سابقه تاسیس کارخانجات صنعتی در ایران به دوره قاجار باز می‌گردد و نخستین تلاش‌ها از سوی عباس میرزا ( همچون کارگاه ماهوت بافی در خوی ) و امیرکبیر صورت گرفت و بعدها کارخانه برق تبریز و کبریت توکلی تاسیس شد و پس از آن شرکت تجاری اسلامیه اقدام به تاسیس کارخانه ریسمان ریسی در اصفهان کرد. یکی از نخستین کارخانه هایی که در دوره ناصری در تهران تاسیس شد « قورخانه » یا همان کارخانه اسلحه سازی است ولی صنعتی‌سازی ایران به عنوان یک برنامه نوسازی در دوره رضاشاه و با تاسیس کارخانه وطن شروع شد، به طوری که ۱۹ درصد از بودجه کل کشور به آن اختصاص یافت. از آن پس بود که کارخانه هایی چون نساجی شاهی، نساجی پارس، هارتونیان در مشهد، حریربافی چالوس، کبریت سازی سه ستاره زنجان، کبریت همدان، کبریت پرتوی، کبریت امید، کبریت ممتاز، شرکت دخانیات ایران، قند ورامین، قند مشهد، قند میاندوآب و مرودشت، کنسروسازی قائم شهر، سیمان ری، هواپیماسازی شهباز و ... از پی هم بنیاد گذاشته شدند. این روند در دوره پس از پایان جنگ جهانی دوم شتاب بیشتری گرفت و در دهه سی و به ویژه دهه چهل و پنجاه به اوج خود رسید.

تاسیس کارخانه ها و شرکت‌ها در تهران به عنوان پایتخت بیش از سایر شهرهای ایران شدت گرفت و همین عامل باعث سیل مهاجرت به تهران، افزایش تقاضا برای کار و مسکن و زیرساخت‌های آموزشی، درمانی، تفریحی و خدماتی به ساکنین کلان‌شهر تهران و همچنین بالا رفتن میزان ترافیک، آلودگی و ناهنجاری‌ها و آسیب‌ها شد.

مصوبه ای که منجر به تاسیس نخستین شهر صنعتی در ایران شد

در سال ۱۳۴۶ و در دوره نخست وزیری امیرعباس هویدا، هیئت دولت ذیل برنامه عمرانی سوم ( ۱۳۴۶ - ۱۳۴۱ ) با تصویب قانون « منع استقرار صنایع در شعاع ۱۲۰ کیلومتری تهران » با رویکرد آمایش سرزمین جهت تمرکز زدایی از تهران، ایجاد قطب صنعتی جدید در خارج از محدوده تهران، اشتغال‌زایی در شهرستان‌ها، کاهش مهاجرت و آلودگی و ترافیک پایتخت، حفظ محیط زیست، پرورش و استعداد‌یابی کارشناسان کارآزموده و عدالت اجتماعی و با معافیت مالیاتی پنج ساله اقدام به مکان‌یابی در فاصله ۱۴۰ کیلومتری غرب تهران کرده و اراضی مزرعه اریک در ۱۵ کیلومتری شهر قزوین را برای تاسیس نخستین شهر صنعتی در ایران بر می‌گزیند.

آغاز ساخت شهر صنعتی البرز قزوین

شهر صنعتی البرز با طول جغرافیایی ۵۰ درجه و ۳ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۶ درجه و ۱۱ دقیقه شمالی با ارتفاع ۱۲۴۰ متر از سطح دریا و با دمای متوسط ۱۲ درجه سانتیگراد و با میانگین بارش ۳۱۲ میلی‌متر در ۱۵ کیلومتری جنوب‌شرقی قزوین واقع است.

اولین اقدام برای بنای این شهر تاسیس « شرکت شهر صنعتی البرز » به تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۴۶ است که در وهله‌ی نخست با نام شرکت سهامی صنعتی شهر قزوین ثبت و سپس به نام شرکت شهر صنعتی البرز قزوین تغییر می‌یابد.

شرکت شهرصنعتی البرز در ۲۷ تیرماه ۱۳۴۶ در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت‌های صنعتی تهران به ثبت می‌رسد. شرکت در تهیه زمین برای ساخت واحدهای تولیدی، مشارکت در سهام کارخانجات، ایجاد زیرساخت‌های لازم جهت استقرار صنایع و خدمات عمومی و نظارت بر ساخت و ساز هر گونه سازه‌ی ساختمانی و شهری در شهر صنعتی البرز و ایجاد کلیه‌ی مراکز نظارتی و نگهبانی و خدمات و امداد شهری مسئولیت دارد و از آن تاریخ فعالیت خود را آغاز می‌کند.

در مراجعه‌ای که نگارنده به دفتر شرکت شهر صنعتی البرز قزوین جهت مطالعه و تهیه عکس یا کپی از مدارک و آرشیو تایخچه مکاتبات اداری تاسیس شرکت شهر صنعتی البرز داشتم صرفا موفق به تورق مکاتبات آرشیوی شدم. از این رو برای ارائه‌ی نمونه‌ای از این مکاتبات از چگونگی انتصاب مدیرعامل شرکت شهرصنعتی البرز یادداشت‌برداری کردم که عینا در این نوشتار تقدیم خوانندگان می‌شود.

شیر و خورشید
وزارت دادگستری
ثبت کل اسناد و املاک
تاریخ: ۱۳۵۱/۵/۱۸
شماره ۶/۶۸۹۲
۱۰۰۰۰ب س۵۱/۱۰۲۱۸۰
گواهی:
بر حسب تقاضای شماره ۵۱/۵/۱۸ - ۱۲۰۸۸ شرکت سهامی شهرصنعتی البرز گواهی می‌نماید که شرکت مذکور بدوا به نام شرکت سهامی صنعتی شهر قزوین تحت شماره ۱۱۶۰۹ از تاریخ ۱۳۴۶/۳/۳۰ با سرمایه چهل میلیون ریال ثبت گردیده است در تاریخ ۴۷/۱/۲۶ با استناد صورتجلسه ۴۶/۸/۲۹ مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده ضمن اصلاح موادی از اساسنامه محل شرکت به نشانی کریم‌خان زند شماره ۶ انتقال یافته است با استناد صورت جلسه مورخ ۴۷/۲/۱ آقای مهندس علی نوربخش به سمت مدیرعامل شرکت انتخاب و کلیه اختیارات طبق مواد ۲۷ و ۳۱ اساسنامه به ایشان تفویض گردیده است به استناد صورت جلسه مورخ ۴۸/۳/۳۰ نام شرکت به شرکت سهامی شهرصنعتی البرز اصلاح گردید و آقایان بهرام داوید‌خانیان و حمید صالحی مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای تهران به عضویت هیئت مدیره انتخاب گردیده اند.

برابر تصمیم مجمع عمومی مورخ ۴۹/۳/۳۱ و مجمع فوق‌العاده مورخ ۴۹/۵/۱۵ تغییرات زیر در شرکت مذکور به عمل آمده است.:

آقای کهکشان و آقای عبدالمجید قدیمی نوایی به عضویت هیئت مدیره انتخاب شدند و نام شرکت به شرکت سهامی شهرصنعتی البرز تغییر یافت و آقای مهندس علی نوربخش از تاریخ ۴۹/۴/۲۷ با تمام اختیارات تفویض شده‌ قبلی در سمت مدیرعامل ابقا گردید و کلیه چک‌ها و اوراق و اسناد و قراردادهای شرکت که از تاریخ ۴۹/۴/۲۷ به بعد به امضاء ایشان رسیده مورد تایید قرار دادند.

به استناد آخرین صورت جلسه ثبت شده مورخ ۴۹/۵/۲۰ تبصره ۲۳ به شرح زیر به ماده ۲۷ اساسنامه اضافه گردید. تشکیل شرکت با سرمایه گذاری در شرکت‌های دیگر با مشارکت با اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر به هر عنوان و با هر شرایطی که مصلحت بدانند ماده ۲ اساسنامه به شرح زیر اصلاح گردید.

هیئت مدیره می‌توانند کمیسیون یا کمیسیون‌هایی را که حداقل امضای آن سه نفر باشد انتخاب کرده و یک یا چند قسمت از اختیارات را به آن تفویض نماید. تصمیمات کمیسیون‌های مذکور با اکثریت سه چهارم حاضران کمیسیون‌ها قابل اجرا می‌باشد و هیئت مدیره می‌تواند یک یا کلیه تصمیمات کمیسیون‌های مزبور را جرح و تعدیل و اصلاح و یا لغو نماید. این گواهی جهت ارائه به بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران پس از الصاق تمبر اعتبار قانونی دارد.

رئیس اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی - مهدی نراقی

چگونه شهرصنعتی البرز قزوین پیشگام شهر زیست‌ محیطی در ایران می‌‌شود؟

پیش از آن که به این پرسش پاسخ دهیم جا دارد به نکته‌ای مهم اشاره کنم و آن اینکه وقتی در این نوشتار از شهر زیست‌محیطی البرز قزوین سخن به میان می‌‌آوریم از نخستین گام‌ها در اواخر دهه چهل خورشیدی (شصت میلادی) سخن می‌گوییم و نه از دهه‌ی هشتاد میلادی که نخستین بار با گزارش کمیسیون برونتلند با عنوان « آینده مشترک ما » مفهوم توسعه پایدار وارد ادبیات رسمی شد و نه از دهه نود میلادی که کنفرانس ریودوژانیرو سازمان ملل متحد با عنوان « اجلاس جهانی زمین » و با تمرکز بر توسعه پایدار و مفهوم محیط زیست و توسعه برگزار شد.

مهندس علی نوربخش که درست یک سال پس از تاسیس شرکت شهرصنعتی البرز قزوین به سمت مدیرعامل شرکت شهرصنعتی البرز برگزیده می‌شود در خاطرات که به مناسبت بزرگداشت او و دیگر مدیران عامل شرکت در شهرصنعتی البرز برگزار شد می‌گوید که نام شهرصنعتی البرز در سفری که به خارج از کشور داشت به ذهن او خطور می‌کند و آن اینکه در هتلی اقامت داشته اند که نام خیابانش « مون‌ بلان » بوده است.

وقتی علت این نام‌گذاری را می‌پرسد پاسخ می‌شنود که نام خیابان از قله و کوهستان مون‌ بلان گرفته شده است که از این مکان قابل روئیت و تماشا است. از این رو مهندس نوربخش تصمیم می‌گیرد با توجه به مشرف بودن رشته کوه البرز بر منطقه قزوین و دشت قزوین پیشنهاد تغییر شرکت سهامی شهر صنعتی قزوین به شرکت سهامی شهر صنعتی البرز قزوین را بدهد که مورد تصویب قرار می‌گیرد.

مهندس نوربخش می‌افزاید که برای ما ساخت شهری صنعتی با معیارهایی که دارای هوای پاک، محیط سرسبز و شاداب، چشم‌ انداز زیبا و پرطراوت برای کارگران و ساکنین شهر باشد واجد اهمیت بالایی بود از همین رو مصوب شد که شرکت صنعتی البرز و شرکت‌هایی که مجوز تاسیس در شهرصنعتی البرز را می‌گیرند، ملزم به کاشت درختان پهن‌ برگ چنار در دو سوی پیاده روهای شرکت و خیابان‌ها هستند و بدین صورت از نقطه‌ی ورودی شهر تا تمامی خیابان‌های اصلی و فرعی شهرصنعتی البرز قزوین درخت کاری شد و حتی به دلیل کمبود درخت مجبور به قلمه‌زدن درختان چنار شدند.

این روایت از مهندس نوربخش نخستین اقدام عملی و موثر جهت ساخت شهری است که بعدها به عنوان سرسبزترین شهر صنعتی ایران لقب گرفت.

مجموع اقدامات و عملیات خدماتی و زیرساختی و عمرانی که منجر به شکل‌گیری شهرصنعتی البرز قزوین گردید بدین شرح است:

شهرصنعتی البرز قزوین با مساحت ۹۰۰ هکتار در جوار شهر امروزی الوند و ۱۵ کیلومتری شهر قزوین واقع است. این مقدار مساحت در سه بخش صنعتی، تجاری و معابر و زیرساخت‌های عمومی تعریف شده است. ۵۵۰ هکتار از این مساحت به تاسیسات صنعتی و شرکت‌ها ( مشتمل بر حدود ۵۰۰ واحد و شرکت تولیدی و بیش از ۱۰۰۰ واحد کارگاهی و خدماتی ) اختصاص یافته است و ۱۱۲ هکتار از آن تجاری و مابقی به تاسیسات عمومی و خدماتی شهری تعلق گرفته است.

همان طور که اشاره شد فضای سبز و محیط قابل زیست برای کارگران از اولویت‌های مدیران شرکت شهرصنعتی البرز بوده است و از این رو ۲۳۸ هکتار یعنی ۲۷٪ از معابر عمومی شهر به فضای سبز اختصاص یافته است که شامل درخت کاری دو طرف پیاده‌روهای خیابان‌ها و معابر سراسر شهرصنعتی البرز و جاده‌های کمربندی منتهی به آن، پارک جنگلی شهرصنعتی البرز، باغ پرندگان، جاده سلامت و ... می‌باشد.

این حجم از اهتمام به فضای سبز یک شهر صنعتی در دهه چهل خورشیدی بسیار قابل توجه و تامل است که نه تنها در زیست سالم و توجه به استاندارد هوای پاک و به دور از آلودگی برای کارگران و شهروندان نقش به سزایی داشته بلکه در اکوسیستم شهری همچون زیست گیاهان و جانوران، حفظ خاک و رطوبت زمین و هوای شهر، جلوگیری از بیابان‌زایی یا سیل احتمالی و حتی تبدیل یک شهرصنعتی به گردشگاه عمومی توام با چشم‌انداز سبز و آرامش‌بخش آن ( برخلاف محیط‌های معمول صنعتی و کارگری ) واجد اهمیت ویژه ای می‌باشد.

از دیگر اقدامات زیست محیطی مهم مدیران و پایه‌گذاران شهرصنعتی البرز ؛ « تصفیه‌خانه فاصلاب » شهرصنعتی البرز است که به سال ۱۳۴۹ احداث شد. این تصفیه خانه به وسعت زمینی به مساحت ۳۰ هکتار با ظرفیت فعلی ۷۰ هزار متر مکعب احداث شد که تا ۹۰ هزار مترمکعب در روز قابل افزایش است و قادر است مجموعه فاضلاب‌های صنعتی و شهری ۴۵۰ واحد تولیدی و تجاری شهر و مناطق مسکونی را جمع آوری و به محل تصفیه خانه منتقل و بر اساس استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران، تصفیه و پساب حاصل از تصفیه خانه فاضلاب جهت آبیاری مزارع کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. این تصفیه‌خانه که در نوع خود در هنگام تاسیس از بزرگترین تصفیه‌خانه‌ها در خاورمیانه محسوب می‌شده علاوه بر جمع آوری فاضلاب صنعتی و شهری که مانع از آلودگی آب و خاک و سفره‌های آب زیرزمینی و محیط زیست شهروندان به انواع مواد شیمیایی و سموم و انتشار بیماری‌ها شده است بلکه در صرفه‌جویی و ذخیره آب و بازچرخانی آب نقش موثری داشته و دارد و حتی تصفیه فاضلاب شهری بیدستان و الوند نیز بدان افزوده شده که البته به سبب افزایش بیش از اندازه و ظرفیت حجم تصفیه فاضلاب باید سیستم‌های جدید دیگری تعبیه شود.

علاوه بر اینها برای چیدمان مجموعه نیازها و زیرساخت‌های شهری برای شهرصنعتی البرز قزوین علاوه بر محور قدیمی قزوین به تهران، آزادراه تهران به قزوین در دهه پنجاه به اجرا در می‌آید و همچنین به سبب تولید و صدور کالا از شهرصنعتی البرز به تمام نقاط کشور و خارج از کشور، گمرک شهرصنعتی البرز راه اندازی می‌شود که متصل به راه آهن سراسری می‌باشد.

از جمله دیگر زیرساخت‌های شهری احداث پست برق، گازکشی شهری در زمان تاسیس، پست، مخابرات، آتش نشانی، درمانگاه تامین اجتماعی، ادارات بیمه، کودکستان، بازیگاه کودک، دبستان، مدرسه، هنرستان، سیستم راهنمای شهری، سیستم آبرسانی، کنترل ترافیک، نگهبانی و پلیس ساختمان، جایگاه عرضه فرآورده های نفتی، بانک صنعت و معدن، بانک رفاه کارگران و مجموعه ورزشی کارگران و... می‌باشد.

  شهرصنعتی البرز قزوین صرفا یک شهر کارگاهی - صنعتی -  کارگری نیست بلکه با مجموعه طرح‌های و زیرساخت‌های اجرا شده در این شهر می‌توان از آن به یک شهر تفرجگاهی هم نام برد که البته به طور قطع با یک اکوسیتی یا شهر پایدار و منطبق بر الگوهای توسعه ( سیستم حمل و نقل به دور از آلودگی، استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر و معماری سبز ) که از اواخر دهه هشتاد و نود میلادی در جهان تعریف و ترویج می‌شود فاصله زیادی دارد.

شهرصنعتی البرز قزوین با توجه به شرایط و گفتمان‌های زیست‌محیطی دهه شصت و هفتاد میلادی یک شروع و گام نخست ولی مهم در راستای یک شهر زیست‌محیطی بوده است و نه کامل و پایان آن. از این رو با گذشت نزدیک به ۶۰ سال از ساخت این شهر باید که در ساخت و بنا و تجهیز یا بازسازی و بازآفرینی شهرهای صنعتی و شهرسازی در ایران معیارهای امروزین توسعه پایدار شهری مدنظر قرار گیرد و از الگوهای توسعه پایدار در شهرسازی یا شهرهای صنعتی تبعیت شود.

در این نوشتار لازم می‌دانم به تعدادی از شرکت‌ها و کارخانجاتی که سهمی بزرگ در تولید، ایجاد اشتغال، تربیت متخصص، حفظ و جذب محصلین و دانش‌آموختگان ایرانی داخل و خارج کشور، ایجاد درآمد و رفاه برای کارگران و کارمندان و خانوارهای ایرانی و توسعه ایران نقشی بزرگ ایفا کردند و برخی از آنها سوگمندانه به سبب مصادره شدن با مصوبه تراژیک و طنزگونه تحت عنوان (حفاظت و توسعه صنایع ایران) به تاریخ دهم تیرماه سال ۱۳۵۸ و ورشکستگی توسط افراد و نهادهای فاقد صلاحیت که کارخانجات معتبر و دارای برند بین المللی را به تعطیلی کشانده و تبدیل به انباری کرده و حتی سازه کارخانه هم با خاک یکسان شده و اینک نامی از آنها هم باقی نمانده اشاره کنم.

شرکت‌ها و کارخانه‌هایی چون کارخانه رنگ پامچال، فرش پارس، تبد، قوه پارس، روکش چوبی ایران، مولن روژ، آلوپن، لامپ ایران، آسانسورسازی ایران شیندلر، تیزرو، اینترکاس، ایران‌کیتو، کیسه ایران، گوجه حوا، پراتک، شارل ژوردن، ایران بودلر، کنتورسازی ایران، شکلات سازی امید، ایران دوچرخ، تاوا، دودمان، چیلان، رامود، فیروز، تولی‌پرس، مهرام، هایتکس، کاربراتور ایران، لوازم خانگی پارس، آبگینه، تولید دارو، فرنخ، مه نخ، نازنخ، کاشی سازی پارس، کاشی الوند، بافت ماشین، گلوکوزان، نیتینگ و صدها شرکت و کارگاه که ایران بزرگ مدیون تلاش و فداکاری کارگران و تکنسین‌ها و مدیران کارآفرین بنیانگذار آنان همچون خسروشاهی‌ها، برخوردارها، فاتح‌یزدی‌ها و... می‌باشد.

شهرصنعتی البرز به مثابه میراث ملی و صنعتی:

در جست و جو و مطالعه ی چند ساله اخیرم درباره شهرصنعتی البرز به عنوان نخستین شهرصنعتی ایران و همچنین سرسبزترین شهرصنعتی ایران که دلبستگی عاطفی هم به سبب اشتغال سی ساله مرحوم پدر در شرکت تولی‌پرس و بسیاری از اقوام و نزدیکانمان بدان دارم، باعث شد تا لزوم ثبت شهرصنعتی البرز قزوین به عنوان میراث ملی در مجموعه میراث صنعتی ایران را با برخی از دوستان و آگاهان به میراث تاریخی مطرح کنم و امیدوارم به جز رونق یافتن کارخانه ها و کارگاه های « زندگی ساز  » و پر افتخار این شهر پیشگام توسعه در ایران، نام آن نیز در فهرست میراث صنعتی ایران ثبت و ضبط شود تا هم مجموعه ای از تکاپو و تجربیات و تلاش‌های نسل‌های پیشین این دیار دچار زوال و فراموشی نگردد و هم از تغییر کاربری یا حذف کارخانه هایی که می‌توانند با به‌روز رسانی دستگاه های آن استمرار یابند جلوگیری شود و همچنین آرشیوی قابل دسترس برای ثبت یک دوره از تاریخ صنعتی‌سازی ایران شکل گیرد.

« تاریخ » تکاپوی نسلی از ایرانیان ایرانخواه برای تولید، کارآفرینی، توسعه، بودن، ماندن و زیستن در سیر تحول و تکامل چونان جوامع توسعه‌یافته یا رو به توسعه.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

کردستان

همدان

همدان

   ساحت «علمی و فن آورانه» تعلیم‌ و‌ تربیت در سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش به‌عنوان یکی از ساحت‌های شش‌گانه تربیتی انسان مطرح شده است. آرمان «تربیت فن آورانه» پرداختن به نقاط تلاقی رسانه‌ها و فن آوری‌های جدید و ساحت‌های تربیتی است، به‌ نحوی‌ که به رشد همه‌جانبه متربیان منجر شود. این ساحت به کسب شایستگی‌هایی ناظر است که متربیان را در شناخت و بهره‌گیری و توسعه نتایج تجربه‌های متراکم بشری در عرصه علم و فن آوری یاری می‌کند.

رشد توانمندی افراد جامعه در راستای فهم و درک دانش‌های پایه و عمومی، کسب مهارت دانش‌افزایی، به‌کارگیری شیوه تفکر علمی و منطقی، توان تفکر انتقادی، آمادگی بروز خلاقیت و نوآوری و نیز کسب دانش، بینش و تفکر و تربیت فن آورانه برای بهبود کیفیت زندگی، در قلمرو این ساحت است.

توجه به تربیت فن آورانه می‌تواند به اجرایی شدن این سند کمک کند و به عنوان یکی از راهبردها و اهداف اصلی، مورد تأکید قرار گیرد.

تربیت و آموزش نسل جدید که به نسل دیجیتال معروف هستند پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و نمی‌توان این نسل را با روش‌های سنتی تربیت کرد.

بی شک تربیت نسل آلفا‌ باید با ویژگی های این نسل همخوانی داشته باشد و یک نوع تربیت فن آورانه صورت پذیرد. فن آوری‌های جدیدی مانند متاورس و هوش مصنوعی که تمام ابعاد زندگی بشر را تغییر خواهند داد، باید در تربیت و آموزش مد نظر قرار گیرند و در همه جوامع آمادگی‌های لازم برای مواجهه با آسیب‌ها و چالش‌های پیش رو در استفاده از این فن آوری‌ها وجود داشته باشد.

تربیت فن آورانه مفهومی چندوجهی است که تعاریف و تفاسیر مختلفی برای آن ارائه شده است. به طور کلی، تربیت فن آورانه به فرآیندی اطلاق می‌شود که در آن به افراد دانش، مهارت‌ها و نگرش‌های لازم برای درک، استفاده و خلق فن آوری به طور مسئولانه و خلاقانه آموزش داده می‌شود.

هدف اصلی تربیت فن آورانه، آماده کردن افراد برای زندگی در دنیای پیچیده و در حال تحول فن آوری است.

در این دنیا، افراد باید بتوانند:

-  از فن آوری برای حل مشکلات و ارتقای کیفیت زندگی خود استفاده کنند.

-  اثرات مثبت و منفی فن آوری را بر جامعه و محیط زیست درک کنند.

- از فن آوری به طور مسئولانه و اخلاقی استفاده کنند.

-  با فن آوری‌های جدید سازگار شوند و از آنها یاد بگیرند.

-  از فن آوری برای نوآوری و خلق ایده‌های جدید استفاده کنند.

تربیت فن آورانه شامل طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها و برنامه‌ها می‌شود، از جمله:

-  آموزش سواد دیجیتال: این شامل آموزش نحوه استفاده از رایانه‌ها، اینترنت و سایر ابزارهای دیجیتال به طور موثر و کارآمد است.

-  آموزش تفکر خلاق: این شامل آموزش نحوه حل مشکلات، ایده پردازی و نوآوری با استفاده از فن آوری است.

-  آموزش برنامه‌نویسی: این شامل آموزش نحوه نوشتن کد برای ایجاد برنامه‌ها، وب‌سایت‌ها و سایر برنامه‌های کاربردی است.

- آموزش طراحی: این شامل آموزش نحوه استفاده از فن آوری برای ایجاد محصولات، خدمات و تجربیات بصری جذاب است.

-  آموزش اخلاق فن آوری: این شامل آموزش نحوه استفاده از فن آوری به طور مسئولانه و اخلاقی است.

تربیت فن آورانه باید در تمام مقاطع تحصیلی، از پیش دبستانی تا دانشگاه، ارائه شود. همچنین باید در زمینه‌های مختلف، از جمله علوم، ریاضیات، زبان انگلیسی، مطالعات اجتماعی و هنر، ادغام شود. با سرمایه‌گذاری در تربیت فن آورانه، می‌توانیم به افراد کمک کنیم تا مهارت‌ها و دانش لازم برای موفقیت در قرن حاضر را کسب کنند.

در دنیای امروز که به سرعت در حال تحول و پیشرفت تکنولوژی است، تربیت فن آورانه به یک ضرورت اساسی تبدیل شده است. دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

*  آمادگی برای مشاغل آینده

* مشارکت مدنی

*  ترویج نوآوری

*  کاهش نابرابر

*  توانمندسازی افراد

*  آمادگی برای زندگی در دنیای دیجیتال

در نتیجه، تربیت فن آورانه یک ضرورت اساسی برای افراد در هر سنی و در هر زمینه‌ای است. با سرمایه‌گذاری در تربیت فن آورانه، می‌توانیم به افراد کمک کنیم تا مهارت‌ها و دانش لازم برای موفقیت در قرن جدید را کسب کنند و به نوبه خود به ساختن جامعه‌ای عادلانه‌تر و نوآورانه‌تر کمک کنیم.

در برخی از کشورها، تربیت فن آورانه به عنوان بخشی از برنامه درسی ملی در نظر گرفته می‌شود و به همه دانش‌آموزان در تمام مقاطع تحصیلی آموزش داده می‌شود. در کشورهای دیگر، تربیت فن آورانه ممکن است به صورت برنامه‌های اختیاری یا فعالیت‌های فوق برنامه ارائه شود.

تربیت فن آورانه یک ضرورت اساسی در دنیای امروز است و کشور ما نیز برای آماده کردن افراد برای مشاغل آینده و موفقیت در جامعه دیجیتالی در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

اول مرداد ماه 1404 خبری تحت این عنوان در برخی از خبرگزاری ها درج شده بود:

« در سه سال گذشته اسکناس در دست مردم چه قدر بوده است؟

در سال 1403 اسکناس پول و مسکوکات در اختیار مردم ، 1.8 درصد از نقدینگی کشور بوده که حجم آن به 179 هزار میلیارد تومان می‌رسد. این در حالی است که در سال 1401 حدود 122.6 هزار میلیارد تومان و در سال 1402 حدود 146.8 هزار میلیارد تومان، اسکناس و مسکوکات نزد مردم بوده است. در سال 1403 این میزان با رشد 22 درصدی به 179.1 هزار میلیارد تومان رسیده است » .

در حالی که بیشتر مردم با استفاده از انواع کارت بانک ها دیگر امروزه نیازی به همراه داشتن پول نقد ندارند و حتی بسیاری از اصناف پول نقد قبول نمی کنند و یا مثل نانوایی ها برای کنترل میزان فروش نان و مصرف سهمیه آرد در یک روز، اصلا نمی توانند پول نقد قبول کنند.

شاید شما هم در پیرامون خود با افرادی بیکار و حتی تحصیل کرده یا یکی از نزدیکان برخورد داشته اید که به جای انجام کاری بر اساس مهارت و رشته تحصیلی خود، درگیر « شغل کاذب » شده اند. این افراد در ظاهر دارای درآمد و شغل هستند اما چون نتیجه فعالیت آنان در نظام اقتصادی مفید شمرده نمی شود به آنان « بیکار پنهان » می گویند. افرادی که هم ردیف عتیقه فروشان عمل می کنند اما همسنگ آنان نیستند.

کسانی که بدون هر گونه نیاز به مغازه یا پرداخت حق سرقفلی و مالیات و عوارض به شهرداری ها در جاهای خاصی از شهر، مشغول فروختن مسکوکات و اسکناس های تازه تا نشده پهلوی و جمهوری اسلامی هستند.

قیمت اسکناس به تناسب امضای رؤسای گوناگون بانک مرکزی، سال چاپ و یا حتی اشتباهات نادر چاپی، افزایش می یابد. مثلا یک بسته 100 تایی اسکناس 20 ریالی پهلوی، چندین میلیون تومان ارزش دارد.

مسکوکات را نیز کیلویی 450 تا 900 هزار تومان و با ارزش تر های خاص را تکی، باز به قیمت میلیونی می فروشند. آموزش و پرورش می باید تابوزدایی کند و در به وجود آمدن یا تداوم و تثبیت هر نوع تابویی که منجر به فوبیای گفت و گو می شود پرهیز کند

عدم تعادل و نا به سامانی در جامعه ما به دلیل نبود ثبات اقتصادی و اجتماعی بسیار است. جامعه هر روز آبستن زائیده های اضافی ناخوشایندی است که بر پیچیدگی معضلات قبلی اضافه می شود. یکی از دردهای بی درمان جامعه ما ارزش و اهمیت قائل نشدن به پول ملی و نبود قانون برای کنترل نقدینگی است. از نحوه استفاده و نگه داری تا ثبت و ضبط اسکناس و مسکوکات توسط عده ای سودجو فرصت طلب که مردم را در شرایط نامساعد قرار می دهند. برای پرداخت کرایه تاکسی، مدام از رانندگان می شنویم که 2000 یا 5000 تومانی ندارند. و ما از همه جا بی خبر، کنجکاو می شویم اگر برای این مبالغ در جامعه خدمتی انجام می شود پس چرا نباید در دسترس مردم قرار بگیرد؟ این افراد نیاز خود را به طور مستقیم از طریق بانک ها تأمین می کنند اما کلکسیون دار نیستند، چون آن وقت اقدام به فروش آن ها نمی کردند.

ناآگاهی عده ای در انجام چنین فعالیت کاذبی، موجب ایجاد عدم تعادل در جامعه می شود. مشاغلی که هیچ ارزش اقتصادی ندارند و فقط منافع معدود افرادی را برطرف می کنند اما در ساختار اقتصادی، آفت محسوب می شوند. دستفروشانی که تردد مردم در پیاده روها را مختل و چهره شهرها را کریه المنظر می سازند.

آنان فقط به منفعت شخصی و آنی خود می اندیشند و به عواقب یا بازخورد نتایج کار خود نمی اندیشند.

در اینجا به دو فرضیه می توان اشاره کرد:

فرضیه اول؛ مشاغل گوناگون و کار مفید در یک نظام اقتصادی برای این افراد از دوران کودکی و نوجوانی به درستی تعریف یا شناسانده نشده است تا حق انتخاب بایسته داشته باشند.

فرضیه دوم؛ مشاغل کاذب، خود زائیده اقتصاد ناسالم است.

به نظر می رسد جای واحد درسی « معرفی مشاغل » در مدارس ما خالی است. هر چند به طور نمایشی و جلب رضایت ساده باورانه، معرفی مشاغل در هفته اول اردیبهشت ماه هر سال در مدارس برگزار می‌شود، اما هرگز نمی توان به اهداف این هفته، یعنی آشنایی دانش‌آموزان با انواع مشاغل و کمک به آن‌ها در انتخاب رشته تحصیلی و شغلی مناسب رسید. چون زمان و محتوای برنامه، با توجه به ذهن کنجکاو نوجوانان جهت انتخاب رشته تحصیلی به عنوان پل رابط با شغل آینده، پاسخ گویی مناسب نیست.

برخلاف تصور یا باور وزارت آموزش و پرورش که هفته معرفی مشاغل را فرصتی برای شناخت، انتخاب و ساختن آینده‌ای روشن برای دانش‌آموزان می داند، باید گفت در این مدت کم نمی توان با بی شمار تعداد شغل آشنایی یافت و به اهداف مدنظر یعنی: معرفی مشاغل، معرفی رشته‌های تحصیلی، شناخت استعدادها و توانایی‌ها، ارتباط با صاحبان مشاغل و برنامه‌ریزی برای آینده دست یافت.

در کشورهای برتر آموزشی، برای تحقق این هدف طبق برنامه ای مشخص، پدران و مادران دانش آموزان هر کلاس از دوره ابتدایی، به معرفی شغل خود می پردازند. حسن این کار ، شکستن قباحت برخی از مشاغل در باور عامه است. دانش آموزان بدین طریق می فهمند که وجود هر شغلی در جامعه ضروری است و هر فرد بر اساس علایق و استعداد یا شرایط اجتماعی و اقتصادی خود برای انتخاب رشته تحصیلی و شغل آینده تصمیم می گیرد.

علاقه به یک شغل می‌تواند انگیزه و اشتیاق فرد را افزایش دهد و استعداد، توانایی فرد را برای انجام آن شغل نشان می دهد.

بهتر است در معرفی مشاغل به دانش آموزان، مزایا و معایب هر شغل بیان شود تا کودکان و نوجوانان، حق انتخاب داشته باشند. به جای اصرار و تهدید فرزند در انتخاب رشته یا شغلی خاص، بهتر است به حق انتخاب آنان احترام قائل شویم. مشاوران نیز فقط حق راهنمایی دارند.

بدبختی بزرگی است که یک دانش آموز علیرغم استعداد و علاقه خود و صرفا به دلیل اجبار ثبت نام در مدرسه ای خاص، او را مجبور کنند که در رشته ای تحصیل کند که بدان کششی ندارد. بعد هم به او برچسب تنبل، بی ادب، گستاخ بزنند.

پائین بودن میانگین نمرات نهایی خرداد ماه که هر سال کمتر و کمتر می شود فقط نتیجه بی انگیزه شدن یا تنبلی دانش آموزان و یا کم کاری معلمان نیست. امروز آموزش و پرورش می باید به این درک درست از جهانی شدن برسد که رمز موفقیت در تمامی عرصه ها دسترسی به دانش و مهارت است. مدارس تابلوی تبلیغاتی نیستند که نهادها و حوزه های مختلف، آن را از مسیر دقیق دانش اندوزی، مهارت آموزی و ایجاد توانمندی، باز دارند و اهداف خود را بر روی آن ترسیم سازند.

وقت آن رسیده است که تغییرات اساسی در تعداد و عناوین کتب درسی داده شود.

باید قبول کرد که با ساز و کار فعلی به ناکجاآباد هم نمی رسیم.

در یادداشت قبلی خود پیشنهاد ارائه واحد درسی « آداب معاشرت » را داده ام. ( این جا )

انتظار چیست؟

حداقل مسئول روابط عمومی آموزش و پرورش اهمیت موضوع و حساسیت آن را به گوش وزیر برساند. یا آموزش و پرورش یک واکنش مثبت - منفی نسبت به این پیشنهادات که حاصل یک عمر تجربه و دلسوزی برای آینده سازان و آینده ایران است از خود نشان بدهد. این همه بی تفاوتی نهایتا منجر به Overdose مکتب، ایدئولوژی و دین در مدارس می شود که نتیجه آن افت تحصیلی یا رسوایی آموزشی است.

به عنوان یک پیشنهاد و برای زیاد نشدن عناوین درسی، می توان درس آمادگی دفاعی را حذف کرد و به جای آن هفته ای دو ساعت و یک هفته در میان، واحد درسی « آداب و معاشرت » و واحد درسی « معرفی مشاغل » را جایگزین کرد. اگر آمادگی دفاعی برای عملیاتی شدن طرح راهیان نور، برنامه ریزی شده است، این طرح بدون کتاب و ساعت درسی نیز به عنوان یک سفر هدف دار، قابل اجراست. و اگر جهت آماده سازی نوجوانان برای مقابله با جنگ یا آشنایی با آرمان های شهدا تدوین شده است، ستاد تبلیغات اسلامی، انجمن اسلامی مدارس و اخبار و برنامه های رسانه جمعی به اندازه کافی، در این حیطه آموزش ها و تبلیغات لازم را ارائه می دهند.

چرا متوجه جایگاه، اهمیت و ارزش واقعی آموزش از دوران کودکی نمی شویم؟ یا اگر بدان واقفیم چرا قادر به برنامه ریزی آموزشی و ساماندهی نیروی انسانی متخصص در این راستا نیستیم؟

ظاهرا یک تفکر دگمی در عرصه آموزش و پرورش حاکم است که کتاب های درسی موجود را برای تحقق توسعه پایدار آموزشی لازم و کافی می داند. اما واقعیت آن که نتایج امتحانات نهایی و بین المللی ثابت می کند که آموزش و پرورش علیرغم تمامی تلاش های خود به بن بست رسیده است. آموزش و پرورش در نگارش اهداف، از فن نویسندگی بهره می جوید اما در عملیاتی کردن آن اهداف از فوت و فن و مهارت علم مدیریت، بی بهره است.

به کرّات گفته شده است که چندگانه بودن عناوین مدارس، متعدد بودن کانال های جذب نیرو برای یک شغل که ظاهرا همگی معلمی می کنند اما همه آنان یا علاقه ای به شغل معلمی ندارند و صرفا به دلیل کسب درآمد دولتی معلم شده اند و یا برای شغل معلمی ساخته نشده اند، عدم برنامه ریزی برای تربیت میان مدت و بلند مدت معلم، حجم زیاد کتب درسی، لایتغیر بودن عنوان و محتوای کتب درسی برای مدت 20 سال و شاید بیشتر، ثابت و لایتغیر بودن مؤلفین کتب درسی، تزریق نشدن افکار نو به آموزش و پرورش که سنتی بودن آن را تداوم می بخشد، عدم پذیرش و پیاده سازی سیستم آموزشی کشورهای موفق، روش های نوین و فعال تدریس، حفظ وضعیت موجود و عدم تمایل به تغییر و اصرار بر ادامه وضع فعلی، تا جایی که امکان هر نوع تغییر در مسیر بهبود و ارتقا آموزشی، غیرممکن می گردد، همگی علت العلل افت تحصیلی در جامعه ما هستند.

اضافه کنید سطحی انگاری یا تحمیلی بودن انتخاب رشته در مدارس را که به انتخاب نادرست شغل دانش آموزان نیز منجر می شود.

هر چند درد و درمان در نظام آموزشی ایران، شفاف و روشن هست اما باید بررسی کرد که چرا تغییر ساختار بیمارگون نظام آموزشی ایران فرضی محال گردیده است؟

چرا انسان قادر است آنچه را که با صرف کلی سرمایه، نیروی انسانی، زمان و انرژی ساخته است اما امروز کارآیی ندارد در عرض 7 یا 10 ثانیه تخریب کند تا بهتر از آن را بسازد، اما ما قادر به تخریب تدریجی این ویرانه ها نیستیم و بدتر آن که به صحت و سلامت آن نیز شدیدا معتقدیم.

به عنوان مثال اشاره می کنم به دو مورد از بلندترین ساختمانی که در عرض چند ثانیه در جهان تخریب شده اند. اول ساختمانی به بلندی ۱۱۶ متر در فرانکفورت آلمان که در عرض ۱۰ ثانیه و با استفاده از مواد منفجره تخریب شد. و دوم به سه برج مسکونی 89 متری در شهر گلاسکو اسکاتلند که در سال 1969 با استفاده از مواد منفجره در عرض ۷ ثانیه تخریب شدند. این ساختمان در سال 1960 ساخته شده بود. گذشت فقط 9 سال زمان مابین ساخت و تخریب این ساختمان، سوال برانگیز است!

ما که سپری شدن 20 سال زمان را برای نواندیشی در محتوای کتب درسی، کم یا غیرلازم می دانیم. تازه بعد از دو دهه، فقط چند پاراگراف، عکس و یا عنوان کوچکی در کتاب درسی خاص عوض می شود و از تغییرات کلی خبری نیست.

آموزش و پرورش می باید تابوزدایی کند و در به وجود آمدن یا تداوم و تثبیت هر نوع تابویی که منجر به فوبیای گفت و گو می شود پرهیز کند.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

گروه اخبار/

گرچه مدال طلای جهانی المپیاد ریاضی آقاجانلوی زنجان با مدال نقره جهانی المپیاد اقتصاد مدیر روستای البرز دو مقوله متفاوت است ولی برای اولی، شخص رئیس‌جمهور ورود کرده و یک باب آپارتمان اهدا نمود در حالی که برای دومی یک بنر صاف و ساده نیز از سوی مسئولین و مدیریت‌شهری نصب نشده است.

شنبه ۱۱ مرداد ۴۰۴ به دعوت چپردار؛ مدیر ساعی دبیرستان شهید سلطانی ۳ برای گپ و گفت دوستانه با ابوالفضل مدیر روستا دانش‌آموز مدال‌آور المپیاد جهانی اقتصاد در مدرسه حاضر می‌شوم. پس از چاق سلامتی‌ و تبریکات معمول، گفت و گویی چالشی بین پدر، پسر، مدیر و معلم روزنامه‌‌نگار شهر در می‌گیرد.

مدیر روستا که دو روزی‌ است از المپیاد نفس‌گیر جهانی اقتصاد باکو فارغ شده است سینه‌ای گشاده و دلی پُر از آموزش و پرورش جاری کشور داشته و شفاف و عریان چالش‌های مترتب بر دستگاه تعلیم و تربیت را روی میز مدیر دومینو می‌کند.

آنچه در ادامه می‌خوانیم نقل به مضمون مسائل مطروحه در گفت و گوی مربعی بین ماست.

دانش‌آموزان متوسط رها و بلاتکلیفند

ابوالفضل مدیر روستا دانش‌آموز آموز پایه دوازدهم انسانی در خصوص تاثیر و تاثرات همزمانی کنکور و المپیاد جهانی اقتصاد می‌گوید: برای المپیادی‌ها، کنکور آب خوردن‌ است ؛ متاسفانه وقتم برای کنکور تلف شد.

اگر کنکور نداشتم مدال طلای المپیاد جهانی را شکار می‌کردم. امسال تراز خوبی در کنکور دارم. می‌خواهم لیسانس اقتصاد را در ایران خوانده و برای ادامه تحصیل راهی دیار آرزوهایم شوم.

ابوالفضل ضمن تشریح مراحل سه‌گانه داخلی رسیدن به المپیاد اقتصاد می‌گوید: فرق المپیاد اقتصاد با بقیه رشته ها آن است که در رشته اقتصاد ۷۵ درصد مهارت‌های لازم، فردی و ۲۵ درصد کار گروهی و تلاش تیمی‌ است‌.

وی با اشاره به توانایی‌های کار تیمی کانادا می‌افزاید: سیستم فشل و به درد نخورِ آموزش و پرورش ایران، دانش‌آموزان را در باتلاق آزمون‌‌های پی‌درپی و فشارات روحی و روانی تست‌ و تراز و کنکور زمین‌گیر کرده است.

ما در مدرسه مهارت‌های زندگی، تفکر انتقادی، فوت و فن کار گروهی، شگردهای حل و فصل تعارضات و ارائه دادن دانسته‌های خود را نیاموخته‌ایم.

به نظرم تجدید نظر اساسی در سیستم شکست خورده آموزش و پرورش ضروی‌ است. اکثریت دانش‌آموزان معطوف به طبقه متوسطِ درسی در ایران رها و بلاتکلیف هستند.

آرزوهایم را به پسرم تحمیل نکردم

در ادامه پدر فهیم و قدردان ابوالفضل که شغل آزاد دارد وارد بحث شده و ضمن سپاسگزاری از زحمات مدیر و حمایت‌های مدرسه از پسرش، می‌افزاید: همسرم دکتر بوده و ما شرایط لازم برای مواجهه پسرم با چالش‌های المپیاد را فراهم کرده و سعی نمودیم با جفت و جور کردن قطعات پازل موفقیت در المپیاد، پشتیبان و همراه صدیقی برای فرزندمان باشیم. از تلاش برای ورود به سمپاد دوره اول و دوم تا حضور در کلاس‌های آمادگی المپیاد،از آرام کردن جو منزل تا عدم تحمیل آرزوهای خود به ابوالفضل،از همراهی در شرکت در نمایشگاه‌های مختلف تا هموار کردن مسیر پرپیچ و خم المپیاد در دو سال متوالی و مراحل مختلف.

از اینکه پسرم آرزوها و ایده‌های خود را دنبال می‌کند خرسند بوده و تا رسیدن به سر منزل مقصود حامی و پشتیبانش خواهیم بود.

برای المپیادی‌‌ها نقش سایه‌بان دارم

در ادامه حسن چپردار مدیر سمپاد با اشاره به قانون ۲۰/۸۰ می‌افزاید: من اهل مصادره زحمات بچه‌های المپیادی و کنکوری نیستم. بنابر تجربه سهم مدرسه در موفقیت بچه‌های المپیادی را چیزی حدود ۲۰ درصد می‌‌دانم. الباقی زحمات پای خانواده‌هاست.

به عنوان مدیر مجموعه، نقشِ سایه‌بان داشته و در یک کار تیمی سعی کردیم علی‌رغم میل خیلی‌ها، بچه‌های المپیاد را در حد وسع خود ساپورت روحی روانی و حمایت سخت‌افزاری نماییم.

بعضا مدیران به مقوله المپیاد ورود نمی‌کنند چون مشکلات قانونی در اجرای فرایند اموزش المپیاد زیاد است ولی مدیر باید ریسک کرده و وارد بازی المپیاد شود بعضا مجبور است قوانین را به نفع بچه‌ها خم کرده و المپیادی‌ها را به طور ویژه حمایت مادی و معنوی نماید.

پارسال علی‌رغم یک سری چالش ها، شصت میلیون از شورای شهر برای تشویق مدال‌آوران مساعده گرفتیم. ابوالفضل و خانواده‌اش که عالی و قدرشناسند ولی برخی از بچه‌هایی که در سمپاد موفقیت‌هایی را کسب می‌کنند ، کم لطفی هایی به مدرسه دارند .

برای موفقیت باید فداکاری نمود

ابوالفضلِ شیرین سخن، شاه‌پسری عاقل با آروزهای بلندپروازانه بوده و در حرف آخر می‌گوید:

همه چیز با هم جمع نمی‌شوند. برای رسیدن به موفقیت باید برخی چیزها را فدا کرد.

به بچه‌های سمپادی توصیه می‌کنم در کنار درس و المپیاد از زندگی کردن و مطالعه کتب مختلف از شعر و رمان تا برنامه‌نویسی غافل نباشند.

پایان گفت و شنود/

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

  بزرگ‌ترین دروغی که یک معلم به من گفت این بود که باید یاد بگیرم چگونه عمل تقسیم [ریاضی] را دستی انجام دهم. کل یک نسل از دانش‌آموزان این ادعا را شنیدند، بر پایه این تصور اشتباه که وقتی بزرگ شویم، ماشین‌حساب در جیبمان نخواهیم داشت.

در آن زمان، تصور اینکه روزی همه یک دستگاه همراهشان خواهند داشت که نه‌تنها یک ماشین‌حساب، بلکه دستگاهی باشد که اساسا تمام دانش بشری را در خود دارد، غیرقابل تصور به نظر می‌رسید.

ورود گوشی‌های هوشمند این امکان را برای من فراهم کرد که بیشتر ریاضیاتی را که در دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰ در مدرسه آموخته بودم‌ــ به‌ همراه زمان رویدادهای تاریخی، پدیده‌های جغرافیایی و فرمول‌های علمی‌ــ فراموش کنم، بدون آنکه این موضوع هیچ تاثیر قابل‌توجهی بر زندگی روزمره‌ام داشته باشد.

اما اکنون یک فن آوری جدید نه‌ فقط این را که چه چیزی باید بیاموزیم، بلکه چگونگی یادگیری ما را نیز به چالش می‌کشد. نسل جدید اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی مانند چت‌جی‌پی‌تی، جمنای و دیپ‌سیک، تکالیف خانه را انجام می‌دهند و قادرند مقالات ابتکاری بنویسند یا برگه‌های امتحانی را طی چند ثانیه پر کنند.

یک آگهی اخیر برای گرامرلی (Grammarly)، اپلیکیشن دستیار متن و نوشتار، دانش‌آموزی را نشان می‌‌دهد که در انجام دادن تکالیفش مشکل دارد و پس از آشنایی با ابزار جدید هوش مصنوعی، می‌گوید: «وای، این شبیه منه، فقط بهتر.»

آموزگاران به‌سرعت در حال ادغام هوش مصنوعی با کلاس‌های خود و بازطراحی برنامه‌های درسی برای در نظر گرفتن این تغییر بنیادین‌اند، اما برخی فیلسوفان و آینده‌پژوهان خواستار بازنویسی کامل کل محتواهای آموزشی شده‌اند.

به گفته شمار فزاینده‌ای از طرفداران این دیدگاه، تمرکز باید به تفکر انتقادی، منطق و استدلال معطوف شود. بدون این مهارت‌ها، خطر آن وجود دارد که بیش از حد به هوش مصنوعی وابسته شویم. اگر ابزارهایی مانند چت‌جی‌پی‌تی تمام وظایف استدلالی ما را انجام دهند و همه دانشی را که پیش‌تر مجبور بودیم به خاطر بسپاریم، در خود نگه دارند، آن گاه این خطر وجود دارد که مغز ما به دلیل کم‌ استفاده شدن، حتی تحلیل رود.

اوایل امسال، پژوهشگرانی در شرکت مایکروسافت و دانشگاه کارنگی‌ملون در ایالات متحده دریافتند که وابستگی بیش از حد به هوش مصنوعی مولد باعث می‌شود کارکنان مهارت‌های اصلی مانند خلاقیت، قضاوت و حل مسئله را از دست بدهند.

پژوهشگران در مقاله‌ای که یافته‌های آن‌ها را شرح می‌دهد، نوشتند: «فن آوری‌ها در صورت استفاده نادرست از آن‌ها ممکن است به زوال توانایی‌های شناختی منجر شوند و [اتفاقا هم] می‌شوند؛ توانایی‌هایی که باید حفظ شوند.»

«یکی از تناقض‌های کلیدی اتوماسیون این است که شما با مکانیزه کردن کارهای روتین و واگذاری رسیدگی به حالات استثنایی به کاربر انسانی، فرصت‌ تمرین‌های همیشگی را که برای تقویت قضاوت [استنباط] و توان شناختی فرد لازم است، از او می‌گیرید.»

این موضوع حتی در نحوه استفاده مردم از هوش مصنوعی در شبکه‌های اجتماعی نیز قابل‌مشاهده است. در یک روند فراگیرشده در فضای مجازی، افراد یک شیء را پشت یک تکه کاغذ یا پارچه نگه می‌دارند و سپس با این جمله زیرنویس «آینه چطور می‌فهمد پشتش چیست؟» از زاویه‌ای خاص از آن فیلم برداری می‌کنند.

ده‌ها پاسخ به یکی از ویدیوهای اخیرا منتشرشده در ایکس (توییتر) حساب گراک (grok)، چت‌بات هوش مصنوعی را که شرکت «اکس‌ای‌آی» (xAI) متعلق به ایلان ماسک ساخته، مخاطب قرار داده [اصطلاحا منشن کرده] تا بپرسند این موضوع چگونه ممکن است. این چت‌بات نیز همان طور که خواسته شده بود، پاسخ‌هایی ارائه داد، بدون آنکه کاربران نیازی داشته باشند توانایی‌های انتقادی خود را به کار گیرند.

@grok چطور ممکنه؟

— oland komlancz (@the_rich_chef10) نهم مه ۲۰۲۵

اگر به آینده دورتر نگاه کنیم، سامانه‌های پیشرفته هوش مصنوعی ممکن است ما را وادار کنند تا در نحوه یادگیری [امور] زندگی، در جهانی که اغلب کارها در آن حتی ضروری هم نیستند، تجدیدنظر کنیم.

نیک باستروم، استاد دانشگاه آکسفورد، که اغلب بابت هشدار دادن به جهان درباره هوش مصنوعی مهارنشده در کتاب سال ۲۰۱۴ خود با عنوان «فراهوش» شناخته می‌شود، در کتاب اخیرش با عنوان «آرمان شهر عمیق: زندگی و معنا در جهانی با مشکلات حل‌شده» به این موضوع پرداخته است. او در این کتاب، آینده‌ای نزدیک را تصور کرده است که در آن، هوش مصنوعی و ربات‌ها قادرند کارها را به‌خوبی هر انسان دیگری انجام دهند.

او نوشت: «به‌جای آن که کودکان را برای تبدیل شدن به کارگران مولد شکل دهیم، باید تلاش کنیم آن‌ها را برای تبدیل شدن به انسان‌هایی شکوفا آموزش دهیم. انسان‌هایی با مهارتی بالا در هنر لذت بردن از زندگی.»

«شاید این امر شامل پرورش هنر گفت و گو هم باشد. همچنین، قدردانی از ادبیات، هنر، موسیقی، نمایش، سینما، طبیعت و حیات وحش، رقابت‌های ورزشی... ممکن است تکنیک‌های ذهن‌آگاهی و مدیتیشن آموزش داده شوند. سرگرمی‌ها، خلاقیت، بازیگوشی، شوخی‌های سنجیده و بازی‌ها‌ــ هم بازی کردن و هم ساختن آن‌ها. ذوق و سلیقه. پرورش لذت‌های چشایی. جشن گرفتن دوستی.»

پروفسور باستروم در گفت و گویی با ایندیپندنت در سال گذشته، این‌ امور را «احتمالات بدیع [و لذت‌بخش و فوق‌العاده] آینده» برای زمانی توصیف کرد که به مرحله‌ای برسیم که مسائل امروز حل شده‌اند و مسئولیت پیشرفت‌های بعدی را بتوان به بدن‌ها و مغزهای مصنوعی واگذار کرد.

در آن مرحله، جامعه می‌تواند از کارآمدی، سودمندی و سود فاصله بگیرد و به‌سوی «قدردانی، سپاس، فعالیت‌های خودانگیخته و بازی» حرکت کند.

این ممکن است شامل یادگیری مهارت‌های فیزیکی باشد، یا حتی بازی‌هایی که هوش مصنوعی مدت‌ها پیش آن‌ها را درک کرده است. هوش مصنوعی ۳۰ سال پیش بر شطرنج مسلط شد، اما ما همچنان می‌خواهیم بازی کنیم.

از زمانی که دیپ‌بلو شرکت آی‌بی‌ام نزدیک به ۳۰ سال پیش، گری کاسپاروف را شکست داد، رایانه‌ها پیوسته در حال غلبه بر قهرمانان انسانی در شطرنج بوده‌اند، اما افراد همچنان از بازی کردن‌ــ و تماشای‌ــ شطرنج لذت می‌برند. به همین ترتیب، اگر هوش مصنوعی بر دانش مسلط شود، ما همچنان از کسب آن لذت خواهیم برد.

این بدان معنا است که حتی در چنین سناریویی برای آینده، یادگیری همچنان جایگاه خود را حفظ می‌کند. پروفسور باستروم در «آرمانشهر عمیق» نوشت: «فکر می‌کنم اشتیاق به یادگیری می‌تواند زندگی در فراغت را بسیار غنی‌تر کند. گشودن ذهن به سوی علم، تاریخ و فلسفه، به‌منظور آشکار کردن زمینه گسترده‌تری از الگوها و معانی که زندگی ما در آن‌ها جای دارد.»

این [اظهارات]، بازتاب‌دهنده دیدگاه‌های مشابهی است که النئور روزولت، بانوی اول سابق و قدیمی [ایالات متحده آمریکا] و فعال اجتماعی، که بر ارزش ذاتی یادگیری تاکید داشت، نزدیک به یک قرن پیش بیان کرد. اینکه یادگیری صرفا وسیله‌ای برای نیل به هدف نیست، بلکه خود یک هدف است. او گفته بود: «موضوع اساسی این است که باید یاد بگیری. یاد گرفتن و زندگی کردن.»

( ایندیپندنت فارسی )

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

  در دنیای پرشتاب امروز که فن آوری با سرعتی بی‌سابقه در حال گسترش است، والدین با چالش‌های گوناگونی در مسیر آموزش و تربیت فرزندان خود مواجه هستند. تغییر سبک زندگی سنتی به سمت زندگی دیجیتال، افزایش حضور کودکان در فضای مجازی، ظهور روش‌های جدید آموزش و اهمیت یافتن مهارت‌هایی نظیر تفکر انتقادی، خلاقیت، و سواد رسانه‌ای، سبب شده‌اند تا والدین دیگر نتوانند تنها با تکیه بر تجربیات شخصی گذشته، فرزندان خود را برای آینده آماده کنند.

در این میان، هوش مصنوعی (AI)  به‌عنوان یکی از تحولات بنیادین قرن حاضر، ابزاری توانمند برای حمایت از خانواده‌ها در امر آموزش به شمار می‌رود.

این فن آوری می‌تواند با ارائه راهکارهای هوشمند، شخصی‌سازی‌شده و مبتنی بر داده، باری از دوش والدین بردارد و آن‌ها را در مسیر تربیت نسل آینده یاری رساند.

نقش‌های کلیدی هوش مصنوعی در آموزش فرزندان

۱. آموزش شخصی‌سازی‌شده برای هر کودک

یکی از ارزشمندترین دستاوردهای هوش مصنوعی در حوزه آموزش، امکان ارائه محتوای یادگیری متناسب با ویژگی‌های فردی هر کودک است. بسیاری از سیستم‌های آموزش هوشمند مانند Khan Academy، Duolingo  یا برنامه‌های مبتنی بر یادگیری ماشین، می‌توانند با تجزیه و تحلیل رفتار یادگیرنده، میزان تمرکز، سرعت پاسخ‌گویی و علاقه‌مندی‌ها، برنامه‌ای اختصاصی برای یادگیری کودک طراحی کنند. به‌این‌ترتیب، دیگر خبری از آموزش یکسان برای همه نیست و کودک می‌تواند در مسیری متناسب با توانایی‌ها و علایق خود حرکت کند. این رویکرد، ضمن افزایش انگیزه، از فرسودگی ذهنی و خستگی ناشی از آموزش‌های ناهماهنگ نیز جلوگیری می‌کند.

۲. نظارت هوشمند بر روند یادگیری

بسیاری از والدین به دلیل مشغله‌های کاری یا نداشتن تخصص آموزشی، نمی‌توانند به‌صورت مستمر بر عملکرد تحصیلی فرزند خود نظارت داشته باشند. هوش مصنوعی با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، گزارشی دقیق از نقاط ضعف، میزان مشارکت، سطح درک مفاهیم، و حتی تغییرات رفتاری کودک تهیه می‌کند. این گزارش‌ها به والدین امکان می‌دهد در مواقع ضروری مداخله کرده و از بروز مشکلات بلندمدت جلوگیری کنند. حتی در برخی پلتفرم‌ها، امکان دریافت پیشنهادهای عملی برای بهبود وضعیت تحصیلی نیز فراهم شده است.

۳. پشتیبانی شبانه‌روزی و دستیارهای هوشمند

در دنیای امروز، زمان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های والدین است. با استفاده از دستیارهای مجازی مانند ChatGPT،  Siri یا Google Assistant ، کودکان می‌توانند در هر ساعتی از شبانه‌روز، پاسخ پرسش‌های درسی خود را دریافت کنند یا برای حل تمرین‌ها و پروژه‌های مدرسه از راهنمایی بهره‌مند شوند. این نوع پشتیبانی دائمی، به‌ویژه برای خانواده‌هایی که والدین شاغل دارند یا در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند، اهمیت دوچندان دارد.

حمایت از والدین در تربیت فرزندان

۱. تشخیص زودهنگام مشکلات آموزشی و رفتاری

برخی کودکان ممکن است با مشکلاتی مانند اختلال یادگیری، عدم تمرکز یا اضطراب تحصیلی مواجه باشند که تشخیص زودهنگام آن‌ها نقش کلیدی در موفقیت آینده‌شان دارد. ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند با رصد دقیق رفتار و عملکرد کودک، این مسائل را شناسایی کرده و به والدین هشدار دهند. حتی برخی اپلیکیشن‌ها دارای سیستم‌های مشاوره‌ی خودکار هستند که توصیه‌هایی اولیه برای مدیریت این چالش‌ها ارائه می‌دهند.

۲. کمک به والدین در انتخاب منابع آموزشی مناسب

دسترسی به حجم بالایی از منابع آموزشی باعث شده انتخاب مناسب‌ترین محتوا برای کودک به چالشی جدی تبدیل شود. هوش مصنوعی با تحلیل نیازها و سطح کودک، بهترین منابع از جمله ویدیوها، کتاب‌ها، بازی‌های آموزشی و دوره‌های آنلاین را به والدین معرفی می‌کند. این فرآیند نه‌تنها صرفه‌جویی در زمان را به دنبال دارد، بلکه به ارتقاء کیفیت آموزش و افزایش اثربخشی یادگیری کمک می‌کند.

۳. ایجاد تعادل بین آموزش و سرگرمی

هوش مصنوعی توانسته است مرز بین بازی و یادگیری را از بین ببرد و مفاهیم آموزشی را در قالب سرگرمی‌های جذاب ارائه دهد. مثلاً بازی‌هایی که بر پایه یادگیری ریاضی، زبان یا مهارت‌های منطقی طراحی شده‌اند، می‌توانند ساعت‌ها کودک را سرگرم کرده و همزمان به یادگیری او کمک کنند. این ترکیب باعث می‌شود که کودک به‌صورت ناخودآگاه مطالب جدید را بیاموزد، بدون آن‌که حس اجبار یا فشار درونی داشته باشد.

چالش‌ها و نکاتی که والدین باید بدانند

با تمام مزایای هوش مصنوعی، نباید فراموش کرد که استفاده ناآگاهانه یا بیش‌ازحد از این فن آوری می‌تواند پیامدهایی منفی داشته باشد. از جمله نگرانی‌های مهم می‌توان به کاهش تعامل انسانی، افزایش وابستگی به ابزارهای دیجیتال، و خطراتی مرتبط با حفظ حریم خصوصی اشاره کرد. بنابراین، والدین باید در کنار استفاده از ابزارهای هوشمند، تعامل انسانی، گفت‌وگوی روزمره و ایجاد ارتباط عاطفی با فرزند را فراموش نکنند. همچنین، لازم است کودک تحت نظارت مستمر باشد تا استفاده از فن آوری در مسیر درست هدایت شود.

هوش مصنوعی توانسته است انقلابی در حوزه آموزش ایجاد کند و والدین را در مواجهه با پیچیدگی‌های تربیت کودکان در عصر دیجیتال یاری رساند. این فن آوری با ارائه آموزش شخصی‌سازی‌شده، تحلیل داده‌محور، پشتیبانی شبانه‌روزی، و شناسایی زودهنگام مشکلات، افق‌های تازه‌ای پیش روی آموزش و پرورش گشوده است.

با این حال، استفاده مؤثر از هوش مصنوعی نیازمند آگاهی، نظارت و مشارکت فعال والدین است. زمانی که خانواده‌ها بتوانند از هوش مصنوعی به‌عنوان مکملی برای تقویت نقش انسانی خود استفاده کنند، خواهند توانست فرزندانی آگاه، مستقل و توانمند برای آینده‌ای بهتر تربیت نمایند.

ارسال مطلب برای صدای معلم

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

گروه رسانه/

پروفسور دونالد هوستون، استاد دانشگاه بیرمنگام انگلستان در گفت‌وگو با خبرگزاری آنادولو اظهارداشت: نقشه‌هایی که در مدارس، رسانه‌ها و کتاب‌ها استفاده می‌شوند، می‌توانند ذهنیت مردم را درباره اهمیت کشورها و قاره‌ها تغییر دهند.

او با اشاره به نقشه معروف «مرکاتور» که در قرن 16 برای کمک به سفرهای دریایی طراحی شده، تأکید کرد که این نقشه بیشتر به حفظ شکل کشورها توجه دارد تا اندازه واقعی آن‌ها. این باعث می‌شود کشورهای نزدیک به قطب‌ها مانند گرینلند بسیار بزرگ‌تر از واقعیت دیده شوند و در مقابل، آفریقا و کشورهای استوایی کوچک‌تر نمایش داده شوند.

هوستون گفت: این مسئله فقط یک موضوع فنی نیست؛ بلکه می‌تواند بر نگاه ما به جهان تأثیر بگذارد. مثلاً اینکه اروپا در وسط نقشه است، ناخودآگاه این حس را القا می‌کند که مرکز جهان است.

وی با معرفی نقشه جایگزینی به نام «پترز» که اندازه واقعی کشورها را نشان می‌دهد، توضیح داد: اگرچه این نقشه دقیق‌تر است، اما چون با نقشه‌های رایج تفاوت دارد، مردم آن را نادرست می‌دانند.

پروفسور هوستون همچنین اشاره کرد نقشه‌های دیگری هم در تاریخ وجود داشته‌اند که جهان را از زاویه دید متفاوتی نشان می‌دادند و ادامه داد: برای مثال، جغرافی‌دان مسلمان «الادریسی» در قرن 12، نقشه‌ای کشید که در آن جنوب بالا قرار داشت و عربستان در مرکز بود. یا در نقشه‌ای که در قرن 17 توسط یک مبلغ ایتالیایی برای چین کشیده شد، چین در مرکز جهان قرار داشت.

او گفت: «اینکه شمال بالا باشد یا اروپا در وسط قرار بگیرد، هیچ پایه علمی ندارد. این فقط یک قرارداد است که ما به آن عادت کرده‌ایم».

هوستون تأکید کرد: «تنها نقشه‌ای که واقعاً شکل زمین را درست نشان می‌دهد، نقشه کره‌ای است. بقیه نقشه‌ها به‌ناچار واقعیات را تحریف می‌کنند، و این موضوع باید در آموزش جغرافیا بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.

پایان پیام/