" تا زمانی که در سلسله مراتب و ساختار سازمانی یک چنین لایه قطوری داشته باشید اصلا مدرسه رشد نمی کند ؛ چه آدم هایی ترک کردند، چه آدم هایی خودشان را زدند که وا مصیبتا وا اسلاما! بیست و شش مورد طی یک بخشنامه ای تفویض شد به استان و منطقه و مدرسه !

قرار بر این بود که مشروح سخنان وزیر آموزش و پرورش پس از پیاده سازی به صورت کامل در صدای معلم منتشر گردد .

بخش پایانی سخنان وزیر آموزش و پرورش تقدیم شما می شود

شک نکنید «  برنامه تعالی مدیریت » به نتیجه نخواهد رسید تا زمانی که ادارات ما سهمش در سیستم تصمیم گیری  کوچک شود/ تا زمانی که در سلسله مراتب و ساختار سازمانی یک چنین لایه قطوری داشته باشید اصلا مدرسه رشد نمی کند تا بتواند توانایی تصمیم گیری پیدا کند. مدرسه به بلوغ نمی رسد/ امروز مدرسه مان و نظام آموزش و پرورش مان نظام کنترل کیفیت بالای سرش نیست. امروز یک نظام هوشمند کنترل نداریم تا بتواند مرتبا بازخوردها و نشانه های پیشرفت و یا پسرفت را در پنل مدیریتی در مقابل مدیران در سطوح مختلف نشان بدهد/ با همه این اشکالاتی که می گیریم خوب سی و شش هزار میلیارد تومان دولت در اختیار آموزش و پرورش می گذارد و سیستمی نداریم که ببینیم که با این پول چقدر به هدف هایمان نزدیک شده ایم/ فکر نمی کنم حتی یک مدرسه ای داشته باشیم بین این صد و پنج هزار مدرسه که چنین چشم اندازی را داشته باشد/ سه چهار سال بعد از آن که من در کمیته مستند سازی وزارت خانه مشغول به کار بودم آمدم از روی ذوق بررسی کردم تا ببینم آن بیست و شش مورد و هزینه سنگینی که برای آن اتفاق افتاد چقدر هنوز وجود دارد و دیدم از آن بیست و شش مورد، شانزده موردش به سر خانه اولش برگشته است/ این کارها جرات و جسارت می خواهد / پشت سرمان را نگاه کرده ایم و حرف های مفصلی که در برنامه تعالی مدیریتی زدیم اتفاق افتاده بود اما امروز اثری از آن باقی نمانده بود...

 کاهش تمرکز شرط اصلی برای مسیری که شما دارید حرکت می کنید است. شک نکنید «  برنامه تعالی مدیریت » به نتیجه نخواهد رسید تا زمانی که ادارات ما سهمش در سیستم تصمیم گیری  کوچک شود .

با همه این اشکالاتی که می گیریم خوب سی و شش هزار میلیارد تومان دولت در اختیار آموزش و پرورش می گذارد و سیستمی نداریم که ببینیم که با این پول چقدر به هدف هایمان نزدیک شده ایم  بنده در حوزه ستادی سه هزار نفر پرسنل دارم. در سطح ادارات کل آموزش و پرورش در هر استانی دو اداره کل داریم به غیر از کانون پرورشی فکری که یک شرکت دولتی است و اداره کل نوسازی داریم و اداره کل آموزش و پرورش استان. هفتصد و شصت منطقه آموزشی و قریب پنجاه هزار نفر پرسنل داریم. این را از زبان کسی می شنوید که سی و پنج سال در سیستم آموزشی بوده است.

در وهله اول به خودم انتقاد می کنم. بنابراین اگر صحبت از کاهش تمرکز و کوچک سازی سیستم اداری و چابک سازی سیستم اداری می شود نه به خاطر این که سی هزار نفر کم کنیم ، بیست هزار نفر کسر کنیم . بیست هزار را ضرب در دو میلیون تومان در ماه ضرب در دوازده ماه در سال  ...

نه ! خواسته این نیست ! تا زمانی که در سلسله مراتب و ساختار سازمانی یک چنین لایه قطوری داشته باشید اصلا مدرسه رشد نمی کند تا بتواند توانایی تصمیم گیری پیدا کند. مدرسه به بلوغ نمی رسد !

نکته سومی که تقدیم حضور شما می کنم بحث نظام کنترل و تضمین کیفیت است. در هر جا سخن از نظام های تعالی مدیریت در سازمان ها می شود به ویژه سازمان های آموزشی مثل برنامه تعالی مدیریت در وهله اولش ارتقاء شایستگی هاست با یک مقدار(تغییر فاز) کاهش تمرکز و تفویض اختیار است و به موازات این طراحی و استقرار نظام کنترل و تضمین کیفیت است.

امروز مدرسه مان و نظام آموزش و پرورش مان نظام کنترل کیفیت بالای سرش نیست. امروز یک نظام هوشمند کنترل نداریم تا بتواند مرتبا بازخوردها و نشانه های پیشرفت و یا پسرفت را در پنل مدیریتی در مقابل مدیران در سطوح مختلف نشان بدهد.

داشبردهای مدیریتی که در مقابل چشم رئیس منطقه نشان می دهد که الآن کدام مدرسه در کدام زمینه چقدر پیشرفت کرده ، در چند رشته در مقایسه با موقعیت قبلی خودش البته نه در مقایسه با یک مدرسه دیگر که با موقعیت دیگری قرار دارد. چقدر پیشرفت داشتیم و چقدر پسرفت داشتیم. این گیج ها و داشبوردهای مدیریتی در برابر چشم مدیر کل استان و بخش کارشناسی استان باید دائما نشان داده شود که آیا داریم به هدف نزدیک می شویم یا دور می شویم.

امسال علیرغم همه کمبودهایی که داریم مبلغ  سه هزار میلیارد تومان دولت در بخش هزینه های ما دارد طراحی می کند که معمولا در آموزش و پرورش همیشه در آخر سال با کسری بودجه مواجه است و این کسری معمولا هفت تا شش درصد در برخی از موارد تا ده درصد افزایش داشته است.

اگر بخواهیم آن ده درصد افزایش را محاسبه کنیم حدود سی و شش هزار میلیارد تومان تا پایان سال 96 دولت در اختیار آموزش و پرورش می گذارد. تازه فکر نمی کنم حتی یک مدرسه ای داشته باشیم بین این صد و پنج هزار مدرسه که چنین چشم اندازی را داشته باشدهمه ناراضی هم هستیم ، به درستی هم ناراضی هستیم. یعنی مدرسه ما سقفش دارد پایین می آید ، پول آب و برق ندارد، معلم ما از حیث معیشت ناراضی است، کفاف زندگیش را نمی دهد ؛ مجبور است شغل دوم داشته باشد و معلمی که شغل دوم دارد . معلمی نمی شود که بچه ها را به مراتبی از تعلیم و تربیت برساند. با همه این اشکالاتی که می گیریم خوب سی و شش هزار میلیارد تومان دولت در اختیار آموزش و پرورش می گذارد و سیستمی نداریم که ببینیم که با این پول چقدر به هدف هایمان نزدیک شده ایم ؟

 در این کتاب که تحت عنوان تعالیم مدیر مدرسه است بخشی که خدمت شما می خوانم از سند تحول آورده شده است چون سند را همراه نداشتم از این کتاب استفاده می کنم. آیا مدرسه امروز ما در چنین مختصاتی هست یا نیست . من چند نمونه از این  موارد را می خوانم.

مدرسه کانون تربیت محلی. چه نمره ای به این می دهید؟ چند درصد از مدارس از صد و پنج هزار مدرسه امروز کانون تربیتی محله است؟ مدرسه باید دارای چشم انداز آرمانی اختصاصی باشد ؛ یعنی هر مدرسه ای با توجه به موقعیت جغرافیایی و منطقه ای خودش برای خودش باید یک چشم انداز آرمانی اختصاصی داشته باشد.

فکر نمی کنم حتی یک مدرسه ای داشته باشیم بین این صد و پنج هزار مدرسه که چنین چشم اندازی را داشته باشد. حمایت از نوآوری و نواندیشی. برخورداری از روح علمی و پژوهشی. حاکمیت مناسبات اخلاقی و اعتقادی. ارتباط متقابل سازنده مبتنی بر مشارکت. ما بر اساس آن نظام کنترل و تضمین کیفیت باید ببینیم که مدارسمان به این سمت نزدیک می شود یا نه؟ اینها چشم اندازهای ماست.

این کارها جرات و جسارت می خواهد    متاسفانه امروز این را نداریم. در سال تحصیلی جاری به موازات برنامه تعالی مدرسه و برگرفته از مفاد این برنامه دو کار دیگر را به موازات جلو می بریم. یکی بخش و بحث تفویض اختیار که ان شاءالله تا دو ماه دیگر عملا آغاز خواهیم کرد به لطف خداوند و همت دوستانمان در آموزش و پرورش که اختیارات به مدرسه تفویض بشود .

در ایام وزارت آقای حاجی من در شورای آموزش عالی آموزش و پرورش بودم . بخشنامه ای خیلی به سختی تهیه شد ، بیست و شش مورد داشت. چقدر خون و خونریزی شد. چه آدم هایی کشته شدند ، چه آدم هایی ترک کردند، چه آدم هایی خودشان را زدند ، که وا مصیبتا وا اسلاما! بیست و شش مورد طی یک بخشنامه ای تفویض شد به استان و منطقه و مدرسه !

سه چهار سال بعد از آن که من در کمیته مستند سازی وزارت خانه مشغول به کار بودم آمدم از روی ذوق بررسی کردم تا ببینم آن بیست و شش مورد و هزینه سنگینی که برای آن اتفاق افتاد چقدر هنوز وجود دارد و دیدم از آن بیست و شش مورد، شانزده موردش به سر خانه اولش برگشته است !

فقط ده مورد از آن بیست و شش مورد باقی مانده بود !

به امید خداوند این اقدام را انجام خواهیم داد و این کارها جرات و جسارت می خواهد !

ممکن است یک عده از افراد و دوستان را از خودت برنجانی ولی با آن مقدمه ای که عرض کردم اگر ما وارد این مسیر نشویم همه آن زحماتی که شما و آقای زرافشان  و همکارانشان دارند می کشند همه آن پنبه خواهد شد.

پشت سرمان را نگاه کرده ایم و حرف های مفصلی که در برنامه تعالی مدیریتی زدیم اتفاق افتاده بود اما امروز اثری از آن باقی نمانده بود.

نکته دوم و کار دومی که ان شاءالله در سال جاری آغاز خواهیم کرد طراحی و استقرار نظام کنترل تضمین کیفیت است با موازات برنامه تعالی مدرسه و در کنار این برنامه استفاده از دستاوردها و یافته هایی که این برنامه داشته است.

کار موازی دیگری انجام نمی دهیم ؛ وقت این کارها را نداریم  !

با استفاده از دستاوردهای برنامه تعالی مدرسه این کار را آغاز خواهیم کرد.

یکی دو جلسه با دوستان در حوزه معاونت متوسطه داشتیم ، سامانه اش سفارش داده شده است. این سامانه به زودی طراحی و مستقر می شود و امیدوارم بتوانیم هر سه ماه یک بار رتبه مدرسه را در مقایسه با مرتبه قبلی خودش به اطلاع خودش برسانیم ، به اطلاع رئیس منطقه برسانیم ، به اطلاع مدیر کل استان برسانیم که این مدرسه موقعیتش در منطقه چقدر فرق کرده در استان خودش چقدر فرق کرده و در کشور چه فرقی کرده است. امیدوار هستم با همتی که شما عزیزان دارید با علاقه ای که شما دوستان عزیز دارید بتوانیم در سال تحصیلی جاری قدم های موثری را در این حوزه برداریم.

موفقیت برنامه تعالی مدرسه را صمیمانه از خدای بزرگ آرزو می کنم و امیدوارم این تجربه خوب که با همت دوستان به جلو آمده همچنان موفق جلو برود و ان شاءالله در آینده ای نزدیک بتوانیم دستاوردهای این طرح را در کنار سایر برنامه ها داشته باشیم.

پایان گزارش/

پیاده سازی و ویرایش : زهرا  قاسم پوردیزجی

بخش نخست