" باز شدن مدارس ضامن حق آموزش دانش آموزان در شرایط فعلی است "

در روزهای گذشته موضوع چگونگی بازگشایی مدارس در سال آینده تحصیلی دغدغه بخش بزرگی از جامعه است . خانواده ها ، اهالی مدرسه و تصمیم گیران توامان نگران وضعیت تحصیلی و سلامتی دانش آموزان در شرایط فعلی اند و به زودی قرار است جزئیات بازگشایی مدارس در سال تحصیلی 99 – 1400 اعلام شود . این دغدغه باعث می شود توجهات به اقدامات جهانی در این باره معطوف گردد .

در پی تصمیم کشورهای مختلف  جهان برای بازگشایی مدارس ، یونسکو با همکاری بانک جهانی و برنامه جهانی غذا اقدام به انتشار گزارش « چارچوب بازگشایی مدارس » ( 1 ) نموده است . در این سیاهه اهم موضوعات طرح شده در این گزارش به فارسی بازگردانده شده است تا سیاست گذاران و عموم مردم از بینش های موجود در آن بهره مند شوند .

در ابتدای این گزارش آمده است که انگیزه تدوین آن موضوع بازماندگی دانش آموزان از تحصیل در سراسر جهان است و از آن جا که باز شدن مدارس ضامن حق آموزش دانش آموزان در شرایط فعلی است ، سیاست گذاران باید شرایطی فراهم سازند که ضمن فراهم کردن حق سلامت و امنیت دانش آموزان ، حق آموزش کودکان و نوجوانان نیز تامین گردد .

علاوه بر این مختل شدن خدمات آموزشی پیامدهایی جدی و بلند مدت برای اقتصادها و جوامع دارد . از جمله افزایش نابرابری نزول بازده سلامت و همچنین کاهش همبستگی اجتماعی .

چرا بهتر است مدارس گشوده شوند ؟

اخلال در زمان آموزش درس می تواند تاثیر شدیدی بر توانایی یادگیری یک کودک داشته باشد . هر چند کودکان به حاشیه رانده شده زمان طولانی تری به مدرسه نروند ، احتمال بازگشت آن ها نیز کم تر است . کودکان ، فقیرترین خانواده ها تقریبا پنج برابر بیشتر از کودکان خانواده های ثروت مند محتمل است که از آموزش ابتدایی محروم باشند .دور بودن از مدرسه خطر خشونت و سایر تهدیدات برای کودکان را نیز افزایش می دهد . علاوه بر این ، تعطیلی طولانی مدت ، خدمات ضروری مدارس مانند امنیت بخشی ، تغذیه در مدرسه ، بهداشت روانی و حمایت های مشاوره ای و روان شناسی را مختل می کند . همچنین به خاطر از بین رفتن تعامل با همسالان و اختلال در روال های روزمره ممکن است باعث ایجاد استرس و اضطراب شود . این تاثیرات منفی برای کودکان در حاشیه ، مانند آنانی که در کشورهایی تحت تاثیر درگیری و سایر بحران های طولانی مدت اند ، مهاجران ، آواره های اجباری ، اقلیت ها ، کودکان معلول و کودکانی که در موسسات حمایتی زندگی می کنند ، به طور قابل توجهی بیشتر خواهد بود . بازگشایی مدارس باید ایمن و مطابق با واکنش کلی هر کشور به 19 – COVID

باشد ؛ همراه با تمام اقدامات معقولی که در جهت محافظت از دانش آموزان ، کارمندان ، معلمان و خانواده های آنان انجام می شود .

کدام مدارس در کجا و چه زمانی باید بازگشایی شوند ؟

تصمیم برای بازگشایی مستلزم آن است که کشورها سریعا اطلاعات حیاتی راجع به نحوه مقابله مدارس ، معلمان ، دانش آموزان و اجتماعات با تعطیلی مدارس و کووید 19 حمع آوری کنند .

نظرسنجی های دارای پاسخ سریع از مقامات مدرسه ای و محلی ، معلمان ، مدارس و والدین می توانند به ارائه این اطلاعات کمک کنند . تصمیم گیرندگان سپاس باید ببینند یادگیری و رفاه را چگونه می توان در هر بافت ، تامین کرد . همچنین باید منافع آموزش کلاس محور را در برابر یادگیری از راه دور در نسبت با عوامل خطر مربوط به بازگشایی مدارس در نظر گرفت و توجه داشت که شواهد غیرمتقنی درباره خطر ابتلا هنگام شرکت در کلاس وجود دارد .

ملاحظاتی در جهت گشودن مدارس

*آموزش کلاسی تا چه حد در دسترسی به نتایج یادگیری مورد نظر ( بنیادی ، انتقال پذیر ، دیجیتال ، مربوط به شغل خاص ) مهم است ، با توجه به مسائلی مثل اهمیت تعامل مستقیم با معلمان برای یادگیری بازی محور با کودکان کوچک تر و شکل گیری مهارت های بنیادی .

*یادگیری با کیفیت از راه دور تا چه حد در دسترس است ؟ ( با توجه به نتایج یادگیری مورد نظر ، گروه های سنی و گروه های حاشیه ای )

*با توجه به دستاوردهای یادگیری ، رفاه اجتماعی – عاطفی ، فشار خانوادگی و خانگی به سرپرستان و سایر عوامل بافت محور ، رویکرد جاری بادگیری از راه دور را تا می توان ادامه دارد ؟

*هنگامی که کودکان در حال یادگیری از طریق پلتفرم های آنلاین هستند ، آیا سرپرستان دارای ابزارهای لازم برای حفاظت از کودکان در برابر آزار آنلاین و خشونت جنسیتی آنلاین هستند ؟

*نقاط گذار کلیدی ( آمادگی برای مدرسه ، تکمیل مدرسه ابتدایی و رفتن به دبیرستان ، تکمیل دبیرستان و رفتن به دانشگاه ) چگونه تحت تاثیر همه گیری و واکنش ها نسبت به آن قرار می گیرد ؟

*معلمان و مقامات آموزشی چقدر آمادگی دارند تا خود را با رویکردهای مختلف اجرایی و آموزشی تطبیق دهند ؟ آیا آن ها می توانند و آماده اند اقدامات لازم پیش گیری و کنترل عفونت را اجرا کنند ؟

*ایا خطرات مربوط به حفاظت درباره کودکانی که مدرسه نمی روند ، مثلا خطر خشونت خانگی و بهره کسی جسی علیه دختران و پسران وجود دارد ؟

*آیا تعطیلی مدارس باعث آسیب به سایر خدمات پشتیبانی مدارس مثل فعالیت های سلامت و بهداشت و تغذیه مدارس می شود ؟

*پیامدهای اجتماعی ، اقتصادی و رفاهی عدم شرکت کودکان در مدارس چیست ؟

محدودیت های بازگشایی

*توانمندی مدرسه در حفظ فعالیت های ایمن مدرسه برای کاهش خطرات مثلا فاصله گذاری اجتماعی ( یعنی اندازه کلاس در مقایسه با تعداد دانش آموزان ) و نیز امکانات و روش های مربوط به اب ، فاضلاب و بهداشت چقدر است ؟

*سطح تماس بین جمعیت مدرسه و گروه های دارای ریسک مثل سالمندان و دارندگان بیماری زمینه ای چقدر است ؟ اگر تماس زیاد است آیا اقدامات حفاظتی کافی می توان انجام داد ؟

*افراد چگونه به مدرسه رفت و آمد می کنند ؟

*عوامل خطر اجتماع محور در ارتباط با عوامل سرایت پذیری ، سلامت عمومی و توانمندی های بهداستی ، تراکم جمعیت و الزام فاصله گذاری اجتماعی و روش های مناسب بهداشتی کدام است ؟

تجزیه و تحلیل هزینه – فرصت های مختص هر منطقه ، اولویت گذاری بازگشایی مدارس ( یا بخش هایی از مدارس ) را امکان پذیر می کند . اولویت گذاری اقدامات کاهش خظر در مدارس و جوامع ، و اولویت گذاری مناطقی که برای یادگیری از راه دور باید بر آن ها تمرکز کرد .

مدارس چگونه باید بازگشایی شوند ؟

وقتی مدارس منتخب برای بازگشایی مشخص شدند ، شش بعد کلیدی برای ارزیابی سطح آمادگی و شکل دادن به برنامه ریزی باید مورد توجه قرار گیرند : سیاست گذاری ، تامین اعتبار ، اقدامات ایمنی بخش ، یادگیری ، دسترسی به در حاشیه ماندگان و مراقبت های سلامت .

ملاحظات سیاستی و الزامات مالی در کنار هم محیطی را فراهم می کند که برای پشتیبانی از ابعاد دیگر لازم است .

تطابق داشتن تصمیمات با شرایط زمینه ای ، برای پاسخ به نیازها و موقعیت های محلی ، به ویژه در زمینه هایی که محرومیت های گوناگونی وجود دارد ( مانند مناطق پرجمعیت ، شرایط کم آبی ، درگیری و غیره ) بسیار ضروری خواهد بود .

تجزیه و تحلیل باید در مقابله با شرایط قبل از همه گیری انجام شود ، لا در نظر داشتن هر دو محدودیت موجود برای مناطق کم برخوردار و اهداف تعیین شده جهت بهبود وضعیت آموزش و یادگیری ، پاسخ نهایی باید عاملی موثر برای بهبود نتایج یادگیری ، افزایش دسترسی عادلانه به آموزش و تقویت سلامت ، ایمنی و محافظت از کودکان باشد .

( 1 )

منبع : مرکز پژوهش های استراتژیک ریاست جمهوری