سه شنبه 16 شهریور و بر اساس دعوت مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش به " استودیو نگاه " رفتم .
موضوع گفت و گو در مورد " بازگشایی مدارس " بود .
این محل برای نخستین بار و در زمان ریاست مرتضی نظری با عنوان " استودیو الفبا " راه اندازی شد .
آن موقع فقط یک بار به این استودیو دعوت شدم .
روال این بود که یکی از مسئولین می آمد و خبرنگاران هم دعوت می شدند و آن مسئول به پرسش ها پاسخ می داد .
در واقع ، آن مقام و یا مسئول روی " صندلی داغ " می نشست .
آن یک باری هم که دعوت شدم « حسین خنیفر » آمده بود و البته سرپرست دانشگاه فرهنگیان بود .
معمولا « نجات بهرامی » که معاون رسانه ای مرکز بود و برخی اوقات مرتضی نظری این نشست ها را مدیریت می کردند .
بهرامی چندی پیش به خارج از کشور رفت برای پناهندگی . نظری هم فعلا سمتی ندارد اما گهگاهی نشست هایی می گذارد و مطالبی می نویسد .
اگرچه من فقط یک بار به استودیو الفبا دعوت شدم اما برخی خبرنگاران و رسانه ها ( بهتر بگوییم بنگاه های خبرپراکنی ) پای ثابت این نشست ها بودند .
این آپارتاید رسانه ای از دیر باز در آموزش و پرورش در جریان بوده است .
پس از رفتن نظری نشست های استودیو الفبا تعطیل شد و البته الان به " نگاه " تغییر نام داده است .
زمانی که وارد این استودیو شدم خواستم که حرف هایم را ضبط کنند اما « کتایون میرزایی » مجری نشست گفت که اجازه چنین کاری را ندارم .
دلیلش را هم توضیح نداد و درخواست من برای " اقناع " هم کارگر نیفتاد .
حدود دو هفته گذشته است اما نه خبر و نه گفت و گوی من در پرتال وزارت آموزش و پرورش منتشر نشده است البته انتظاری هم نیست چرا که رسانه های دولتی معمولا دوست دارند چیزی را منتشر کنند که با سیاست های رسمی و تعیین شده قبلی آنان هماهنگ و سازگار باشد .
من هم در ابتدای گفت و گو از سیاست های این وزارتخانه در طول دو سال گذشته انتقاد کردم .
دلیل تعطیلی نشست های رسانه ای را از مجری پرسیدم اما ایشان طرح این گونه مباحث را خارج از موضوع نشست عنوان کرد .
ایشان هدف از برگزاری چنین نشست هایی را فرهنگ سازی و اقناع خانواده ها و " جامعه " برای بازگشایی مدارس عنوان کرد .
پرسشی که برای من مطرح می شود آن است که با توجه به مواضع انتقادی من که بارها در « صدای معلم » مطرح شده و برای نخستین بار در «حوزه عمومی» در « رادیو گفت و گو » بیان شد ؛ آیا مسئولان این حوزه نمی دانستند و اگر می دانستند اساسا چرا از من دعوت کردند ؟
به نظر می رسد حداقل در این بخش شهامت و جسارت مسئولان صدا وسیما از وزارت آموزش و پرورش بیشتر باشد و واقعا صفت محافظه کاری و ترس سازمانی در این وزارتخانه نهادینه شده است از قاعده تا راس .
چند روز دیگر ظاهرا سال تحصیلی جدید آغاز می شود .
گفته شده است که نخستین ماه یعنی " مهر " کماکان به صورت " مجازی " خواهد بود و از آبان مدارس با رعایت برخی شرایط که آن هم از " بالا " دیکته می شود آموزش حضوری را شروع خواهند کرد .
هر چه فکر می کنم متوجه این تعطیلی دو ساله مدارس نمی شوم .
چه کسی و کدام نهاد باید پاسخ گوی ترک تحصیل بیش از 3 میلیون دانش آموز باشد ؟ این در حالی است که برخی آمارها از ترک تحصیل سی درصد از دانش آموزان خبر می دهند .
در نشست رسانه ای رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی نیز عنوان شد که تاکنون حداقل یک و نیم میلیون دانش آموز برای دریافت کتاب های درسی ثبت نام نکرده اند .
چه کسی و کدام نهاد باید پاسخ گوی ترک تحصیل بیش از 75 هزار دانش آموز عشایری باشد ؟ انگار هر چه بهمن بیگی بافته بود ، در این دو سال همه از بین رفت ...
حیدر تورانی عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش می گوید : ( این جا )
«50 هزار مدرسه در کشور داریم که زیر 50 دانش‌آموز دارند که متأسفانه دانش‌آموزان آنها هم به مدرسه نمی‌روند» حداقل سه بار تصمیم به بازگشایی مدارس گرفته شد اما با اختیاری اعلام کردن حضور دانش آموزان عملا مصوبات خود را به تمسخر گرفتند و اعتماد جامعه را نسبت به ثبات و پایداری در این وزارتخانه سلب نمودند .
این آمار در کشور تقریبا نیمی از مدارس را شامل می شود .
پرسش من این است که چرا این مدارس تعطیل شدند ؟
واقعا برپایی کلاس و استمرار آموزش حضوری در مدرسه ای با 50 دانش آموز خیلی سخت بوده است ؟
از سایر عوارض و پیامدها مانند افت تحصیلی ، افسردگی ، کودکان کار ، کودک همسری ، خودکشی و... فاکتور می گیریم .
مدیران این مدارس و مدیران بالاتر چگونه می خواهند با وجدان شغلی خود کنار بیایند زمانی که همه چیز را به مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا حواله می دادند ؟
چندی پیش یوشیهیده سوگا، نخست‌وزیر ژاپن در اقدامی غافلگیرانه اعلام کرد که از سمت خود کناره گیری می‌کند و زمینه را برای نخست‌وزیری جدید پس از یک سال آماده می‌کند.
این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که سوگا اعلام کرد که تلاش‌هایش برای مهار بیماری کووید-۱۹ نامطلوب بوده و عمده حمایت عمومی را هم دست داده است . » ( این جا )
در ایران هم آمار مرگ ناشی از کرونا در جهان رکورد می زند و هیچ اتفاقی هم نمی افتد و عمده واکنش مسئولان در سطوح مختلف در بی تفاوتی و پاسکاری مسئولیت ها خلاصه می شود .
و تاسف آورتر از همه آن که به دروغ در کتاب های درسی می نویسند که ایران از موفق ترین کشورها در زمینه « مدیریت کرونا » بوده است . شاید بهتر باشد این ناقدان و منکران هویت مدرسه ایرانی پیش از همه ، عملکرد و سهم واقعی خود را در شکل گیری وضعیت موجود زیر " ذره بین " قرار داده و به تحقیر آن پایان دهند .
هیچ گاه نباید فراموش کرد که جامعه ای بدون دلیل توسعه یافته و پیشرفته نمی شود .
کشوری هم که در فلاکت ، فقر و ناکارآمدی غوطه ور است هم بی دلیل نیست .
البته در این چرخه فلاکت و ناکارآمدی هم سایر اجزاء مدرسه مانند معلمان هم چندان بی تقصیر نیستند .
چه بسا اگر این «مطالبه عمومی» بود حداقل خودشان و دانش آموزان در این مدت طولانی واکسینه می شدند و دلیلی برای ادامه بی منطق تعطیلی مدارس نبود . نیازی به این همه شتاب و عجله در پی آن رخوت و سستی هم نبود و این همه مرگ و میر هم نبود .
فقدان مطالبه گری جدی و مستمر در این بخش صداقت مدعیان این وضعیت را با پرسش های جدی مواجه می سازد .
اما صدای تقریبا واحدی که در این مدت از درون آموزش و پرورش شنیده شد فقط " تعطیلی مدارس " بود .
ترجیع بند سخنان و استدلال های موافقان ادامه تعطیلی مدارس بر یک چیز بنا نهاده شده بود و آن حفظ " جان " بود .
ظاهر این مساله به نظر منطقی می رسد اما زمانی که همه جا باز است ، مسافرت ها به روال خود برقرار هستند ، مناسک و مراسم مذهبی هم با شدت تمام استمرار دارند ، بیان این گونه گزاره ها عاری از عنصر " صداقت " بوده و بیشتر به یک " شوخی " شبیه هستند .
برای راستی آزمایی این ادعا کافی است که فقط به نحوه رانندگی ایرانیان و کشته شدن و زخمی شدن هزاران نفر هر ساله و در تصادفات اشاره کرد که بیشتر به " عامل انسانی " مربوط می شوند .
و یا در داستان همیشگی " راهیان نور " که با وجود ناایمن بودن و ریسک بالای این گونه سفرها باز هم خانواده ها در بسیاری از موارد مخالفت جدی با آن نداشتند و تلاش جدی برای بهبود اساسی آن نمی کردند.
از این مثال ها می توان فراوان شد اما وقتی بنا برای " نشدن و نبودن " باشد شما هر دلیلی هم بیاورید جامعه نابالغ ، قانون گریز ایرانی و عقل ستیز ایرانی آن را توجیه خواهد کرد .
به جرات می توان بیان کرد که تنها دلیل برای استمرار تعطیلی مدارس با این وضعیت همانا " تنبلی و فرصت طلبی" نهادینه شده در فرهنگ ایرانی است که به شکل های مختلف خود را باز تولید می کند .
مسئولان وزارت آموزش و پرورش در این مدت با بی برنامگی تمام و در روزمرگی محض ، آموزش را کاملا " لوث " و از هویت خود خارج کردند . چه کسی و کدام نهاد باید پاسخ گوی ترک تحصیل بیش از 75 هزار دانش آموز عشایری باشد ؟ انگار هر چه بهمن بیگی بافته بود ، در این دو سال همه از بین رفت ...
حداقل سه بار تصمیم به بازگشایی مدارس گرفته شد اما با اختیاری اعلام کردن حضور دانش آموزان عملا مصوبات خود را به تمسخر گرفتند و اعتماد جامعه را نسبت به ثبات و پایداری در این وزارتخانه سلب نمودند .
الان هم به کرات از رسانه ها برای اقناع خانواده ها و اعتمادسازی برای فرستادن دانش آموزان به مدرسه می گویند .
هر چند اکثریت رسانه ها در این دو سال خودشان بر طبل تعطیلی مدارس نواختند و حالا در یک چرخش ناگهانی و معکوس از همین رسانه ها می خواهند که مدرسه را جای امن برای دانش آموزان جلوه دهند .
تا چندی پیش اکثریت نظرسنجی ها بر مخالفت با بازگشایی مدارس بود اما عليرضا كمرئي، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گردهمايي مشترك اعضاي شوراي معاونان و مديران كل آموزش و پرورش سراسر كشور با محوريت «پروژه مهر و بازگشايي مدارس در سال تحصيلي جديد» گفت که « براساس آمار، 75 درصد والدين با بازگشايي مدارس به صورت حضوري موافق هستند و تنها 25 درصد اعلام نارضايتي كرده‌اند كه بايد با آموزش‌هاي لازم، از دغدغه خاطر آنها در بازگشايي مدارس كم كنيم . »
" اعتماد " ممکن است یک شبه و یک دفعه از بین برود اما به دست آوردن و یا احیای آن ممکن است مدت زمان زیادی را همراه با صرف انرژی و منابع فراوان به همراه داشته باشد .
برخی اوقات بعضی به اصطلاح روشنفکران آموزشی ، مدرسه و کارکردهای آن را در کل زیر سوال می برند و این که مدرسه از حیز انتفاع خارج شده است .
در پاسخ به این ژست روشنفکرانه و به ظاهر دلسوزانه باید گفت که این ویرانی هم یک دفعه حادث نشده است و محصول مشترک " همه " بوده است .
از معلمی که سر کلاس می رود تا مقام و مدیری که بی توجه با واقعیت های جاری و تجارب جهانی برای آینده آموزش تصمیم گیری و سیاست گذاری می کند اما هر کس به اندازه خود .
شاید بهتر باشد این ناقدان و منکران هویت مدرسه ایرانی پیش از همه ، عملکرد و سهم واقعی خود را در شکل گیری وضعیت موجود زیر " ذره بین " قرار داده و به تحقیر آن پایان دهند .
حال « مدرسه ایرانی » خوب نیست .
برای احیای آن " فکر کنیم " .
در آخرین لحظات ، همکار خوبم خانم فهمیه طباطبایی چنین نوشت :
« یه عده دانش آموز که دیدن واکسیناسیون بچه ها داره جدی میشه و باید امسال برن مدرسه ، اینستاگرام پست گذاشتن :
« نه به واکسن اجباری »
شاید خیلی نتوان این افراد ناآگاه و خودمدار را مقصر دانست .
باید یقه کسانی را گرفت که آموزش را از ابتدا لوث و بی معنا کردند ، اقتدار مدرسه را به بازی گرفتند و البته معلمانی که خودشان کم کار کردند و برای این که اعتراض خانواده ها بلند نشود نمرات فله ای به آنان عطا فرمودند .
و نقطه سر خط ....
نظرات بینندگان
۱-مدارس از اسفند ۹۸ تا مهر ۴۰۰ جمعا ۱۹ ماه به قول شما تعطیل بوده اند که باید ۶ ماه برای دو تابستان و ۱ ماه برای دو عید نوروز و ۲ ماه برای امتحانات خرداد( که در شرایط عادی هم مدارس پذیرای دانش آموز نیست) کسر کنیم که عدد واقعی کلا ده ماه تعطیلی خواهد شد.
۲- هر چند که آموزش حضوری تعطیل بوده اما واژه تعطیلی چندان درست و قابل قبول نیست و در ذهن مردم اینطور تداعی می شود که گویا معلمان دو سال حقوق مفت گرفته اند! در حالی که فعالیت معلمان در شاد و ...تداوم داشته است.
۳-نمی توان در سیستم کاملا متمرکز آموزش و پرورش در ایران انتظار داشته باشیم که بعضی مدارس باز و بعضی دیگر تعطیل باشند! این دوگانگی باعث اعتراض کادر آموزشی و اولیا و دانش آموزان مدارسی خواهد شد که آموزش حضوری دارند.
۴- تعطیلی و غیر حضوری شدن مدارس
سلام
از کجای پاسخ من به این گزاره رسیدید که صدای معلم مغرض هست ؟
در کجای دنیا دو سال ، مدارس را به شکلی که ما انجام دادیم ؛ تعطیل می کنند ؟
وقتی می گوییم تعطیلی ، برخی به آن ها بر می خورد که فریادشان بلند می شود که این طور نیست .
از نظر کارشناسان آموزش غیرحضوری در بهترین حالت و حداکثر 30 درصد آموزش حضوری اثربخشی دارد .
اما در جامعه ما معمولا به آینده نمی اندیشند و فقط در حال سیر می کنند .
پایدار باشید .
با این شیوه آموزش خصوصا در مدارس دولتی و محروم و این همه معلم و محصل بی انگیزه و وجود مافیای کنکور و پزشکی! درس خواندن ، آب در هاون کوبیدن است! چه حضوری و ناشاد!و چه غیر حضوری و شادان! شما باید به دنبال کیفی شدن آموزش و بالا بردن انگیزه معلمان و محصلان و تحول در مدارس دولتی و محروم باشید. سپاس
سلام
برخی تمایل دارند همیشه بحث را به " حاشیه " بکشانند .
این روحیه و فرهنگ منفی در جامعه ایرانی قوی و ریشه دار است .
انگار بحث ما در این یادداشت ، دعوا سر روز شمار است ! در حالی که روح این مطلب چیز دیگری است .
این که آموزش در ایران از کالبد اصلی خود خارج شده و مدرسه از هویت خود تهی شده است .
به جای تحلیل و تعلیل این مساله برخی به دنبال شمردن دندان های اسب هستند !
اصلا فرض کنیم به قول شما ، درس خواندن فایده ای ندارد . معلم و دانش آموزان انگیزه ندارند و...
بعد باید چه کنیم ؟
نتیجه بگیریم که مدارس باید تعطیل باشند ؟! و روند قبلی ادامه یابد ؟
آیا فکر کرده اید که پس از این همه مدت اصلاح عادت های غلط زندگی در دانش آموزان چقدر مشکل است ؟
دانش آموزی که احتمالا تا ظهر می خوابیده و یا دانش آموزی که حضورش در کلاس های مجازی فرمالیته بوده و دنبال پول درآوردن بوده است ؟
در یادداشت تاکید کرده ام که مدرسه فعلی محصول عملکرد همه است و کسی نمی تواند پای خود را بیرون بکشد .
همین که تماشاگر هم بوده باشی برای گناهکار بودنت کافی است !
شما بفرمایید این الگویی که در ایران و در مورد مدارس اجرا شده چه قرینه و یا همانندی حتی در کشورهای عقب افتاده تر از ما دارد ؟
کدام کشور توسعه یافته مثل ما مدارس را تماما غیرحضوری کرد ؟
چرا دائما عادت کرده ایم که واقعیت ها را وارونه ببینیم ؟
تناقضی که همیشه وجود داشته این است که فرضا معلمان همیشه در حقوق و مزایا خود را با آن کشورها مقایسه می کنند اما نوبت به چیزهای دیگر که می رسد سریع می گویند :
" این جا ایران است " !
از قدیم گفته اند :
« شترسواری ، دولا دولا نمی شود ! »
باید صداقت داشته باشیم و حداقل خودمان را فریب ندهیم .
پایدار باشید .
حرف بنده و شما یکی است! شما هم می فرمایید که آموزش از کالبد خود خارج شده و مدرسه از هویت خود تهی گشته.ما هم همین را گفتیم! اما با شما موافق نیستم که همه در این وضع مقصریم! در این ساختار معیوب، معلم، هیچ اختیاری ندارد
آن گونه که شما هم می گویید نیست .
معلمان دارای ارکانی مانند شورای معلمان ، گروه های آموزشی و... هستند .
اگر هم این ها بی اثر شده اند مشکل را باید در خودمان جست و جو کنیم .
به نظرم ؛ معلمی که حتی اختیار مدیریت کلاسش را ندارد به درد حرفه معلمی هم نمی خورد !
پایدار باشید .
۴- همانطور که برای تعطیلی مدارس کسی نظر معلمان و محصلان و اولیا را نپرسید، برای بازگشایی هم نظر ایشان اهمیتی ندارد.
۵- مدارس نیاز به اقتدار ندارند! واقعیت این است که مدارس نیاز به معلمان باانگیزه و فضای آموزشی استاندارد و بهداشت و تغذیه مناسب و تغییر برنامه های آموزشی، کاهش ساعات آموزش تئوری و افزایش ساعات هنر و ورزش و تفریح و موسیقی و...دارند.
۶-ترک تحصیل چه اهمیتی دارد وقتی که تحصیل کردگان در آینده از همین ترک تحصیل کردگان !! عقب ترند!!
درود
قبل از وصل کردن شیر نفت به مدرسه ابتدا باید اقتصاد آموزش و پرورش تعریف و تبیین شود .
و مهم تر از آن باید سیستم جذب و تربیت معلمان دچار تحولات زیر بنایی شود .
پایدار باشید .
شاید استثناهایی باشد در میان معلمان ولی اگر تعارف را کنار بگذاریم اکثریت خواهان تعطیلی هستند
درود
پرسش خوبی است اما شاید در مجموع خیلی فرقی نکند .
چون نزدیک به 100 درصد بودجه آموزش و پرورش هزینه های پرسنلی است و حدود دو یا 3 درصد آن صرف هزینه های دیگر می شود .
پایدار باشید .
خیلی خوب نکات عنوان شده است.
نیاز نیست مردم به دهه ها و یا سالیان دور برسند تا عواقب مخاطرات تعطیلی مدارس را ببینند، در اولین ماه های بازگشایی حضوری مدارس، پشت دست گزیدن ها از تعطیلی مدارس شروع خواهد شد.
دانش آموزانی که رو در روی مدرسه و خانواده ها قرار خواهند گرفت، هرگز دانش آموزان ۱۹ ماه پیش نخواهند بود.
جامعه تنش های زیادی را باید تحمل کند که هزینه های سنگینی بابتش پرداخت خواهد شد.
هشدارها را خیلی وقت است داده ایم.
سلام
سپاس از توجه شما .
درست است که سال تحصیلی 1398 با کرونا شروع نشد اما هفت ماه از آن و تا پایان شهریور 1399 با بی برنامگی و هرج و مرج ناشی از کرونا به پایان رسید .
سال تحصیلی 1399 هم کاملا با تعطیلی مدارس همراه بود و اکنون سال تحصیلی 1400 در حال آغاز شدن است که آن هم آغازش مثل قبل است .
آیا شما مطمئن هستید که مثل قبل نشود ؟
سال تحصیلی که آغاز شود و معلم و دانش آموزان همدیگر را نبینند و به همین گونه معلمان هم تبادل تجربیات نداشته باشند ؛ آیا می توان بر آن بازگشایی مدارس نام نهاد ؟
پایدار باشید .
درود دوباره
1- وقتی " صدا " شنیده نمی شود ، باید دنبال علت بود .
باید دنبال تحلیل و چرایی آن بود .
آیا شما در آموزش و پرورش " حوزه عمومی " دارید ؟
آیا رسانه های مستقل و منتقد و تشکل های مستقل فراگیر دارید ؟
آیا سازمان نظام معلمی دارید ؟
آیا معلم حرفه ای در سیستم تعریف شده است ؟
و...
2- این طور نیست که کشورهای توسعه یافته یک دفعه و یک شبه به اهمیت آموزش پی برده باشند .
این امر زمان برده و مهم این که نخبگان جامعه بیکار و معطل نبوده اند و به روشنگری جامعه پرداخته اند و البته هزینه هم داده اند .
ماحصل تفکر جامعه را می توانید در مدرسه و روح آموزش حس کنید .
3- مدرسه یک شبه زندان نشده است .
این محصول و برآیند فضای کلی جامعه و نوع فرهنگ و روابط حاکم بر ساختار روابط تعریف شده است .
4- آموزش و پرورش بزرگ ترین وزارتخانه کشور است .
هر گونه افزایش در بودجه و اعتبارات آن رقمی بزرگ خواهد شد .
ابتدا باید سهم آموزش و پرورش ایران از GDP تعریف و تبیین شود .
در این 43 سال چنین امری محقق نشده است .
با شعار نمی شود اقتصاد کشور و آموزش را متحول کرد .
مدیریت راهبردی در جامعه اصلی ترین نیاز است .
5- نظر شما کاملا صحیح است .
کرونا خیلی چیزها را عیان کرد .
این که در این مدت ، چه کسانی دوستدار مدرسه بودند و به دنبال ارتقای آن و چه کسانی آن را محلی برای کاسبی و استراحت در نظر گرفته اند !
پایدار باشید .
درود
مهم ترین دلایل می توانند بی برنامگی ، روزمرگی و فقدان انگیزه برای به روزآوری نظام آموزشی باشد .
هر چند همه این ها زیر مجموعه مساله اصلی یعنی " فرهنگ " هستند .
پایدار باشید .
درود
من سعی مردم پاسخ شما را بدهم اما سهم و نقشی در این تعطیلی مدارس نداشته ام .
بهتر است این سوال را کسانی پاسخ دهند که در این دو سال مدام و بی وقفه بر طبل تعطیلی مدارس کوبیدند و البته از این همه تعطیلی خسته هم نشده اند !
پایدار باشید /.
آقای سلیمی
صحیح است اما ایرانیان اکثرا و حداقل در ظاهر می خواهند خود را شبیه ملل مترقی کنند اما حوصله پای نهادن در این مسیر پر سنگلاخ را ندارند .
پایدار باشید .
با وضعیتی که پیش اومد، معلم کارش دوچندان شد، آموزش لوث نماند ولی نمیشه ادعا کرد که کیفیتش با زمانی که حضوری بود برابری می کنه، با این حال زیاد هم بی کیفیت نیست که جای نگرانی داشته باشه.
و جا داره از تک تک معلمان عزیزمون، قدردانی بشه که تو این وضعیت واقعاً از جون مایه گذاشتن.