در آموزش و پرورش 930 هزار نفر همکار داریم ؛ 872 هزار نفر شاغل هستند و 549 هزار نفر در قالب معلم در کلاس های درس هستند

اجازه بدهید بگوییم در مدت این 2 ماه به چه اموری پرداختیم و یک گزارشی به شما بزرگواران بدهیم و شما هم آن را به جامعه منتقل نمایید .

اولین کاری که بنده به محض ورود به وزارت آموزش و پرورش بیان کردم این بود که تلاش کنیم تا سند تحول بنیادین را به شکل متوازن در نظام و تعلیم و تربیت عملیاتی کنیم .

چون نقشه راه نظام تعلیم و تربیت امروز سند تحول بنیادین است و همه ابعاد و ارکان نظام تعلم و تربیت از ستاد تا صف باید بر این موضوع متمرکز شوند که این سند را به صورت متوازن اجرایی سازی کنند .

این سند 5 آموزه اصلی دارد .

اجازه بدهید به عناوین آن اشاره کنم .

این 5 آموزه اتفاقا 5 اشکال را در آموزش و پرورش هدف گذاری کرده است .

چون عنوان این سند عبارت است از : " سند تحول بنیادین " .

معنایش این است که وضع موجود آموزش و پرورش رضایت بخش نیست ، می بایست سندی تولید کرد که تحول آفرینی کند و ضمنا تحول بنیادین هم بیافریند .

اولین اشکالی که نظام تعلیم و تربیت ما دارد این است که نظام تعلیم و تربیت تک ساحتی است. متمرکز بر آموزش است و پرورش و ابعاد دیگر ساحت های دیگر تعلیم و تربیت را کمتر مورد توجه قرار می دهد. لذا یکی از آموزه های اصلی سند  ،تعلیم و تربیت تمام ساحتی است که هم و غم مان را برای این موضوع ان شاءالله معطوف خواهیم داشت.

دومین عارضه ای که تعلیم و تربیت از آن رنج می برد نگاه به معلول ها است تا به علت ها. پیدا کردن راه کارهای موقتی است تا پایدار و اصلی. بنابراین دومین آموزه سند چرخش های تحول آفرین است که اتفاقا این چرخش های تحول آفرین بر راه کارهای پایدار ، بر نگاه های علت های ساختاری تا معلول ها تاکید می کند و از سلیقه گرایی و هیجان زدگی و کمی نگری و شتابزدگی ، نظام تعلیم و تربیت را پرهیز می دارد.

مهمترین چرخش تحول آفرین چرخش نظام تعلیم و تربیت از یک دستگاه آموزشی به یک نهاد فرهنگی و تربیتی است. 37  چرخش تحول آفرین هدف گذاری شده که همکاران ما باید آنها را در برنامه ریزی خودشان لحاظ  کنند.

سومین اشکالی که نظام تعلیم و تربیت با آن مواجه است و البته جامعه هم تا حدودی با آن مواجه است تغییرگرایی های هویتی و بحران افتخارهویت ها است. شما اگر یادتان باشد در زمان رژیم طاغوت هویت ما ایرانیان را به ملیت و فقط تاریخ مان تقلیل داده بودند بعد در موقع انقلاب برای مقابله با آن هویت مان را فقط بر مبانی دین مان تقلیل دادیم . در حالی که ایران اسلامی و اسلام ایرانی بر هویت ملی، دینی و تاریخی باید به شکل ترکیبی دیده بشود و اتفاقا سند تحول بنیادین یکی از آموزه های اصلی اش هویت های ترکیبی ، هویتی دینی ، هویت انقلابی هویت محلی ، هویت ملی و هویت بین المللی است که به عنوان یک آموزه در بحث افتخارآفرینی هویتی و ترکیبی نگاه کردن هویت هدف گذاری شده است و البته چهارمین و پنجمین آموزه هم که بعد از سوالات شما توضیح می دهم عدالت آموزشی و ارتقاء کیفیت که هدف گذاری شده است. اینها آموزه های اصلی سند تحول بنیادین است.

اما برای این که این آموزه ها محقق بشود در خود سند تحول بنیادین یک ساختار در نظر گرفته شده است که یک بخش از این ساختار 131 راهکار عملیاتی ساخته شده و بخش دیگر شش خرده نظامی است که همه اهداف را در قالب این شش خرده نظام دیده که خوشبختانه این شش خرده نظام عملیاتی تبیین ، تدوین و تصویب شده است. 

چگونه تبیین و تصویب شده است ؟

 معاونین وزارتخانه در برنامه کاری خودشان این خرده نظام ها را یک .معاونین دو . بر اساس تعلیم و تربیت تمام ساحتی و سه . بر اسا اهداف دوره های تحصیلی تنظیم کردند .  و 670 راهکار و برنامه از دل سند تحول بنیادین استخراج شده که در برنامه ششم و هفتم خواهد نشست. این راهکارها به دلیل این که می خواهد بومی سازی بشود همه به استان ها رفته است. 32 استان کشور ما با رویکرد بومی سازی این 670 را بررسی مجدد کردند ، از استان ها رفته است الآن در 760 منطقه آموزشی است. در مناطق آموزشی اینها دارند بومی سازی می شوند. اما در مناطق که در این مرحله هستیم ما چند اقدام گفته ایم که انجام بدهند. یک .نگاه به آموزش  سند تحول بنیادین است که تجویزی به آن می گوییم مهندسی و تجویزی. یک راهکار دیگر هم نگاه ما به صورت اغنایی و متقاعدسازی سازی این کارها را بکنیم. ما دومی را ارجحیت دادیم. اولا این کار را کردیم  ، ثانیا در مناطق در قالب معاونت هایی گفتیم وارد مدرسه نشود ؛بعد چهار تا میز باید تهیه بشود . میز اول دوره ابتدایی ، میز دوم ابتدایی ، میز دوره اول متوسطه و میز دوره دوم متوسطه .چهار میز برای اجرایی سازی سند تحول بنیادین با حضور همه شرکا یعنی مسئولین آموزش و پرورش، اولیاء صاحبنظران، دانش آموزان، معلمان و مدیران مدارس.

 همه در این میزها حضور داشته باشند . این برنامه ها را بررسی بومی سازی بکنند و برنامه ها را به دو بخش تقسیم بکنند . برنامه های تجویزی که به همه انواع مدارس ما ربط دارند و برنامه های التزامی تجویزی. بخش زیادی از این برنامه ها را به صورت تجویزی به مدارس بدهند تا کمیتش کم و کیفیتش افزایش پیدا بکند.

 بنابراین با این رویکرد از اول مهر ما تمام تلاشمان را می کنیم تا آموزه های سند تحول بنیادین و برنامه های عملیاتی ناشی از آموزه های این سند وارد مدرسه بشود. چون در نظام تعلیم و تربیت ما اگر موضوعی را وارد مدرسه نکنیم هزینه اضافی زمان و اعتبارات بودجه ای را صرف کردیم چون فلسفه وجودی همه ما این است که در مدارس اتفاق بیفتد و انشاءالله سند تحول بنیادین آرام آرام وارد مدارس ما بشود به شیوه ای که خدمتتان عرض کردم.

سند تحول بنیادین یک لایه های نظری دارد که تدوین شده است و یک لایه های برنامه ای دارد که تدوین شده و یک لایه عملیاتی دارد که از اول مهر وارد مدرسه باید بشود ؛ لایه چهارم آن لایه نهادی است. لایه نهادی یعنی تقسیم کار ملی که همه ابعاد دولتی ها ، عمومی ها و مردمی و اولیاء بتوانند در اجرایی سازی سند نقش شان را ایفا کنند. من دقیقا به یاد دارم زمانی که خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم یک جمله ای فرمودند که خیلی مهم بود. فرمودند می ارزد برای گفتمان سازی سند تحول بنیادین یکی از شبکه های تلویزیون اختصاص پیدا بکند برای آموزش سند تحول بنیادین.

ما شرکایی داریم در دستور کار ملی که انشاءالله آنها را در لایه نهادی کمک خواهیم گرفت. پنجاه تا شصت درصد برنامه های سند تحول بنیادین که می خواهد وارد مدارس بشود نوآورانه است. به عبارتی تاسیسی است. برنامه ای که تا حال انگار نبوده است. بیست و پنج درصد برنامه تقویتی برنامه ای که وجود دارد اینها تقویت می کنند بیست و پنج درصد دیگرش هم برنامه های تطبیقی و تبدیلی است که انشاءالله با این شکل پیش خواهیم رفت.

 در اجرایی سازی سند تحول بنیادین دو نکته دیگر هم مدنظر ما است یک این که به هیچ عنوان آموزه های سند تحول بنیادین را فرو نکاهیم ، تضعیف نکنیم ، تحریف نکنیم و از کوچک انگاری آن بپرهیزیم و دوم این که عزم درون سازمانی و برون سازمانی خودمان را معطوف کنیم با همه ظرفیت های درون سازمانی و برون سازمانی برای اجرایی سازی سند تحول بنیادین که انشاءالله به کار گرفته بشود.

و آخرین نکته در مورد سند تحول بنیادین این که برای ارزیابی و بهبود عملکرد پیرامون سند تحول بنیادین داشبرد سند تحول بنیادین تدوین شده ، تمام این برنامه ها سامانه وارد داشبورد خواهد شد و نقاط کور ،  خاکستری ، قرمز ، سفید و زرد که به لحاظ مدیریتی میزان پیشرفت و تحقق اهداف مشخص می کند که در این داشبرد قرار گرفته و ما مشخص و کامل رصد می کنیم. سال 1398 از مجموع این برنامه ها 82 برنامه اولویت دار در نظر گرفتیم که اینها را در اولویت کاریمان سند تحول بنیادین و اجرایی سازی مان قرار می دهیم .

من وارد وزارت آموزش و پرورش که شدم اولین موضوعی که به صورت اجرایی پیش روی من بود اوقات فراغت بود. امروز 40 برنامه اوقات فراغتی با رویکرد مهارتی، هنری، دینی و ورزشی در چهل نوع برنامه و با حضور چهار میلیون دانش آموز در حال انجام است.

بحث بعدی در مورد پروژه مهراست .

در مهر اولین گام ثبت نام درست دانش آموزان است. ما برای این که مهر باشکوهی داشته باشیم ابتدا باید یک ثبت نام روان ، آسان و عادلانه و قانونی داشته باشیم. تا الآن 85 درصد دانش آموزان باید ثبت نام کنند ثبت نام کرده اند. بیش از ده هزار اکیپ علاوه بر سامانه های الکترونیکی که کار نظارت بر ثبت نام را انجام می دهند به عنوان بازدید فرستادیم . 4000 شکایت مردمی دریافت داشتیم. که این چهار هزار شکایت مردمی ده درصدش شکایتی بوده که مدارس دولتی از ما تقاضای پول کرده اند که نباید تقاضای پول بکنند. چهار درصد این شکایات مبتنی بر مدارس غیر دولتی بوده که خارج از تعرفه ها بیشتر گرفتند و چهار درصد هم مربوط به شکایاتی بوده که در یک منطقه ای که باید دانش آموز را می نوشتند ننوشتند ، رعایت بهترین و نزدیکترین مدرسه را نکردند. که ما اینها را در حال رصد کردن هستیم. البته ما اعتراف می کنیم که ما هنوز در ثبت نام دانش آموزان در این آیتم هایی که عرض کردیم هنوز هم مشکل داریم. اما این را هم تاکید می کنم که روند مشکلاتمان رو به فروکاستن است چون در همین مدت که من آمده ام حداقل با 16 مدیر برای این تخلفات برخورد کردیم و15  مدیر عزل شدند. این روند ادامه پیدا می کند گر چه ما معتقدیم مدیران آموزشگاه های ما  غالبا در این راستا تعلیم و تربیت  را در چهار چوب قانون عمل می کنند اما مدیرانی که رعایت این قوانین را نکنند ما وظیفه داریم برخورد کنیم.

نکته دوم برای مهر باشکوه مهری است که دانش آموزان بدون کتاب نباشند . 102 میلیون جلد کتاب تدوین چاپ ، منتشر و به استان ها منتقل شده است و تا 25 شهریور تمام این کتاب ها به تمام دانش آموزان داده خواهد شد در 1000 عنوان جلد کتاب. تمام کاغذ آن با قیمت ارز دولتی گرفته شده و بنابراین با کمترین افزایش قیمت دانش آموزان مواجه خواهند بود.

نکته بعدی که در پروژه مهر ما هدف گذاری کرده ایم آماده سازی مدیران آموزشگاه ها است. با 12000 مدیری که در سامانه ثبت نام کرده اند که بعد به عنوان مدیران جدید مدیریت آموزشگاه را قبول کنند در10 سر فصل آموزش شان داده ایم و آماده شان کرده ایم که انشاءالله بتوانند مدیریت آموزشگاهی را به خوبی به عهده بگیرند.

مهر باشکوه باید معلمان آماده و توانمند هم داشته باشیم. 80 معلمانی که باید آموزش ضمن خدمت را برای اول مهر دریافت کنند این آموزش های ضمن خدمت داده شده و تا 15  شهریور ، 100 درصد معلمان این آموزش ها را برای آمادگی بیشتر برای شروع اول مهر خواهند دید.

 اول مهر باشکوه اول مهری است که فضاها و تجهیزات استاندارد در خدمت دانش آموزان قرار بگیرد. دو هزار پروژه در قالب ده هزار کلاس درس اول مهر به دانش آموزان سراسر کشور تقدیم خواهد شد. ما 1400 مدرسه داشتیم که در جریان سیل  که 22 استان کشور را در بر گرفت و استان لرستان ،گلستان و خوزستان بیشتر آسیب دیدند  ؛ 1400 مدرسه آسیب دیدند. 270 مدرسه کامل تخریب شده اند و احتیاج به ساخت مجدد دارند . مدارسی که سه تا پنج کلاسه باشند شروع شده اند و تا اول مهر تحویل داده می شوند و مدارسی که بیشتر از پنج کلاس باشند تا آخر سال در برنامه ریزی قرار داده ایم که آماده کنیم ؛ مابقی مدارسی که احتیاج به تعمیر اساسی و غیر اساسی داشتند همه در دستور کار است و برای اول مهر آماده می شوند.

در کرمانشاه به صورت مشترک 370 کلاس را اول مهر افتتاح خواهیم کرد و به دانش آموزان تقدیم خواهیم کرد.

 اول مهر بنده اعلام کردم پایان مدارس خشتی گلی را جشن خواهیم گرفت. البته آن روز که اعلام کردم گفتم به جز سیستان و بلوچستان. اما چند شبی خوابم نمی برد که چرا به جز سیستان و بلوچستان ؟

این که گفتیم به جز سیستان و بلوچستان برای این که در دست کم از 400 مدرسه خشتی کشور 167 تای آن در سیستان و بلوچستان بود و نگران بودم که نتوانیم به اول مهر برسانیم. اما من این پنج شنبه و جمعه به همه استان های سیل زده رفتم و با خیرین و اکیپ مختلفی از کارشناسان سه روز در سیستان و بلوچستان خواهم بود و داریم تمهید می کنیم که سیستان و بلوچستان اول مهرهم پایان مدارس خشتی و گلی اش را جشن بگیرد.

من به مردم ایران و به شما خبرنگاران خبر خوب دیگری هم دارم. در مورد پایان مدارس نفتی. انشاءالله 24000 کلاس های درسی که علمک های گاز به مدرسه رفته است اول مهر به بخاری های هوشمند مجهز خواهند شد و در این راستا 300 میلیارد تومان به ان تخصیص پیدا کرده و مدارسی هم که علمک ندارند بخاری تابشی هست مشابه نفتی انشاءالله با دعای شما و مردم خارج خواهند شد و ما جشن  آن را خواهیم گرفت.

اما اول مهر ما علاوه بر اینها با یک معضل جدی تری مواجه هستیم که حتما در سوالات شما هم هست. با معضل کمبود معلم و نیروی انسانی برای کلاس های درس.

 شعار ما این است که اول مهر هیچ کلاسی بدون معلم ، هیچ کلاسی با بخاری نفتی و هیچ مدرسه خشتی گلی نباید وجود داشته باشد. اما بدانید که در این زمینه ما خیلی مشکل داریم ولی معتقدم که باید به مشکلات هجوم آورد. اگر این مشکلات به صورت معمولی مدیریت بکنیم حل نخواهد شد.

 در طی سال های 1397  تا 1402 255000 از معلمان ما بازنشسته می شوند. یعنی به عبارتی 5 / 17 درصد دانش آموزانمان در این مدت افزایش در حالی که 30  درصد نیروهایمان کاهش پیدا خواهد کرد.

 الآن 930 هزار همکار داریم  که 872 هزار نفر شاغل هستند . 39 هزار نفر اداری ، 66 هزار نفر خدماتی  ، 42 هزار نیروی  کیفیت بخش داریم .

 174 هزار مدیر داریم و 549 هزار نفر در قالب معلم در کلاس های درس هستند . اول مهر امسال 60 هزار نفر از این معلمین بازنشسته خواهند شد در حالی که ورودی های ما برای جایگزینی ها از دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی و ماده 28 و ماده 1 در مجموع بیست هزار نفر فارغ التحصیل می شوند و البته تلاش داریم می کنیم که 10 الی 13 هزار نیرو از حق التدریسی ها ، پیش دبستانی ها ، نیروهای شرکتی ، آموزشیاران نهضت که البته همه اکثر اینها شاغلند ؛ نیرویی نیستند که به ما اضافه بشوند  فقط تبدیل وضعیت پیدا می کنند ؛ استفاده بکنیم.

5000 نیروی خدماتی هم تا اول مهر به مدارس ما گرفته خواهند شد که کار خدماتی انجام بدهند و البته ممکن است این سوال ممکن است برای شما پیش بیاید که تفاوت 40 هزار چیست و چگونه باید جبران کنیم ؟

و شما می گویید کلاس بدون معلم نخواهید داشت ؟

راهکارهایی که ما در نظر گرفتیم با آقای اللهیار و دوستان گرفته ایم استمرار بازنشسته ها است. 15 هزار از آن 60 هزار قابلیت استمرار دارند که 100 هزار ساعت در سال می توانند پاسخگو باشند. آموزشیاران نهضت که حدود 16 هزار نفر هستند تصمیم گرفتیم از اول مهر همه اینها را در قالب حق التدریس استفاده بکنیم آنهایی که هم که شامل قانون مجلس هستند که با آزمون تبدیل وضعیت بدهیم آنها را تبدیل وضعیت خواهیم داد و آنهایی که امسال شامل تبدیل وضعیت نشوند اینها را به صورت حق التدریس می گیریم که بخشی از نیروهای ما را جبران کند.

تدریس معاون معلم 10 هزار نیرو را شامل می شود . 240 هزار ساعت می توانیم از این طریق پوشش بدهیم . سرباز معلم 3603  نفر هستند . طرح خرید خدمات 493 هزار دانش آموز شانزده هزار کلاس درس را پوشش می دهند . امسال با سپاه تفاهم کردیم که درس آمادگی دفاعی را در قالب خرید خدمت به سپاه بدهیم از این جهت جبران کمبود نیروی انسانی مان خواهد شد .

 طرح معلم تمام وقت . 10000 معلم تاکنون معلم تمام وقت گرفته اند. ما پیش بینی می کنیم با توجه به استقبالی که صورت گرفته نزدیک به 100 هزار نفر استقبال بشود و برای اول مهر معلم تمام وقت بشوند که خودش بخشی از تدریس ما را جبران می کند.

طرح نوبت دوم مدیران و معاونین و حق التدریس شاغلین .

 ما دو میلیون و چهار صد و هشتاد هزار ساعت با شاغلینی که الآن هستند تفاهم نامه امضا کردیم . با تمام استان ها از طریق این فرمی که گفتم تفاهم نامه امضا کردیم که کمبود نیروی انسانی نداشته باشند و تا پایان مرداد ماه صدور ابلاغ معلمین اتفاق خواهد افتاد الی 20 تا 25 شهریور که یک نقل و انتقالات اضطراری داریم بنابراین در 27  شهریور کلا سامانه صدورابلاغ بسته خواهد شد.

در سال جدید 25 هزار دانشجوی دانشگاه  فرهنگیان، 12 هزار ماده 28 و ماده یک  و 2 هزار نیرو مخصوص استان سیستان و بلوچستان از طریق دانشگاه فرهنگیان . شهید رجایی پذیرش خواهند شد که بتوانند آینده نیروی انسانی را تضمین کنند.

 پرونده تحصیلی و بهداشتی بچه ها از اول مهر الکترونیکی خواهد شد.

ادامه دارد

پیاده سازی و ویرایش : زهرا قاسم پور دیزجی

بخش نخست