تربیت معلم در کشورهای سنگاپور ، اندونزی ، روسیه ، مصر ، عربستان سعودی ، استرالیا و چین

مقدمه
افرادی که از طریق مراکز تربیت معلم ، امروز مشغول به تدریس هستند و یا دیروز بازنشسته شده اند و یا اکنون دانشجوی دانشگاه های پردیس و مراکز تربیت معلم شهید رجایی و باهنر هستند ، می توانند در مقام مقایسه با 18 کشور ، همگام با دیگر معلمان ، نظرات خود را بیان دارند.
بزرگ ترین کاستی سیستم تربیت معلم ما عدم استفاده از پتانسیل دانشگاه های سراسری کشور و فارغ التحصیلان مقاطع گوناگون آن است. می توان با جذب علاقه مندان حرفه معلمی از بین این دانشجویان ، از ترم چهارم به بعد ، روش های تدریس و دیگر مهارت ها را به آنان آموزش داد و یا کمافی السابق با برقراری رشته های دبیری ، از همان آغاز ، افرادی را به عنوان معلم برای چند سال آینده تربیت کرد.

داستان کمبود معلم همانند دیگر داستان های تکراری و مردود آموزش و پرورش همانند : کمبود و کسری بودجه ، ناتوانی در پرداخت مطالبات فرهنگیان ، عدم توانایی در همسان سازی حقوق معلمان و.... بر پیکر نحیف آن لطماتی جبران ناپذیر وارد می سازد ، که هر یک گواهی بر واقعیت بحران مدیریت کلان در آموزش و پرورش هست. چرا کشورهایی چون چین و روسیه و آمریکا که دارای جمعیت دانش آموزی بسیارند ، کمبود معلم ندارند ؟ یا دیگر کشورها ؟ آنها به طور سیستماتیک با تخمینی از تعداد بازنشستگان هر سال ، به طور ثابت ورودی معلم جدید دارند. و ما با تابوی استخدام طی سال های گذشته ، هم از این روال عادی بده و بستان محرومیم و هم با به کارگیری جوانان با عناوین حق التدریس و آموزش دهنده و خرید خدمات و تدریس نیروی آزاد در مدارس غیردولتی ، با امید واهی استخدام ، ادامه فعالیت می دهیم و نهایت آنان را بلااستفاده رها می سازیم . این مسیر مریض احوال ، پسماند تفکرات آنی و جهشی وزرایی است که فقط به نیازهای اکنون و امروز می اندیشند و قدرت و مهارت دوراندیشی و برنامه ریزی و هدایت هدف را اصلا و ابدا ندارند. با بال و پر شکسته ، پرواز غیرممکن است.

در زیر به بررسی روش های تربیت معلم در 7 کشور پرداخته شده است:

تربیت معلم در کشور سنگاپور
برنامه‌های آموزش حرفه‌ ای معلمان
این برنامه به وسیله شورای ملی آموزش و پرورش تهیه و تدوین شده است که شامل دوره‌های زیر است:
* دوره چهار ساله لیسانس برای تدریس در دوره ابتدایی و راهنمایی
* گذراندن یک دوره یک ساله پس ار فارغ التحصیل شدن در یک رشته دانشگاهی که با گذراندن این دوره ، دانشجویان می توانند معلم ابتدایی یا راهنمایی شوند.
* گذراندن دیپلم آموزشی که مدت آن دو سال بوده و می‌توان با گذراندن این دوره ، معلم ابتدایی شد.
* دوره های ضمن خدمت که برای تمرین عملی تدریس ، از سوی شورای ملی پیشنهاد شده است.
برنامه درسی دوره تربیت معلم
این برنامه شامل سه سرفصل اصلی است که عبارتند از : دروس تخصصی ، دروس تربیتی و آموزش های ارتقای حرفه‌ای معلمان. آموزش های تربیتی شامل واحدهای درسی با عناوین : روانشناسی آموزشی ، روش‌های تعلیم و تربیت ، آموزش و پرورش در سنگاپور ، زبان انگلیسی و مالیایی ، تکنولوژی آموزشی ، آموزش اخلاق و دیگر دروس خدمات آموزشی است.
در بخش دروس تخصصی ، لازم است تا دانشجویان دوره تربیت معلم ، دروس اختصاصی مربوط به علوم و ریاضیات را که هماهنگ با برنامه درسی تلفیقی مدارس است ، فرا بگیرند. در بخش آموزش های حرفه‌ای نیز معلمان آینده علوم موظف هستند تا واحدهایی در زمینه اقتصاد خانواده ، موسیقی ، هنر ، رایانه و فناوری ITC بگذرانند.
برنامه درسی تربیت معلم در سنگاپور دانش آموز محور است
برنامه درسی تربیت معلم در سنگاپور ، بیشتر دانش‌آموز محور بوده و این امر استفاده از روش سخنرانی در فرایند یاددهی- یادگیری را به شدت کاهش داده است. در حال حاضر حرکت به سمت فعال شدن سیستم آموزشی و درگیر شدن دانشجویان تربیت معلم در فعالیت‌های خود یادگیری است. در پایان دوره تحصیلی ، دانشجویان باید دوره کارورزی را بگذرانند. این دوره بین 12 تا 16 هفته بوده و بعد از سپری شدن آن ارزشیابی انجام می‌شود. ارزشیابی از دانشجو معلمان هم طی دوره تحصیلی و هم در پایان دوره به صورت کتبی انجام می‌گیرد. دولت سنگاپور برای برقراری توازن بین تئوری و عمل ، تعداد مدارس تجربی را برای تمرین معلمی و کارورزی افزایش داده است. دپارتمان ها و مؤسسات آموزش ضمن خدمت معلمان پایه های اصلی آموزش مداوم معلمان مدارس ابتدایی به شمار می آیند .

تربیت معلم در کشور اندونزی
آموزش معلمین ابتدایی
معلمان این مقطع در مراکز تربیت معلم و در دانشکده‌های آموزشی دانشگاه ها به تحصیل می‌پردازند. تا سال 1998 معلمان مدارس ابتدایی در دانشکده‌ های تربیت معلم تحصیل می‌کردند و در این دانشکده‌ها به مدت سه سال دروسی را در سطح دبیرستان می‌ گذراندند.
آموزش معلمین مقدماتی و تکمیلی متوسطه
در مقطع مقدماتی متوسطه معلمان به مدت دو سال دروسی را در سطح پیش‌دانشگاهی و در مؤسسات تربیت معلم و آموزش علوم می‌گذرانند تا مدرک فوق‌دیپلم دریافت کنند. معلمان مدارس راهنمایی به مدت دو سال در مقطع کاردانی ( فوق‌دیپلم) در مراکز تربیت‌ معلم آموزش می‌بینند و مدرک دریافت می‌کنند.
برنامه‌های آموزشی شامل 20 ساعت کلاس برای هر واحد درسی است. هنگامی دانشجو فارغ‌التحصیل محسوب می‌شود که بتواند طبق شرایط تدریس کند. هر دانشجو گواهینامه آموزشی را به همراه مدرک کاردانی خود دریافت می‌دارد. آموزش معلمان مقطع تکمیلی متوسطه به مدت چهار و نیم سال در مؤسسات تربیت معلم و آموزش علوم صورت می‌گیرد و به آنها مدرک کارشناسی اعطا می‌شود. معلمان دبیرستانها به مدت چهار سال‌ و نیم در مراکز تربیت معلم به تحصیل می‌پردازند.
آموزش معلمین فنی ‌‌و حرفه ‌‌ای
مؤسسات تربیت معلم برای آموزش معلمان فنی‌ وحرفه‌ای دانشکده‌هایی دارد و در پایان نیز مدرک کارشناسی اعطا می‌کند. دانشکده‌های فنی نیز برای آموزش معلمان در چندین مرکز تربیت معلم گواهینامه آموزشی و یا مدرک معادل کارشناسی اعطا می‌کنند. انتظار می‌رود در مقطع ابتدایی از طرح های آموزشی بین‌المللی استفاده شودکه اخیرا در یکی از بزرگترین و معتبرترین دانشگاه های فنی استرالیا تکمیل شده است. 45 مقام عالی رتبه از دبیرستان های 6 استان اندونزی بر طرح اصلاح کیفیت آموزش ابتدایی (PEQIP) نظارت می‌کنند.
آموزش معلمین پایه
صلاحیت ها و توانایی ها معلمان آموزش پایه باید دارای شرایط لازم برای حداقل صلاحیت تدریس در مقطع ابتدایی و راهنمایی باشند . برای مقطع ابتدایی ، یک معلم باید دارای مدرک برابر با فوق دیپلم (D2) و در مقطع راهنمایی دارای مدرک برابر با دیپلم پایه 3 باشد. میزان صلاحیت و توانایی معلمان مقطع ابتدایی در 10سال اخیر بسیار بالا بوده است . در سطح ملی ، در سال 1990شمار معلمان مقطع ابتدایی که از SPG (آموزش معلم پایه 2) فارغ التحصیل شده اند حدود 91/54 درصد بود. این رقم در سال 1995 و 1998 ابتدا به 94/49 درصد افزایش یافت و سپس به 93/59 درصد رسید.

تربیت معلم در کشور روسیه
معلمین مقاطع ابتدایی و پیش دبستانی
مؤسسات آموزشی مقطع غیر دانشگاهی (کالج های فنی و عمومی) معلمین مدارس پیشین دبستانی و دبستانی را آموزش می دهند. مدت زمان دوره 2 تا 5 سال می باشد. این در حالی است که برخی مؤسسات آموزش معلمان مقطع دانشگاهی ، معلمین مدارس ابتدایی را آموزش می دهند که طول این دوره ها نیز 5 سال می باشد. فارغ التحصیلان دوره های مؤسسات آموزشی فوق ممکن است حرفه معلمی را به صورت عملی وحرفه ای(کارآموزی) تجربه نمایند.
معلمین مقطع متوسطه
آموزش معلمین مراکز متوسطه در مؤسسات آموزش معلم مقطع دانشگاهی صورت می پذیرد.برنامه آموزشی مؤسسات فوق 5 سال به طول می انجامد.فارغ التحصیلان ممکن است به صورت کار آموزی حرفه معلمی را تجربه نمایند.

تربیت معلم در کشور مصر
از جمله مهمترین سیاست های آموزشی که در جهت ارتقاء سطوح آموزشی معلمان و انسجام منابع تربیتی و آموزشی آنان اتخاذ گردیده است می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
* اجراء پروژه‌های زمان بندی شده درجهت ارتقاء‌ سطح توانائی‌های‌ معلمین ابتدایی به واسطه ارتقاء استانداردهای موجود دانشگاهی
* تأسیس دپارتمان‌های جدید آموزش معلمان جهت ارتقاء سطح توانایی‌ معلمین حاضر در کالج‌های آموزشی
* تأسیس کالج‌های تخصصی آموزشی جهت آموزش معلمین هنر و موسیقی
* افزایش شمار برنامه‌های آموزش معلمان ، سازمان یافته از سوی وزارت آموزش و پرورش
* تدارک آموزش‌های ویژه در خصوص ارزشیابی عملکرد معلمان توسط مرکز ملی امتحانات
* تدارک آموزش مستمر از راه دور از طریق کلاس‌های ویدئو کنفرانس برای معلمین سراسر کشور
* بذل توجه خاص نسبت به ارتقاء سطح فرهنگی معلمین از طریق ارائه پیشرفت‌های نوین آموزشی
در این خصوص ، مراکز ملی تحقیقات و توسعه آموزشی اقدام به انتشار مجموعه‌ای از مکتوبات و منابعی زده است که در قالب‌ آن جنبه‌های جدید و رویکردهای نوین آموزشی مورد بحث و بررسی گرفته و در دسترس معلمین در سراسر کشور قرار می گیرد.

تربیت معلم در کشور عربستان سعودی
در کشور عربستان سعودی ، وزارت آموزش بر 18 کالج تربیت معلم نظارت دارد .
معلمین مقطع ابتدایی
معلمین مقطع ابتدایی‌ در یکی‌ از کالج های آموزش معلمان تعلیم می‌بینند. معلمین ابتدایی ملزم به برخورداری از مدرک توجیهی پس از گذراندن دوره آموزش 4 ساله کارشناسی در کالج های آموزش معلمان می باشند.
معلمین مقطع متوسطه
معلمین مقطع متوسطه ملزم به گذراندن مقطع آموزش کارشناسی در دانشگاه می باشند.گفتنی است آن دسته از فارغ التحصیلانی که به احراز مدرک تحصیلی کارشناسی نائل نمی گردند برای مدت زمان1 سال به نواحی حاشیه ای کشور رهسپار می گردند.معلمین این مقطع نیز در دانشکده های دانشگاه های ملک عبدالعزیز و ملک سعود و در دانشکده دانشگاه اسلامی امام محمد بن سعود تحت تعلیم قرار می گیرند. این برنامه طی مدت زمان 4 سال به فارغ التحصیلان اعطا می گردد.

تربیت معلم در کشور استرالیا
آموزش معلمین پیش دبستانی و ابتدایی
در کشور استرالیا هیچ گونه پیش شرطی برای حرفه تدریس وجود ندارد. در واقع ایالات و مناطق مختلف کشور ، مسؤولیت نظارت بر دانشگاه هایی که در حوزه حاکمیت آنها دوره های تربیت معلم را برگزار می نمایند، بر عهده دارند. در هر ایالت و منطقه از کشور ، مسؤولیت مدارس و اشتغال معلمین در حیطه اختیارات مقامات آموزش دولتی و غیر دولتی قرار دارد. علاوه بر این ، هر یک از مناطق کشور در حوزه حاکمیت خود در استخدام معلمین مقطع پیش دبستانی الزامات پذیرشی خاص خود را اعمال می نمایند. از برنامه های ویژه آموزش معلمین پیش دبستانی ، تحت عنوان طرح تربیت مربیان ویژه آموزش خردسالان نیز اطلاق می گردد.
در این قبیل دوره های آموزشی ، نحوه مراقبت و تدریس به کودکان رده های سنی 8-2 سال و یا 8-3 سال ارائه می گردد. آنان همچنین در این دوره آموزش های مراقبت از کودکان ، آموزش دروس پیش دبستانی و آموزش مربیگری پیش دبستانی را نیز فرا می گیرند. دوره آموزش معلمین پیش دبستانی معمولا چهار سال به طول انجامیده و در پایان دوره به دانشجویان مدرک کارشناسی آموزش پیش دبستانی اعطاء می گردد.
معلمین مقطع ابتدایی به کودکان سنین 12- 5 سال به مدت شش الی هفت سال آموزش ابتدایی می دهند. در این دوره تحصیلی جهت توسعه قوای ذهنی ، جسمی و مهارت های اجتماعی کودک به وی آموزش های متنوعی ارائه می گردد. لازم به یادآوری است که جهت تدریس در مقطع ابتدایی ، دانشجویان ملزم به حضور در دوره 4 ساله کارشناسی آموزش ابتدایی می باشند. علاوه بر این ، دانشجویانی که در یک رشته تحصیلی به جز آموزش مشغول تحصیل بوده اند نیز می توانند با پشت سر گذاردن 2-1 سال دوره کاردانی آموزش ابتدایی و یا 2سال دوره کارشناسی آموزش ابتدایی به ترتیب گواهینامه های دیپلم و کارشناسی آموزش مقطع ابتدایی دریافت دارند. در این دوره به دانشجویان علاوه بر آموزش دروس مختلف دوره ابتدایی فنون تدریس نیز تعلیم داده می شود. لازم به یادآوری است که در مراکز تربیت معلم شمار دیگری از دوره های تحصیلی مختلط نظیر دوره کارشناسی هنرهای زیبا ،آموزش ابتدایی ، علوم کاربردی ، آموزش ابتدایی ، روانشناسی و آموزش ابتدایی ، موسیقی نیز برگزار می گردد.

تربیت معلم در کشور چین
آموزش قبل و بعد خدمت معلمان
از جمله دوره های آموزش معلمان می توان به مؤسسات آموزش 4 ساله معلمان شامل کالج ها و دانشگاه های عمومی ، کالج های تربیت معلم سه ساله و مدارس متوسطه آموزش پیش از خدمت معلمان مقطع ابتدایی اشاره نمود. مؤسسات مذکور به آموزش معلمان در جهت تدریس در مدارس مقدماتی Junior و تکمیلی متوسطه (Senior) و مدارس ابتدایی ، مراکز پیش دبستانی و مؤسسات آموزش استثنایی مبادرت می نمایند. دوره های آموزش ضمن خدمت توسط مؤسسات آموزشی و مراکز تربیت معلم به معلمان مدارس ابتدایی ، پیش دبستانی و مدارس متوسطه ارائه می گردد. علاوه بر این ، دپارتمان های آموزش عالی و برنامه های آموزشی تلویزیونی در جهت آموزش معلمان مدارس متوسطه طراحی گردیده اند. علاوه بر این برنامه های آموزشی ضمن خدمت ویژه معلمان مدارس ابتدایی و متوسطه از طریق برنامه های آموزشی مدارس شبانه ، آموزش ماهواره ای و برگزاری آزمون های ویژه سیستم خودآموزی به مورد اجرا درآمده است.
آموزش پیش از خدمت معلمین مدارس ابتدایی و متوسطه
آموزش عالی عمومی معلمان در کشور چین به صورت عمده بر آموزش معلمان مدارس متوسطه متمرکز شده است.دانشگاه ها، مؤسسات آموزش معلمان و کالج های آموزش معلمان همگی از فارغ التحصیلان مدارس تکمیلی متوسطه (Senior) ثبت نام به عمل می آورند. لازم به ذکر است که برنامه های آموزشی 4 ساله عمدتا جهت آموزش معلمان مدارس تکمیلی متوسطه Senior و برنامه های 2 تا 3 ساله آموزشی عمدتاً جهت آموزش معلمین مدارس مقدماتی متوسطهJunior می باشد. از جمله تخصص های آموزشی که در دوره های آموزش معلمان ارائه می گردد می توان به فنون تعلیم و تربیت کودکان ، آموزش پیش دبستانی ، آموزش های تخصصی ، روانشناسی ، تکنولوژی آموزشی ، ادبیات و زبان چینی ، زبان و ادبیات اقلیت های قومی ، آموزش سیاست و ایدئولوژی ، تاریخ ، زبان انگلیسی ، زبان روسی ، زبان ژاپنی ، علوم ریاضی و ریاضیات کاربردی ، علوم کامپیوتر ، فیزیک ، شیمی ، زیست شناسی ، جغرافیا، موسیقی ، هنرهای زیبا و تربیت بدنی اشاره نمود.
وضعیت آموزش معلمان مدارس ابتدایی و متوسطه
آموزش ضمن خدمت معلمان در مدارس ابتدایی و متوسطه به دو نوع آموزش با درجه تحصیلی و بدون درجه تقسیم می گردد . کمیسیون آموزش ملی به ارائه پیشنهادی در خصوص آموزش مداوم به معلمان مدارس ابتدایی ، آموزش معلمان تازه کار مدارس ابتدایی طی دوره کار آموزی و آموزش مهارت های پایه به معلمان مدارس ابتدایی مبادرت نمود .
آموزش مداوم ابتدا در میان معلمان مدارس ابتدایی توسعه یافت . این نوع آموزش عمدتاً تقویت روش تدریس ، اخلاق ، تئوری های آموزشی و توانایی های آموزشی معلمان برخوردار از آموزش های ضمن خدمت تأکید دارد . دپارتمان ها و مؤسسات آموزش ضمن خدمت معلمان پایه های اصلی آموزش مداوم معلمان مدارس ابتدایی به شمار می آیند . آموزش مداوم معلمان مدارس ابتدایی خود به دو بخش دوره کار آموزی معلمان تازه کار و آموزش تکمیلی تقسیم می گردد.
آموزش هایی نیز در خصوص همکاری های آموزشی ، دلسوزی برای دانش آموزان ، انس گرفتن با نظام ها و خط مشی های آموزشی ، بررسی قوانین متداول در خصوص کتب مرجع به معلمین ارائه می گردد. آموزش تکمیلی نیز به صورت معرفی مسؤولیت های شغلی ، توانایی های آموزشی و بخش هایی از نیازهای تکمیلی در سطوح بالاتر ارائه می گردد.
آموزش معلمان متوسطه استثنایی
مؤسسات به ارائه سه نوع آزمون آموزش ناشنوایان ، نابینایان و عقب افتادگان ذهنی مبادرت می نمایند. به طور معمول مدارس مذکور از فارغ التحصیلان مدارس مقدماتی متوسطه Junior ثبت نام نموده و به آموزش آنان طی 3 تا 4 سال تحصیلی می پردازند. این دوره ها نیز خود از 4 قسمت دورس اجباری ، دروس انتخابی ، روش تدریس و فعالیت های خارج از برنامه متشکل می گردد.
دروس اجباری نیز خود در دو بخش دروس اجباری تخصصی و عمومی دسته بندی می گردد. دروس عمومی نیز خود بر آموزش سیاسی و ایدئولوژی ، زبان چینی ، ریاضیات ، فیزیک شیمی ، زیست شناسی ، تاریخ ، جغرافیا ، موسیقی ، تربیت بدنی ، هنرهای زیبا ، اصول تعلیم و تربیت کودکان ، روانشناسی پایه ، آموزش تخصصی و مهارت های کاری مشتمل می گردد.
دروس اختصاصی نیز که به صورت جداگانه ارائه می گردد شامل روانشناسی و تعلیم و تربیت کودک می باشد. روش تدریس نیز بر بازدید از مراکز آموزش استثنایی ، کارآموزی و دستیاری معلمان آموزش استثنایی جهت اجرای فعالیت ها و تحقیقات آموزشی مشتمل می گردد. فعالیت های خارج از برنامه نیز بر آموزش علوم و تکنولوژی ، هنر ، تربیت بدنی ، سخنرانی و جمع آوری و انجام تحقیقات اجتماعی مشتمل می گردد که بر تشویق دانش آموزان جهت تدریس داوطلبانه در مدارس استثنایی سازمان های آموزش محلی تأکید دارد. علاوه بر این ، دروس انتخابی آموزش استثنایی در مدارس متوسطه عادی آموزش معلمان نیز ارائه می گردد تا از این طریق فارغ التحصیلان این گونه مدارس قادر به مواجهه با چالش های آتی آموزش کودکان معلول بوده و به هدایت صحیح تحصیلی آنان مبادرت نمایند.
آموزش معلمان اقلیت های قومی
کشور چین ، کشور برخوردار از ملیت چند قومی متحد با 56 گروه اقلیت نژادی می باشد . جمعیت اقلیت های قومی کشور بر 108 میلیون نفر برابر با 8/98 % جمعیت کل کشور بالغ می گردد. آموزش گروه های اقلیت نژادی ، بخش مهم تعهدات آموزش ملی را تشکیل می دهد . کشور چین به تشویق ، توسعه آموزش معلمین اقلیت های قومی در جهت پیشبرد توسعه آموزش در نواحی اقلیتی مبادرت می نماید . مؤسسات آموزش عالی ، کالج ها و مدارس متوسطه آموزش معلم آن عهده دار مسئولیت آموزش و پرورش معلمان اقلیت های قومی می باشند.
در حال حاضر مرکز آموزش معلمان در شمال غرب و مرکز آموزش معلمان جنوب غربی کشور به فعالیت می پردازند . علاوه بر این بخش هایی از مؤسسات ملی و دانشگاه های جامع نیز به ارائه برنامه های آموزش معلمان اقلیت های قومی مبادرت می نمایند. (1)

1) ویکی پدیا . دانشنامه آزاد .

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید