نتيجه و پيامدي منجر مي شود که شناخت آن براي درک انديشه لازم است .

10- هر انديشه در راستاي يک زاويه نگاه شکل مي گيرد. بدون شناخت اين زاويه نگاه ، نمي توان آن را درک کرد : از کدام زاويه نگاه به موضوع مي نگرم؟ آيا زاويه نگاه ديگري هم هست که بايد آن را در نظر داشته باشم؟

منبع :

 http://www.criticalthinking.org/articles/the-role-socratic-questioning-ttl.cfm