«نظام رتبه‌بندی معلمان» از آن طرح‌هایی است که اواسط دهه 80 در آموزش و پرورش، دولت و مجلس عنوان شد، اما همچنان به سر منزل مقصود نرسیده و در پیچ و خم سلیقه وزیران، کمبود اعتبار و بودجه، نبود زیرساخت و... ابتر مانده است؛ طرح پر کش و قوسی که حتی صدای نمایندگان مجلس را هم در آورد و نزدیک بود هفته گذشته پای وزیر آموزش و پرورش را به میز استیضاح مجلس بکشاند. اما حالا به گفته وزیر آموزش و پرورش نسخه نهایی آن به دولت رفته که درصورت تصویب برای بررسی‌های نهایی و تأمین اعتبار به مجلس برود؛ «بعد از تصویب این لایحه در دولت، تأیید آن در مجلس و تأمین منابع اعتباری‌اش، آن را در آموزش و پرورش اجرا خواهیم کرد.»
آن طور که مسئولان فعلی آموزش و پرورش می‌گویند طرح فعلی که در شورای‌عالی این وزارتخانه تدوین و تصویب شده با طرح قبلی که در دوره حاجی‌بابایی و فانی طراحی شده، تفاوت دارد و در قالب جدیدی ارائه شده است. سال‌هاست که این موضوع در آموزش و پرورش مطرح میشود اما به‌دلیل عدم تأمین منابع مالی، نبود زیرساخت‌ها و از همه مهم‌تر نبود اراده و انگیزه لازم در دولت و آموزش و پرورش اجرایی نمی‌شود
احمد عابدینی، معاون دبیرکل شورای‌عالی آموزش و پرورش که یکی از طراحان نظام رتبه‌بندی معلمان است، درباره جزئیات آن گفت: «برای این طرح مطالعات تطبیقی از 40 کشور دنیا انجام شده و سازوکار اجرای طرح در کشورهای مختلف، تدوین ملاک‌ها، شاخص‌ها، نظام مالی و پاداش مورد توجه قرار گرفته است؛ همچنین تجربیات پیشین خودمان را هم مرور کردیم و برای اعتباربخشی از صاحب‌نظران در سراسر کشور نظرخواهی شد.»
جزئیات آخرین طرح نظام رتبه‌بندی معلمان
عابدینی در توضیح شاخص‌های جدید رتبه‌بندی معلمان گفت: برای تعیین شاخص‌ها 400 ملاک اولیه مورد توجه قرار گرفت و در نهایت 12ملاک اصلی برای رتبه‌بندی معلمان درنظر گرفتیم و عمدتا تأکید بر این بود که صلاحیت‌های کسب‌شدنی را مورد توجه قرار دهیم. وی با بیان اینکه شاخص‌ها به‌گونه‌ای در نظر گرفته شده‌اند که افراد امکان دستیابی به آن را داشته باشند نه اینکه ویژگی‌های شخصیتی آنها را مورد توجه قرار دهیم، اظهار داشت: علاوه بر شاخص‌های درنظر گرفته شده، آزمونی سراسری برای سنجش صلاحیت‌های علمی و حرفه‌ای در نظر گرفته شده است.
معاون دبیرکل شورای‌عالی آموزش و پرورش، نگارش مقاله، خلاقیت و نوآوری در روش تدریس را نیز در نظام جدید رتبه‌بندی حائز اهمیت دانست و گفت: در طرح رتبه‌بندی معلمان، افراد در ۵ رتبه طبقه‌بندی می‌شوند و این موضوع هر ۵ سال یکبار اتفاق می‌افتد و ترفیع از یک رتبه به رتبه بالاتر صرفا در همین بازه زمانی میسر است؛ البته در شرایط خاص استثنائاتی ممکن است قائل شویم.
از معلم پایه تا معلم راهبر
عابدینی به تشریح رتبه‌ها و عناوین طرح اشاره کرد: رتبه 5 با نام «معلم پایه»، رتبه 4 «معلم مربی»، رتبه 3 «معلم حرفه‌ای»، رتبه 2«معلم سرآمد» و رتبه یک «معلم راهبر» است. معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش ادامه داد: معلمان پس از دستیابی به هر کدام از این رتبه‌ها، ضریبی برای افزایش حقوق را کسب میکنند که برای این منظور 2 مدل پیشنهاد داده‌ایم؛ مدل اول با تأثیر ضریب افزایش حقوق در اعدادی مشخص برای هر رتبه است و مدل دیگر اعمال ضرایب نیم تا 3درصدی در حق شغل و شاغل برای هر رتبه است. یکی از نکات مورد ابهام طرح نظام رتبه‌بندی معلمان، اعتبار و بودجه آن است؛ موضوعی که باعث شد فاز نخست طرح رتبه‌بندی معلمان که در سال 1394اجرا شد با مشکل مواجه شود. عابدینی این دغدغه را مهم توصیف کرد و گفت: یکی از دلایل اینکه اصرار داشتیم این طرح به دولت و پس از آن به مجلس برود، موضوع اعتبارات است، چرا که آموزش و پرورش خود نمی‌تواند ردیف اعتباری برای خودش تأمین کند.
نظر معلمان درباره طرح رتبه‌بندی جدیدشان
اما معلمان به‌عنوان کسانی که ذی‌نفع این طرح هستند هم نظرات خاص و متفاوتی در این‌باره دارند. برخی از آنها معتقدند که در درجه اول آماده نبودن زیرساخت‌ها از یک سو و جمعیت بالای معلمان از سوی دیگر مانع از اجرای دقیق و بهینه این طرح میشود.
علی پورسلیمان، معلم و فعال رسانه ای که بیش از 20 سال سابقه کار در آموزش و پرورش دارد، درباره طرح جدید رتبه‌بندی معلمان گفت: سال‌هاست که این موضوع در آموزش و پرورش مطرح میشود اما به‌دلیل عدم تأمین منابع مالی، نبود زیرساخت‌ها و از همه مهم‌تر نبود اراده و انگیزه لازم در دولت و آموزش و پرورش اجرایی نمی‌شود. مرجعی در آموزش و پرورش نمی‌تواند این موارد را ارزیابی و بررسی کند !
نگاه معلمان به این طرح فقط پولی است
او به سونامی بازنشسته شدن بیش از 400 هزار معلم طی 7 سال آینده اشاره کرد و افزود: این سونامی از امسال آغاز شده است و هر سال افزایش پیدا می‌کند. از طرفی سازمان امور استخدامی ردیف جدیدی را به آموزش و پرورش اختصاص نمی‌دهد و دانشگاه فرهنگیان هم که توانایی جایگزینی این نیروها را ندارد؛ بنابراین مسئولان وزارتخانه می‌خواهند با نظام رتبه‌بندی معلمان، زمان بخرند و بازنشسته شدن معلمان را به تعویق بیندازند.
این فعال رسانه ای تصریح کرد: از طرفی متأسفانه برخی از معلمان ما نگاه‌شان به طرح رتبه‌بندی فقط افزایش حقوق و مزایاست و هیچ تلاشی برای ارتقای علمی و صلاحیت تجربی خود نمی‌کنند و بدتر اینکه مرجعی در آموزش و پرورش نمی‌تواند این موارد را ارزیابی و بررسی کند ؛ آیا قرار است کارگزینی با این میزان از محدودیت‌های اداری این صلاحیت‌ها را بررسی کند یا گروه‌های آموزشی در مناطق که مدیران آن را روسای آموزش و پرورش بر حسب سلیقه و رابطه انتخاب میکنند؟
پورسلیمان با بیان اینکه هم‌اکنون عملکردها در فرم‌های ارزشیابی درست بررسی نمی‌شود، افزود: سقف امتیاز این فرم 120 است که بدون هیچ مشکلی به اغلب معلمان داده میشود و اصلا نظارتی بر آن صورت نمی‌گیرد.
لازمه ارائه قوانین تنبیهی در نظام رتبه‌بندی معلمان با ساختار اداری فعلی موفقیت طرح با مشکل مواجه خواهد شد و باید چارت اداری منظمی برای نظام رتبه‌بندی معلمان طراحی شود
«سعادت علی‌یاری»، محقق و پژوهشگری است که نزدیک به 2 سال روی طرح رتبه‌بندی معلمان مطالعه کرده است. او می‌گوید که ایده طرح رتبه‌بندی معلمان درست و به جا بوده چرا که نباید معلمان را مانند سایر خدمات کشوری دید اما نسخه اولیه آن بارها و بارها عوض شده و از این جهت آسیب‌زاست. او با بیان اینکه در پژوهش‌های خود با چهره‌های با تجربه و قدیمی آموزش و پرورش گفت‌وگو کرده‌ام، افزود: طبق اظهارنظر این افراد باید معیارها خیلی جزئی باشد و تا حد ممکن دخالت سلیقه‌های شخصی کاهش پیدا کند؛ همچنین شفاف‌سازی در ارائه رتبه‌ها از نکات مهم این طرح است که به مشارکت بیشتر معلمان کمک خواهد کرد، همچنین آنها معتقدند که با ساختار اداری فعلی موفقیت طرح با مشکل مواجه خواهد شد و باید چارت اداری منظمی برای نظام رتبه‌بندی معلمان طراحی شود.
علی یاری با بیان اینکه یکی از نکات مهم در اجرای این طرح بار مالی و اعتباری آن است، گفت: نظام رتبه‌بندی معلمان توقعات فراوانی را ایجاد می‌کند و باید آثار این رتبه‌بندی در آینده شغلی و معیشتی معلمان مشهود باشد. از این‌رو بار سنگین مالی خواهد داشت و باید منابع به درستی تأمین شود. او تأکید کرد: از همه مهم‌تر اگر این طرح، تشویقی است و به بهبود شرایط معلمان کمک می‌کند ؛ از سوی دیگر باید نقش تنبیهی خود را نیز درست ایفا کند؛ بدین معنا که اگر معلمی امتیازهای لازم را کسب نکرد یا موارد خارج از چهارچوب قوانین نظام معلمی همچون موارد اخلاقی، تدریس و... داشت، دست آموزش و پرورش برای اخراج آن باز باشد؛ چرا که هم‌اکنون این موضوع در آموزش و پرورش رخ نمی‌دهد و معلمی که خلافی را مرتکب شده به منطقه یا مدرسه دیگری منتقل میشود.
تاریخچه طرح رتبه‌بندی معلمان
زمزمه‌های سر و سامان دادن به حقوق صنفی معلمان نخستین بار در دوره علیرضا علی احمدی، وزیر آموزش و پرورش دولت نهم شنیده شد. علی احمدی با این نقد که چرا پزشکان، مهندسان، وکلا، استادان دانشگاه با جمعیت خیلی کمتر دارای تشکیلات و نظام‌های صنفی قرص و محکم هستند، اما معلمان با این جمعیت و پتانسیل هیچ پشتوانه قدرتمند و اساسی ندارند، طرح نظام صنفی معلمان را داد و پیشنهادهای اولیه آن را نیز در شورای‌عالی آموزش و پرورش مطرح کرد اما عمر کوتاه وزارت او مانع از پیگیری‌های بعدی شد.
در دوره حمیدرضا حاجی‌بابایی، وزیر آموزش و پرورش دولت دهم بار دیگر این موضوع مطرح شد اما به «نظام رتبه‌بندی معلمان» تغییر نام داد و قرار شد سازوکارهای جدیدی برای آن تعریف شود. او گفته بود: ملاک‌های تربیتی، فرهنگی، آموزشی، پژوهشی و اجرایی چهار ملاک تعیین‌کننده نظام رتبه‌بندی و جذب معلمان است که براساس امتیازات حاصله از آن معلمان به رتبه‌های مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استادمعلم دست می‌یابند. عمر وزارت حاجی‌بابایی نیز همانند علی احمدی برای اجرای این طرح کفاف نداد و تمام مسئولیت آن بر عهده علی‌اصغر فانی قرار گرفت.
در دوره فانی نیز تغییرات ملموسی طبق سلیقه او روی طرح اصلی صورت گرفت. او 12مهر‌ماه سال 1394درباره جزئیات جدید نظام رتبه‌بندی معلمان گفته بود: «افزایش حقوق، آخرین صفحه نظام رتبه‌بندی است و در اصل، معلمان براساس شایستگی‌ها و توانمندی‌های خود ارتقای رتبه پیدا میکنند و متناسب با ارتقای رتبه از نظام پرداخت‌های خاص بهره‌مند می‌شوند.»
طبق طرح فانی همه آموزگاران، دبیران، هنرآموزان، مربیان، مدیران و معاونین به جز افرادی که سابقه آنها کمتر از 6سال است، تحت پوشش طرح قرار می‌گرفتند. فانی در نیمه ابتدایی سال 94 فاز اول اجرایی طرح رتبه‌بندی معلمان را اجرا کرد که طبق آن تنها به حقوق معلمان بالای 6سال سابقه کار بین 120 تا 529 هزار تومان افزوده شد اما باز هم عمر کوتاه وزرای آموزش و پرورش نیز نظام رتبه بندی معلمان را ناتمام گذاشت. این طرح یکی از زیرشاخه‌های سند تحول بنیادین است و در برنامه ششم توسعه نیز بر لزوم اجرای آن تأکید شده که به وزارت دانش آشتیانی و سپس سیدمحمد بطحایی رسید و او نیز فعلا نتوانسته سازوکار اجرایی آن را تا به امروز فراهم آورد.
باید منتظر ماند و دید که بالاخره نظام رتبه‌بندی معلمان چه زمانی و در وزارت چه‌کسی عملی خواهد شد؟
نظرات بینندگان
دوست عزیز ناشناس
1-هر کسی از بیرون اگر نظر و مطلب شما را بخواند این فرضیه جدی برایش پیش خواهد آمد که آیا معلمان افرادی قانون ستیز و زیر کار در رو هستند که می خواهند از زیر بار ارزیابی فرار کنند !
این بدترین نوع دفاع برای خراب کردن وجهه و شان معلمان است .
دوستی شما و امثال همفکران شماهم برای معلمان به مثابه " دوستی خاله خرسه " است .
2-بنده در چند نوبت فرم ارزشیابی را تحلیل و نقد محتوایی کرده ام و حتی پیشنهاداتی هم ارائه کرده ام .
چه زمانی که 100 امتیاز بود و چه زمانی که 120 امتیاز شد .
اما موضوع این مصاحبه ، ارزیابی فرم ارزشیابی نیست !
بخش " ز " از فرم ارزشیابی می گوید :
افزایش دانش و مهارت های شغلی به واسطه گذراندن دوره های آموزشی و مهارتی منوط به به کارگیری در انجام وظایف .
بند دو از این قسمت تصریح می کند :
آموزش طبق نظام آموزش کارمندان دولت به ازای هر 10 ساعت آموزشی 1 امتیاز که جمع کل آن 2 امتیاز می شود .
بند سوم می گوید :
شرکت موثر در جلسات ، جشنواره ها ( تدریس و قابت های علمی و تخصصی معلمان ، همایش ها ، شوراهای آموزشی ، تربیتی ، گروه های آموزشی ، کارگاه ها ، گردهمایی های تخصصی مرتبط با شغل ) هر مورد 2 امتیاز جمعا می شود 4 امتیاز .
پس بر خلاف پوپولیسمی که شما دارید اشاعه می دهید و غیر از خود را " ضد معلم " می نامید این قسمت 6 امتیاز دارد !
3-نوعی شفافیت ستیزی در جامعه ما نرم و فرهنگ شده است .
به عنوان مثال ؛ خیلی از مودیان مالیاتی اگر درست با مساله برخورد کنند چه بسا شامل بخشش هم بشوند اما در سایه جهالت با آن برخورد نادرست می کنند .
اگر در مدرسه هم معلم درست ارزیابی شود و فرق بین کسی که دلسوز است و وقت می گذارد با کسی که مدرسه را دکان فرض کرده است و یا در آن استراحت می کند شناخته خواهد شد.
بنده انتقادات جدی نسبت به ارزیابی کارمندان دولت دارم و مهم ترین مستند آن ساعت کار مفید بسیار نازل کارمندان دولت است .
پایدار باشید .
دوست عزیز
خیلی عصبانی نشو !
ما در حال گفت و گو هستیم .
1-در رسانه صدای معلم معیار عملکرد است و نه حس انتقام جویی و کینه ورزی که شما از آن برداشت می کنید .
هر فردی به خاطر سخنان و عملکرد و مسئولیتش باید نقد شود .
بنده کاری به گرایش سیاسی و جناحی آدم ها ندارم و بر اساس اصول " تفکر انتقادی " عمل می کنم .
2- همکار محترم
بر فرض که شما درست بگویید !
شما و آن دوستان عزیز خودشان به اندازه کافی رسانه های بزرگ و با نفوذ دارند .
صدای معلم را هم یک منتقد کوچک فرض کنید .
شما هم می توانید همین امروز یک سایت بزنید و در آن از صبح تا شب از آقای حاجی بابایی و آقای احمدی نژاد و هر کسی که دوست دارید دفاع کنید و تعریف .
3-هر کس دیگری هم می آمد به نظر من اتفاق خاصی برای آموزش و پرورش و معلمان رخ نمی داد !
تاریخ 4 دهه پس از انقلاب این را ثابت کرده است .
آیا تاریخ را مطالعه کرده اید ؟
فرقش این است که اگر ایشان و یا هر کس دیگری می آمد باید شاهد پرونده سازی های قطور حراست و هیات های تخلفات وزارت آموزش و پرورش و... برای فعالان صنفی و منتقدان بودیم !
آیا غیر از این است ؟
پایدار باشید .
دوست عزیز
1-شیوه دفاع شما کاملا متعصبانه و حتی به دور از بدیهیات عقلی و یا منطقی است .
یعنی قرار است بنده به عنوان یک تحلیل گر همه مسائل را درست مثل شما سیاه و سفید ببینم ؟
در قضیه اردودگاه منظریه آقای حاجی بابایی به قول خود در مورد شفاف سازی عمل کرد و من هم از ایشان تشکر کردم .
2- شما اگر مستند شماره پرونده ای در مورد معلمی دارید که به خاطر انتقاد مشکل پیدا کرده است ارسال کنید .
خودم شخصا پی گیری می کنم .
3- اتفاقا جای شما خالی !
در تجمع آموزش دهندگان سوادآموزی بودم و با آن ها عکس یادگاری هم گرفتم .
کسی هم دستگیر نشد !
پایدار باشید .
مهم پاسخ گو بودن ، شفافیت و صداقت است .
بنده پاسخ گوی عملکرد خود هستم و دوستانی با مشخصاتی که شما آدرس دادید ندارم !
اگر اسم آن ها را می دانید بفرمایید .
بقیه حرف های شما هم ارتباطی با موضوع گفت و گوی من ندارد .
پایدار باشید .
جسارتا این موضوع وقتی باید اجرا شود که در سایر ادارات هم اجرا شود،با کمی دقت کارمندان بانکی که اعتیاد دارند و در پست صندوق دار، روبروی مراجعین و در مواجهه مستقیم با مردم قرار دارند را به راحتی مشاهده می کنید.
این قانون را شاید بشود برای ورودی های جدید و با اطلاع رسانی به آن ها اجرا کرد اما مسبب بسیاری از بداخلاقی های معلمان موردنظر،جفایی است که از طرف سیستم و نظام آ.پ بر آن ها صورت گرفته است لذا نباید اجازه داد به راحتی صحبت از اخراج آن ها شود.
جناب پارسا
اگر قرار باشد هر کسی و یا گروهی اصلاحات و یا تحول را منوط به اجرای آن در سایر بخش ها کند هیچ گاه اتفاقی رخ نخواهد داد .
اگر در ادارات دیگر خلاف و یا دزدی و ... می کنند آیا مجوزی برای ما جهت توجیه کاستی ها و یا بی تفاوتی در آن خواهد بود ؟
ما زمانی می توانیم دیگران را نقد کنیم و از کار آنان ایراد بگیریم که خود مشکل نداشته و به بالندگی سازمانی رسیده باشیم .
" خود انتقادی " و " خود ارزیابی " فرهنگ و البته مهارتی است که در میان ایرانی ها ناشناخته است و کسی حاضر به پذیرش مسئولیت خود نیست .
پایدار باشید .
با توجه به سونامی بازنشستگی در آموزش و پرورش و عدم وجود مشوق های لازم برای ترغیب نیروها در ادامه خدمت دوباره بالادستان آ.پ به دادن وعده های تکراری و تو خالی روی آورده اند .
حداقل 5 یا 6 سال است که موضوع رتبه بندی معلمان مطرح شده است ولی عامدانه این مسئله بین آموزش و پرورش , مجلس و دولت در حال پاسکاریست ...
یعنی طراجی یک طرح با این حجم از کارشناس در ستاد و دولت باید 6 سال به طول انجامد ؟...
اگر واقعا به دنبال انجام این موضوع بودید زمان آن در هنگام تنظیم سند بودجه در دولت بود نه اکنون که هیچ منابعی برای آن دیده نشده است .
چرا بندهای مغفول مانده قانون پرداخت هماهنگ را اجرایی نمی کنید ؟
متاسفانه تیم بطحایی برای صرفه جویی بیشتر به این وزارت قدم نهاده نه رفع مشکلات فرهنگیان ...
از وزیر و معاونین هیچ یک از کسری بودجه ی 10 هزار میلیاردی صحبت نمی کند بلکه از آن دفاع و تعریف نیز می شود .
در پایان سخنان خود به نکته ی مهمی اشاره کردید که ریشه ی اکثر مشکلات است وخود آن هم معلول نظام آموزشی مغفول مانده است
درمورد جبران قدرت خرید بیشتر پول افزایش قیمت ها به جیب دولت می رود بنابراین اگر دولت کمی منصف باشد پول حاصل از این این افزایش درآمد ها را به کسانی خواهد داد که درآمد ثابت دارند وهمچنین اقشار کم درآمد وضعیف جامعه
سرآمد و بسامد و ....چرندی بیش نیست. مقاله هم حاصل تحقیق است، معلم آموزشگر است نه محقق! پناه بر خدا.
حاشیه رفتن ، پر گویی ، بی ربط صحبت کردن و... انگار جزیی از فرهنگ ما شده است !
مطالب شما اکثراارتباطی با موضوع ندارد و به نظر می رسد هدف شما گفت و گو نیست !
اما در این مورد هر کسی دستگیر کرده است خودش هم باید پاسخ گو باشد.
آیا شده است که بنده از شمای ناشناس سوال کنم در مورد آن دستگیری ها ، پرونده سازی و ... پاسخ گو باش !
مگر آن که که شما خودت را وکیل و یا سخنگوی آن ها بدانی و یا منافعی داشته باشی!
اگر هم این گونه است نیازی نیست که مخفیانه و بدون مشخصات نظر بگذاری !
مثل من و خیلی ها در این رسانه با شناسنامه صحبت کن و شفاف باش....
پایدار باشید .
دوست عزیز ناشناس
قبلا هم عرض کردم و باز هم تاکید می کنم :
در چارچوب مطلب و موضوع سخن بگویید .
اگر مطلب آزاد دارید در بخش " نامه های دزیافتی " پیام بگذارید .
هم منتشر می شود و هم پاسخ می دهم .
بر رویه غلط و نادرست خود هم بی جهت اصرار نکنید .
پایدار باشید .
دست مریزاد به این دولتمردان
چندسالیه که همسرم تقاضای مدیریت مدرسه را کرده بود که بهش گفتن نمیشه
یکی بهش گفت اگه ستاد انتخابی فعالیت میکردی انتخاب میشدی
افتخار وتوانایی تمام مدیران مدرسه شده همحزبی بودن با آقایون .
حالا حساب کنید روابط جای شایسته سالای را بگیره چی پیش میاد
همینطورشرط انتخاب مدیران در ادارات دیگه..
نتیجه عملکرد این انتصابها وانتخابها را به این شیوه ،در اوضاع واحوال جامعه میبینید
جالب اینه که هرچی خرابکاری کنن حواله میدن به نظام واگه یا هزارم کارایی داشته باشن نسبت میدن به کلیدفلان