نگاهی بر عملکرد " شبکه شاد " و سامانه های مبتنی بر وب وزارت آموزش و پرورش

و اما سامانه شاد ، الشاد ماالشاد و ما ادراک ما الشاد ...

قبل از اینکه به سراغ این سامانه بروم لازم است در خصوص قدمت شبکه های اجتماعی مبتنی بر وب مختصر توضیحی خدمت شما داشته باشم .

پس از آنکه وبلاگ نویسی جای خود را به شبکه های اجتماعی داد ، بسیاری از کشورها بلافاصله با درک ضرورت توسعه و حمایت از این پدیده نوظهور اقدام به راه اندازی یا حمایت از سرویس های بومی نمودند که از آن جمله سیستم های وایبر ، فیس بوک ، وی چت ، لاین ، گوگل پلاس ، اینستاگرام ، تویتر ، یوتیوب و ...نمونه ای از این شبکه ها هستند که هنوز ذهن بسیاری از شما با آنها آشناست .

نقطه عطف این شبکه ها در کشور ما نیز شبکه اجتماعی تلگرام بود که گوی سبقت را از تمام شبکه های قبلی ربود.

تازه در این مرحله بود که مسئولین کشور مانند آزمایش قورباغه خواستند جهشی انجام دهند ولی متوجه شدند کار از کار گذشته است و حمایت های میلیاردی از سروش و گپ و ایتا و ... هیچ سودی نخواهد داشت .

آموزش و پرورش نیز لنگان لنگان بعد از تمام مسئولین متوجه ضرورت ایجاد یک شبکه اجتماعی برای دانش آموزان خود افتاده بود و بروز بیماری کرونا و غیر حضوری شدن مدارس هم مزید بر علت شد تا این موضوع به دغدغه دقیقه نودی مسئولان در این وزارتخانه تبدیل شود ، فراخوان اولیه از شبکه های بومی هم در آخرین ثانیه های وقت های اضافه زیر پا گذاشته شد و یک شبه شبکه شاد متولد شد .

شبکه که چه عرض کنم ، یک قالب با استفاده از کدهای نرم افزار تلگرام احتمالا روی کامپیوتر آقای وزیر نصب شد و به عنوان شبکه اجتماعی دانش آموزان ایران معرفی شد . در حالی که نرم افزار مادر یعنی تلگرام هر روز به روزرسانی های خود را در جهت توسعه کمی و کیفی این نرم افزار ارائه می دهد ، آیکن های صفحه اول شاد فقط تغییر می کنند و مهمترین تغییر از این نوع نیز استفاده از راکت و توپ پینگ پنگ در بخش تربیت بدنی و ضربان قلب در بخش سلامت به صورت متحرک در صفحه نخست شاد بود که تحسین کاربران را در پی داشت.

البته وجود آیکن شادینو و چرخش علامت انتظار در این بخش از سامانه شاد می تواند نوید دهنده روزهای بهتری برای این سامانه باشد .این مطالب در حالی نگارش می شوند که هنوز در تاریخ ۹۹/۱۱/۰۱ بنده با پست دبیر رسمی ، در سامانه شاد قابل شناسایی نیستم و فقط تعدادی از دانش آموزانم در گروه هایی که با کمک مدیریت محترم به صورت دستی ایجاد کرده ام عضو شده اند .

در این مطلب از ذکر معضلات اجتماعی و خانوادگی ناشی از تهیه موبایل و تبلت برای دانش آموزان فاکتور گرفته شد .

پیش از راه اندازی سامانه های شاد و سیدا ، سامانه ای از سوی وزارت آموزش و پرورش به دانش آموزان و فرهنگیان معرفی شد تحت عنوان سامانه همگام . در این سامانه قرار بر این بود تا تمام فعالیت های آموزشی و پرورشی از جمله آموزش مجازی شامل ثبت تکالیف ، ثبت نمرات ، ارائه کارنامه ، شرکت در مسابقات ، شرکت در آزمون ها و .... انجام شود.

متاسفانه علی رغم گذشت بیش از ۱۰ سال از راه اندازی این سامانه و تمام وعده و وعیدها مبنی بر رفع مشکلات این سامانه و با وجود تمام هزینه های مادی و معنوی که طی این مدت برای آن پرداخت شده ، تاکنون نتوانسته نیازهای مخاطبین خود را برطرف نماید که راه اندازی سامانه های موازی و ناکارآمد دیگر ازجمله شاد و سیدا شاهدی بر این ادعا است.

هر چند هنوز هم ثبت نام در برخی جشنواره ها و آزمون ها در این سامانه در حال انجام است ولی عدم پشتیبانی از بسته های اینترنت داخلی برای استفاده از این امکانات نیز دلیلی بر وجود مافیای اپراتورها در بدنه آموزش و پرورش و سامانه همگام برای جذب سودهای چند هزار میلیاردی از محل خرید بسته های اینترنت بین المللی برای فعالیت های فرهنگیان و دانش آموزان در این سامانه است .

در سامانه همگام برای هر کاربر اعم از دانش آموز ، دبیر ، معاونین ، مدیر و حتی اولیاء که جمعیتی بالغ بر ۵۰ میلیون نفر را شامل می شود نام کاربری و کلمه عبور صادر شده و نیازهایی از جمله فرایند هدایت تحصیلی پایه نهم ، ثبت نام در جشنواره های علمی ، فرهنگی و هنری ، انتخابات انجمن اولیاء و مربیان و انتخابات شورای دانش آموزی در بستر همگام در حال انجام هستند اما پراکندگی و تنوع سامانه ها که هر روز با نام ها و کاربردهای تکراری معرفی می شود عملا نقش سامانه همگام را برای ادامه حیات خود در هاله ای از ابهام قرار داده است.

در بررسی عملکرد سامانه های مبتنی بر وب در آموزش و پرورش سایر کشورهای دنیا که غالبا از پلتفرم اپلیکیشن های موبایلی برای ارائه خدمات استفاده می شود نکته حائز اهمیت و قابل توجه ، یکپارچه سازی و عدم موازی کاری و شلختگی در این حوزه حساس است .

چیزی که آموزش و پرورش ما نیز با معرفی سامانه همگام سعی کرد در این مسیر قرار بگیرد اما به ناگاه به جای ارائه نسخه موبایلی سامانه همگام ، معرفی سامانه ضعیف و ناکارآمد دیگری به نام شاد بر وضعیت آشفته و شلختگی سامانه های برخط در آموزش و پرورش افزود .

سامانه سناد به عنوان بستر اصلی ثبت مشخصات دانش آموزان ، اولیاء و فرهنگیان همچنین مشخصات اماکن آموزشی در آموزش پرورش نیز یکی دیگر از سامانه های پرکاربرد در آموزش و پرورش با جمعیت درگیر ۵۰ میلیونی است که مراحل ثبت نام دانش آموزان از کلاس اول ابتدایی تا انتهای متوسطه دوم در این سامانه انجام می شود .

به نوعی می توان اطلاعات این سامانه را خوراک اصلی سایر سامانه های آموزش و پرورش از جمله دانا ، سیدا و شاد دانست که اهمیت آن را دوچندان می کند هر چند هنوز هم بسیاری از سامانه های دیگر در دستگاه آموزش و پرورش از جمله بیمه دانش آموزی وجود دارند که نتوانسته اند از فایل های خروجی این سامانه برای ارائه خدمات خود بهره ببرند .

حال سئوال اصلی اینجاست که با توجه به اهمیت مضاعف سامانه سناد در ذخیره اطلاعات بیش از نیمی از جمعیت کشور چرا باید دیتا سنتر آن در خارج از کشور باشد ؟!

البته یکی از عوامل دخیل در عدم پشتیبانی سرورهای داخلی از سامانه های آموزش و پرورش از جمله سناد را می توان وجود مافیای اپراتورهای خدمات اینترنت در بدنه آموزش و پرورش دانست چرا که از محل فروش ترافیک بین المللی به کاربران میلیونی این سامانه نیز درآمدهای میلیاردی نصیب این اپراتورها خواهد شد و مسلما عوامل نفوذی این مافیا از هیچ تلاشی برای حفظ این موقعیت فروگذار نخواهند کرد .

یکی دیگر از سامانه های آموزش و پرورش که مورد استفاده کادر اداری این دستگاه در ادارات و مدارس استان هست سامانه سجفا است ‌.سامانه ای که در حال حاضر به عنوان بستر اصلی ارسال بخش نامه ها و دریافت اطلاعات مدارس مورد استفاده قرار می گیرد.متاسفانه فرایند ارسال و دریافت اطلاعات در این سامانه نیز با واسطه یک سرور خارجی در حال انجام است ، شاهد بر این ادعا نیز عدم پشتیبانی اینترنت ملی از این سامانه است.

این تخلف درحالی واقع می شود که آموزش و پرورش مدارس را از ایجاد گروه و کانال در شبکه های اجتماعی همچون تلگرام به دلیل ارسال اطلاعات به خارج از کشور منع کرده ، مصداق ضرب المثل رطب خورده کی منع رطب کند !

به عبارت دیگر فقط در صورت خرید ترافیک بین المللی از سوی مدارس و ادارات امکان استفاده از خدمات این سامانه امکان پذیر خواهد بود و باز هم رد پای مافیای اپراتورهای خدمات اینترنت در بدنه آموزش و پرورش . هرچند هنوز هم اکثریت همکاران فرهنگی ، بخش نامه ها را از گروهها و کانالهای سایر شبکه های اجتماعی دریافت می کنند و ضرورت ادامه فعالیت این سامانه در سایه فعالیت کانالها و گروههای مختلف در شبکه های اجتماعی به مرور کم رنگ تر خواهد شد .

ذکر این نکته هم ضروری است که چندی پیش اعلام شد ارسال بخش نامه ها از سوی ادارات تخلف است و فقط ارسال بخش نامه ها با امضای وزیر معتبر خواهد بود که چند سالی است این موضوع نیز به فراموشی سپرده شده است.

معضل بزرگ سامانه هایی با فعالیت های موازی در آموزش و پرورش عدم پشتیبانی از فایل های خروجی یکدیگر است به عنوان مثال در منوی همین سامانه سجفا اطلاعاتی از قبیل برنامه هفتگی ، لیست پرسنل ، لیست دانش آموزان ، ثبت نام و .... وجود دارد که پیش از این در سامانه سناد و سامانه همگام هم وجود داشت ، با این وجود امکان استفاده از اطلاعات دو سامانه قبلی در این سامانه وجود ندارد و کاربر این سامانه باید مجددا اطلاعات را به صورت دستی وارد نمایند هر چند درج این اطلاعات در این سامانه نشان دهنده شلختگی موجود در این وزارتخانه خواهد بود .

و اما بزرگترین سامانه وزارت عریض و طویل آموزش و پرورش یعنی سامانه medu که تحت دامنه medu.ir خدمات خود را ارائه می دهد به عنوان اصلی ترین سامانه این وزارتخانه از چند بعد قابل بررسی است .نخست اینکه سرورهای دامنه medu.ir میزبان سامانه هایی همچون همگام ، سناد ، سجفا ، بگفا ، شاد ، سیدا ، سجا ، نگفا ، ال تی ام اس ، سپند و ده ها زیر سامانه بزرگ و کوچک دیگر است که هر کدام نیز در دل خود چندین زیر سیستم دارند که هرکدام در جای خود از لحاظ ساختاری و محتوایی قابل بررسی و تحلیل هستند ؛ به همین دلیل وجود یک دیتا سنتر داخلی یکی از بدیهیات این سامانه بوده است که با توجه به عدم پشتیبانی اینترنت داخلی از این سامانه ها مشخص می شود تمام این سامانه ها طی سالهای گذشته بر روی سرورهای خارجی در حال فعالیت بوده اند.

جدای از سیستم استفاده شده برای این سامانه ها که در جای خود به آن خواهم پرداخت استفاده از سرور خارجی علی رغم تکلیف قانونی وزارتخانه برای استفاده از سرورهای داخلی ردپای مافیای اپراتورها را در بدنه وزارت آموزش و پرورش و در سطوح بالای آن برملا کرده است. در بررسی عملکرد سامانه های مبتنی بر وب در آموزش و پرورش سایر کشورهای دنیا که غالبا از پلتفرم اپلیکیشن های موبایلی برای ارائه خدمات استفاده می شود نکته حائز اهمیت و قابل توجه ، یکپارچه سازی و عدم موازی کاری و شلختگی در این حوزه حساس است .

وجود ۱۰۰ هزار مدرسه و یک میلیون جامعه فرهنگیان به علاوه ۱۴ میلیون دانش آموز و دو برابر آن اولیاء دانش آموزان جمعیتی بالغ بر ۵۰ میلیون نفر را در طول سال با این سامانه ها درگیر کرده است .

جمعیتی که ادب و انصاف حکم می کند از هیچ تلاشی برای رفع کاستی ها و روزآمدی این سامانه ها دریغ نشود که گویا به هیچ وجه این گونه نبوده است.

صفحه روت این سامانه اختصاص به سایت اطلاع رسانی وزارت آموزش و پرورش دارد که حجم سنگین فایل های سایت ، سیستم مدیریت محتوای قدیمی و ناکارامد آن ، عدم پشتیبانی از بسته های اینترنت داخلی به دلیل استفاده از سرور خارجی ، گرافیک و طراحی آماتور و ابتدایی فایلهای تصویری سامانه و ... تنها چند دلیل واضح برای کاربران این سایت است تا عدم رعایت اصول اولیه در فعالیت آن برای کاربران روشن شود .

چندین سال است قانون انتقال سامانه های اینترنتی دستگاههای دولتی و وزارتخانه ها به سرورهای داخلی ابلاغ شده است ولی متاسفانه حتی سرور سایت وزارت آموزش و پرورش هم داخلی نیست و بسته های داخلی اینترنت قادر به باز کردن سایت های وزارت آموزش و پرورش از جمله سامانه جدید سیدا نیست . یعنی به عبارتی جامعه فرهنگیان حتما باید بسته اینترنت بین المللی خریداری کنند تا نمرات دانش آموزان را بتوانند در این سامانه ثبت کنند. اگر اسم این کار مردم آزاری نیست پس چیست ؟

متاسفانه اپراتورها هم از این فرصت حداکثر استفاده را برده و بسته های اینترنتی را به قیمت خون پدرشان در پاچه فرهنگیان می کنند تا چند برابر هزینه بسته مزخرف رایگان ابتدای سال را از حلقوم فرهنگیان پس بگیرند.

با یک حساب و کتاب سر انگشتی می توان گفت همین پروسه ثبت نمرات دانش آموزان توسط فرهنگیان در سامانه سیدا چه درآمد سرشاری را برای اپراتورها درپی خواهد داشت .

آیا مسئولان وزارت آموزش و پرورش با این سیاست درصدد تعامل و بده بستانهای خارج از ضوابط با اپراتورها بوده اند که سرور سامانه سیدا را یک سرور ارزان قیمت خارجی انتخاب کرده اند  ؟

اگر تعداد فرهنگیان شاغل را حدود یک میلیون نفر در نظر بگیریم که هرکدام فقط یک بسته ۱۰ هزار تومانی بابت فرایند ثبت نمرات در سامانه سیدا خریداری کرده باشند رقم ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ تومان برای اپراتورها فقط ثبت نمرات توسط فرهنگیان درآمد داشته است .

  این در حالی است که در حال حاضر حق الزحمه تدریس غیر موظف حدود یک سال معوق شده و هنوز پرداخت نشده است .

متاسفانه این سیاست وزارت آموزش و پرورش طی چند سال اخیر بار مالی سنگینی را متوجه فرهنگیان نموده و از آن طرف منبع درآمد نجومی در اختیار اپراتورها قرار داده است.

فرهنگیان و دانش آموزان و بالتبع اولیاء دانش آموزان با جمعیتی حدود ۵۰ میلیون نفر در طول سال درگیر سامانه های همگام ، ltms و سناد بوده اند که به اجبار برای استفاده از خدمات ابتدایی آنها باید بسته های اینترنت بین الملل خریداری می شده است .

حالا شما تعداد افراد را ضرب در تعداد سامانه ها و تعداد روزهای این چند سال کنید تا به حجم سود ناشی از اتخاذ این سیاست پی ببرید .

لازم به ذکر است برای میزبانی از سامانه های اینترنتی دو راهکار وجود دارد که انتخاب سرور خارجی هزینه بسیار کمتری نسبت به انتخاب سرور داخلی برای وزارت خواهد داشت .
هرچند قانون سازمانهای دولتی را به استفاده از سرورهای داخلی مکلف کرده است ولی در دوره وزارت حاجی میرزایی و معاونت هایی همچون اللهیار ترکمن چند میلیون برابر این بار مالی بر گردن فرهنگیان و دانش آموزان انداخته شده است و در مقابل چند هزار میلیارد تومان از جیب من و شما به کیسه اپراتورها سرازیر شده است ....

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید