داستان من بدو آهو بدو ، زندگی زیر خط فقری بدو ، حکایت اصلی ماست. دولت ها سال ها تلاش کردند تا افزایش نرخ تورم را به افزایش حقوق فرهنگیان و کارگران وصل کنند و نوعی عذاب وجدان به آنان تزریق کنند. آنان هرگز به افزایش حقوق و مزایای سایر بخش ها و تأثیر آن بر این مهم اشاره ای نکرده اند. برای همین افزایش قطره ای حقوق آنان ، اول هر سال ، نمایشی گردید برای امیدواری های لحظه ای و ناامیدی های چند روز پس از آن .
بنا به گفتۀ مسئولان و کارشناسان اقتصادی عمده دلایل افزایش تورم در جامعه ، افزایش نرخ ارز ، افزایش واردات ، کاهش سطح تولید ، افزایش نرخ نفت و پرداخت نقدی یارانه است که ردّ پای کارگران و فرهنگیان در آن اصلا دیده نمی شود و عدم برقراری همترازی حقوق فرهنگیان با سایر سازمانها که از مطالبات اصلی آنان می باشد با بهانه های گوناگون از جمله تأثیر آن بر افزایش تورم ، تا به امروز به ثمر نرسیده است و شاید هم اصلا اراده و قصدی برای تحقق آن وجود ندارد.
افزایش هر سالۀ حقوق در وضعیت کنونی ، قادر به نجات این دو قشر زحمتکش جامعه از قعر چاهی که زیر خط فقر قرار دارد نیست. محرومیت این دو قشر علت تورم کشور نیست بلکه معلول بسیاری از عوامل دیگر از جمله خود تورم و نادیده گرفته شدن آنان است. در زیر با حقایق داستان نرخ تورم در ایران و دلایل تشدید بحران اقتصادی ، بیشتر آشنا می شویم. سرمنشأ آموزش و همچنین سرمایه های تولید کشور یعنی دو ستون اصلی جامعه ، در محرومیت اقتصادی که به محرومیت فرهنگی و اجتماعی و حتی سیاسی آنان نیز منجر می گردد ، به سر می برند
ترسی از اعلام افزایش ۴۵۰ درصدی قیمت یک کالا نداریم !
" پاسخ رئیس مرکز آمار به ابهام مردم درباره نرخ تورم : ترسی از اعلام افزایش ۴۵۰ درصدی قیمت یک کالا نداریم . رئیس مرکز آمار معتقد است آمار تورم نشان دهندۀ تغییرات قیمت مجموعه ای از کالاها به طور میانگین است و میزان گرانی کالا را نشان نمی دهد. به گزارش خبرگزاری تسنیم ، امیدعلی پارسا رئیس مرکز آمار با بیان این که علت استفاده از 2 عدد برای اعلام تورم ، محاسبه بر مبنای دو فاصله زمانی است ، اظهار داشت: تغییر شاخص کل فروردین امسال نسبت به فروردین سال قبل ٥١,٤ درصد است و معنی آن این است که خانوارها ٥١,٤ درصد بیشتر از فروردین پارسال برای خرید یک "مجموعه کالا و خدمات یکسان" پرداخت کرده اند، اما نرخ تورم در 12 ماه اخیر حدود 31 درصد است که البته رقم بالایی است.
رئیس مرکز آمار در عین حال افزود: البته ما نمی توانیم ادّعا کنیم که این رقم در همه نقاط کشور یکسان است ، چرا که ما به همه فروشگاهها و یا مناطق مراجعه نکرده ایم ، بلکه بر اساس معیارها و روشهای علم آمار عمل کرده ایم و میانگینها را محاسبه و ارائه کرده ایم." (1)
رقم واقعی خط فقر چقدر است ؟
" رسول خضری نماینده مردم پیرانشهر و سردشت و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با تأکید بر این که رقم خط فقر با توجه به نرخ تورم باید تغییر پیدا کند اظهار داشت: خط فقر را ۳ میلیون تومان تعریف کردند که به نظر من خط فقر الان با این وضعیت گرانی باید تغییر پیدا کند و من فکر میکنم خط فقر به ۵ میلیون در شهرستانها و در تهران به ۱۰ میلیون نزدیک میشود و این واقعیت را باید بپذیریم . هرچند دولتمردان این خطوط را برای آرامش جامعه پایین تر میآورند ، ولی آرامش جامعه را رفاه و جیب مردم تعیین می کند نه حرف و گفتۀ مسئولان . ما اصرار داشتیم بسته حمایتی داده شود و اگر بشود هر ماه و اگر بودجه دولت نرسد تاریخی را تعریف کند که حداقل ۲ یا ۳ بار در بازده زمانی مختلف به مردم داده شود.
احمد میدری معاون رفاه وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی نیز گفته است : امروز ۱۸ تا ۳۵ درصد مردم زیر خط فقر هستند. " (2)
" رسول خضری ، نماینده مجلس دهم ضمن بیان این که امروز ارزش پول سوریه ، عراق و افغانستان از ارزش پول ما بیشتر است در حالی که ذخایر ارزی ما چندین برابر این کشورها است ، گفت: به اعتقاد من مشکل از مدیریت ناصحیح است و حواله دادن نابه سامانی ها به دشمن خارجی ، شانه خالی کردن از مسئولیت است.
وی تصریح کرد: من متأسفم بگویم در جریان نوسانات ارزی در کشور دولت بالای 200 هزار میلیارد تومان از جیب مردم درآمدزایی کرد. در مقابل ارزش پول مردم یک سوم شد و حداقل سه برابر فقیر تر شدند و نیمی از جامعه به زیر خط فقر سقوط کردند." (3)
دلایل اصلی افزایش تورم در ایران چیست؟
ابراهیم بهادرانی معاون بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در تشریح تورم ، چالش ها و راه حل های آن که به صورت گزارشی در بیست و نهمین نشست هیئت نمایندگان اتاق تهران ارائه شد ، اظهار داشت :
"افزایش نقدینگی اصلی ترین و مهمترین عامل تورم در ایران شناخته شده است . در بررسی چالش های تورم و راهکار و راه حل های آن در اتاق بازرگانی تهران دلایل متعددی بررسی شد که مهمترین آنها "افزایش نقدینگی و رکود در بخش تولید" کشور اشاره شد.
برای رفع موانع و بهبود فضای کسب و کار رسیدگی به بحث هایی مثل تورم ، اشتغال و رشد اقتصادی اولویت بیشتری دارد که در واقع تورم "به افزایش سطح عمومی قیمت ها و کاهش قدرت خرید پول " گفته می شود. تورم ، مداوم ، نامنظم و تشدید شونده است و به ندرت به سطح اولیه برمی گردد به طوری که از سال 1315 تاکنون کشور ما به طور دائم تورم داشته است.کاهش تورم به معنای کاهش قیمت ها نیست بلکه به معنای کاهش سرعت رشد قیمت ها است اما اگر تورم منفی شود به معنای کاهش متوسط قیمت ها است اگرچه ممکن است حتی قیمت برخی از کالاها هم افزایش پیدا کند.
در سال های 1321 تا 1323 به دلیل جنگ جهانی دوم بیشترین تورم در کشور ما رخ داد و شاخص تورم به 156 درصد رسید و بهترین سال مربوط به 1341 تا 1350 است که معدل سالیانه تورم به 1.7 درصد رسید.
افزایش قیمت نفت باعث شد تا تورم در کشور ما دو رقمی شود ، در بررسی تورم پس از انقلاب اسلامی در فاصله سالهای بین 1379 تا 1383 تورم 14.12 درصد بوده است که پایین ترین رقم در 34 سال گذشته هم بوده است و در فاصله سال های 1374 تا 1378 متوسط تورم 22.5 درصد بوده است و در سال 1374 تورم 49 درصد بوده که بالاترین نرخ پس از انقلاب را داشته است.
در تشریح انواع تورم باید گفت:
تورم پنهان به تورمی گفته می شود که قیمت ها در آن ثابت است اما کیفیت کالا و خدمات کاهش پیدا می کند،
در تورم خزنده که از نظر اقتصاددانان تورم مفیدی است در هر 10 سال 20 درصد تورم بالا می رود.
در تورم شتابان شاهد افزایش سریع قیمت ها هستیم
و در تورم سرکش که متأسفانه در کشور ما رخ می دهد تورم به بالای 50 درصد می رسد که این شرایط معمولا بعد از جنگ ها اتفاق می افتد.
تورم یک درصدی مفید است اما تورم بالای 10 درصد ایجاد مشکل و نارضایتی می کند و در تورم بالای 50 درصد نابه سامانی ایجاد شده و نارضایتی به اوج می رسد. کشور ما دچار بیماری رکود تورمی است . رکود تورمی به " افزایش عمومی قیمت ها در شرایط کاهش رشد اقتصادی گفته می شود " که متأسفانه اقتصاد ما به آن مبتلا است. " رسول خضری ، نماینده مجلس دهم ضمن بیان این که امروز ارزش پول سوریه ، عراق و افغانستان از ارزش پول ما بیشتر است در حالی که ذخایر ارزی ما چندین برابر این کشورها است ، گفت: به اعتقاد من مشکل از مدیریت ناصحیح است و حواله دادن نابه سامانی ها به دشمن خارجی ، شانه خالی کردن از مسئولیت است "
بدترین نوع مبارزه با تورم ، تزریق نقدینگی است ، اثرات رکود تورمی شامل از بین رفتن تمایل به خرید ، کاهش واردات مواد اولیه ، از دست رفتن رقابت تولید داخل با واردات و تعطیلی و نیمه تعطیلی واحدهای تولیدی است. استفاده از درآمد نفتی در بودجه باعث افزایش تورم می شود. کسری بودجه دولت و استقراض از سیستم بانکی باعث افزایش نقدینگی و افزایش تورم می شود که در برخی سال ها کسری بودجه دولت حتی به 85 درصد هم رسیده است. در سال 1388 دولت به نظام بانکی 36 هزار میلیارد تومان بدهکار بوده است که این رقم در سال 1389 به 55 هزار میلیارد تومان رسیده است و رشد 53 درصدی داشته است.
هزینه بودجه از سال 57 تا 87 به 363 برابر رسیده است. حجم نقدینگی از سال 60 تا سال 1389 به طور متوسط در هر سال 34.9 درصد رشد داشته است به طوری که حجم نقدینگی در سال1352 ، 52 میلیارد تومان بوده است و در سال89 ، 236 هزار میلیارد تومان شده است و در طول 37 سال گذشته 4 هزار و 564 برابر شده است.
مصرفی شدن باعث افزایش تورم می شود مثلا : مکالمه با تلفن در کشور ما 10 برابر میانگین جهانی ، مصرف نان شیرینی ، بنزین و شکر 6 برابر میانگین جهانی ، مصرف نوشابه 4 برابر میانگین جهانی و مصرف برق و گاز 3 برابر میانگین جهانی است.
در سال 1391 ، 42 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت شده است 14 هزار میلیارد تومان به صورت استقراض یا برداشت از بودجه بوده است و با توجه به سرعت گردش پول که 6/4 درصد است این میزان یارانه ، 64 هزار میلیارد تومان تقاضا در کشور ایجاد کرده است.
از سوی دیگر ، قاچاق و همچنین واردات باعث افزایش تورم می شود، در سال 1389 فقط 3 درصد کشف قاچاق صورت گرفته و همچنین رشد واردات در کشور باعث ضربه خوردن به تولید داخلی کشور و همچنین کاهش سرمایه گذاری شده است. در کشورهایی که واردات بالا است افزایش قیمت جهانی باعث تورم وارداتی می شود.
افزایش نرخ ارز نیز تورم زا است و باعث افزایش قیمت تمام شده و افزایش قیمت کالاهای وارداتی شده است. افزایش دستوری هزینه دستمزد نیروی کار باعث افزایش تورم می شود چرا که کارایی کارکنان متناسب با افزایش هزینه ها بالا نمی رود. رتبه کسب و کار در سال 2005 در بین 183 کشور برای کشور 113 و در سال 2012 ایران رتبه 144 در وضعیت کسب و کار در بین 183 کشور داشته است و در بین 15 کشور خاورمیانه و شمال آفریقا رتبه کشور ما 13 است به طوری که عربستان در دنیا رتبه 12 ، امارات رتبه 33 ، قطر رتبه 36 ، بحرین رتبه 38 و اردن رتبه 69 را دارد. هزینه سرمایه گذاری در کشور ما نسبت به 143 کشور دیگر گرانتر است. افزایش قیمت انرژی یکی از دلایل افزایش تورم است چرا که باعث افزایش هزینه های تولید می شود.
در بررسی دلایل تورم در ایران پژوهشی را که دکتر جلالی نائینی در سال 76 انجام داده است و این بررسی بین سال های 1372 تا 1385 صورت گرفته دلیل اصلی افزایش تورم ، افزایش حجم پول بوده است. همچنین در پژوهشی که 2 تن از کارشناسان صندوق بین المللی پول برای سال های بین 1369 تا 1380 انجام داده اند افزایش حجم نقدینگی دلیل اصلی تورم مشخص شده است و در پژوهش دیگری که در صندوق بین المللی پول انجام شده است و سال های بین 1384 تا 1386 مورد بررسی قرار گرفته است نقش پول در تورم ایران از بقیه شاخص ها مهم تر بوده است و اگر به رشد نقدینگی و تورم توجه داشته باشیم متوجه می شویم که بین این دو شاخص تناسب مستقیم وجود دارد.
راه حل های تورم
در تنظیم سیاست های مالی کشور باید از روش ارز بانک مرکزی جلوگیری شود، کسری بودجه از بین برود ، استقراض از سیستم بانکی از بین برود، جلوگیری از رشد غیرمتعادل هزینه ها در دولت صورت گیرد، کمک به اجرای قوانین در صندوق توسعه ملی صورت گرفته و برداشت از این صندوق در شرایط بحرانی باشد، از طولانی شدن پروژه های دولتی جلوگیری شود و از شروع پروژه ها بدون داشتن بودجه نیز خودداری به عمل آید. از دیگر راهکارها ، تنظیم سیاست های پولی است که می توان به کاهش حجم نقدینگی ، کاهش دستوری نرخ سود سپرده ها و کاهش رشد پول و چاپ اسکناس اشاره کرد. جلوگیری از واردات ، افزایش ریسک قاچاق ، رقابتی کردن تولید ، کاهش هزینه مبادله ، افزایش فضای امنیت اقتصادی ، اصلاح فضای کسب و کار ، تخصیص درآمدهای نفتی به سرمایه گذاری ، راهکارهای غیرنقدی یارانه ای ، افزایش کارایی کارکنان ، افزایش کارایی خدمات ، افزایش خودداری از تصمیمات غیرعلمی ، گسترش حضور بخش خصوصی در اقتصاد و اجرای پروژه ها در داخل کشور اشاره کرد. " (4)
عدم تعادل اقتصادی و بحران های حاکم بر اقتصاد کشور ، بیشترین آثار تخریبی را بر ارزش پول ملی و کاهش قدرت خرید اقشار محروم جامعه گذاشته است.
بسیار متأسف هستم که سرمنشأ آموزش و همچنین سرمایه های تولید کشور یعنی دو ستون اصلی جامعه ، در محرومیت اقتصادی که به محرومیت فرهنگی و اجتماعی و حتی سیاسی آنان نیز منجر می گردد ، به سر می برند.
به نظر شما مسئولان من معلم با این محرومیت خود چگونه اثری بر تارو پود دانش آموزان این سرزمین خواهم گذاشت ؟ یا بدون هر نوع انگیزه و انگیزشی چگونه کارکرد خود را به خوبی انجام خواهم داد و آیا الگوی مناسبی برای انتخاب شغل معلمی توسط آنان خواهم بود ؟ شمای مسئول ارشد کشور حاضرید فرزندتان یک معلم شود و فقط با حقوق زیر فقر آن زندگی کند؟ مگر معلمی شغل انبیا نیست ، مگر ارزش و منزلت معلمان والاتر از دیگر مشاغل نیست ؟ راستی دیدگاه شخصی اما واقعی شما نسبت به شغل معلمی چیست ؟!
1) https://tn.ai/1995235 ، سوم ارديبهشت ۱۳۹۸ ، خبرگزاری تسنیم .
2) خط فقر چند میلیون تومان است؟ گروه اقتصادی الف ، ۹ آذر ۱۳۹۷.
3) خانۀ ملت ، خبرگزاری مجلس شورای اسلامی ، دهم مرداد 1397.
4) دلایل اصلی افزایش تورم در ایران چیست؟ 17سپتامبر 2016 ، فصل نامۀ پژوهش های اقتصادی .
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید